Veenendaals
lenaaais m mam tif h
dagblad D F VALLEI
De Gaulle vervroegd terug
uit Roemenië
Staking in Frankrijk bijna volledig
in alle mogelijke sectoren
Kabinet Pompidou
wankelt
V.S.-kerngeneratoren in de
Stille Oceaan gestort
Buiten
Twee ton schade
door brand in
conferentie-oord
Vallende massa gloeiend
ijzer trof arbeiders:
2 doden en 7 gewonden
Gelders-Utrechtse streekcourant voor Rijnen Gelderse Vallei
Chauffeur kwam
om bij banden
oppompen
Duitse vrouw op
autobaan
verongelukt
Biafra verliest
laatste haven
Zes en een half jaar
onschuldig in cel
Kabinetscrisis
in Israël
voorkomen
Italië stemt voor
tweede dag
Britten vrezen
reuma
Sneeuw in Ardennen
Vakbonden nog niet
voor algemene staking
MISLUKTE LANCERING NIMBUS
Ereprijs
GEVAARLIJK SPEL
PERS
VERDER
GESTRAND
Minder wind
dui voor redactie en administratie:
Prins Bernhardlaan 28, Veenendaal,
Telef. 08385-10550 (adm.), 10757 en
10955 (red.). Giro 1321600. Rhenen:
Boekhandel C. Waiboer
Voortzetting van het nieuwsblad „De Vallei", opge
richt In 1926. Uitg.: Wegener's Couranten Concern n.v.
Advert, losse mm-prijs 17 cent. Kleine «annonces
„Vraag en Aanbod" op dl., do. en za. 1-10 woorden
1,50, Ieder woord meer 15 cent.
MAANDAG 20 MEI 1968 - 42e JAARGANG no. 118
PARIJS „Hervormingen ja; maar geen chaos". Dat is de richtlijn die
president De Gaulle onmiddellijk na zijn vervroegde terugkeer uit Roemenië
heeft gegeven.
Op basis van deze woorden wil de regering proberen de chaos meester te
blijven, waarin Frankrijk is geraakt, eerst door de nu reeds op de achtergrond
geraakte actie van de studenten, later door de spontane stakingsacties. Bij die
stakingen waren gisteravond reeds meer dan twee miljoen arbeiders betrokken.
Alle openbaar vervoer was tot stilstand gekomen, duizenden fabrieken waren
gesloten, honderden kantoren en magazijnen, depots en fabrieken waren door
stakers bezet, het post- en telegraafverkeer lag vrijwel stil, de vliegvelden en
stations lagen verlaten. Op de rangeerterreinen van de spoorwegen worden dui
zenden koeien, varkens, paarden en schapen door hongerdood bedreigd.
UTRECHT De 35-jarige chauffeur
E. van Engelhoven uit Voorthuizen is
vanochtend bij het oppompen van de
banden van zijn vrachtauto om het le
ven gekomen.
Het ongeluk gebeurde om kwart voor
acht bij de melkfabriek „De Vooruit
gang" in Woudenberg. De heer Van
Engelhoven bediende bij het oppompen
van de banden zelf de compressor. Op
eens barstte de compressor uiteen. De
chauffeur kreeg de deksel tegen het
hoofd en was vrijwel op slag dood. Hij
bestuurde een vrachtauto van een vee
voederbedrijf uit Barneveld.
T angs de. muur der vervallen drui-
venkas van het kasteel stonden
in het gras de veronica's mannetje-
aan-mannetje met hun waterhlauwe
bloempjes en ze schonken een specia
le toets aan deze hoek. Toch zou ik
niet zo ver willen gaan als een poëti
sche botanicus van 'n halve eeuw ge
leden, die een beetje hoogdravend
schreef: „Het kan in mei en juni soms
zijn, alsof de helderblauwe hemel zich
spiegelt in een bloeiende weide, ais
ge er de groote blauwe plekken ziet,
waar veronica bloeit". Het zit er ech
ter wèl in, dat de ereprijs tot de op
vallende verschijningen behoort. Doch
niet slechts daarom trekt de plant ons
aan. Zij heeft ook een gevoelige folk
loristische achtergrond, die terug
voert naar Golgotha, waar een barm
hartige Israëlitische vrouw Veronica
haar hoofddoek aan de gekruisigde
gaf, om er het gelaat mee af te wis
sen. De beeltenis van Christus bleef
erin achter en manifesteerde zich na
dien op de bloemblaadjes der ereprijs.
Een ander verhaaltje zegt, dat dit niet
kan en dat Veronica een andere
schrijfwijze zou zijn voor Betonica,
volgens Plinius stammend van de Ve-
tonen, een Keltisch volk. Wat de
naam ereprijs betreft, het volgende:
een beroemd kruidkundige van vóór
Ao. 1500, Hieronymus Brunschwijgk,
voert in zijn werk „Liber de arte des-
tillande" (dus over de kunst van des
tilleren) aan, dat een aan uitslag lij
dende Frankische koning, daarvan op
raad van een jager met veronica ge
nas en de plant ter herinnering de
naam Ereprijs schonk. Inderdaad werd
zij in de volksgeneeskunde o.a. tegen
eczeem gebruikt.
20-5-1968, A. B. WIGMAN,
LOS ANGELES Twee in serie ge
schakelde kerngeneratoren zijn zoek op
de bodem van de Stille Oceaan vlak
ten westen van de kust van Californië.
Zij kwamen daar het afgelopen week
einde terecht na de mislukte lancering
van een Amerikaanse meteorologische
kunstmaan, een Nimbus. Enkele minu
ten na 't vertrek van de basis Vandern-
berg van de raket die de Nimbus in een
baan om de aarde moest brengen
bracht men de raket tot ontploffing om
dat hij onbestuurbaar was geworden.
Raket en kunstmaan stortten in zee.
De twee kerngeneratoren niet te
verwarren met kernreactoren waren
bij wijze van proef op de Nimbus aan
gebracht. Zij hadden de kunstmaan ve
le maanden lang van elektrische ener
gie kunnen voorzien.
In de kerngeneratoren type SNAP-
19 wordt hitte die vrijkomt bij het
afgeven van straling door de radio
isotoop plutonium-238 direct omgezet in
elektrische energie. De twee in serie
geschakelde kerngeneratoren hebben sa
men een vermogen vgn 50 watt.
Zij zouden, na een geslaagde lance
ring van de Nimbus, ingeschakeld zijn
wanneer de twee grote panelen met
zonnecellen van de kunstmaan niet
meer voldoende elektrische energie had
den kunnen leveren. De „nuttige le
vensduur" van de Nimbus zou dan met
ongeveer een jaar zijn verlengd.
Na de mislukte lancering van de
Nimbus maakte de Amerikaanse rijks
dienst voor luchtvaart en ruimtevaart
bekend dat de kerngeneratoren zo goed
waren beveiligd dat zij zelfs de enorme
wrijvingshitte bij terugkeer uit een om-
loopbaan door de dampkring heen naar
de aarde hadden kunnen doorstaan.
Omdat' plutonium zeer giftig is was
er voor gezorgd dat de capsules waar
in deze krachtbron van de kerngenera
toren was ondergebracht zeer lange
blootstelling aan de inwerking van zee
water kon doorstaan. Kerngeneratoren
van vergelijkbaar type zijn trouwens in
gebruik voor produktie van elektrische
energie voor werkzaamheden onder wa
ter.
DUIVEN Zondagmiddag had op
Rijksweg 12 onder Duiven een auto
ongeval plaats waarbij de 72-jarige
mevrouw A. H. Kackstiidter uit Essen
zo ernstig gewond raakte dat zij kort
na het ongeluk overleed.
De bestuurder van de auto, een
schoonzoon van het slachtoffer moest
evenals de drie overige inzittenden in
het ziekenhuis te Zevenaar behandeld
worden. Ze konden daarna per taxi
naar Essen terugkeren. De auto werd
geheel vernield. Het ongeluk is te wij
ten aan het leeglopen van de linker
achterband, waardoor de chauffeur de
macht over het stuur verloor. De auto
sloeg verscheidene malen over de kop.
Ook de 40.000 werknemers van het
staatsautomobielbedrijf Renault zijn
in staking gegaan en hebben het enorme
fabriekscomplex bezet. Op de foto luiste
ren in een van de grote montagehallen
enige duizenden stakers naar een rede
voering van een van hun voormannen.
SQESTERBERG Een felle brand
heeft gistermiddag de bovenverdieping
van het conferentie- en studieoord
„Kontakt der Kontinenten" van de pa
ters SVD in Soesterberg verwoest. De
brandweerkorpsen van Soest, Soester
berg, Zeist en Amersfoort wisten uit
breiding van de brand tot de lager gele
gen verdiepingen van het voormalige
missiehuis St. Jan te Voorkomen.
Op de verwoeste verdieping waren
een aantal slaapzalen en een opslag
plaats voor oude meubelen. De schade
wordt geschat op anderhatf a twee ton.
Een van de slaapzalen was 's morgens
nog gebruikt.
Het verkeer over de rijksweg Amers
foort Utrecht, waaraan het conferen
tieoord ligt, moest de hele middag wor
den omgeleid via Soest en Soesterberg.
KROMMENIE Terwijl het wegens
achterstand in betaling van de premie
door de brandverzekering is geroyeerd,
heeft het gezin Van der Heide in Krom
menie gistermiddag huis en goed in een
felle brand verloren.
Het vuur woedde in alle vertrekken
van de flatwoning, Eén van de negen
kinderen had in een slaapkamer met lu
cifers gespeeld.
ROTTERDAM In de timmerwerk
plaats van het warenhuis De Bijenkorf
in Rotterdam heeft zaterdagmiddag een
brand gewoed. Het publiek werd via de
luidsprekers op de hoogte gesteld van
de brand. Er ontstond geen paniek. Het
gebouw behoefde niet te worden ont
ruimd, De brandweer wist het vuur snel
te bedwongen. De schade is vrij aan
zienlijk.
In de Parijse straten hoopt het vuil
zich op. Vele kranten konden niet ver
schijnen. Radio en televisie vormen de
belangrijkste bron van nieuws, maar
ook daar dreigt een staking. De levens
middelenvoorziening en de levering van
gas en elektriciteit is nog normaal.
Voorlopig is er nog benzine, maar
ook de chauffeurs van de tankauto's,
die de benzinestations van voorraden
moeten voorzien, dreigen te staken.
Sinds zondagmiddag staan de radio-
en televisiezenders van Pechbonieu, in
het gebied van Toulouse, en van Muret
in hetzelfde departement en de Pic du
Midi onder bewaking van'&Vrlie en mi
litairen. Intussen heeft het Franse mi
nisterie van de Posterijen tegengespro
ken, dat de politie postkantoren in Pa
rijs heeft bezet. Wel waren uit verschei
dene kantoren stakende PTT-ambtena-
ren verwijderd, „om in het algemene
belang een minimaale dienst op gang te
houden, te verzorgen door personeel
dat wel wil werken."
In Parijs, waar evenals elders in het
land de universiteitsgebouwen nog
steeds door studenten bezet worden ge
houden, zijn zondag 148 studenten-ac
tiecomités die openlijk omverwerping
van het bewind van De Gaulle beplei
ten, in vergadering bijeengeweest. Zij
stelden een secretariaat van twintig
man in, ter coördinatie van de revo
lutionaire beweging" en keurden ver
scheidene maatregelen goed die steun
aan de stakende arbeiders beogen.
De niet-communistische linkse fede
ratie heeft in een communiqué meege
deeld, dat haar voorzitter, Frangois
Mitterrand, van de directie van de
O.R.T.F. (de Franse staatsomroep)
geen toestemming heeft gekregen zich
voor de nationale zenders uit te spre
ken over de toestand.
De bij het vakverbond C.G.T. aange
sloten Franse bond van grafisch perso
neel deelt in een verklaring, die van
morgen door alle Parijse kranten ge-
pubiceerd werd mee, dat hij de pers
organen zal laten blijven verschijnen
„voor zover deze in alle objectiviteit
de informatieve rol vervullen waartoe
zij geroepen zijn." De bond zegt, zelf
ook betere arbeidsvoorwaarden te eisen
en betuigt zijn solidariteit met de sta
kende arbeiders.
De Parijse vereniging van dagblad
directeuren gaf ook een verklaring uit,
waarin zij beloofde dat de Parijse pers
„onder de dramatische omstandighe
den die het land doormaakt" de lezers
„traditiegetrouw" objectief zou blijven
voorlichten, maar waarin zij tevens
met nadruk stelde: „Elke krant be
houdt zich echter het recht voor, dat
onbetwistbaar het hare is, om com
mentaar te leveren op haar berichten
en in eer en geweten haar lezers te zeg
gen wat zij ervan denkt en wat zij wen
selijk acht".
De secretaris-generaal van de 42
man sterke „centrum"-groep in de
Franse nationale vergadering, Pierre
In de nacht van zaterdag op zondag is de grote botenloods va nde jachthaven
„Het witte huis" te Loosdrecht tot de grond toe afgebrand. Ongeveer 25 boten
gingen mede verloren. De brandweer streed een hopeloze strijd tegen de vuur
zee in het houten gebouw.
Abelin, heeft gezegd, dat de volgende
regering onder leiding dient te staan
van oud-premier Pierre Mendes-France.
Van de houding van de centrum-afge
vaardigden kan woensdag, wanneer in
het parlement over een motie van wan
trouwen gestemd wordt, het lot van de
regering-Pompidou afhangen.
Waarnemers verwachten dat de sta
kingen zich heden verder zullen uit
breiden. De douane-beambten van
Lyon, Le Havre en Chalons sur Saone
zullen het werk neerleggen. Het perso
neel van de Parijse Opéra en de Opé
ra Comique heeft zaterdagnacht de
theaters bezet.
De bemanningen van twee schepen,
de „Ile de la Réunion" en de „Mauri-
cien" weigerden zondag op te komen.
De schepen liggen voor reparatie in
Antwerpen en Hamburg, waar de re
ders ze met het oog op de staking van
de arbeiders op de werven in Le Havre
naar toe hadden gestuurd.
De nationale federatie van benzine
pomphouders heeft met een staking ge
dreigd. Voor de Parijzenaars zou dit
betekenen dat zij van hun laatste mid
delen van vervoer, taxi's en particulie
re auto's, worden beroofd. De federa
tie wil een grote winstmarge op benzi
ne en dieseloli.
Honderden toeristen uit Groot-Brit-
tannië zijn door de stakingen bij de
Franse transportbedrijven gestrand.
Het totale aantal, dat door het annu
leren van reizen per vliegtuig, trein en
autobus niet verder kon is onbekend.
De kanaalveerdienst Newhaven-
Dieppe heeft zondag niet gevaren, om
dat geen havenpersoneel beschikbaar
was en omdat de passagiers in de ha
ven van Dieppe geen vervoermogelijk-
heden hadden. De autoveerdiensten op
Boulogne, Calais en Duinkerken wer
ken normaal.
Op het vliegveld Heathrow zitten
honderden passagiers op transport naar
Parijs te wachten. Air France heeft
voor de tweede achtereenvolgende dag
alle vluchten geannuleerd.
De British European Airways heeft 14
van zijn 25 retourvluchten naar Pa
rijs afgelast.
De Britse automobilisten, die naar
Frankrijk reizen, krijgen het advies
zich te verzekeren tegen het risico van
schade door opstanden of burgerlijke
onlusten. c
In Parijs begonnen zich al vanoch
tend vroeg rijen mensen voor de ban
ken te vormen. Het bankpersoneel heeft
zaterdag het parool gekregen vandaag
in staking te gaan. De Parijzenaars zijn
begonnen tabak en levensmiddelen in te
slaan alsof zij zich op een lang beleg
voorbereiden.
De Gaulle heeft nog steeds geen aan
wijzing gegeven hoe hij deze bedrei
ging voor zijn bewind wil keren.
Het leven in de hoofdstad is vrijwel
verlamd. Treinen, vliegtuigen, metro en
bussen staan stil en de vakbond van
taxichauffeurs zal later bijeenkomen om
te stemmen over een staking.
Tot dusver gaat de levering van elek
triciteit voort ofschoon de centrales
sinds zaterdagnacht door het personeel
zijn bezet.
(Zie verder elders in dit blad)
LAGOS Nigeria heeft zondag
meegedeeld, dat Port Harcourt geval
len is waardoor Biafra praktisch ge
heel van de rest van de wereld is af
gesneden.
De leider van Biafra, kolonel C. O.
Ojoekwoe heeft vandaag verklaard,
dat er geen vrede kan zijn zo lang fe
derale troepen in Biafra zijn.
„Wij zullen het de vandalen onmoge
lijk maken te genieten van de gerief
lijkheid van onze huizen", aldus Ojoe
kwoe vanmorgen vroeg voor de radio,
kort nadat federale troepen de grootste
stad van Biafra waren binnengedron
gen. „Wij zullen hen kwellen en hinde
ren en bij elke landing verjagen", al
dus Ojoekwoe.
President De Gaulle is inderhaast voor de ernstige toestand in zijn land terugge
komen uit Roemenië waar hij een officieel bezoek bracht. De president met pre
mier Pompidou. Op de achtergrond minister van Voorlichting Peyrefitte en minis
ter van Buitenlandse Zaken Couve de Murville.
IJMUIDEN ln de Oxystaalfabriek
van de Hoogovens in IJmuiden zijn gis
terochtend twee mensen omgekomen.
Zeven mensen werden bovendien ge
wond toen een reusachtige i<an gevuld
met 75 ton vloeibaar ruw ijzer van tien
meter hoogte uit een hijskraan omlaag-
stortte.
De gloeiende massa kwam terecht in
een weegput, die met water was gevuld.
Het gevolg was een steekvlam van tien
tallen meters hoogte, die de 47-jarige
kraandrijver J. van Deursen uit Haar
lem en de 37-jarige J. A. Verhoeven uit
Geel (België) vrijwel op slag doodde.
Zeven andere mannen werden meer of
minder ernstig gewond door rondspat
tende klonten ruw ijzer. Zij zijn opge
nomen in het Rode Kruisziekenhuis in
Beverwijk.
De oorzaak van het neerploffen van
de pan met vloeibaar ijzer is nog niet
bekend. Het herstel in de Oxystaalfa
briek zal geruime tijd duren.
MONTREAL In Canada is iemand
die zeseneenhalf jaar geleden wegens
moord ter dood werd veroordeeld en
sindsdien in de gevangenis heeft geze
ten, onschuldig verklaard. Viermaal
ging Jean Marc Rufiange uit Shawini-
gan vergeefs in beroep tegen het von
nis, dat later werd omgezet in levens
lange gevangenisstraf. De vijfde maal
had hij wel succes. Een rechtbank
sprak hem eind vorige week vrij.
Thuis wachtten hem zijn vrouw, met
wie hij nog geen twee maanden voor
zijn arrestatie in het huwelijk was ge
treden, en zijn zesjarig zoontje Alain.
JERUZALEM Een regeringscrisis
over het Israëlische buitenlandse beleid
schijnt afgewend te zijn, na overleg dat
gisteren de gehele dag tussen premier
Esjkol en de meeste ministers heeft ge
duurd. Het slot was principiële steun
voor het beleid van de minister van
buitenlandse Zaken Abba Eban, of
schoon verscheidene ministers kritisch
blijven sfaan over aspecten van dat be
leid, speciaal wat betreft recente ont
wikkelingen in de missie van VN-be-
middelaar Gunnar Jarring. De wekelyk-
se kabinetsraad op zondag werd tot he
den verdaagd, om Esjkol nog tyd te ge
ven om geschillen hoofdzakelijk binnen
zijn Labour-party, de grootste party in
de regeringscoalitie bij te leggen.
Vooraanstaande leden van het kabinet
zoals de minister van Defensie Mosje
Dajan en de minister van Arbeid Jigal
Allon zouden sterk voorbehoud hebben
gemaakt ten aanzien van het beleid
,van Eban, in het bijzonder ten aanzien
van zijn goedkeuring om de besprekin
gen over het Midden-Oosten naar het
hoofdkwartier der VN in New York
over te plaatsen.
Zij maakten ook bezwaar tegen de
verklaring die de Israëlische afgevaar
digde Josel Takaoh, 1 mei voor de Vei
ligheidsraad heeft afgelegd, dat Israël
volledig de resolutie van november van
de radd accepteert, met inbegrip van de
Israëlische terugtrekking uit de bezette
Arabische gebieden.
Eban heeft de nadruk gelegd op het
belang dat Israël de volledige steun be
houdt van bevriende mogendheden, zon
der welke het voor Israël moeilijk zou
zijn in de bezette gebieden te blijven
totdat de vrede is tot stand gekomen.
ROME Vandaag wordt in Italië de
tweede verkiezingsdag gehouden. De
eerste dag was gisteren, toen zeer ve
len de gang naar de stembureaus
maakten.
Zondag hebben zich geeh incidenten
voorgedaan, Op Sicilië zorgde alleen
een aardbeving voor sensatie. Duizen
den inwoners van steden en dorpen op
Oost-Sicilië namen de vlucht en keer
den later op de dag naar hun woonste
den terug. Zij zullen vandaag stemmen.
De aardbeving veroorzaakte geen
materiële schade. De paniek was ech
ter groot, vooral in Messina, waar in
1908 door een aardbeving ruim 100.000
mensen om het leven kwamen.
Vandaag waren de stembureaus ze
ven uur open zijn. Zondag waren zijn
15 uur open.
In Italië is de opkomst bij verkiezin
gen altijd groot, ruim 90 pet. Omdat
niet opkomen een aantekening op het
bewijs voor goed gedrag ten gevolge
heeft. Deze praktijk wordt echter dooi
de Italiaanse autoriteiten op grote
schaal genegeerd.
Er zijn 35,5 miljoen kiesgerechtigden,
vandaag kan worden gestemd tussen
half acht en half drie. Resultaten wor
den niet voor woensdagmorgen ver
wacht.
LONDEN 98 van elke 100 Britten
zullen tegen de tijd dat zij 70 oud zijn,
een vorm van reumatiek of artritis heb
ben, zo wordt vandaag in een medische
rapport gesteld. De ziekten, waaraan
anderhalf miljoen mensen lijden, kosten
Groot Brittannië per jaar 30 miljoen
werkdagen, meer dan enige andere
kwaal, aldus het rapport. Het is geba
seerd op acht jaar onderzoekingswerk
in de Britse industrie en bij gezinnen.
BRUSSEL In de Belgische Arden
nen, met name in het gebied van de
hoge venen ten oosten van Verviers, is
zaterdagochtend sneeuw gevallen. Het
vroor er twee graden.
t)i; IJsland bevindt zich een hoge-
drukgebied, dat nog steeds in be
tekenis afneemt, terwijl boven de
Oostzee een opvullend lagedrukgebied
ligt. De aanvoer van koude en onsta
biele lucht uit het noorden veroor
zaakte het afgelopen weekeinde boven
het grootste deel van West-Europa
buiig weer, hier en daar met hagel,
waarbij de middagtemperaturen va
rieerden van 10 tot 12 graden boven
de Britse eilanden en de Benelux tot
15 a 19 graden in Zuid-Frankrijk.
In verband met de kleiner worden
de luchtdrukverschillen in onze om
geving neemt de wind in het algemeen
in kracht af, maar de aanvoer van
koude en onstabiele lucht blijft voort
duren. Het ziet er niet naar uit, dat in
het huidige weerbeeld verandering
komt. Op de oceaan is de depressie
activiteit groter geworden, maar op
het weer bij ons is dit niet van in
vloed.
