Betonblokken ongeschikt
om zwaar dak te dragen
2 pakjes nieuwe leeuwezegel Iqq.,
in allu-pak 3
Nauwere samenwerking
christelijk onderwijs
Nieuwe Gladstone Mild
heeft meer:
25 king size filters L50
VEL
Rozebotteljam
ekker
nu»
Plezierboot voor zieken
genoemd naar man van
radioziekenprogramma
25 mild of 25 mild menthol 1.50
ZWAARDEMAKER
PvdA-senator
Cammelbeeck
naar Castro
Parlementariërs reizen veel
„In mijn hart vind ik 'l leuk", zegt VanWayenburg\ Kinderziekenhuis
liep gevaar door
felle duinbrand
W Jït.
STILSTAND BIJ
C.N.V.-BONDEN
Jp DRAKA
Johnson geen oorlogsmisdadiger
vinden meeste Nederlanders
Zuivelfabriek
in brand
Pipinelis wist er
niets van
ONDERZOEK NAAR INSTORTING
BOSSCHE KERK TOONT AAN
TNO
OVERSCHAT
NIETS GEVONDEN
MEER GEBONDEN
Rillerig? Pas dan op voor
Neem direct
Snel, doeltreffend,
betrouwbaar!
ven!van uw melkman!
Vraag het uw melkman!
IETS DOEN
VERWONDERD
LASTIG
vol natuurlijke vitamine C
vatv
NAAR AMERIKA
Ambtelijke efficiency
Gevaarlijke grap
WOENSDAG 17 APRIL 1968
RIJSWIJK De soort betonblokken die het heeft begeven in de Lucaskerk in
Den Bosch, had nooit mogen worden gebruikt voor een kolom die het dak
moest schragen. De blokken, behorende tot de grote groep lichtgewicht beton
stenen, waren op zichzelf niet ondeugdelijk, maar ze zijn ongeschikt voor het
weerstaan van een bijzonder grote druk. De instorting van de kerk kostte ee/i
jongen het leven.
De Stichting Ratiobouw had de licht
gewicht betonstenen laten ke.uren en
haar fiat eraan gegeven voor gebruik
in de woningbouw. In de woningbouw
hoeft de druksterkte echter niet meer
dan drie a vier kilogram per vierkante
centimeter te zijn en de druk op de ko
lom in de ingestorte kerk lag daar ver
boven.
Dat zei ons gisteren ir. G. Wesseling
van TNO in Rijswijk, die het onderzoek
naar de instorting heeft verricht. In 't
rapport van TNO daarover had hij ge
schreven dat het bezwijken van de ko
lom moest worden geweten aan een on
juiste keus van het materiaal, dus de
keus van de lifchtgewicht betonstenen, of
aan de geringe afmetingen van de ko
lom.
„Het is eigenlijk geen kwestie van 't
materiaal, maar een kwestie van de
constructie", aldus ir. Wesseling. „Als
men de kolommen op dezelfde wijze uit
baksteen had gemetseld, was er geen
gevaar geweest, want metselwerk van
baksteen heeft een hogere druksterkte.
Wil men met betonsteen werken, dan
moet de constructie daarop worden af
gestemd. Nu wordt onverdiend een
blaam geworpen op deze soort steen".
„Het materiaal is duidelijk overschat
door de architect en de constructeur
van de kerk. Toen ons bleek dat bij an
dere kerken in het bisdom dezelfde
steen was gebruikt, hebben wij in over
weging gegeven die ook te laten con
troleren en dat heeft geleid tot het slui
ten van nog vier kerken in het bisdom
Den Bosch".
„Het staat voor ons nog helemaal
niet vast dat er in die kerken ook ge
vaar voor instorting bestond wij moe
ten daar nog een onderzoek naar instel
len maar wel dat er aan die kerken
iets moet gebeuren. Het bisschoppelijk
bouwbureau heeft een constructeur in
de arm genomen die in samenwerking
met ons een oplossing voor de gesloten
kerken zoekt".
Van de kant van de architecten van
de gesloten kerken, ir. J. van der Laan
uit Rosmalen en Jan de Jong uit Schaik,
was vrijdag aangevoerd dat pas na de
instorting was ontdekt dat de beton
steen in kwestie uitermate gevoelig is
voor inwerking van het weer en dat de
drukvastheid daardoor na verloop van
tijd aanzienlijk terugloopt. Door deze
ontdekking zou in de bouwwereld grote
verontrusting zijn ontstaan.
Ir. Wesseling stelt daar tegenover:
„Bij het onderzoek van de Lucaskerk
hebben we juist niets kunnen vinden
van een schadelijke inwerking van het
weer, schoonmaakartikelen of van
chloor. Natuurlijk loopt de drukvastheid
van metselwerk van deze stenen ach
teruit, maar de drukvastheid van elk
belast metselwerk loopt achteruit",
„Bij gewoon beton loopt de druk
sterkte na verloop van tijd terug tot 80
procent, dat is bekend en daar wordt
rekening mee gehouden. Voorlopig heb
ben we geen enkele aanleiding om te
veronderstellen dat die teruggang bij
metselwerk van de betonstenen in
kwestie groter is. Daar stellen we nog
een onderzoek naar in, maar dat duurt
wel twee maanden".
Op de vraag of het niet verwonderlijk
is dat de toezichthoudende instanties
niet tijdig hebben geconstateerd dat 't
gebruik van de betonsteen voor de pila
ren te riskant was, antwoordde ir. Wes
seling voorzichtig: „Ik kan me wel voor
stellen dat zij het optimistisch hébben
ingezien. Het ziet er zwaar uit als^fnen
er langsloopt".
Hij verwacht niet dat zal blijken dat
de lichtgewicht betonstenen in meer pro
jecten een zo zware belasting als in de
Lucaskerk moeten verduren. „In de
utiliteitsbouw en de woningbouw zijn de
architecten veel meer gebonden. Bij de
bouw van kerken kunnen zij zich meer
uitleven".
Toch wordt TNO wel overstroomd met
telefoontjes van architecten en bouw
bureaus. Die telefoontjes behelzen echter
alleen verzoeken om inlichtingen en ir.
Wesseling kan ze doorgaans geruststel
lend beantwoorden.
DEK HAAG Het Juliana kinder
ziekenhuis in Den Haag heeft gister
middag in gevaar verkeerd, doordat op
korte afstand een hevige duinbrand op
korte afstand een hevige duinbrand
woedde.
Het vuur breidde zich bijzonder snel
uit. In een oogwenk^ waren enkele hon
derden vierkante meter kurkdroog
gras in vlammen opgegaan. Vlakbij de
brand ligt de schietbaan van de politie,
waar juist werd geoefend. Tien politie
mannen staakten het schieten en gin
gen het vuur met stenen en stokken te
lijf. Vijf autospuiten van de brandweer
waren eveneens snel in actie.
Politie en brandweer blusten het
vuur snel, en behoedden daarmee het
ziekenhuis voor de vlammen.
Zeker 25 hectare hakhout, heide en
dennenaanplant is afgebrand bij het
Limburgse Roggel. Honderd militairen
hebben de vrijwillige brandweerkorp
sen van Roggel, Meuel en Houthuysen
geassisteerd bij het blussingswerk.
Dinsdag heeft Alex van Wayenburg de
naar hem genoemde ziekenboot officieel
zijn naam gegeven. Het schip zal gedu
rende een groot deel van het seizoen
tochten door ons land gaan maken met
iedere dag een andere groep zieken aan
boord. Op de foto zien we de heer en
mevrouw Van Wayenburg aan boord na
de naamgeving.
ADVERTENTIE
De Nederlandse Reassurantiegroep
krijgt een nieuw hoofdkantoor in Am
stelveen. Daar zal een gebouw worden
neergezet, dat f 10 miljoen gaat kosten
en dat eigendom zal zijn van De Ne
derlanden van 1870.
BREDA Volgens Alex van Wayenbuig (65) stond het feest gisteren in het teken
van de verkapte ijdelheid. „Het is een waanzinnige gedachte", zegt hq, als je
hem vraagt, hoe een man zich voelt naar wie een schip is vernoemd, waarmee
ernstig zieke mensen de komende maanden dagtochtjes zullen gaan maken.
Op 1 juli gaat hij-met pensioen. Met
wijsheid zegt hij: „Als ik zou zeggen,
dat ze een ander hadden moeten nemen
om die boot naar te vernoemen, zou ik
niet eerlijk zijn. Dat zou zelfs gesubli
meerde ijdelheid zijn, want in mijn hart
vind ik het verrekt leuk, dat ze mij heb
ben uitgezocht".
Drieëntwintig jaar lang verzorgt Alex
van Wayenburg al het radioziekenpro
gramma De Zonnebloem van de KRO.
Hij heeft zo'n vijfduizend „uitzendingen
achter de rug. Vrienden van De Zonne
bloem richtten een aantal jaren geleden
een stichting op, die zich vooral bezig
houdt met het opleiden van welzij nsver-
zorgsters. Ook werd een. vereniging van
ADVERTENTIE
voornct
■SSSiSïïj
AMSTERDAM In Amsterdam is
de Stichting Dr. Martin Luther King
opgericht, die financiële en morele
steun wil verlenen aan organisaties
voor het verbeteren van de wettelijke
en sociale omstandigheden van kleur
lingen waar ook ter wereld.
Het stichtingsbestuur zal proberen
een landelijke actie te ontketenen on
der het motto Draag uw steentje bij.
Bij deze actie wil men ook Suriname
en de Nederlandse antillen betrekken.
UTRECHT De drie grote bestuurs-
bonden op het gebied van het christelijk
onderwijs, de Vereniging voor Christe
lijk Nationaal Schoolonderwijs, Criste-
lqk Nationaal Schoolonderwijs, Christe-
ADVERTENTIE
echt king size formaat, milde zuivere tabakken
dezelfde prijs voor rijkelijk meer rookgenoegen
ook verkrijgbaar, als afwisseling, in milde menthol
meerd Schoolverband gaan
een fusie aan.
binnenkort
Er bestaat ook een plan alle be
stuursorganisaties van het Christelijk
lager, voortgezet, en beroepsonderwijs
te verenigen in het Convent voor het
christelijk onderwijs. De unie Een
school met den Bijbel is in dit geheel
een zelfstandige plaats aangeboden.
De algemene vergadering van de
Unie heeft gistermorgen het bestuur ge
machtigd voorbereidingen te treffen
voor nauwere samenwerking met de
andere organisaties. Bovendien wordt
er aan een statutenwijziging gewerkt,
die het mogelijk moet maken de op
brengsten van de plaatselijke unie-col
lectes geheel te bestemmen voor het
christelijk onderwijs in het buitenland.
Tot nu toe werd een deel van de op
brengst besteed.
UTRECHT De vakbonden aange
sloten bij het Christelijk Nationaal
Vakverbond boeren achteruit. Aan de
groei van de organisaties met enkele
duizenden leden per jaar is in 1967 een
eind gekomen.
Bij elkaar hadden de vakbonden op 1
januari 241.013 leden. Dat is slechts 624
meer dan in een jaar er voor. In het
orgaan van het CNV „De Gids" wordt
geconstateerd dat, vergeleken bij de
bevolkingsgroei, deze toeneming eerder
een achteruitgang dan een vooruit
gang is.
ADVERTENTIE
De matras
waarop U
I wérkelijk
uitrustl
I Van
DRAKA.
HILVERSUM De bewering van
prof. Delfgaauw dat Johnson volgens
de normen van Tokio en Neurenberg
een oorlogsmisdadiger is, wordt door
lang niet iedereen onderschreven.
Tachtig procent van de Nederlanders,
ondervraagd door de redactie van de
actualiteitenrubriek Achter het Nieuws
(Vara) vond de uitspraak van deze
Groninger hoogleraar onjuist of waar
schijnlijk onjuist.
De vraag was een onderdeel van een
opinieonderzoek, waarvan de resultaten
gisteravond werden bekendgemaakt in
een speciale uitzending van Achter het
Nieuws die was gewijd aan de achter
gronden van de oorlog in Vietnam.
Ook Ho Tsji Minh, de leider van
Noord-Vietnam, wilden de meeste Ne
derlanders niet als oorlogsmisdadiger
betitelen, ook al is de meerderheid- in
dit geval niet zo groot: 54 procent.
Van de ondervraagden meende 69
procent dat de Amerikanen hun bom
bardementen op Vietnam onvoorwaar
delijk moeten staken, 73 procent ge
loofde dat de Vietnamese oorlog door
onderhandelingen tot een einde zal kun
nen komen.
Voor deze enquête had Achter het
nieuws opdracht gegeven aan het bu
reau Intomart, dat in de week van 30
maart tot 7 april van dit jaar achthon
derd Nederlanders van 18 jaar en ou
der over het conflict over Vietnam on
dervroeg.
LOPIK In Lopik is gistermiddag
de expeditieafdeling van de zuivelfa
briek „Gouda's Glorie" uitgebrand.
Zes brandweerkorpsen uit Lopik en om
geving, waaronder Utrecht, bestreden
het vuur. „Gouda's glorie" is een
nieuwe fabriek, die ongeveer ander
half jaar geleden werd gevestigd.
In de vooravond was men het vuur
meester. De expeditie, een ruimte van
700 vierkante meter met verdieping, is
uitgebrand. De daarin opgeslagen voor
raden kaas en margarine gingen verlo
ren, zodat de schade groot is. Het juiste
schadebedrag is op het ogenblik nog
niet vast te stellen. Het machinepark
van de fabriek bleef gespaard.
Over de oorzaak van de brand tast
men nog in het duister.
donateurs en vrienden in het leven ge
roepen.
Met het naderende afscheid van Van
Wayenburg in het verschiet wilde het
hoofdbestuur van stichting en vereni
ging iets doen, om deze radioman in 't
zonnetje te zetten. Een Bredase reder
kocht van de Nederlands-Amerikaanse
Stoombootmaatschappij een onrendabe
le boot, verbouwde de schuit tot een
soort hosipitaalschip en sprak met De
Zonnebloem af, dat de stichting de boot
zou huren a raison van vijfhonderd gul
den per dag. De boot zou de naam krij
gen „Alex van Wayenburg".
Gisteren was het de grote dag, waar
op 'de boot werd overgedragen en de
naam werd onthuld. Tientallen promi
nenten, Zonnebloemvrienden en mensen
die prominent wilden zijn, kwamen Van
Wayeburg de hand drukken en felici
teren. Er waren bloemen, cadéaus, toe
spraken en drankjes. De burgemeester
van Den Bosch, mr. R. J. J. Lambooy,
die voorzitter is van de stichting, zei
in een van zijn toespraken: „Als je nou
bedenkt, dat Alex ook nog een aange
trouwde neef van mij is, dan kun je na
gaan, hoe trots ik op hem ben".
Van Wayenburg zelf stond er met
vrouw en dochter wat zielig bij. Nadat
de meeste speeches achter de rug wa
ren en de boot (accommodatie voor
honderd patiënten) met aan boord de
tientallen gasten-met-drankje-in-de-
hand 'n proefvaart maakte door de Bre
dase wateren, vertelde Alex v. Wayen
burg ons:
„Weet u, dat ook de vrouw aan
boord is, die mijn kindermeisje was toen
ik tien jaar oud was? Geweldig .hè? Zij
zei me: Jij bent zoveel ziek geweest
vroeger, dat ik blij ben, dat jij dit alle
maal voor andere zieken hebt kunnen
doen. Eep heerlijk men. En het is
waar: ik ben veel ziek geweest. Als je
nou nagaat, dat ik 7 operaties en 2 hart
aanvallen achter de rug heb dan kun je
rustig verwonderd zijn, dat ik hier nu
zit te praten".
Van zichzelf zegt hij: „ik ben een
lastig mens. Ik ben nerveus, sensitief,
streng en ik eis perfectie. Dat blijkt bij
iedere repetitie, die aan de uitzendin
gen voorafgaat. Ik wil er niet met de
pet naar gooien. Daarom verbaast het
mij dat ik zoveel vrienden en kennis
sen heb. Als ik bij de KRO wegga, moet
ik zelfs twee afscheidsrecepties geven".
Alex van Wayenburg heeft jaren gele
den Jules de Corte bij de KRO geïntro-»
duceerd als illustratie van zijn zieken-
programma. Hij zegt: „Het bewijst,
dat ook mensen met een handicap het
ver kunnen brengen. Als ik nou terug
kijk op 23 jaar radiowerk, dan ben ik
dankbaar, dat ik mijn naam eraan heb
kunnen geven. Want het is toch sociaal
werk wat ik doe?"
Na de pensionering van Van Wayen
burg worden de Zonnebloem-uitzendin
gen voortgezet door een jongere mede
werking van de KRO, Wil van Neerven.
Maar Alex van Wayenburg gaat weg.
Tot spijt van velen.
ADVERTENTIE
NEEMT
VAKER
SCHIPHOL Geen woord wenste de
Griekse minister van buitenlandse za
ken Frangois Pipinelis gisteren op
Schiphol te zeggen over de toestand in
zijn land. De minister kwam naar Ne
derland om in Den Haag de nucleaire
conferentie van de Navo bij te wonen,
die eind deze week wordt gehouden.
Het nieuwe huisarrest van de Griek
se ex-premiers George Papandreoe en
Panoyotis Kanellopoelos? „Ik heb er
van gehoord, maar ik weet er verder
niets van. Ik kom hier trouwens voor
de conferentie en niet voor de Griekse
situatie. Ik zal daarom ook geen com
mentaar geven op binnenlandse, toe
standen in Griekenland".
Pipinelis vervangt op de conferentie
in feite premier Papadopoelos, die be
halve eerste-minister ook minister van
defensie is. „De premier heeft het te
druk", aldus Pipinelis.
SCHIPHOL Het socialistische Eer
ste Kamerlid mr. G. J. P. Cammel
beeck, tevens radio- en televisiemede
werker, gaat op bezoek bij de Cubaan
se leider Fidel Castro. Van een radio-
of televisiegesprek zal echter niets kun
nen komen, vertelde mr. Cammelbeeck
gisteren bij zijn vertrek van Schiphol.
„Castro spreekt Spaans en ik niet. Ik
zou dus met een tolk moeten werken.
Alleen als je bij hem in de smaak valt,
schakelt hij weieens over op Frans."
Wel hoopt de Vara dat het Kamerlid
een dergelijke reportage kan voorbe
reiden. In elk geval wil mr. Cammel
beeck enkele Nederlands sprekende Cu
banen opsporen voor zijn programma
„Zin en tegenzin".
De senator maakt deel uit van een
zestien man sterke parlementaire mis
sie, die gisteren voor een oriënterend
bezoek via Suriname naar de Neder
landse Antillen vertrok.
Mr. W. Aantjes, vice-voorzitter van
de anti-revolutionaire Tweede-Kamer
fractie, begon gisteren op uitnodiging
van de Amerikaanse regering aan een
reis door de Verenigde Staten. Hij zal
er besprekingen voeren met ministers
en afgevaardigden, zich verdiepen in
de rassenstrijd en voorverkiezingen
voor de aanwijzing van een kandidaat
president bijwonen. Begin juni keert
hij in ons land terug.
JTet is mooi weer en er zijn blijkbaar
heel wat mensen met vakantie.
Ook parlementsleden zijn er op uitge
trokken, maar die zijn voor hun werk
op reis. Een zestien man sterke parle
mentaire missie is voor het gebrui
kelijke tweejaarlijkse bezoek naar de
West vertrokken, acht zitten er in Da
kar te vergaderen op het congres van
de Interparlementaire unie en twee
Tweede-Kamerleden de a.r. mr. W.
Aantjes en de D 66'er mr. H. van
Mierlo zijn in de Verenigde Staten.
Dat is allemaal niets bijzonders. Er is
geen sprake van dat de politici plotse
ling zouden zijn bevangen door een on
weerstaanbare treklust. Parlementa-
rirs van alle landen reizen nu een
maal heel wat af voor hun werk en de
ze werkbezoeken hebben meestal volge
propte programma's.
Elk jaar gaan er parlementsleden
mee met de Nederlandse delegatie
naar de Verenigde Naties. Om de ha
verklap zitten de „Europeanen" in Brus
sel in commissies of in Straatsburg
voor vergaderingen van het Europese
parlement. Dan zijn er verder de Raad
van Europa, de Inter-parlementaire Be-
neluxraad en de Assemblee van de Na
vo.
Voor al deze reizen isr het geld netjes
uitgetrokken op de begroting: Raad
van Europa en 'andere internationale
organen 150.000 gulden, Beneluxraad
70.000, Noordatlantische assemblee
25.000, Union parlementaire 90.000, en
dan staat er nog 9.000 voor de contac
ten tussen de drie landen van het 'Ko
ninkrijk, dus tussen ons land en de
West.
De kosten van het deelnemen van
parlementsleden aan regeringsdelega
ties zoals die naar de Verenigde Na
ties in New Yofk en de Unctad in New
Delhi komen voor rekening van Bui
tenlandse zaken. De heren Aantjes en
Van Mierlo zijn naar de Verenigde
Staten op uitnodiging van de Ameri
kaanse regering.
Het socialistische Eerste-Kamerlid
mr. G. J. P. Cammelbeeck, die mee is
naar de West, gaat ook nog naar Cuba,
maar dat zal Fidel Castro wel betalen,
vermoeden wij.
Overigens wordt lang niet alles uit
de begroting bekostigd. Het verblijf in
Dakar komt bijvoorbeeld goeddeels voor
eigen rekening.
Ook komen er wel eens delegaties van
parlementen uit andere landen naar Den
Haag. Daarvoor is 33.000 gulden uitge
trokken. Zo komen de Zuidslaven begin
juni. Dat wordt dus te zijner tijd een
tegenbezoek aan Belgrado,
TJe commissaris der Koningin in Zuid-
Holland heeft onlangs een knuppel
in het ambtelijke kippenhok gegooid:
bij de opening van het psychiatrisch
ziekenhuis „Overduin" in Katwijk ver
klaarde hij, dat de ambtelijke romp
slomp bij de bouw op zichzélf al een
miljoen had gekost. Hij sprak voorts
over „ambtelijke bezetenheid" bij rijk,
provincie en gemeenten, een bezeten
heid die naar zijn mening hahdenvol
geld zou kosten. De ergernis van Zuid
hollands commissaris is begrijpelijk en
ook wel terecht, aldus de „Provinciale
Zeeuwse Courant" (onafh.).
„We laten nu maar buiten beschou
wing, dat in het ambtelijk apparaat
nogal eens deskundigen worden
aangetroffen vooral als het gaat
om allerlei nieuwigheden die
zich waar moeten of willen maken,
lieden die omstandige stukken pro
duceren, terwijl een paar zinnen
voldoende zouden zijn.
Ook de „veelsoortigheid" van de
deskundigen kan een vertraging op
leveren zonder dat er overigens
sprake is van onwil of gewichtig
doenerij bij bepaalde diensten of
instellingen. We zijn altijd weer
diep onder de indruk als we eens
in contact komen met bepaalde
ambtelijke figuren en we zien dan
hun agenda's: de blaadjes zijn al
maanden tevoren volgeschreven.
Wie in april argeloos een afspraak
wil maken voor begin mei krijgt
soms te horen dat die maand „al
helemaal vast zit". Dat werkt ver
tragend, diverse instanties moeten
op elkaar wachten. O jawel, als
men bijvoorbeeld de adviserende
instanties bij we noemen maar
wat de bouw van een psychia
trisch ziekenhuis eens bij elkaar
zou kunnen brengen, dan zou men
in één of twee vergaderingen snel
tot zaken kunnen komen. Maar
een dergelijk voornemen is vol
strekt onmogelijk: de deelnemers
houden er vrijwel niet te coördine
ren agenda's op na. In de zomer
maanden is het helemaal een las
tige affaire geworden: vakanties
en nog eens vakanties en zelden
draagt een deskundig ambtenaar
zijn zaken over aan een ander, het
gaat in de la tot zijn terugkeer. De
vraag is we zouden haar gaar
ne willen voorleggen aan commis
saris mr. Klaasesz van Zuid-Hol
land hoe dat te verbeteren?
Bevordering van efficiency in het
ambtelijk apparaat is naar ons ge
voel namelijk een zaak die aanzien
lijk verder gaat dan de bevoegdhe
den van een commissaris der ko
ningin reiken. Een dergelijk werk
dient onafhankelijk en centraal te
gebeuren en zal vooral van rege
ringswege geëntameerd moeten
worden. Niettemin heeft mr. Klaa
sesz aangekondigd er iets aan te
gaan doen. Nu, afwachten maar.
Gebeurt er te dien qanzien vanuit
het Zuidhollandse provinciehuis
echter niets of weinig, dat effect
heeft dan zal de heer Klaasesz on
vermijdelijk het -verwijt te horen
krijgen dat hij zich aan Don Qui-
chotterie schuldig maakt. Een loos
gevecht tegen ambtelijke windmo
lens. Het smijten van een knuppel
in een hoenderhok, dat achteraf
leeg bleek te zijn. Enfin, dan heeft
het smijten misschien de verdien
ste gehad, dat het probleem weer
eens in de aandacht is gekomen.
Maar het effect zal helaas vrijwel
nihil zijn. De springvloed in de dos
siers blijft toenemen, een vloed die
zich niet stoort aan het ho-roepen
van Zuidhollands commissaris".
TTet „Friesch Dagblad" (a.r.) gaat
nader In op de aprilgrap van de
KRO-radio. Zoals bekend, betrof dit een
reportage, die hierop neerkwam, dat
radicalen terug konden keren in de
schoot der KVP. Verschillende spre
kers gaven daarover huh mening, o.a.
de heren Schmelzer en Aerden. En het
waren geen nabootsingen van hun
stemmen, het waren hun echte stem
men, hun eigen stemmen.
„Het was een voorbeeld van prach
tig geslaagde montage. Als de ge
luidstechnici maar over voldoende
geluidsbanden van iemand beschik
ken, kunnen zij door knippen en
verbinden hem allerlei dingen la
ten zeggen voor de radio, die hij
nooit zó gezegd heeft. Dat kan een
aardig spel zijn. En zo was het dit
maal ook bedoeld. Maar het biedt
ook mogelijkheden met een ernstig
en gevaarlijk karakter.
Het is mogelijk in spannende mo
menten, b.v. als we langs de rand
van een oorlog gaan, iemand voor
de radio een korte toespraak te la
ten houden of een antwoord te la
ten geven, dat volkomen vals is,
omdat het is gemonteerd uit ande
re uitspraken bij andere gelegen
heden.
Het is ook mogelijk in oorlogstijd
een gevangene voor de radio een
boodschap te laten zeggen, die hij
nooit heeft gezegd als men hem
maar genoeg aan de praat heeft ge
kregen en het op de band heeft op
genomen. En zo zijn er allerlei
mogelijkheden van een hoogst be
denkelijk karakter.
Onlangs hebben wij gewezen op
een uitspraak varj een Franse ra
diocommentator. Toen een Duitse
politicus een rede had gehouden,
die onaangenaam was voor De
Gaulle of dit volgens krantebe-
richten zou hebben gedaan heeft de
Duitse regering het ontkend en de
Franse autoriteiten aangeboden de
band te beluisteren waarop de re
de was opgenomen. De Franse
commentator zei toen: de Duitse
technici zouden hun vak niet ver
staan als die band nog iets on
prettigs te horen zou geven. Die
commentator had gelijk. Het is
voor de echte vakmensen een koud
kunstje een band te kuisen.
Maar het is ook mogelijk, als zij
voldoende tekst hebben, om nieu
we uitspraken met behulp van zin
nen en brokstukken van zinnen uit
zulke teksten op te bouwen. Met al
lerlei bedoelingen. En de bewijs
kracht van zulke montages schijnt
verpletterend te zijn. De april
grap van de KRO heeft deze blij
vende waarde, dat nu overduide
lijk is aangetoond, welke even on
voorstelbare als gevaarlijke moge
lijkheden op dit gebied liggen."