Concessie of confessie Na de „rede van het „gesprek van Nuns peef is nu Gouda gekomen Ter overdenking DE ZACHTMOEDIGE KONING Waar bleven reacties? Negatief Leugen en waarheid Concessies? Dodelijk zwijgen Als in de pauze van een concert van een muziekwerk wordt gezegd, dat het erg interessant was, dan houdt dit voor de goede verstaander meestal al een veroordeling in. Er zijn heel veel van die composities, die het niet verder brengen dan alleen maar interessant te worden gevonden, wat voor vele concertbezoekers hetzelfde is als vervelend. muziekfeuilleton DEZE WEEK Ds. J. J. Poort lichtte zijn gedachten over huwelijk en geboorteregeling nader toe VADER, IK HEB GEZONDIGD Uitgeverij J. P. v. d. Tol De twee muzie ken In de laatste jaren is een onderscheid in twee muzikale uitingen zo verscherpt, dat dit een kloof dreigt te worden en een opvatting in het leven roept welke we kortweg zouden kunnen aanduiden als „de twee muzieken". Twee muzieken, name lijk de vertrouwde muziek in de concert zaal, waarnaar het goed is te luisteren en •en muziek, die alleen maar interessant is, een soort museum- of laboratorium- muziek als object voor enkele musicolo gen en componisten en wat de experimen teel-elektronische werken betreft een on uitputtelijke bron voor curieuze harmo nieën, ritmen en klankvondsten. Ongetwijfeld zijn er onder de tientallen componisten, oppervlakkig verdeeld, twee groepen: de overgrote meerderheid van componisten, die een veelzijdig oeuvre hebben geschreven dat in de hele wereld dag aan dag wordt uitgevoerd en een heel klein aantal gewoonlijk onbekende compo nisten, die vernieuwers in de muziek zijn geWeest of voor latere vernieuwingen de basis hebben gelegd. Hun betekenis en de waarde van hun muziek voor de concert zaal wordt door de muziekliefhebbers niet hopg aangeslagen, een opvatting die re- eel bekeken ook wel voor de hand ligt. Er is daarbij evenwel wel het gevaar, dat men een componist van sterk op het experiment gerichte muziek te gauw ver wijst naar de zeer beperkte kring van vakmensen en daaronder dan meestal nog de componisten en musicologen. De vraag of er inderdaad muziek is, die zowel experimenteel of revolutionair- nieuw is als boeiend en voor de gemid delde muziekliefhebber expressief, kan bevestigend worden beantwoord. Maar de ze muziek is zeldzaam, dit zonder twij fel. Met het veel aangevoerde argument, dat de grote muziek van geniale compo nisten over het algemeen niet experimen teel was in de periode van haar ontstaan en deze componisten eerder geniale sa- menvatters en voltooiers genoemd kunnen worden dan baanbrekers, moeten we voorzichtig zijn. Omdat ons oor als het ware mee evolueert, horen we in het werk van Mozart en Beethoven, Mahler en De bussy bijvoorbeeld de destijds volstrekt nieuwe of gedurfd toegepaste nieuwe har monieën of klankvondsten veel minder duidelijk dan de tijdgenoten van Mozart, Beethoven, Mahler en Debussy dit deden. Maar ook met oppervlakkige aanduidin gen van oud en nieuw, tijdgebonden en ex perimenteel moeten we behoedzaam om springen. Vrij talrijke muziekliefhebbers, die we niet tot de beperkte groep vak mensen rekenen, hebben dit heel kort ge leden nog eens ervaren. ILfuziek in een dubbele functie van ex- perimenteel en expressief kon men kort geleden horen op een recital in Am sterdam, waar de zelden in de concert zaal te beluisteren tweede pianosonate van Charles Ives door een Grieks-Ameri kaanse pianist werd uitgevoerd. Deze veertig minuten durende Concord-sonate, beroemd om haar unieke plaats in de li teratuur maar berucht om de ongekende technische moeilijkheden, is feitelijk door de grammofoonplaat bekend geworden. Het bijzondere is ook, dat de sonate door de componist al voor en tijdens de eerste wereldoorlog werd geschreven, in 1920 op eigen kosten uitgegeven en eerst twintig jaar later vobr het eerst in het openbaar werd uitgevoerd door de beroemde pianist John Kirkpatrick, die er twaalf jaar op had gestudeerd. Nu zou men menen, dat na een halve eeuw, waarin er zoveel revolutionaire ver anderingen in de experimentele muziek zijn gerealiseerd, de tweede pianosonate van Ives wel aan vernieuwingskracht zou hebben ingeboet. Dit is niet het geval ge bleken. Want als ooit het vaak misbruik te gezegde, dat een man en kunstenaar zijn tijd ver vooruit was, waarheid bevat, dan geldt dit voor Charles Ives. In Amerika is zijn merkwaardige persoonlijkheid met onmiskenbaar geniale trekken nu wel erkend, al heeft het vrij lang geduurd eer de beste critici Charles Ives beschouwden als de meest typische Amerikaanse componist, een voorbeeld van „Amerikanisme" in de beste zin. Wanneer de muziek van Charles Ives niet temin niet tot het grote podium is door gedrongen, er althans geen blijvende re gelmatige plaats heeft verworven, dan ligt dit aan de mentaal-technische moei lijkheden. welke deze bijzondere kunst aan vertolkers en luisteraars opwerpt. Wie heeft weten door te dringen in het soms door klanklawines verborgen wezen van Ives' muziek, zal kunnen beamen wat 4e beste New Yorkse muziekcritici na de primière van de gigantische Concord-so nate kort voor de tweede wereldoorlog unaniem schreven, dat deze muziek „vol wijsheid is, schoonheic? en gevoel voor de wreedheid en schoonheid van het mense lijk bestaan en het menselijk lot". W/anneer we in deze weken de muziek van Charles Ives meer zullen kunnen horen dan in vele jaren het geval is ge weest, dan is dat voor het grootste deel te danken aan de pas opgerichte Charles Ives Society. Veertien jaar na zijn dood heeft de grote Amerikaan in ons land zijn groep propagandisten gekregen, die het niet laten bij een platonische verering, maar de zaken energiek hebben aange pakt. Reinbert de Leeuw en Louis An- driessen, beiden experimentele componis ten en musici; de dichter-prozaïst Bern- lef, de directeur van het Residentie-orkest H. de Roo en de bekende musicoloog dr. F. R. Noske hebben concerten, geheel aan de muziek van Charles Ives gewijd, georganiseerd in Amsterdam, Den Haag, Rotterdam. Haarlem en voor de radio. Charles Ives is in elk opzicht een bijzon der man geweest, ook in zover typisch Amerikaans, dat hij een werkelijk baan brekend muziekvinder en componist was met een sterk filosofisch-literaire achter grond en tegelijk een zeer succesrijk za kenman. Hij werd in 1874 geboren in Dan- burry, waar zijn vader het plaatselijke muziekleven leidde. Voor de fanfare van het provinciestadje schreef Charles na zijn debuut op tienjarige leeftijd, een treurmars voor zijn kat, een Vacantie Quick Step, waarover de Danburry News enthousiast berichtte als „muziek van een genie". Charles Ives wilde na een universitaire studie geen beroepsmusicus worden. Hij wilde componeren, maar niet naar de smaak van zijn tijd of zoals zijn uitgevers het wensten, maar precies zoals hij hoorde en voelde. Dit was ongehoord bizar en rijk, maar ook moeilijk. Om geld te verdienen bouwde Charles zich een carrière in het verzekeringsbedrijf op. Het zakenleven boeide hem en de dagelijk se omgang met allerlei mensen had hij ook nodig. Terwijl hij componeerde, vond Charles Ives ook vrienden en geestverwan ten onder de destijds toonaangevende schrijvers en filosofen van Amerika, dat zich een eigen literatuur schiep. Hij werd op zijn eigen wijze een sterke vertegen woordiger van een wijsgerig-literaire stro ming in Amerika, die bij ons bijvoorbeeld Frederik van Eeden heeft beïnvloed. Schrijvers als Ralph Emerson, Amos Al- cott, Henry Thoreau en anderen stonden de leer van het transcendentalisme voor, een Amerikaanse opvatting van het wijs gerig idealisme, gericht tegen het rationa lisme. Na jaren van verdringing heeft in onze tijd deze Amerikaanse geestesstro ming, die meer een levenshouding bete kent, weer vele aanhangers, vooral in kringen van progressieve kunstenaars. Als hoogst authentieke uiting van de componeerwijze van Charles Ives en een neerslag van zijn filosofische ideeën blijft de al genoemde tweede pianosonate een sleutelwerk. Charles Ives gaf het gigan tische vierdelige werk de ondertitel „Con cord, Mass". Concord is een stad, niet ver van Boston, hoofdstad van de staat Massachussetts, het oud-Indiaanse „bij de grote heuvels". In de vier delen van zijn sonate heeft de componist impressies wil len geven van figuren uit de al genoemde filosofisch-literaire stroming. Gèèn por tretten in muziek, maar een verklanking van sfeer en ideeën, gelokaliseerd in het brandpunt Concord, het stadje, het Alcott- huis, de sfeer van filosofische gesprekken „on an autumn day of Indian summer at Walden". Men kan de Concord-sonate ook beschouw wen als een muziekwerk vol contrasten tussen bizarre rijkdom aan compacte klank en verstilling, vol klankvondsten en harmonische verbindingen, die nu nog nieuw zijn en welke opkwamen in het brein van een man van geniale aanleg, vóór anderen deze klanken ook hoorden en verwerkten in de muziek van onze tijd. Hoeveel goeds men ook van ons zegt, men leert ons niets nieuws. Meer dan tweeduizend reacties aan moedigende en afwijzende kreeg de her vormde predikant ds. J. J. Poort uit Ka- merik, nadat hij in Nunspeet had gezegd: „Geboorteregeling, ook via de pil, mag worden aanvaard als een stuk voorzienig heid Gods". In kringen van de Gerefor meerde Bond en van de S.G.P., die ds. Poort vaak uitnodigen als spreker, ont stond na deze uitspraak heftige beroe ring. Spreekbeurten voor de Geref. Bond werden afgezegd en de S.G.P. distantieer de zich zelfs geheel van de predikant. Het leek er niet op, dat een verder gesprek mogelijk was. Wel was er de vraag: „Moe ten we zo verder leven, zo ver van elkaar af in een meningsverschil over een punt dat ons allen aangaat?" De Protestantse Stichting voor Verantwoorde Gezinsvor ming, onder wier auspiciën ds. Poort in Nunspeet had gesproken, deed de eerste stap. Voorzover zij nog te bereiken wa ren, kregen degenen die ds. Poort hadden geschreven of opgebeld, een persoonlijke uitnodiging om naar Het Anker in Gouda te komen voor een verder gesprek. Ruim tweehonderd belangstellenden, vrijwel uit sluitend van de Veluwe en uit de omge ving van Ridderkerk, gaven aan de uit nodiging gehoor. En met hen is er ook een echt gesprek geweest, waarin men el kaar niet verketterde, maar ernstig zocht naar de achtergronden van eikaars stand punt. Erg fel ging het ook niet toe. Waren de heftigste tegenstanders dan thuis ge bleven? Die indruk kreeg men toch niet, tijdens dit gesprek. Had men het dan niet zo gemeend met die felle reacties? Jawel, men bleek het wel degelijk zo te hebben gemeend. Hoe kon deze samenkomst dan zo rustig verlopen? Waarschijnlijk omdat er toch meer bezorgdheid is geweest dan boosheid. Maar dan ook bezorgdheid aan beide kanten, dus ook aan de kant van ds. Poort en de PSVG. Vreesden de be zwaarden, dat geboorteregeling indruist tegen de voorzienigheid Gods, ds. Poort en de zijnen waren juist bezorgd over de gevolgen, die het in een mensenleven kan hebben, wanneer die voorzienigheid wordt beleefd zonder eigen verantwoordelijk heidsbesef. In die gezamenlijke bezorgd heid over weliswaar verschillende punten ontmoette men elkaar nu als christenen en niet als combattanten. In een sfeer van handreiking over de Schrift, maar ook van een bevrijdende en aanstekelijke lach bij een jeugdherinnering van een vragen steller: „Toen wij trouwden zei mijn va der: jullie bepalen het aantal stoelen, God het aantal kinderen!" En als het op oordelen aankomt, laat dan alleen de Heilige Schrift maatstaf zijn. In laatste instantie interessere het ons dan niet wat enige vereniging, bond, partij of kerk te zeggen heeft. Wèl moge het ons in teresseren of wij in die vereniging, bond, partij en kerk persoonlijk en waarachtig naar bijbelse maatstaven wensen te leven voor het aangezicht van God. Dat is iets anders dan leven naar tradities of die nu rooms-katholiek zijn in de vorm van pau selijke uitspraken of reformatorisch in de vorm van beginselverklaringen. Vrij van binding aan de traditie kunnen we vrij staan voor het gezag van de bijbel. Zo kunnen we in dit ontzaglijke spanningsveld tot ontspanning, vrede en rust komen". De bezorgdheid van ds. Poort sprak uit ieder onderdeel van de rede, die hij in Gouda hield, als vervolg op de veelbe sproken „Nunspeetse" toespraak. Vooral beklemde hem de vraag, hoeveel christe lijke huwelijken al negatieve huwelijken zijn geworden omdat de lichamelijkheid ervan wordt onderschat, de seksualiteit doodgezwegen. Als man en vrouw maar hard werken daar heet het christelijk huwelijk vaak mee te staan of te vallen. Terwijl Christus het beminnen als hoogste eis stelt is onthouding bij velen een chris telijk goed geworden. Maar het uiteinde lijke doel van God is de gemeenschap: verticaal tussen Hem en de mens, hori zontaal tussen mens en medemens. En het middelpunt is altijd het Verbond, waarin plaats is voor het samen totaal mens zijn: samen bidden, denken, danken, seksueel zijn. Ook Paulus, zelf celibatair, schrijft: „Onthoudt, dat gij u niet onthoudt". Moe ten wij dan arbeiden aan onze onthou ding, wanneer er geen duidelijke oorzaken zoals ziekte voor zijn? Zegt der dochter Sions: Zie uw Koning komt tot u. zacht moedig Mattheus 21 5a Wanneer de Heere Jezus naar Jeruzalem komt om te lijden en te sterven tot redding en behoud van Zijn volk. dan komt Hij als een Koning, maar als een zachtmoedige Koning. Hij rijdt de stad binnen, gezeten op het veulen van een ezelin, en eenvoudiger kan een koning zijn intocht al niet houden. De profetie van Jesaja en Zacharia gaat in vervulling: ..Zegt der dochter Sions: Zie uw Koning komt tot u, zachtmoedig en gezeten op een ezelin en een veulen, zijnde een jong van een jukdragende ezelin". De Heere Jezus is wel Koning, maar Hij wil onze harten niet door uitwendige schittering voor Zich winnen, maar door de kracht van Zijn genade en waarheid. Daarom houdt Hij Zijn intocht in Jeru zalem ook niet gezeten op een vurig paard, maar op het veulen van een ezelin. Toch wordt Hem koningshulde gebracht. Een groot deel van de schare die daar aanwezig is roept Hem toe: „Hosanna geef heil de Zone Davids. Gezegend is Hij Die komt in de naam des Heeren. Hosanna in de hoogste hemelen". En ze spreiden zelfs hun klederen voor Hem uit om hun hulde te tonen. Het moet de Heiland goed gedaan hebben dat men Hem toch als Koning eert. Hoewel Hij geweten moet hebben dat straks de hulde zal verstommen, dat straks het „kruisigt Hem" zal weerklinken. Alleen wanneer de Heilige Geest de jubel in ons hart gelegd heeft omdat onze ogen geopend zijn voor deze heerlijke Koning, zal de jubel van het hosanna 'als een zuivere toon opklinken. Daartoe wordt Zijn volk ook opgeroepen: „Zegt der dochter Sions: Zie uw Koning komt tot u-, zachtmoedig Ja, Hij is een zachtmoedige Koning. Straks zullen de bewoners van Jeruzalem Hem verwerpen, ze zullen Hem niet als Koning erken nen. Daarom weent Hij over Jeruzalem, omdat Hij hen verloren ziet gaan vanwege hun onbekeerlijkheid en verharding. „Hoe dikwijls heb Ik u willen bijeenvergaderen, maar gij hebt niet ge wild Wat is dat erg wanneer we deze zachtmoedige Koning verwerpen, Die ons alles wil geven, zelfs Zijn leven om ons van de dood te verlossen en ons het eeuwige leven te schenken. En een zachtmoedige Koning is Hij vooral voor Zijn volk. Hij heeft alle lijden, vernedering, smaad en hoon willen verdragen om Zijn volk maar vergeving, genade en heil te kunnen schenken. De schare die thans roept „Hosanna" zal over enkele dagen schreeuwen: „Aan het kruis met Hem!" En Hij heeft Zich aan het kruis laten nagelen. Als een lam werd Hij ter slachting geleid en als een schaap dat stom is voor het aangezicht zijner scheerders, alzo deed Hij Zijn mond niet open Wat een zachtmoedig Koning is Hij! Dat ondervinden we wanneer Hij tot ons hart komt door de Heilige Geest om er als Koning te heersen. Want waar wij menen dat Hij zal komen met toorn en oordeel, zoals we ook vanwege onze zonde en ongerechtigheid heb ben verdiend, daar komt Hij met vergeving en verzoening, met liefde en erbarmen, met heil en genade, met een vrede die alle verstand te boven gaat. Zeker, wanneer we Hem blijven verwerpen zullen we Zijn toorn ervaren, de toorn van het Lam dat geslacht is, de toorn van een versmade liefde. Hoe erg zal het zijn verworpen te worden voor eeuwig, omdat we Hem verworpen hebben, zodat we in onze zonde sterven. Maar voor Zijn volk blijft Hij een zachtmoedige Koning. Want wat verdraagt Hij veel van Zijn kinderen. Wat doen wij Hem nog veel smart aan. Maar Hij neemt telkens de zondaars weer aan als ze met berouw tot Hem komen. Ja, als de goede Herder zoekt Hij Zijn verloren schapen geregeld op. En eenmaal komt Hij om ons vol komen te verlossen en eeuwig thuis te brengen. Ja, dan jubelen we het uit de volheid van ons gemoed uit: „Hosanna, gezegend is Hij, Die komt in de naam des Heeren. Hosanna in de hoogste hemelen." Veenendaal, ds. A. Vroegindeweij. Na „Nunspeet" is gezegd, dat ds. Poort de concessie stelde voor de confessie. Hij nam dat zwaar genoeg op om er de titel van te maken voor zijn gehele toespraak in Gouda. Alle punten toetste hij aan de vraag, of in de denkwereld rondom geboor teregeling werkelijk concessies worden ge daan aan de wereld of dat er juist sprake is van confessie. De onthouding in onze christelijke hu welijken blijkt juist vaak een verkapte concessie te zijn, aldus ds. Poort, ter wijl geboortebeperking een diepe con fessie van liefde en offer kan zijn. Bij voorbeeld ten opzichte van het kind, dat in onverantwoord gevormde gezinnen al zoveel kansen verliest om zelf op te groeien tot een evenwichtig mens. Wie hier geen rekening mee houdt en onge remd samenleeft, dient niet de God van de bijbel, die immers oproept tot ver- verantwoordelijkheidsbesef en mede werkzaamheid. Hij dient een noodlots god, die alle hogere roeping en mede werkzaamheid neerslaat totdat wij „stokken en blokken" zijn. En nog vele andere redenen kunnen bewuste en ver antwoorde gezinsvorming tot een con fessie maken: gevaar voor de gezond heid van de vrouw, armoede, gebrek aan woonruimte, begrensde psychische krachten bij de echtgenoten en de le vensruimte, die wij elkaar moeten gun nen in een dichtbevolkt land. Duidelijk bewogen toonde zich ds. Poort en heel stil was het in de zaal, toen hij zei: „Er leven zo ontzaglijk veel vragen onder de jongeren en in de huwelijken van onze tijd. Vragen of het lichaam „slecht" is en of men zijn hersens mag gebruiken en wat gemeenschap is en wat je van geboorteregeling moet denken. Er is heel veel antwoord vanuit „de wereld", vanuit de kiosken en vanuit andere bron nen, die we niet als bronnen willen heb ben. Aan de andere kant is er zo'n dode lijk zwijgen over deze zaken bij de ouders en bij de kerk. Waarom toch? Spreekt tóch eens een predikant, dan verwijt men hem dat hij zich laat spannen „voor het karretje van de PSVG", terwijl diezelfde PSVG hem de volledige vrijheid als die naar des Woords liet. Waarom zoeken wij elkaar niet, opdat wij samen bij het licht van Gods Woord in de waarheid komen? Een nieuw boek van DS. J. J. POORT Veertien meditaties over de gelijkenis van de VERLOREN ZOON Plm. 200 blz., geb. in linnen pr. band ƒ9.50 vraag gratis uitgebreid prospectus VOORSTRAAT 94 - DORDRECHT Bij de discussie schriftelijke vragen, mondeling antwoord ging het nog vaak over de openheid in het gesprek. Ds. Poort: „Waarom horen onze kinderen zo vaak de leugen thuis en de waarheid op straat? Onderschat de leugen, dat de kinderen uit de dokterstas of van de ooievaar komen, niet. Leer ze gewoon bidden, voor het kind dat komt. En be denk dat verwrongen gedachten van de ouders meervoudig terugkomen in de kinderen. De christen-arts-sexuoloog P. J. F. Dupuis, die ook enkele antwoorden voor zijn re kening nam: „Nergens komt zoveel cri- minialiteit voor als bij mensen, die in hun jeugd b.v. door gezinsomstandighe den, te weinig aandacht hebben gekre gen. De ouders van die mensen kunnen zich niet op God beroepen en zeggen: „Hij heeft gewild dat we zoveel kinde ren kregen. De bijbel geeft hun geen en kele grond voor die opvatting, waarbij aan God wordt toegeschreven wat men sen hebben gedaan of hebben nagela ten". Een overweging vanuit de zaal: „In onze traditionele gedachtengang zou het ook zondig zijn, zelf wegen te zoeken om een kinderloos huwelijk toch vruchtbaar te maken. Daarmee zou je ook Gods be stel doorkruisen. Toch hebben we daarin nooit kwaad gezien". Ds. Poort: ?,Dat is een opmerking, waar ik heel blij mee ben". En na het gesprek werd de psalm „Och of wij Uw geboon volbrachten" gezongen. Sommigen zongen het op „hele en halve noten", anderenalleen op „hele". Maar onder het zingen kwamen die twee ver schillende ritmen dichter bij elkaar en bij de slotregel „om die te doen uit dank baarheid" was het psalmgezang harmo nisch geworden. Het gaat misschien wat ver om vandaar- uit een parallel te trekken naar de bespre kingen van die middag, maar de gedachte dringt zich wel op. Want bij dit „gesprek van Gouda" na de „rede van Nunspeet" heeft men elkaar echt willen ontmoeten. En waar die wil bestaat, is de ontmoeting al een feit. ADVERTENTIE In de felbewogen week die achter on« ligt hebben we iets gemist: de stem van de kerken, van de Wereldraad zo goed als van die kerkelijke func tionarissen die zich over wereldpoli tieke zaken plegen uit te spreken. Terwijl er naar ons besef ditmaal toch wel alle aanleiding toe was aanleiding zelfs om de kerken op te roepen tot vurig gebed nu vrede in Viëtnam meer binnen het bereik i« komen te liggen. Een- en andermaal hebben dekerken op de beide partijen in het Viëtnam - conflict 'n beroep gedaan om de strijd te staken. Waarbij men dikwijls wel de indruk kreeg dat dat beroep meer ge richt was tot de Amerikanen dan de communistische Viëtnamezen er lag soms een tendens in die over helde naar de groep van Jonson- moordenaarschreeuwers. We hebben dat enigermate betreurd. Zonder eni ge twijfel is het de taak van de ker ken haar stem te laten horen als het gaat over het onrecht in de wereld een kerk die niet oproept tot de ge rechtigheid en de naastenliefde die het Evangelie ons toont, verzaakt haar roeping. Maar laat men wel de uiterste voorzichtigheid in acht ne men bij het beoordelen van de schuld vraag. Want met alle respect voor kerkelijke leiders: het houdt niet in dat zij qualitate qua ook politieke deskundigen zijn! Hoe dit zij, in de afgelopen week heeft president Johnson van de Verenigde Staten datgene gedaan waarop ook uit kerkelijke kring reeds zo dikwijls was aangedrongen: door opdracht te geven de bombardementen op Noord- Viëtnam te staken, heeft hij de hand der verzoening uitgestoken. De we reld was hem daar dankbaar voor de vele reacties getuigden daarvan. Los van de vraag trouwens of men daarin een gebaar van zwakte dan wel van grootheid van de Amerikaan se president wilde zien het feit bleef dat hij dusdoende de mogelijk heid tot vrede in Viëtnam binnen het bereik bracht. En dus goeddeels tg- gemoet kwam aan datgene wat voor al toch de kerken met hun herhaalde oproep hebben beoogd. Op dat moment was het woord aan Hanoi. Op dat moment ook mocht men verwachten dat allen die het wel meenden met Viëtnam hun stem zou den laten horen om van de commu nistische machthebbers de tweede stap af te dwingen, het gebaar van verzoening van Johnsoji niet onbe antwoord te laten. Een man als Oe Thant heeft dat zonder twijfel ge daan maar de kerken zwegen. Terwijl dit toch juist het moment was om te spreken. En niet minder een moment om de christenen in heel de wereld op te roepen tot een vurig gebed voor de vrede. De kerken heb ben die kans gemist en dat is jam mer. Op het opgenblik dat we dit schrijven is de moord op dr. Martin Luther King nog maar enkele uren oud. De wereld houdt de adem in. Want het gaat hier niet slechts om de dood van een voortreffelijk man, een goed Christen hier bespeurt men een stuk blinde haat die angstaanjagend is. Hier blijkt opnieuw dat de christe lijke invloed op onze westerse be schaving op sommige plekken weinig meer is dan het dunste laagje ver nis. Zo beangstigend is het dat het ondenkbaar moet zijn dat de kerken hierover zouden zwijgen. We weten niet of dit laatste zal ge beuren de tijd is nog te kort ge weest. Wel doet een week zoals die nu voorbijgegaan is, bij ons de vraag rijzen of de kerk op dit punt niet beter toegerust moet zijn. Niet zo toegerust dat zij aanzienlijk sneller kan reageren dan nu het geval is. Want als we schrijven dat we de stem van de kerken hebben gemist, dan beseffen we dat we niet helemaal eerlijke kritiek leveren. We twijfelen er niet aan dat de kerken graag had den laten horen hoezeer zij haken naar vrede in Viëtnam. En dat zij niets liever zouden doen dan nu de Amerikaanse burgers op te roepen tot de bijbelse naastenliefde en verdraag zaamheid. Onze kritiek gaat dan ook meer uit naar het feit dat op dit ogenblik nog de kerkelijke molens te langzaam draaien. Zoals op vele an dere terreinen heeft de kerk zich ook hier niet aangepast aan deze mo derne tijd van snelle communicaties. We hopen dat dit zal veranderen, voor de kerk en voor de wereld.

Digitale periodieken - Gemeentearchief Veenendaal

De Vallei | 1968 | | pagina 11