het dagblad
DE VALLEI
mgtsjiS
PRIJSVERLAGINGEN
4 flessen
400 gram
psls
89
129
99
129
KIJKGRIJP
West-Australië, éénderde
van een werelddeel
NET MEISJE
1.10
69
1*
E
ft
(0
9?
WiM
a
7#
1P
ifl
0
Nog geen miljoen inwoners
in immens groot gebied
Apotheek Zuidersma
WONINGRUIL
grote eengezinswoning
Lees
VAN DE AFGELOPEN WEKEN
IHOLL.BRÜINE BONEN 45
PINDAKAAS
DOPERWTEN Ml.
1 AARDBEIEN '7 m W
NOOTMUSKAAT W
t JÜL
59
?~99l
MODALON
3™'" 2.®
[NOOTMUSKAAT 2**. jf
lllNOX KIPPESOEP
BOTERHAMKORRELS a»*.
VICTORIA CHOKWIEI
HEINZ TOMTETCHUPB
lOETKER PflNNEKO EKMEEL
SHERRY FINO
HANDZACHT AFWASMIDDEL?#
JAM H.H.1
Ze
SPERZIEBONEN
DELMONTE TOM. CATSUP
V MELLE MENTOS
ZILVERUIEN
UNOXSMAC iW-
WORTELEN FIJN
2e
1
I
1
m
851
345
50
791
49
119
49
89
99
79
SLAOLIE
UNOXLEVERPASTEI 3**
5^1 89
FRIESE REEPJES
VAKUIIM KOFFIE 2&f*-
SPINAZIE A
IGLO KIPPEPOULET
OETKERIJSPOEDER
DOPERWTEN M2 UMk
THEEBUILTJES V NELLE
KOFFIEMELK i fa
HOTELKOFFIE
MARGARINE
VERSE ROOMBOTER 250w-
RODE BIETJES
A'J P- PUDDING IM
69
185
39
109
65
89
129
159
49
149
39
Abonneert U
De nieuwsbron
voor Uw omgeving
illll
RHENSER SINAS
KM0KMSE
MALSE MAGERE BRAADLAPPEN
500 gram
PLATTE RSLAPPEN
500 gram
GEHAKT, hotf rund- Hcrff varkensvlees
500 gram
MAGERE DOORREGEN VARKENS
LAPPEN of stukje 500 gram
VARKENSROLLADE van de schouderfilet
500 gram
Snijworst
Gelderse worst
89
1.29
Bierworstjes
Cornedbeef
Limonadeglazen 30
Luxe dunschiller 59
„Prodent"
Tandpasta, 2 tubes 1.35
Knotsen van BLOEMKOOL
Heerlijke SINAASAPPELEN
Voorgebakken PATATES FRITES
JAFFA GRAPE FRUIT
GROENWOUDTS
7/
Denk overal en altijd weer
om het kind in 't verkeer
Actie in China tegen
hulp aan N.-Viëtnam
Gevraagd
15 jaar,
voor diverse lichte
schoonmaakwerkzaamheden
WONING aan de Bergweg te
Veenendaal
DE VALLEI
KLEINE LETTERTJES
GROTE VOORDELEN
Nederlandse namen
Olie en bauxiet
Overvloed van land
Katoenverbouw
Tis en schaaldieren
Nederlandse havenwerken
WOENSDAG 15 MEI 1968
HOOFDSTRAAT 53
V EENEND AAL TEL. 12123
te ruil aangeboden tegen huis, meer
naar het centrum.
Brieven lett. V.G. 81 bureau blad.
WONINGRUIL
Aangeboden te Utrecht-Zuid
(nieuwbouw).
Bevattendekamer en suite, keuken en kel
derkast. Eerste verdieping 2 grote en 1 kleine
slaapkamer, badkamer met ingebouwd bad,
vaste trap naar tweede verdieping 1 grote
slaapkamer, bergruimte, en grote kast.
Blijvend vrij uitzicht op singel. Evt. garage.
Huur 120,- 40,- voor garage.
Gevraagd s
WONING te Veenendaal of omgeving.
TELEFOON 030-883120.
Wat gebeurt er in mijn buurt
Zoekt U een nieuwe werkkring
Zoekt U een huis
Zi|n dat uw vragen
Het antwoord staat iedere dag in uw
krant
Dagblad voor Veenendaal en omgeving.
Op het raadhuis te Veenendaal (secretarie-afdeling
bevolking/burgerlijke stand) komt de plaats van één van
de dames vr|j.
„Bevolking" en „burgerlijke stand" hebben dagelijks véél
contact met mensen, die te woord worden gestaan
en voor het merendeel van advies en de gevraagde
„papieren" worden voorzien door de dames van de afd.
De contacten liggen o.a. op het terrein van
dienstverlening aan het publiek (paspoorten,
rijbewijzen enz.);
verstrekking van schriftelijke en telefonische
informaties uit het bevolkingsregister;
assistentie van de ambtenaar van de burger
lijke stand bij huwelijken.
Sollicitanten voor deze functie mogen niet jonger zijn
dan 18 jaar en moeten het ulo-diploma en het diploma
machine-schrijven bezitten.
Salaris - afhankelijk van de leeftijd - tot 557,- per
maand. AOW-premie is voor rekening van de gemeente.
Sollicitaties binnen 1 week aan de burgemeester.
Inlichtingen bij de chefs van de afdelingen personeels
zaken en bevolking.
"SBiFw*?
leen wi
jl. bii tod***"
grot.
CLOSETPAPIER
ROSE TOILETPAPIER
LUCIFERS
BANDAGES
DUITSE SEKT
BLOEDWIJN
4 rol 45
4 rol 69
2 pak 45
pak 59
495
269
BESSEN met JONGE JENEVER 299
ZOETE SPAANSE WIJN 225
FRANSE LANDWIJN 2 flessen 325
CHOC. SINASSTENGELS 200 g 89
GESORTEERDE TOFFEES 500 g 129
CHOCOLADE REPEN 4 si. 6 50 g 100
CHOCOLADE REPEN 2 st. 6 100 g 100
PRINCE FOURRÉ grote rol 79
TARWEBISKWIES grpte rol 49
ZEEUWSE SPRITS 250 g 89
nylon
150 gram
Hek gekookte
plm. 400 gram
4 stuks
Argentijnse
150 gram
per stuk
„VALENCIA LATE", 12 stuks (plm. 2 kilo) geen 1.89 maar
heel kilo
5 stuks
HOOFDSTRAAT 2-4 - VEENENDAAL
Aanbiedingen geldig t.m. zaterdag 18 mei
1
De Nederlandse zeevaarder Dirk Hartogh, die met zjjn schip in 1616 de Shark Bay
aan de kust van West-Australië binnenvoer, was de eerste Europeaan die dit ge
deelte van de wereld aandeed. De naam Dirk Hartogh herinnert nog aan de man
die hier voor 't eerst voet aan wal zette. Nu, in 1968, vliegen Nederlandse Fokker
Friendships over de streken die in de 17e eeuw door tal van Nederlandse ont
dekkingsreizigers werden bezocht, maar waar geen belangstelling voor bestond,
omdat ze onvruchtbaar schenen, zonder water en daarom van weinig belang voor
de bezoekers, die daarop hun aandacht op Nederlands-lndië richtten. Hoe komt 't
dat die ongeïnteresseerde houding is verdwenen, waardoor is deze streek met zijn
dorre kust en droge rode heuvels veranderd in 'n plaats waar een der meest inten
sieve investeringsontwikkelingen ter wereld wordt gevonden?
De ongastvrije heuvels met hun rode
rotsen bleken geweldige opslagplaatsen
van mineraier te zijn en momenteel
bevinden zich in de streken die door
de Hollanders bezocht en nutteloos ge
acht werden, zeven nieuwe steden, drie
nieuwe havens die schepen tot 100.000
dwt kunnen ontvangen, vier nieuwe
spoorwegverbindingen en drie fabrie
ken om ijzererts om te zetten in erts-
knikkers.
De totnogtoe bekende ijzerertsreser
ves in dit gebied bedragen 15 miljard
ton. Op het ogenblik worden leveran
ties van meer dan 300 miljoen ton aan
Japan en Europa uitgevoerd. Maar
ijzererts is niet de enige bodemschat,
die de laatste jaren in Australië is ont
dekt. Bij Kambalda, niet ver van de
vroegere goudmijnen van de „Golden
Mile" bij Kalgoorlie en Coolgardie,
werd een bijzonder uitgestrekte en rij
ke nikkellaag aangetroffen, met ten
minste 5 miljoen ton hoogwaardig erts,
die op korte termijn ontgonnen kon
worden. Deze streek trekt tegenwoor
dig veel belangstelling, vooral door het
huidige tekort aan nikkel in de wereld.
In dezelfde omgeving, vooral door het
huidige tekort aan nikkel in de wereld.
In dezelfde omgeving worden belangrij
ke zoutvondsten gedaan in de droge
meren, waarvan men dacht dat ze vol
komen nutteloos waren.
De bevolking van West-Australië Is in
vijf jaar tot 870.000 gestegen, voorna
melijk tengevolge van de grote immi
gratie zowel uit Australië zelf als van
overzee. Ongeveer 2 pet van de bevol
king van deze staat is uit Nederland
afkomstig.
Zij vinden in West-Austalië nog steeds
namen die vertrouwd in de oren klin
ken. De zuidwestelijke punt van deze
staat heet Kaap Leeuwin. In de streek
rond de snel groeiende haven van Es-
perance wordt een groot landontwik-
kelingsplan uitgevoerd, dat het Nuyts
Land research en ontwikkelingsproject
wordt genoemd, naar de Nederlandse
onderzoeker Pieter* Nuyts, die dit ge
bied in 1627 aandeed. Zodoende eren de
huidige bewoners hen die 350 jaar gele
den kwamen, rondkeken en weer ver
trokken.
In zekere zin voelde West-Australië
dat eenderde van het continent Austra
lië beslaat, zich afgesloten van de rest
van het werelddeel en dat was ook zo
tengevolge van 3000 km dor en droog
land. De eerste werkelijke ontwikke
lingsperiode dateert uit de negentiger
jaren, toen in de streek rond Coolgar
die rijke goudlagen werden aangetrof--
fen. Nog steeds bestaan er enkele van
die njijnen. In 1895 werden 342 maat
schappijen met een gezamenlijk kapi
taal van 68 miljoen dollar opgericht
met het oog op de ontginning van goud,
voornamelijk gesteund door Londen.
Men beweerde dat zich hier de rijkste
vierkante mijl ter wereld bevond. Nu is
naast het oude gedeelte van de stad
Kambalda een nieuwe stad verrezen
om het „nieuwe goud", d.w.z. nikkel te
ontginnen. West-Australië is niet al
leen rijk aan mineralen die uit de grond
worden gedolven, maar ook aan die
welke uit zand worden gewonnen. Aan
de kusten van het zuidwesten zijn reus
achtige voorraden ilmenite die in dit
stadium nog in ruwe vorm worden ge
wonnen. Men verwacht echter dat men
dit metaal door toepassing van nieuwe
en verbeterde methoden zal kunnen ge
bruiken voor vele doeleinden, vooral
voor de vervaardiging van titanium-
dioxyde.
Bij Barrow Island aan de noord-west
kust worden momenteel 30.000 vaten
olie per dag geproduceerd. Volgens de
geldende standaard is dit geen grote
produktie maar deze vondst is de eer
ste in de streek en er worden op grote
schaal boringen en onderzoekingen uit
gevoerd om de produktie op te voeren.
Nabij Darling, ten oosten van Perth,
zijn grote bauxietreserves, waarvan
jaarlijks meer dan 1 miljoen ton wordt
gewonnen, vervolgens verscheept naar
de kust en verwerkt tot aluminium-
oxyde ten behoeve van de groeiende
aluminiumindustrie te Port Henry in de
staat Victoria. Ook werd bauxiet aan
getroffen in de omgeving van Kimber-
ley. Deze voorraden worden onderzocht
door een internationaal consortium,
waarbij ook Nederlandse belangen zijn
betrokken. In 1965 werd de waarde van
de ontgonnen delfstoffen geschat op
f 220 miljoen, maar dit bedrag zal ver
moedelijk oplopen tot f 1.2 miljard in
1971.
West-Australië is niet alleen een
groot reservoir van bodemschatten, de
ze uitgestrekte staat bezit tevens een
overvloed van nog niet ontgonnen land,
vermoedelijk zijn hier de laatste gron
den ter wereld die bruikbaar gemaakt
kunnen worden onder voorwaarden,
waarbij de modernste methoden wor
den aangepast aan de meest efficiënte
vorm. De staat is 253 miljoen ha groot.
De regenval is in een groot gedeelte
ervan bijzonder gering, waardoor deze
streek onbruikbaar is voor landbouw.
Er bevinden zich daarentegen 24,5 mil
joen schapen en 1,3 miljoen stuks
rundvee. Dank zij de toepassing van
de wetenschap, met name door de ver
vanging van de verloren geraakte voe
dingsstoffen fosfaat, stikstof, ammonia
en kobalt en de beplanting met specia
le gewassen die de vruchtbaarheid van
de grond moeten verhogen, de zoge
naamde groenbemesting, is de dorre
vlakte in bloei geraakt.
Deze ontwikkeling kwam vooral voor
in het gebied in het zuid-westen van
de staat. In de afgelopen vijf jaar
zijn 405.000 ha in produktie gebracht.
Men verwacht dat nog 9.300.000 ha
land in deze streek ontgonnen kan wor
den, maar het is twijfelachtig of deze
ontwikkeling even snel kan worden uit
gevoerd.
Een groot gedeelte van dit land zal
gebruikt worden voor middelgrote be
drijven met schapen, rundvee en
graanverbouw. In de afgelopen 10 jaar
is de produktie van tarwe en haver in
West-Australië verdubbeld. Naar ver
wachting zal in nog een decennium
ook de wolproduktie verdubbeld zijn.
Kennelijk worden de dorre vlakten van
het droogste land ter wereld dank zij
de bundeling van kunde en kapitaal
van Australische en internationale on
dernemingen steeds verder terug ge
drongen.
Veel Australische waterbekkens lig
gen in het noorden van het land; in
West-Australië in de vallei van de Ord
River en in de streek die bekend staat
als de Kimberleys.
De ontwikkeling van de katoenver
bouw in West-Australië is bijzonder ge
slaagd. Nog maar enkele jaren geleden
werd hier nog op grote schaal katoen
ingevoerd, terwijl nu reeds een over
schot wordt verwacht, waardoor de
noodzaak tot export zou ontstaan. Be
halve in het Ord River gebied wordt
ook in de staat Nieuw-Zuid-Wales sinds
kort katoen verbouwd. Op het ogenblik
bedraagt de binnenlandse behoefte
115.000 balen per jaar, terwijl de pro
duktie in 1968 op 140.000 balen wordt
geschat.
Enkele problemen van dit land wa
ren de afstanden, de droogte en de
moeilijkheid en hoge kosten van het
vervoer van produkten en voorraden.
Er is een omvangrijk wegenprogram
ma uitgevoerd dat voorzag in de zo
genaamde „beef roads", waarover enor
me veetransporten worden uitgevoerd
met een trekker en drie of vier aan
hangwagens die zo'n 80 ossen per keer
kunnen meenemen.
Hierdoor wordt het mogelijk het vee
in uitstekende conditie naar de abat-
tirs te vervoeren die zich in de kust
streken bevinden.
De zee langs de Westaustralische
kust met haar riffen waarop nog steeds
wrakken van schepen van vroegere
Hollandse zeevaarders worden ontdekt,
is rijk aan vis en schaaldieren. De vis
sersboten die vroeger voornamelijk
voor het zoeken naar parelschelpen
werden ingezet, voeren nu ladingen ri
vierkreeft en garnalen aan die vaak de
weg naar de wereldmarkten vinden. In
1967 bedroeg de produktie van rivier
kreeft 9 miljoen kilo en de uitvoer van
kreeftestaarten naar de Verenigde Sta
ten vertegenwoordigde alleen al een
waarde van ruim f 67 miljoen. De snel
le groei van de basis-industrieën wordt
op de voet gevolgd door fabricagebedrij-
ven, zoals bouwondernemingen, olieraf
finaderijen, chemische industrieën en
staal- en cementfabrieken. Investerin
gen uit het buitenland hebben een zeer
belangrijke rol gespeeld bij deze ont
wikkelingen, vooral op het gebied van
de delfstoffen.
Bij de aanleg en het uitbaggeren van
havens zijn vooral Nederlandse bedrij
ven actief geweest en de kaai te Dam
pier, veelal gebruikt door de Hamers-
ley Mining Company, die veel zaken
in Europa doet, werd ontworpen en
aangelegd in samenwerking met de Ko
ninklijke Nederlandse Maatschappij
voor Havenwerken NV te Amsterdam.
Diverse andere Nederlandse maat
schappijen hebben deelgenomen in bag-
er- en havenbouwprojecten in het ge
bied van Broome. Hoewel West-Austra
lië soms ver verwijderd lijkt van an
dere delen van Australië, ligt het niet
zo ver van Azië en de hoofdstad Perth
in het zuidwesten ligt zelfs dichter bij
Singapore dan bij Sydney.
Geen wonder dat West-Australië door
al deze ontwikkelingen, bodemschatten
en grote mogelijkheden sterk naar vo
ren komt en een uiterst belangrijk*
bedrage levert aan de dynamische ont
wikkeling van het land „down under".
HONGKONG Honger lijdende boe
ren in de Chinese provincie Kwangsl,
hebben „zelfmoord-brigades" gevormd,
om de verzending van voedsel van Chi
na naar Noord-Viëtnam tegen te hou
den, aldus werd door een reiziger mee
gedeeld die hier maandag aankwam.
De reiziger, die zei op een afstand
van 300 meter een zelfmoordaanval
meegemaakt te hebben, vertelde dat
h(j gezien had dat vijf vrachtauto's met
levensmiddelen tot ontploffing wer
den gebracht toen zij op weg waren
naar Noord-Viëtnam.
„Meer dan 20 soldaten die de auto's
bewaakten werden door de ontploffing
aan stukken gescheurd, na een overval
door boeren uit een hinderlaag", aldus
de reiziger.
„Toen de auto's de weg bereikten die
naar de grens tussen China en Noord-
Viëtnam leidt, deden de boeren, die
zich aan de kant van de weg verscho
len hadden, de aanval. Toen zij zagen
dat hun geweerkogels geen uitwerking
hadden op de zwaar bewapende auto's
doken plotseling vijf mannen onder de
trucks met bommen die zij onder de
arm hadden. Zij brachten ze tot ont
ploffing waarbij zijzelf om het leven
kwamen", aldus de reiziger.