Germaanse gebruiken in Gelderse Vallei
Paasgebruiken stammen
al van het oer-oude
vruchtbaa rheidsritueel
1
Veenendaalse optocht
met palmpasen uniek
1
Palmpaasoptochten
in centrum en zuid
Koopavond
dag eerder
UITBREIDING RHENEN's
RAADHUIS BEGONNEN
Jeugdfilms
in „Instuif'
Oer-oud
Ai
Eten
Door Adriaan
P. de Kleuver
Rondedans
I
1
Jaarvergadering
lagere school
MARKTEN
Nieuwe raadzaal
Renswoudse dames
niet reislustig
NCVB besluit
winterseizoen
Raad vergadert
Receptie
Candia '66
Spaarcijfers R.P.S.
WOENSDAG 3 APRIL 1968
Op verschillende plaatsen ziet men al een paar weken voor Pasen jon
gens met allerlei houtafval, oude planken, gehakt hout en soms zelfs met
oude autobanden. Doel is de bouw van een zogenaamd paasvuur, dat op
de avond van Tweede Paasdag onder grote belangstelling wordt aan
gestoken. Het verzamelen van materiaal voor het paasvuur behoort tot de
oude Germaanse gebruiken, die ons via de Frankische tijd en de Middel
eeuwen overgeleverd werden. Zonder er maar een ogenblik bij stil te staan
worden nog steeds eerbewijzen betoond aan de uitgebreide Germaanse go
denwereld.
De grote zendelingen Willibrordus, Bonifacius en Suitbertus, die vanuit
de Britse landen de blijde Boodschap kwamen brengen, gingen zéér om
zichtig te werk. Zij werden geconfronteerd met de verering van de godin
Frija (onze vrijdag héét naar haar), de godin die de vruchtbaarheid van
land en dier (ook van de mens) beïnvloedde. De Britse zendelingen tastten
die geloofsvoorstellingen voorzichtig af en transplanteerden dan daarin
de Christelijke geloofspunten. De enorme belangrijkheid van het vrucht
baarheid sritueel baarde hun veel zorgen en de zendelingen konden haast
üiiet anders dan Maria, de Moeder des Heren, in de plaats van Frija te
stellen. Zo groeide de Mariadevotie gedurende de Middeleeuwen mee met
de oude vruchtbaarheidssymboliek.
Zo blijft nog iets van het oude volks
leven in stand. Het is echter nog
maar een schamel restje van de
tijd, waarin ieder kind spontaan van
„eikokerij" liep te zingen. Men mag
al blij zijn, dat in onze nuchtere
tijd dit restje kinderlijks naast patat
en cola kan voortbestaan.
Veenendaalse paasoptocht anno 1968.
De reformatorische drijvers heb
ben de kerk willen zuiveren, maar
de oude, ingeroeste gebruiken rond
de hoogtijdagen bleef het volk
trouw. Er zijn nu nog mensen die
het Palmpaasfeest als overblijf
sel uit de „roomse" tijd beschouwen.
Ons palmpaasje is echter een on
schuldige herinnering aan Germaan
se voorouders, die dit als vrucht
baarheidsoffer aan hun eigen goden
opdroegen.*
Wij leven nog aan de rand van
het Saksische gebied en nu kan
men zich afvragen wat die paasvu
ren, palmpaasjes en paaseieren te
betekenen hebben. Het „palmpaas
je" is een verkleinde uitgave van de
aloude mei-boom. In kleine dorps
gemeenschappen in het oosten van
ons land is dit gebruik nog levend.
In de Gelderse Vallei evenwel wordt
het met injecties van winkeliersver
enigingen en de jeugdbeweging in
het leven gehouden, een lofwaardige
poging, maar toch een verkrampte
zaak. Nu zou men kunnen denken
dat een Palmpaasoptocht niet meer
in onze tijd thuis hoort. De bomba
rie die er bij gemaakt wordt zeker
niet. Maar pas op! Folklore is een
taai goed! Nu mag men schelden op
dit soort in stand houden van wat
eens tot de in stilte geheimzinnigheid
gehulde volksgebruiken behoorde,
maar het is onbetwist verdienstelijk
Het palmpaasje is al oer-oud. Dat
het een zuiver vruchtbaarheidssym
bool is weet men nauwelijks. Zelfs
niet dat in oude tijden de mei-boom
gekerstend werd, zodat de koster
vain de Oude- of Sint-Salvatorkerk
op de Markt te Veenendaal tussen
1566 en 1590 „meien" gewijde
groene sparrentakken in de kerk
als versiering aan moest brengen.
Neen, niet met Kerstmis, want de
kerstboom bestond toen nog niet,
maar in de aan Maria geweide Mei
maand als uitvloeisel van een zeer
oud vruchtbaarheidssymbool. In de
Veenendaalse Palmpaasoptocht ziet
men nog wel eens van die echte
„meien" en dan is het zeker dat de
ouders van die kinderen uit de Ach
terhoek of Twente komen. Wie rea
liseert zich overigens dat de her
denking van Jezus opstanding het
oud-Germaanse voor jaarsfeest ver
vangt?
Het gebruikelijke Veenendaalse
Palmpaasje wijkt geheel af van de
eigenlijke meiboomassociatie. Die be
hoort geïnspireerd te zijn op de
metalen spits vain de kerktorens.
Van beneden naar boven ziet men
de reeks bal-kruis-haan. Ook een to
renspits is een gekerstend meiboom
symbool. Nu doet zich met het loka
le Veenendaalse „haantje-pik" het
opmerkelijke feit voor, dat de rollen
omgekeerd worden en de bal (si
naasappel) op de broodhaan gesto
ken wordt. Voorts had er nog een
merkwaardige verwisseling plaats
waar het in de oude tijd de „dure"
stukken betrof, die in het verleden
voor „de keinder ui-de straot", de
„burgerties", gemaakt werden.
Daarbij kwam een horizontale brood-
krans voor, terwijl deze elders over
wegend verticaal tegen de stok ger-
bonden werd.
De gebakken krans van gevlochten
deegrolletjes is het oud-Germaanse
zonnesymbool. Geen wonder dan
ook dat die waanzinnige huisschil
der daar zijn hakenkruis uit vormde
door de ronde vorm recht te trekken.
Erg origiheel was die kwastridder
nou ook weer niet, want in het oude
India reeds was de swastika een
zonnesymbool in gebruik bij reli
gieuze plechtigheden. Het zonne
wenderad, in de oudste vorm ge
maakt van deeg, was een offer aan
de vruchtbaarheidsgodin Frija. Dit
alles nu kan men in velerlei varia
ties waarnemen gedurende de Vee
nendaalse Palmpaasoptocht. Dat
hierbij het Veense typetje domi
neert is vanzelfsprekend. -
Bij navraag aan oude inwoners
van Veenendaal hoe zo'n horizontale
broodkrans bevestigd werd ontdekt
men een zeer bijzonder geval: het
maken van de draagstok is afgeke
ken van het splijten van ontdoornde
bramenstengels door de vlechters
van bijeenkorven. Volkskundig beke
ken is dit uniek. Men nam meestal
een dikke wilgetak die op het kop
se hout kruisvormig ingekerfd werd
waarna de vier „spleuten" tot een
vierst^alige mik uitgebogen werden.
De imkers gebruikten daarvoor een
driehoekige „spleutenschaaf". Wie
het kon betalen voegde aan de krans
nog vier „kiekens (hennen) toe. De
echte Saksische palmpaas kende
men in Veenendaal niet. Onze loka
lisatie riep een eigen type in het le
ven dat in de loop der jaren uitge
groeid, of liever ingekrompen werd
tot een geheel eigen type „haantje
pik". De allerarmsten gaven hun
kinderen een snee brood op een stok.
Grootmoeder had soms in ,,'t kam-
menet" nog een verrimpelde appel
liggen en aan een palmtakje was
nog wel te komen.
De typische Scherpenzeelse palm
paas, bestaande uit een sparretak
met er tegen een broodhaan, een
sinaasappel in top en rondom behan
gen met krakelingen, slingers van
vijgen etn rozijnen en niet te vergeten
lege aangeregen eierschalen of sui
kereitjes is totaal van het toneel
verdwenen. De Veenendaalse Palm
paasoptocht is uniek. Gelukkig
houdt de „import" het eigen palm
paasje in ere en zo ziet men een
zeldzame, bonte mengeling van
streektypen bijeen. Als fplklorist kan
men daarvan steeds genieten. Het
Veenendaalse hart mag er trots op
zijn, dat de bevolking het ouwe 'haan
tje pik niet mooier heeft gemaakt
dan het werkelijk moet zijn. 't Gaat
er niet om of dochterlief of die ben
gel van een zoon loopt te pronken
met een onecht ding. Het gezegde
„eenvoud is het kenmerk van het
ware" is hier wel zeer toepasselijk.
1. Z6 hoort een echte Veenendaalse „haontjie-pik" er uit te zien.
2. Het echte Achterhoekse „stoethaantje" met appel, verticale broodkrans,
broodhaan en „kuukens".
3. Het curieuze „aerem-stokje" van Schouwen-Duiveland dat een herinnering
vormt aan vroegere (Roomse?) vastengebruiken.
4. De Amsterdamse palmpaasstok. Amsterdam heeft vanouds een zeer eigen
Palmpaascultuur. Merkwaardig zijn de beide middelste vlaggetjes met de
voorstelling van het „mensenpaar", dat overal in de folklore opduikt. Adam
en Eva ontbreken zelden aan de Amsterdamse palmpaasstok. Een jongen
had ze zelfs getekend met een bikini-badpak. Moderner kan het al niet. Tus
sen de met figuren besneden appels zitten vijgen gespiest. Soms gebruikt men
koekbollen in plaats van appels.
Tekening Adriaan de Kleuver.
^\AAAAAAAAAA^A/V\AAA^^^»/^^^^^V^^^AAA^AA^AAAAAAAAAAAAAA^AAAAAAAAAAA^
Naast de honderden vrij primitie
ve lokale haontjie-pikken ziet men
in Veenendaal vele andere soorten.
De kinderen schijnen echter de eigen
versjes vergeten te zijn, want ze
galmen spontaan met de Veense
jeugd mee „pallum-jpallum paose,
ei-kükferij, df aand*re Avéék 'n maon-
dag kj-aige waj een,ai. eén ai is gin
ai, twee ai is' een halluf ai en drie
ai is een Paosai". In het Rhenense
palmpaasversje is een bijzondere
afwijking te beluisteren: „krieken-
ei". Men dacht dat dit zou zijn „krieg-
ik-een-ei". Maar het Rhenense dia
lect sluit niet aan op het Veluwse
kriegen voor krijgen. Dat is naar
de Romaans-Brabantse kant gericht.
In het Rhenense „kriekenei" komt
de oorspronkelijke betekenis van
kyrie eleison" naar voren, d.i.
„Heer, erbarm u onzer". Overwe
gend is het „eikoerei" geworden.
Dat vanouds het Paasfeest voor de
kinderen op Paasmaandag viel, be
wijst de oud-Rhenense tekst „over
een zondag (d.i. dus op Paasmaan
dag!) krijgen wij een ei".
Een deel van de paaseieren werd
bikkelhard gekookt en aan de kinde
ren gegeven om er mee te gaan '„tru
ien"; ze gooiden daarbij elkaar de
eieren toe of lieten ze van een
schuin „huchie" rollen. In Rhenen
was dat van de Buitenomme, de
van 1860-'70 voor "de stad gelegde
waterleiding. In Veenendaal gingen
de kinderen naar de Slaperdijk bij
de Rooden Haan of bij de Haspel.
Ook de Vendel was een bijzondere
plek bij de Paasviering in Veenen
daal. Op de tweede Paasdag kwa
men daar kooplui heen, die er hun
kraampje neerzetten. Er was van
alles te koop. Het waren meest Am
sterdamse joden en aan het begin
van onze eeuw was dit gebruik nog
volledig intact. De „Paasmarkt"
heeft een dikke honderd jaar stand
gehouden en verdween ongeveer 40
jaar geleden geruisloos, want met
het verdwijnen van het paasgebruik
van de kinderen, verliep ook de
markt. Het was een hoogst merk
waardig verschijnsel, dit „vende
len", zoals dat in Veenendaal ge
noemd werd. Men kan het beschou
wen als voortzetting van de aloude
Voorjaarsmarkt of Mei-markt, waar
op de Duitse pottenkoopman via het
Grebbeschut met zijn pottenschip
(een gewone aak) naar de Markt
of naar het Verlaat kwam. Op de
Vendel stonden met Paasmaandag
meest Joodse kooplui uit Amsterdam
die naast snoepgoed en speelgoed
ook wel galanterieën te koop aanbo
den. Wie heeft daar nu nog veel
weet van nu ook dit volksgebruik
in de bodemloze punt der historie is
verzonken. Men moet ergens in het
„vendelen" een verlengstuk zien van
de oude kermis van Veenendaal,- die
op 1 mei werd gehouden als herin
nering dat op die datum van het
jaar 1566 de kerk op de Markt door
de wijbisschop Johannes Rnijff uit
Groningen geconsacreerd werd.
Vandaar ook dat in de meimaand
de koster de „meien" in de kerk
ophing! Wie denkt er bij door dat
dit eierentrulen een rituele afstam
ming was? Namen als Paasheuvel,
Paasberg en Paaswei verzekeren, dat
deze plaatsen met dit paasgebruik
te maken hebben gehad. Frappant is
de Paasheuvel in het Remmerstein-
se bos die door de heer Philipse be
paald aangelegd moet zijn voor de
eigen kinderen en die van gasten.
Eieren eten was eveneens een ri
tueel gebeuren. Onze voorvaderen
met hun primitief en simpel denk
patroon meenden dat, als je op het
Lentefeest maar veel eieren at dit
de levenskracht zou vergroten. Men
verspreidde eieren over het land
dat later de paashaas in de lopers
geschoven werd en als men ze
vond en ter-plaatse nuttigde kwam
de zegen vanzelf terecht op dat stuk
land. Het was een offer aan de ver
borgen aardgeesten. Mannen als
Willibrordus kerstenden eenvoudig
deze heidense gebruiken. In de eier
schaal ging men het graf zien en het
levende binnenste Christus. Na de
vasten begon men massa's eieren
te eten en zo werden de eiermalen
ingesteld. De Gereformeerden gin
gen daar gewoon mee door, omdat
men van de achtergrond geen weet
had. Wonderlijk is ook dat men la
ter de eieren in peekoffie ging koken
om er een bruine kleur aan te ge
ven en nog later het opsieren met
waterverf.
In het begin werd er op gewezen,
dat in „de stille week" op verschillen
de plaatsen paasvuren worden aan
gelegd. Ook in dit paasvuurstoken
moet men een vruchtbaarheidsritu
eel zien. Het hand in hand dansen
rond het vuur op de avond van de
tweede Paasdag is in feite een ritue
le vuurdans. Op veel plaatsen spo
ren 'de jongens de meisjes aan door
het dovende vuur te lopen. Dit do
vende vuur zou zuiverend werken
en de zwangerschap bevorderen. On
ze tieners en twens zullen wel zeg
gen: „Om te gillen". Men trachtte
bij elkaar ook wel hout „te stelen",
want gestolen hout bezat intensieve
krachten. Vandaar dat nog wel bij
de houtbergen gepost wordt. Al zal
het nu dan zijn om het hele paas
vuur niet vroegtijdig in rook te zien
opgaan. Wie denkt er nu nog bij na,
dat men met dit alles eer aan de
oude Germaanse goden bewijst?
Iedere Veenendaler had „zijn
boer", waar men zondags een wan
deling naar toe maakt en die ze in de
drukke hooitijd na fabriekstijd wel
gingen helpen. Hoe harder men als
jongen meewerkte, hoe dikker de
kleinrogsneden met boerenboter ge
smeerd werden. Met Pasen kon met
net zo veel eieren komen eten als
men wilde. Ook dit soort folklore is
verloren gegaan, 's Avonds, tweede
Paasdag was op de Hucht im. Over-
berg een groot paasvuur.
Laat men de rituele betekenis van
dit vuurmaken in de oertijd eens wat
nalder vooraf bezien. Het was een
mysterieuze zaak van groot gewicht.
Hoe de mens het vuurmaken ontdek
te, zal wel een raadsel blijven. De
oertypen van ons geslacht zullen het
reeds een half miljoen jaar geleden
ontdekt hebben. Ontstond het op na
tuurlijke wijze bij blikseminslag dan
kon het „bewaard" worden door iets
brandend te houden. Bij het afjagen
van een pas gedoofd verbrand bos
zullen die oermensen ontdekt hebben
dat halfgeroosterde dode dieren ge-
makkelijker te verorberen waren
dan rauw vlees en dat rauwe vruch
ten die normaal ongenietbaar zijn
„gaar" geworden goed te eten wa
ren. Bij toeval zal men ontdekt heb
ben dat door snel en langdurig twee
kurkdroge houtspaanders tegen el
kaar te wrijven deze gingen gloeien
en door aanblazen begonnen te vlam
men. Met het verschijnen van de
vuurstenen werktuigen kon men von
ken verkrijgen. Zo was het een lan
ge weg naar ons luciferhoutje! In
die oude tijden moesten de mensen
soms wegtrekken van hun jachtgron-
den en dan namen ze het vuur mee.
En nog heeft het vuur een geweldi
ge aantrekkingskracht op ons men
sen. Als het voorjaar wordt leven
onze knapen hun primitieve driften
uit door de kanten van wegen, slo
ten en spoorbermen in brand te ste
ken.
Ook boer Toon van de Hucht" stak
met enig vertoon het paasvuur aan.
En laaide het hoog op dan begon de
jeugd die van heinde en verre geko
men was een rondedans, 't Werd
pas echt als het vuur ging smeulen
Hand in hanid begonlnen dan de jon
gens en meisjes het vuur uit te trap
pen. Als het nog slechts een roken
de koolmassa was dan holden ze er
door heen en op 't laatst grepen de
jongens de meiden al hardhandiger
beet, dat ze „razen" noemden en in
feite meer weg had van een vrijerij
dan van een ruige stoeipartij. Als
het zo ver was, dan zonderden de
paartjes zich af op hun „plekje dat
niemand wist". Men bemerkt dat in
dit spel alle elementen van het oude
vruchtbaarheidsritueel aanwezig wa
ren.
Lang heeft ook in Wageningen de
„paaskermis" bestaan. Daar verza
melde zich op Paasmaandag half
Veenendaal en half Rhenen. Het ge
beuren had plaats op de Wageningse
paaswei, waar ook de kinderen met
hun eieren heen gingen. Langs de
Veerweg stonden tafeltjes met si
naasappelen opgesteld. De „stand
houders" lieten gooien met drie dob
belstenen en wie bovem de twaalf
en beneden de negen wierp kreeg
voor één cent een sinaasappel. Een
paar draaimolens zorgden voor wat
extra vertier en de viskramen trok
ken veletn naar zich toe. Ook dit is
verleden tijd geworden. Stil en ver
laten ligt de Wageningse paaswei
nu geen kind er meer aan denkt op
tweede Paasdag er met hardgekook
te eieren te gaan „truien".
In Rhenen kregen de kinderen ook
nog een extra sinaasappel mee en
na het eieren „truien" gingen de
meisjes met hun stijfgestreken schor
ten over de zondagse kleren en de
jongens op hun paasbest naar de
zaridafgraving bij do Grebbesluis.
Dat heet daar eigenlijk de Heimen-
berg. Ze lieten dan die sinaasappel
boven van de berg rollen en holden
die na, klauterden er weer mee
naar boven en zo herhaalde het spel
letje zich. Op 't laatst hielden ze al
lemaal een beurze sinaasappel over
en volgde een druipende smulpartij.
Behoudens de Palmpaasoptochten
en een enkel verwaaid paasvuur zal
nïen van dit alles tevergeefs naar
restanten zoeken. De tieners zullen
je aan zien komen. Het extra stukje
rundvlees met Pasen mag dan een
herinnering zijn aan het rondgaan
met de „paasos", die in feite het
oeroude offerdier vertegenwoordigde
uit de tijd dat Wodans priesters er
mee naar de offerplaats trokken.
Dat stukje vlees heeft niets sa
craals meer. Het is allemaal al zo
ver weg en zo vaag geworden.
Adriaan P. de Kleuver.
00ir000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000000r00riri0r00riir00000i000000000r0r0000/r0W00000000000000rr000000f00000000000000000r000r000rrr0/r000000000i0000r00g000r0r000rrr0r0r0r000f0000000000000000000100000000000000000000000000000000100000000000000100000000000000000000001100100000000010/0000101000000000000000000000000000000000000000000011100011011,
VEENENDAAL Zaterdagmiddag
worden twee Palmpasenoptochten ge
organiseerd. Gelijktijdig zullen groepen
kinderen door het centrum en door Zuid
trekken. De eerste groep begint en ein
digt bü het jeugdgebouw „De Instuif"
aan de J. G. Sandbrinkstraat. De an
dere begint op het Siotemaker de
Bruïneplein en eindigt in de garage
Van Waaijenberg.
Aan de eindpunten zullen de kinderen
een tractatie ontvangen, waarschijnlijk
onder meer weer bestaande uit een fles -
je chocomel. De optochten beginnen om
14 uur. Voor alle kinderen uit Veenen
daal is er 's morgens tussen 9.30 en
11.30 uur gelegenheid om onder deskun
dige leiding een Palpaasstok te maken
in het Jeugdgebouw „De Instuif".
De optocht in het centrum wordt
voorafgegaan door de „Scheepjeswol-
harmonie". In Zuid zal „Caselia" de
kinderen muzikaal begeleiden. Door de
organisatoren is gezorgd voor een vol
doende aantal begeleiders van de kin
deren, zodat het niet noodzakelijk is,
dat de ouders hun kinderen vergezel
len.
De route door het centrum is: Start
Jeugdgebouw „De Instuif", Raadhuis-
OVERBERG Donderdagavond 4
april wordt de jaarlijkse ledenvergade
ring van de lagere school gehouden in
het schoolgebouw. Voor het laatst zal
ds. C. van Viegen de leiding hebben.
Op de agenda staat onder meer een
bestuursverkiezing, die noodzakelijk
geworden is door het bedanken als
voorzitter van ds. Van Viegen en het
overlijden van de heer W. Veldhuizen.
Voor de vacature ds. Van Viegen
stelt het bestuur de volgende kandida
ten: ds. G. G. van Vrouwerf en de
heer T. Vinken.
In de vacatude Veldhuizen: de heren
J. Termaaten en J. van Ginkel jr. De
heer G. Henken, die ook aftredend is,
maar zich wel herkiesbaar stelt heeft
als tegenkandidaat de heer A. G. Hek.
straat, Boompjesgoed, Palmengrift,
Tinne weide, G. van Schoonbekestraat,
Valleistraat, Verlaat, Zwaaiplein, Hoog
straat, Hoofdstraat, J. G. Sandbrink
straat.
De route in zuid is: Start Dr. Siote
maker de Bruïneplein, Klaas Katerstr.,
Frans Halslaan. Jan Steenlaan, A. van
Ostadelaan, Dr. Colijnstraat, Mr. Schok-
kingstraat, Klaas Katerstraat, Dr. Sio
temaker de Bruïnestraat.
VEENENDAAL Eiermarkt. Aan
voer ca. 52.000 st. Prijzen grote f 13,50
tot f 14,50 en kleine f 10,00 tot f 12,50,
alles per 100 stuks. Handel matig.
VEENENDAAL Dc koopavond van
volgende week wordt in verband met
Goede Vrijdag op donderdag 11 april
gehouden.
RHENEN Verlaat's Houtbouw uit
Ilardinxveld heeft een begin gemaakt
met de uitbreiding van het stadhuis in
Rhenen. Tussen het raadhuis en „Bel
la Vista", de vroegere ambtswoning
van de burgemeester heeft de Rhenen
se aannemersfirma M. Schoemakers in
middels het grondwerk verricht en de
firma Verlaat heeft voor het noodge
bouw de betonnen fundamenten ge
plaatst.
De aanbouw krijgt hetzelfde aanzicht
als de uitbreiding van enkele jaren ge
leden achter het gemeentehuis. Niet al
leen de afdeljng bevolking en burger
lijke stand wórdt erin gehuisvest, maar
ook de raadzaal, die tevens gebruikt zal
worden als trouwzaal. In het gemeente
huis komen daardoor weer drie vertrek
ken vrij voor andere doeleinden.
De nieuwste noodvertrekken krijgen
RENSWOUDE Wegens de geringe
belangstelling gaat het reisje dat de af
deling Renswoude van de Ned. Christen
Vrouwenbond voor haar leden naar
Brabant had uitgestippeld niet door.
een verbinding met het gemeentehuis
via een gang, die uitkomt op de hal van
de afdeling interne zaken. Over enkele
dagen zal begonnen worden met het
plaatsen van de houten wanden.
Het smalle straatje tussen gemeente
huis en „Bella Vista" is bereids voor
het voetgangersverkeer afgesloten.
Het is nog niet bekend wanneer de
eerste gemeenteraadsvergadering in
het nieuwe gebouw wordt gehouden.
RENSWOUDE Op maandag 8
april zal een gecombineerde vergade
ring worden gehouden van de afdelin
gen Maarn, Scherpenzeel, Renswoude
en Woudenberg van de Ned. Christen
Vrouwenbond. Deze vergadering die
tevens is bedoeld als afsluiting van 't
seizoen wordt gehouden in gebouw
„Eben Haëzer" te Woudenberg. Spre
ker is dr. Veldkamp uit Hilversum die
het woord zal voeren over het onder
werp „De christenvrouw in de bran
ding van de moderne tijd".
VEENENDAAL De gemeenteraad
van Veenendaal komt donderdagavond
4 april in het raadhuis bijeen.
De agenda luidt:
Opening. Notulen. Beëdiging en instal
latie van het nieuw benoemde lid van
de raad, de heer H. Beijer. Ingekomen
stukken. Voorstel van burgemeester en
wethouders tot het benoemen van een
lid van enkele raadscommissies. Pre
advies van burgemeester en wethou
ders inzake nieuwe salarisnormen per
1 januari 1968 voor de secretarissen en
ontvangers der gemeenten. Voorstel
van burgemeester en wethouders inza
ke verhoging van presentiegelden. Als-
voren tot het verlenen van een kre
diet ten behoeve van de bewegwijze
ring in de gemeente. Alsvoren .tot het
aanvaarden van een lening uit 's Rijks
kas ten behoeve van de verbetering
van het complex van 20 woningen aan
de Eenvoudlaan. Alsvpren tot aanpas
sing grondprijzen voor woningwetwo
ningen aan door hetRijk aanvaard
baar geachte prijzen. Alsvoren tot het
verlenen van een krediet voor de aan
schaffing van containers ten behoeve
van de huisvuilhaaldienst. Alvorens tot
het verlenen van aanvullende kredieten
ten behoeve van diverse werken. Alsvo
ren tot het onderhands aanbesteden van
en het verlenen van een aanvullnd kre
diet voor het bouwrijpmaken van het
complex „De Engelenburg". Alsvoren
tot aankoop van stroken grond aan de
Boslaan. Alsvoren tot verwerving van
het Perceel Valleistraat 85. Alsvoren
tot uitneming van gronden uit het
grondbedrijf. Preadvies van burge
meester en wethouders inzake een ver
zoek van het bestuur van de Rehoboth-
school Om medewerking ingevolge ar
tikel 72 der lager-onderwijswet 1920 tot
het treffen van diverse voorzieningen.
Alsvoren inzake een verzoek van het
bestuur van de Patrimoniumschool om
medewerking ingevolge artikel 72 der
lager-onderwijswet 1920 tot, het tref
fen van enkele voorzieningen. Alsvo
ren inzake een verzoek van d? Vereni
ging tot bevordering van Chr. Onder
wijs om medewerking ingevolge arti
kel 72 der lager-onderwijswet 1920 tot
het treffen van enkele voorzieningen
t.b.v. de Juliana van Stolbergschool al
hier. Alsvoren inzake een verzoek van
de Vereniging tot bevordering van
Chr. Onderwijs alhier om medewerking
ingevolge artikel 72 der lager-onder
wijswet 1920 tot het aanschaffen van
een stencilmachine t.b.v. de Koningin
Julianaschool.
De lente heeft haar entree gedaan.
Waar men ook kijkt, overal zien we
dat het jonge leven, een nieuwe len
te, tot ons is gekomen. De krokus
sen staan nog even te bloeien, de
Blauwe Druifjes staan met bloei-
knoppen te pronken. Steeds meer
bloemen worden door moeder natuur
op het om ons heen liggend aardop
pervlak geborduurd.
Terwijl de bomen hun bladeren nog
enkele weken lang rustig binnen de
knopschubben schuilhouden, sturen
*ze nu reeds hun weinig in het oog
lopende bloempjes de nog allesbehal
ve te vertrouwen aprillucht in. De
Kornoelje, Iepen, Populieren en El
zen vieren met hun propjes bloemen
het voor jaarsfeest. De nog ontbreken
de begroeten we straks, wanneer
we de lente goed in de ogen zien.
De weiden en velden ondergaan
een mooie gedaanteverwisseling.
Steeds mooier wordt het borduur
werk van Moeder Natuur. Met het
oog dringen we nu nog door het bla
derloze bos, maarde boden van de
nieuwe lente zijn aanwezig. Op de
meer drogere plekken in het bos
komt het gewone longkruid (pulmo-
naria) met zijn aanvankelijk roze-
kleurige en na het opengaan, blauwe
buisvormige bloempjes te voorschijn.
Aan de zoom van het bos, tussen het
kreupelhout, komen spoedig de ster
ren van de Gagea luteg. (gele vogel-
melk), als zijnde de voorloopster der
leliebloemigc gewassen, te voor
schijn zij volgt de begroeide ran
den der velden en breidt zich over
het weiland uit, waar haar driebla-
derig stengeltje, met één enkel knik
kend bloempje op de top, verwon
derd op het nog dorre gras neerziet.
Tevens ontdekken we het fijn ruiken
de viooltje Vila odorato).
De Lathyrus latifolius is een fraaie
klimmer en het is zeker de moeite
waard om hem langs een schutting
of het schuurtje te laten opgroeien.
De Lathyrus odoratus is een eenja
rige siererxot, de latifolius is over
blijvend en komt elk jaar weer te
voorschijn. Hij bloeit met grote
bloemtrossen die een mooi effect ge
ven en de langstelige bloemen zijn
primo voor de vaas. Genoemde vas
te plant Lathyrus bloeit van juni
tot augustus, wordt twee d drie
meter hoog. Hij houdt van een dieft
gespitte grond die goed voedzaam is.
Deze kan nu nog aangeplant worden,
het jaar na de planting bloeit zij pas
goe<i. Wanneer men 3 stokken, elk 3
meter lang, met gaas er omheen in
een gazon plaatst, dan levert het een
fraai gezicht op. Wanneer de plant in
goede conditie is komen er 8 tot lJt
bloemen aan één steel. Omdat het af
stervend loof nu bepaald geen sie
raad is, wordt de plant na de
bloei ter hoogte van 20 cm boven de
grond afgesneden. Ik zou willen zeg
gen probeer het eens met deze Lathy
rus. In de maand april kan men deze
plant zaaien. Tegen de winter is hij
goed bestand.
Vergeet-mij-nietjes, violen, muur
bloemen en silene kan men nu nog
uitplanten. Dit mag nu niet meer
worden uitgesteld, daar ze dan min
der goed meer ontwikkelen voor de
bloei. Is liet weer gunstig dan gaan
we de gladiolen, montbretia's, Galto-
nia candicans, lelies, e.d. planten.
In de groentetuin komt nu volop
werk, o.m. kan men nu wel prei
zaaien. Stam-doperwten kunnen
eveneens uitgezaaid worden; op on
derlinge afstanden van 50 cm maakt
men ondiepe geultjes en legt daar
in om de a 5 cm één erwt. Tus
sen de rijen kan men heel goed spi
nazie of raapstelen zaaien. De grond
wordt%dan het voordeligst benut. Zaai
de raapstelen op rijen. Indien men
vorig jaar wormstekige worteltjes
oogstte, dan moet voor het zaaien 25
gram diazinon stuif per vierkante
meter door de grond verwerkt wor
den.
Tot half april kunnen we in potjes
gekweekte rotsplanten planten. Plant
niet onnozele aantallen van een paar
plantjes, maar plant flinke groepjes
van 7 tot 9 van één soort. Het is be
ter minder soorten dan zo'n ratjetoe
van alles en nog wat. Let daarbij op
het combineren van sterk en zwak
groeiende planten, die begrijpelijker
wijze niet vlak bij elkaar worden ge
plant. De sterkere zouden dan de
zwakkere overgroeien en het zou
een mislukking betekenen.
E. J. GRIJ8EN-RHENEN
VEENENDAAL Door „De Instuif
wordt in de komende paasvakantie
weer een aantal filmvoorstellingen ver
zorgd. Door het niet beschikbaar zijn
van het Verenigingsgebouw aan de
Eikenlaan worden er ditmaal voorstel
lingen verzorgd in het jeugdgebouw
aan de J. G. Sandbrinkstraat en in de
daarnaast gelegen gymnastiekzaal van
het Lyceum. De voorstellingen vinden
plaats op woensdag 17, donderdag 18
en vrijdag 19 april. In beide zalen be
gint men om 9.30 en 14 uur.
Heit programma omvat vier kleuren
films en twee zwart-wit films, welke
laatste voor de vrijdag gereserveerd
zijn. Alle voorstellingen worden door
de vertoning van een aantal teken
film pj es opge 1 ui sterd
Woensdag 17 april brengt men „Der
tien Ezels" en „De grote race". Op
donderdag 18 april wordt „De hond
van Vlaanderen" en "Smoky" ver
toond, terwijl vrijdag 19 april de film*
„Spankey in het oerwoud" en „Span-
key gaaf kamperen" draaien.
RHENEN Ter gelegenheid van het
behaalde kampioenschap in de 4e klas
se van de- KNVB en de daaruit voort
vloeiende promotie naar de derde klas
se, zullen trainer, spelers en bestuur
een receptie houden op zaterdag 6 april
van 3 - 5 uur in het Candia-clubhui»
aan de Candialaan.
RHENEN Aan het postkantoor
werd bij de rijkspostspaarbank over
maart ingelegd f 78:662,79 en terugbe
taald f 86.928,27.
In Achterberg werd ingelegd f 3540,-
en terugbetaald f 488,17.
