Nieuw land, oude herinnering
t
c
Weer valt
een polder droog
\\et 8°at nu hard: elke dag wordt het grondgebied van Nederland vele,
tientallen hectaren groter. Onze jongste polder, Zuid-Flevoland, komt
uit het water tevoorschijn! Als de zuigkracht van de enorme gemalen aan
het Oostvaardersdiep niet versaagt, is het met enkele weken gebeurd. Ne
derland is dan 43.000 hectare groter geworden.
Het is een fascinerend gezicht de landaanwinst vanuit de lucht te obser
veren. Waar gisteren nog een grote ondiepe plas zichtbaar was, is vandaag
de sliklaag al te zien. Het is alsof in het zoete water van de vroegere
zoute Zuiderzee het getij keert en het voor Zuid-Flevoland voorgoed eb
gaat worden.
De foto's op deze pagina geven een beeld hoe de Veluwezoom tussen
Harderwijk en Nijkerk er nu uitziet: het vasteland van de Veluwe, vervol
gens het prachtige Veluwerandmeer met zijn beloften voor de recreatie in
ons gewest en ten slotte de dijk van Zuid-Flevoland met daarachter een wij
de, met de dag groeiende vlakte van slik en slib, waarop als de water
huishouding eenmaal geregeld is boeren, bos- en stedebouwers naar har
telust aan het werk kunnen gaan. Aan de Baai van Harderwijk komt de
stad Zeewolde, er komen stranden met campings, bossen en recreatieoorden,
akkers en weilanden.
Wie de nieuwste polder vanuit de lucht observeert wordt plotseling even
herinnerd aan de tijd 25 jaar geleden toen de eerste grote IJsselmeer-
polder, de Noordoost polder, begon droog te vallen. Beneden ons, in kers
vers Nederland, ontdekten we gisteren de resten van een vliegtuig: een hoop
je vergruizéld aluminium, een stuk verder iets dat op een motor leek en
nog verderop een vliegtuigvleugel. De Dienst Berging en Identificatie van
de Kon. Luchtmacht heeft 't wrak al herkend, 't Is 'n Short Stirling bom-
Het sluizencomplex bjj Nykerk (rechts hoven vanuit de lucht en links in
close-up) tussen de vaste Veluwse wal en de nieuwe polder, die voor Nljkerk
al over enkele kilometers lengte is drooggevallen. De lus in het wegenstra-
mien was reeds lang gereed en zal mettertijd dienen voor op- en afrit van
de weg die vanuit Nijkerk recht de polder insteekt. Op de voorgrond het
Veluwerandmeer dat aan de andere kant van de sluis het Eem-meer zal gaan
heten en nog verderop in de richting van Amsterdam het Gooi-meer.
menwerper een vier-motorige machine met vermoedelijk zeven man aan
boord. Het toestel moet daar in 1943 waarschijnlijk op de thuisreis, na
een vlucht boven Duitsland verongelukt zijn. Rondom de resten zijn
vanuit de lucht duidelijk voetsporen te zien. Inderdaad is er al iemand ge
weest. Hij nam een stukje aluminium mee en dat was voldoende voorde
heer G. J. Zwanenburg, werkzaam bij de Dienst Berging en Identificatie,
om vast te stellen dat het een Short Stirling is geweest. Een tocht naar het
wrak trouwens elke voetstap in het nieuwe land is levensgevaarlijk.
Voordat men 't weet, zuigt het slik alles wat er op komt, naar beneden.
Bovendien, op verschillende plekken liggen nog explosieven.
Zodra de bergers van de luchtmacht de wrakken nader kunnen bestude
ren en bekend is geworden welke nummers het vliegtuig droeg, kan worden
nagegaan wanneer het toestel in de oorlog is opgestegen en wie de be
manning is geweest.
Er is inmiddels ook een Amerikaanse bommenwerper ontdekt een
B-17.
Geschat wordt dat er nog enkele tientallen toestellen méér kunnen wor
den geïdentificeerd als de hele polder droog ligt en begonnen kan worden
met het graven van sloten, kanalen en het aanleggen van de eerste wegen.
Het nieuwe land brengt een oude herinnering. Na zoveel jaar zal een va
der, moeder, een echtgenote horen waar de jonge vlieger, eens als vermist
opgegeven, zijn graf vond.
Foto rechts: het Veluwemeer ter hoogte van Putten. Rechts het vasteland
met de grote autosnelweg Hoevelaken-Harderwijk-Zwolle (foto rechts mid
den van dichtbij) en links de polderdijk van Zuid-Flevoland waarachter het
water nu snel verdwijnt. Vaag op de achtergrond de grote kom in het Ve-
luwe-randmeer dat de Baai van Harderwijk zal worden en waaraan, in de
polder zelf, Zeewolde zal worden gebouwd.
Als prenten van een wildspoor liggen de voetstappen van een der eerste
mensen, die een tochtje gewaagd hebben naar de resten van de Short Stir
ling, de Britse 4-motorige bommenwerper, die vleugellam in het IJsselmeer
neerstortte. Slik, drijfzand en explosieven maken vooralsnog het betreden
van het nieuwe land tot een levensgevaarlijke onderneming.
W
WsÊÊÊï'
-v v*"
jjipps
life*
-v'
W
**-
WMi
.«4
II
Dit zyn de resten van een Amerikaanse B-17-bommenwerper, welk toestel
reeds kon worden geïdentificeerd toen er nog een laagje water in de polder
lag. Tussen de wrakstukken delen van vissersnetten die er achter bleven
haken.
