REACTIE VAN RUSLAND NIET HOOPGEVEND
Londen speurt
naar basis
voor gesprek
Pall Mail Export
Hongerstaking
in gevangenis
van Durham
zonneschermen
BARA-LON
Gunstig commentaar op
toespraak van Johnson
Ook voor socialisten
grote verliezen
Verrassingen
Benda volgt
Lücke op
Rede Johnson
wekt verbazing
DEN HAAG: BELANGRIJKE DE-ESCALATIE
DELFGAUW:
MEER HOOP
OP VREDE"
De Gaulle naar
Hongarije
SMÏRNOFSKI
VERBAASD
FULBRIGHT
uw markiezenmaker adviseert u
Man ruïneert
gezin
gulle fooi
ONDER DE INDRUK
250 cm L-A-N-G
LAKENS
EN
SLOPEN
Verkiezingen in België
AANGEVRETEN
COALITIE
D
DINSDAG 2 APRIL 1968
VffASHINGTON (Reuter) Ongeloof en verbazing waren de voornqam-
ste reacties op de aankondiging van president Johnson dat hij zich niet
herkiesbaar zal stellen voor een volgende ambtstermijn. Zeer gunstig waren
de meeste reacties op de stopzetting van de bombardementen op Noord -
Viëtnam. Daarover overheerste algemeen een gevoel van opluchting.
Engeland is gisteren snel begonnen
te onderzoeken of de Sovjet-Unie wil
meewerken aan een vredesregeling voor
Viëtnam. Hiermee reageerde de Britse
regering op het in de rede van
president Johnson vervatte verzoek
tot medewerking van de beide voorzit
ters van de Geneefse Conferentie van
1954 over Zuidoost-Azië.
De eerste reacties van de Russen op
deze hernieuwde poging van Engeland
waren niet erg hoopgevend. Maar om
dat er door de stappen van Johnson
een geheel nieuwe toestand is ontstaan,
kan men daar nog geen volledige con
clusie uit trekken. Wat de Britse rege
ring voorstelt is het bijeenroepen van
een vredesconferentie voor Viëtnam.
met
de
deel
Ste-
La-
een
am-
De regering-Wilson is erg blij
het besluit van president Johnson
bombardementen voor een groot
stop te zetten. Dat zei minister
wart (Buitenlandse Zaken) in het
gerhuis. Hij heeft gisteravond al
gesprek gehad met de Russische
bassadeur in Londen, Smirnofski.
Na afloop van het gesprek liet de
ambassadeur zich even interviewen,
dat is iets heel ongewoons. Hij zei:
„Mijn reactie (met nadruk op het
woord „mijn") is dat de verklaring
van de heer Johnson inzake Viëtnam
een onvolledige stopzetting van de
bombardementen inhoudt en dat dit
niet onvoorwaardelijk is".
Het ging er minister Stewart gister
avond in de eerste plaats om de eerste
reactie te vernemen van de Sovjet
Unie op de Amerikaanse maatregelen.
Daarvan zou het afhangen of het zin
heeft in dit stadium door te gaan met
het aandringen op het bijeenroepen
van een vredesconferentie. Men is wat
dat betreft in Londen niet al te opti
mistisch.
De Democratische senatoren Ro
bert Kennedy en Eugene McCarthy
toonden zich gisteravond zeer ver
baasd over president Johnsons beslis
sing zich niet voor een volgende ambts
periode herkiesbaar te stellen. Senator
McCarthy was zo verbluft dat hij enke
le ogenblikken geen woord kon uit
brengen. Later prees hij president
Johnson voor diens „edele besluit" om
de weg vrij te maken voor een „verzoe
ning van ons vólk".
Senator Kennedy was al even ver
bluft toen verslaggevers hem op het
vliegveld Kennedy in New York het
nieuws meedeelden. Hij wilde niet on
middellijk commentaar geven. Enkele
uren later deelde Robert Kennedy op
een persconferentie mee dat hij presi
dent Johnson in een telegram had uitge
nodigd tot een gesprek over mogelijk
heden tot samenwerking bij het tot
stand brengen van „nationale eenheid".
Hij noemde het besluit van Johnson
zich niet herkiesbaar te stellen een
daad waarbij de president het land bo
ven zichzelf stelt.
McCarthy en Kennedij deelden mee,
dat zij hun campagne voor de Demo
cratische kandidatuur voor het presi
dentschap zouden voorzetten.
Senator William Fulbrigt, een van
de felste critici van Johnsons Viëtna-
mese politiek, brak een rede over Viët
nam waaraan hij bezig was onmiddel
lijk a'f toen hij het nieuws van Johnsons
terugtrekking hoorde.
„Het heeft geen zin mijn toespraak
voort te zetten", zei hij. Hij voegde er
aan toe dat het zich niet herkiesbaar
stellen van Johnson het geloof in zijn
verklaring dat hij voor beëindiging
van de oorlog in Viëtnam blijft ijveren
versterkt. Als de Noordviëtnamezen nu
een regeling door onderhandelen afwij
zen zouden zij dwaas zijn. Ik geloof
niet dat zij dit zijn, aldus Fulbrigt.
Het verrassende nieuws uit de Ver
enigde Staten heeft alle uitgewerkte
plannen voor de ministersconferentie
van de ZOAVO (de Zuidoost Aziatische
Verdragsorganisatie) volkomen in de
war gegooid. De ministers uit de zeven
landen Australië, Nieuw Zeeland, de
Philippijnen, Thailand, de Verenigde
Staten. Engeland en Pakistan komen
vandaag in Wellington, de hoofdstad
van Nieuw Zeeland voor hun jaarlijkse
vergadering bijeen.
De ministers vergaderen vandaag
en morgen achter gesloten deuren.
Donderdag en vrijdag worden bespre
kingen gevoerd met de bondgenoten
van de Verenigde Staten in Viëtnam,
Zuid-Viëtnam en Zuid-Korea.
De meeste regeringsleiders van de
landen van de ZOAVO reageerden gun
stig op de beslissing van Johnson de
bombardementen op Noord-Viëtnam
voor een groot deel te staken. Alleen
Zuid-Korea reageerde minder positief.
Alles wat een reageringswoordvoerder
wilde zeggen was: „Wij staan ver
steld".
ISRAËL
Het Israëlische kabinet betreurde
het besluit van president Johnson om
zich niet herkiesbaar te stellen. De
president heeft steeds begrip getoond
voor de problemen van Israël en het
Midden-Oosten, zo werd in Jeruzalem
opgemerkt. Een regeling van de Is-
raëlische-Arabische crisis lijkt nu
weer verder af. Volgens Israël zullen
de Arabieren eerst willen afwachten
wie de nieuwe Amerikaanse president
wordt.
Richard Nixon, de republikeinse kan
didaat voor het presidentschap, waar
schuwde gisteravond dat de Verenigde
Staten zich moesten hoeden voor „de
verleiding van een gecamoufleerde
overgave" als de stopzetting va"n de
bombardementen zouden leiden tot be
sprekingen met Noord-Viëtnam.
In Parijs heeft de regering nog niet
officieel gereageerd op de besluiten
van de Amerikaanse president.
ADVERTENTIE
rook met
ledereen kan een lange sigaret maken.
Maar daar gaat het niet om. En de echte selectieve roker
weet dat. Die aarzelt niet en vraagt meteen om
King Size Pall Mall Export. Want met of zonder filter,
King Size Pall Mall Export is het echte
waarmerk van veel meer kwaliteit!
t 20 Pall Mall Export f.1.50
0 Onder overweldigende belangstel
ling van de pers heeft senator
Robert Kennedy gisteren commentaar
gegeven op de bekendmaking van pre
sident Johnson zich niet kandidaat te
stellen voor de komende verkiezings
strijd. Kennedy noemde deze beslis
sing ,,z.eer grootmoedig"
(Van onze correspondent)
LONDEN ln een deel van de ge
vangenis van Durham in Noordoosl-
Engeland is het weer onrustig. Ditmaal
is er in de vleugel voor zeer gevaarlij
ke gevangenen een hongerstaking aan
de gang.
Onlangs hebben 20 gevangenen die
daar zitten zich bijna twee ciagen lans
in het kantoor van de adjunctdirecteur
en in de gevangeniskapel gebarrica
deerd. Zaterdag was er luid kabaal in
dit deel van de gevangenis.
Aan de hongerstaking werd gister
ochtend deelgenomen door 21 man
maar zes van hen bezweken voor het
middagmaal. De anderen weigerden te
eten. De hongerstaking begon zondag.
Bij de 21 bevinden zich een van de
beruchte treinrovers (die 30 jaar gevan
genisstraf uitzit) een bekende moorde
naar en twee broers die de gevangenis
ingingen wegens marteling en omkope
rij.
Oorzaak van de onrust is een nieuwe
regeling voor het werk in de gevange
nis. Vorige week werden de 21 oproer
kraaiers tot 42 dagen eenzame opslui
ting veroordeeld wegens de opstand
van enkele weken geleden. Zij komen
hun cel nu alleen maar uit voor twee
korte periodes per dag om te worden
gelucht.
ADVERTENTIE
(Van onze Haagse redactie)
DEN IIAAG De Nederlandse regering heeït gisteren haar voldoening
uitgesproken over het Amerikaanse besluit de bombardementen op
Noord-Viëtnam vrijwel geheel stop te zetten. Zij acht deze beslissing
belangrijke de-escalatie van de oorlog.
een
I)o regering hoop} nu dat de andere
partijen in het Vietnamese conflict iets
soortgelijks doen en dat onderhandelin
gen spoedig zuilen beginnen. Deze on
derhandelingen zouden dan, zoals ook
door president Johnson is gesteld, als
basis moeten hebben de akkoorden
van Genève in 1954, aldus een verkla
ring van het ministerie van Buitenland
se Zaken gisteren.
Ook de fractievoorzitters in de Twee
de Kamer hebben gisteren commentaar
geleverd op de beslissingen van presi
dent Johnson:
Drs. W. K. N. Sehmelzer (KVP):
„Een stap van grote betekenis om
vrede in Viëtnam, Zuidoost-Azië en de
wereld als geheel te bereiken. Wij mo
gen verwachten dat Hanoi snel positief
zal reageren en dat spoedig onderhan
delingen, waarbij ook het Nationale Be
vrijdingsfront moet worden betrokken,
op basis van de Geneefse akkoorden
kunnen beginnen".
Drs. J. M. den Uyl (PvdA): „Ik be
treur het dat de stopzetting van de
Amerikaanse bombardementen niet op
het hele gebied betrekking heeft. Het
feit dat in een kleine strook de bom
bardementen worden voortgezet kaïn
AMERSFOORT Een tol nu toe on
bekende Amersfoorter heeft voor zijn
hulpvaardigheid de vorstelijke fooi van
3500 gulden gekregen. De gever, de
27-jarige invalide B. uit Amersfoort,
heeft intussen al spijt als haren op zijn
hoofd van zijn gulheid, want met die
royale beloning heeft hij zichzelf en
zijn gezin geruïneerd.
B. had met de onbekende, die onge
veer twintig jaar oud is, tot laat in de
avond in een café zitten drinken. Tegen
sluitingstijd bracht de jongemap de in
valide met zijn auto naar 'huis. Daar
aangekomen bemerkte B. dat hij zijn
jas in het café had laten hangen. Geen
nood: de jcafé-kennis bood onmiddellijk
aan even terug te rijden om de jas op
te halen. Na een tijdje kwam hij echter
onverrichter zake terug want het café
was intussen gesloten.
B. was van de hulpvaardigheid van
zijn plaatsgenoot zo onder de indruk
dat hij zijn vrouw onder bedreiging
met een stoelpoot de opdracht gaf de
jongeman te belonen. Aarzelend gaf
zij hem zestig gulden, maar dat vond
B. niet genoeg. „Geef die man wat
meer. geef hem al ons geld", schreeuw
de hij. Tenslotte moest de onbekende
met 3500 gulden in zijn zak verdwijnen
want al zijn pogingen om het geld te
rug te geven strandden op de rotsvaste
gulheid van de invalide.
Toen de alcoholnevels waren opge
trokken besefte B. pas wat hij had ge
daan en hij ging naar de politie. Die
heeft de vriendelijke onbekende nog
niet kunnen vinden.
TOKIO Een zware aardbeving heeft
gisteren Midden- en Zuid-Japan getrof
fen. De heving, de hevigste in Japan
sinds vijf jaar, ging gepaard met
springvloeden en aardverschuivingen.
Het aantal slachtoffers zou beperkt zijn
gebleven tot een dode en elf gewon
den.
voor Hanoi een argument zijn om njet
aan de onderhandelingstafel plaats te
nemen".
Mr. E. H. Toxopeus (VVD): „Uit de
beslissingen blijkt dat de Amerikaanse
regering inderdaad onderhandelingen
wenst en dit ook duidelijk wil bewijzen.
Ik hoop dat er een verantwoorde oplos
sing voor het probleem zal worden ge
vonden, al ben ik er nog lang niet van
overtuigd dat deze poging om tot on
derhandelingen te komen ook zal sla
gen. Ik hoop het echter vurig."
Mr. B. W. Bicsheuvel (A.R.): „Onze
fractie is altijd voorstandster geweest
van stopzetting van de bombardemen
ten, hetgeen tot uitdrukking kwam in
onze steun aan de motie-Schuijt."
J. Th. Mellcma (C.H.) zei grote waar
dering te hebben voor de besluiten van
president Johnson. Hij prees de moed
van de president en verwachtte van
beide beslissingen grote politieke gevol
gen, nationaal en internationaal.
H. J. Lankhorst (PSP): „Een stap in
de goede richting, maar onmiddellijk
na de aankondiging valt weer krijgs
manstaai te beluister: als Noord-Viët
nam niet bereid is mee te werken zal
het de onoverwinnelijkheid van de Ver-
ernigde Staten ondervinden". De heer
Lankhórst vond dat Amerika, „dat zich
nog altijd ten onrechte in Viëtnam be
vindt", verder zal moeten gaan „en zal
moeten terugdraaien naar de Geneefse
akkoorden".
Mr. H. A. F. M. O. van Mierlo (D'66):
„Het blijft de vraag of een gedeeltelij
ke stopzetting van de bombardementen
voldoende is om tot onderhandelingen
te komen". Dat president Johnson zich
niet herkiesbaar stelt ziet mr. Van
Mierlo „mogelijk als een tijdeljke maat
regel. Het is natuurlijk niet uitgesloten
dat de president zich laat overhalen
toch kandidaat te zijn."
GRONINGEN „Ik zal de uit-fl
[drukking Johnson Oorlogsmisdadiger]
Ivolgens de normen van Neurenberg!
[en Tokio niet meer gebruiken, zo-]
klang er een reële kans is op een se-J
[rieuze beëindiging van de oorlog in]
kviëtnam". Dat was het commcnlaari
[van prof. dr. B. Delfgaauw op de re-]
kde van president Johnson.
„Aan jiet verleden verandert ditl
^uiteraard niets. We hebben nu mccrJ
rhoop dan een tijd geleden, dat er in-1
Lierdaad wordt gestreefd naar beëin-J
rdiging van de oorlog", aldus de Gro-1
Lunger hoogleraar in de wi.jsbegcer-J
Ito.
BONN De nieuw Westduitsc mi
nister van Binnenlandse Zaken wordt
de 43-jarige staatssecretaris Ernst
Benda, een Westberlijnse advocaat die
vooral faam heeft verworven door zijn
koene houding bij het parlementair
debat van 1965 over de verjaring van
oorlogsmisdaden.
Tegen het merendeel van de
Bondsdag en zelfs van zijn eigen
partijgenoten in bepleitte Benda toen
in een hartstochtelijke redevoering de
verjaringstermijn voor de nazigruwe-
len geheel te laten vervallen.
Benda volgt minister Paul Lücke op,
die vorige week aftrad omdat de door
hem voorgestane hervorming van het
Westduitse kiesstelsel is afgestuit op
verzet van de sociaal-democraten.
ADVERTENTIE
(Van onze correspondent)
BRUSSEL Hoewel de stembussen
zondagmiddag al om twee uur gesloten
werden heeft het tot maandagmiddag
geduurd voordat de uitwerking van de
gegevens van de verkiezingen voor Ka
mer, Senaat en Provinciale Raden een
betrouwbaar beeld gaven. Niet alleen
de Christelijke Volkspartij blijkt zwaar
te verliezen zij zakt van 77 op 69
zetels in de Kamer doch ook de
socialisten.
Van hun 64 zetels verliezen zij er vijf.
Ondanks hun geweldige propaganda
campagne verliezen de liberalen één ze
tel, zodat zij met 47 vertegenwoordigers
in de Kamer terecht komen.
De Christelijke Volkspartij heeft haar
verliezen vooral te wijten aan de Vlaam
se Volksunie. De twee andere grote par
tijen werden aangevreten door het Brus
selse Front der Franssprekenden en door
de Waalse concentratie. De Volksunie
klimt van 12 tot 20 zetels. De twee Waal
se groeperingen stijgen van 5 tot 12
vertegenwoordigers.
Uit de uitslagen blijkt dat de rege
ringsvorming moeilijk zal zijn.
De liberaal-katholieke coalitie be
schikt, ondanks een groot persoonlijk
succes van premier Vanden Boeynant
in Brussel, in de Kamer slechts over
116 van de 212 zetels. Een liberaal-so
cialistische combinatie is onmogelijk,
want zij blijft beneden de helft van het
aantal Kamerzetels. De numeriek sterk
ste combinatie zou een rooms-rode coa
litie zijn, doch het is dan een coalitie
van twee uitgesproken verliezers.
J>resident Johnsons aankondiging dat
hij zich niet herkiesbaar stelt voor
een volgende ambtstermijn heeft de
politieke situatie in de Verenigde Sta
ten drastisch gewijzigd. De schok die
deze onverwachte presidentiële stap
in Amerika teweeg heeft gebracht,
kwam het best tot uiting in de reac
tie van de Democratische senator
Eugene McCarthy een <van de me
dedingers naar de Democratische kan
didatuur voor het presidentschap
die" in Wisconsin een verkiezingstoe
spraak hield. Hij was aanvankelijk
sprakeloos.
De voorverkiezingen die vandaag in
Wisconsin worden gehouden hebben
op slag alle belangrijkheid verloor.
Van een krachtmeting tussen mogelij
ke Democratische kandidaten voor
het presidentschap is nu immers geen
sprake meer.
ie beide Democratische senatoren,
die dingen naar de kandidatuur
Voor het presidentschap, Eugene Mc
Carthy en Robert Kennedy, kunnen
weinig anders doen dan hun instem
ming betuigen met de door president
Johnson bevolen stopzetting van de
bombardementen op Noord-Viëtnam.
Voor de kiezers in Wisconsin is er
geen reden meer om zich vandaag
massaal tegen president Johnson te
keren. Men hield er rekening mee
dat veel geregistreerde Republikein
se kiezers op de Democratische kan
didaat McCarthy zouden stemmen
het kiessysteem van de,„primary"
McCarthy
....sprakeloos....
(voorverkiezing), in Wisconsin laaL
dat toe alleen om hun ongenoegen
over president Johnson te laten blij
ken. De kans hierop is nu veel gerin
ger. De grote morele nederlaag die
oresident Johnson in Wisconsin te
wachten stond is afgewend. Het is
zelfs waarschijnlijk dat hij nu op een
groot aantal „sympathiestemmen"
zal kunnen rekenen.
Dovendién zal een eventueel door Mc-
Carthy te behalen hoog stemmen-
percentage nauwelijks betekenis heb
ben, omdat hij de enige overgebleven
officiële Democratische kandidaat in
Wisconsin is. De beslissing^ van sena
tor Robert Kennedy om mee te din
gen naar de Democratische kandida
tuur voor het presidentschap kwam
pas, nadat de inschrijving van kandi
daten in Wisconsin was gesloten.
president Johnsons beslissing heeft
verstrekkende politieke gevolgen.
Voor het geschut dat de senatoren
McCarthy en Kennedy in stelling had
den gebracht, is er nu geen doelwit
meer. Hun hele verkiezingscampagne
was tot dusver gericht tegen presi
dent Johnson. Zij zullen hun acties
naar andere terreinen moeten verleg
gen.
Robert Kennedy lijkt op het ogenblik
het meeste voordeel te kunnen heb
ben van de terugtrekking van John
son. De grootste moeilijkheid waarte
genover hij zich geplaatst zag het
verslaan van een zittende president
is weggenomen. Het is overigens niet
uitgesloten dat nu vice-president Hu-
'bert Humphrey zich in de strijd zal
werpen. Hij zal ongetwijfeld de formi
dabele steun krijgen van Johnson.
Ook aan Republikeinse kant kunnen
zich verwikkelingen gaan voordoen.
Oud-vice-president Richard Nixon, die
er vermoedelijk al op rekende de
strijd te moeten aanbinden met een
impopulaire president, zal zich nu
waarschijnlijk evenals in I960
geplaatst zien tegenover een Kenne
dy. Dan is er ook nog de mogelijk
heid dat gouverneur Nelson Rocke
feller zich opnieuw zal beraden en
zich alsnog kandidaat stelt voor de
Republikeinse nominatie.
pr is nog een mogelijkheid tiie zich
zou kunnen voordoen: als het stre
ven van president Johnson naar vre
de in Viëtnam met succes zal worden
bekroond, is het niet uitgesloten dat
hij van standpunt verandert en zich
toch nog verkiesbaar stelt. In dat ge-
vul zal immers ook een Robert Ken
nedy hem niet van de Democratische
nominatie kunnen afhouden. Het zou
opnieuw een verrassing zijn in een
verkiezingsjaar dat al zoveel verras
singen heeft opgeleverd.
PARIJS - President De Gaulle heeft
een uitnodiging voor een bezoek aan
Hongarije aanvaard. De invitatie was
afkomstig van premier Jeno Fock, die
een officieel bezoek aan Frankrijk
brengt en gistermiddag in het Elysée
het middagmaal gebruikte als gast van
het Franse staatshoofd. De datum voor
het Franse bezoek moet nog worden
vastgesteld.
De Hongaarse minister-president
heeft gisteravond in Parijs meegedeeld,
dat Hongarije Frankrijk heeft voorge
steld een vriendschapsverdrag te slui
ten. Frankrijk heeft het voorstel in be
raad.