„Protest tegen gebrek aan
directe democratie
Wees wijs!
Ned. studenten
voorzichtig in
progressiviteit
Baksteen
industrie
wil zich
richten op
buitenland
centrale
verwarm
Het kleurrijke leven
van Kees van Dongen
„Bouwprijzen
gaan 10 pet.
omhoog"
GESPREK MET
PETER COHEN
Koop een groot pak nasi of bami
tijdelijk voor 2,49!
Angst zonder reden
Niet explosief
Zutphen: ontslag
voor directeur
Openb. Werken
Knietje geschaafd.
Mama kom gauw.
Jij hebt jodium.
Zonder au.
Russen beëindigen
raketproeven
KOOP^S)
Incident aan grens
Israël-Jordanië
Schadevergoeding
van Israël voor V.S.
voor beschieting
„Liberty"
Eerder nieuwe
haring
KOOPJE)
VERVOERBARE
OPERATIEZAAL
VOOR VIETNAM
A. MERKX
KOOP
Minimumprijs
aardbeien
Senator Gulden Eeuw in een rijke tafeldoos voor 8.50
Een assortiment van 25 sigaren
STUDENTEN BEZETTENOUDEMANHUISPOORT
11
GEE1S TOEVAL
ONDERSCHAT
betadine
jodium
KOOP VERTROUWD
CHOCOLADEHAGELREPEN
Oosterse mensen zijn wijs. Eten daarom alleen maar échte
nasi en bami. Iglo ook wijs. Móakt alleen maar echte!
Met veel vlees. Zonder bijsmaak. Morgen eten!
NASI
GROOT PAK NU 2,49
KLEIN PAK 1,55
BAMI
GROOT PAK NU 2,49
KLEIN PAK 1,55
RAPPORT-MARIS
BEVRIJDEND GEWELD
Bank, Bouwnijverheid
IMPULS NODIG
KOOP VERTROUWD
CHOCOLADEHAGELREPEN
Aardgas
Oliestookinstallaties
Bedrijfsinstallaties
Luchtverwarming
Sprinklerinstallaties
TEGENWICHT
GELUWD
KOOP VERTROUWD
CHOCOLADEHAGELREPEN
WOENSDAG 29 MEI 1968
AMSTERDAM. De stu
dentenprotesten krijgen meer
sterkte. Zeer tijdelijk hoogte
punt is vandaag de bezetting
van de Oudemanhuis poort in
Amsterdam, waar honderden
studenten, maar ook arbeiders,
discussiëren over de democrati
sering van maatschappij en uni
versiteit.
In het hoofdkwartier van de organi
serende Asva (Algemene Studenten
Vereniging Amsterdam) aan de Wees-
perstraat bruist het van activiteiten.
De voorzitter van de Asva, Peter Co-
hen (26), blijkt de man te zijn die pro
beert de acties richting te geven,de
man van de grote lijnen.
„De essentie van de studentenacties
in heel Europa is een protest tegen
het gebrek aan directe democratie
wat zowel voor de arbeiders als voor
de studenten geldt. Ze worden ge
bruikt in instellingen waarover ze
zelfs niets te zeggen hebben. Een stu
dent heeft niets te zeggen over het
studiepragramma, stof, research enz.
Een arbeider staat volkomen buiten
de belangrijke beslissingen over pro-
duktie, methode en investeringen."
„Studenten en arbeiders zijn alleen
maar instrumenten. De werkelijke
macht ligt uiteindelijk altijd weer bij
de ondernemer. Al jaren zijn wij, voor
al de Studentenvakbeweging, bezig in
spraak en medezeggenschap te krijgen.
Dat is op geen enkele wijze gelukt".
„Het is niet toevallig dat in verschil
lende landen nu actie ontstaat want de
basis-industrie is eender. Wel hebben
de gebeurtenissen in het buitenland de
acties en de belangstelling hier gesti
muleerd".
Peter Cohen heeft veel en regelma
tig contact gehad met militante colle
ga's uit Duitsland, Frankrijk, België en
Italië. Hun visie stemt in grote lijnen
overeen, waarbij de werken van de
Amerikaans-Duitse filosoof prof. Her-
bert Marcuse een belangrijke rol spe
len.
Marcuse gaat van het marxisme uit
om de maatschappij te hervormen,
desnoods met geweld. De studenten
zullen de hoofdrol spelen en niet de
arbeiders, die verdoofd zijn door de
welvaart.
Peter Cohen: „Marcuse heeft voor
de theoretische ondergrond gezorgd.
Hij heeft helder op papier gezet wat
wij voelen: Wij leven in een schijn-
democratie, omdat de beslissingen
waar het om gaat altijd genomen wor
den door de economisch sterkere. Ik
geloof overigens dat Marcuse het revo
lutionair potentieel van de arbeiders
onderschat".
„Bij de demonstratie tegen Roolvink
bleken de arbeiders heel goed in te
zien wat hun positie is. Door hun af
hankelijkheid blijven ze altijd in prin
cipe revolutionair gezind omdat ieder
ADVERTENTIE
MOSKOU De Sovjet-Uniet heeft
dinsdag meegedeeld, dat haar raket
proeven in de Grote Oceaan ten oosten
van Christmas Island, die op 20 mei
waren begonnen, met succes zijn vol
tooid en dat de betrokken gebieden
weer veilig zijn voor de scheepvaart.
Tass zei dat er een landingssysteem
voor ruimtevaartuigen is beproefd. Tot
dusver zijn alle Sovjetrussische ruim
tevaarders op de begane grond geland
maar na het ongeluk met de Soyoez-1,
13 maanden geleden heeft de Sovjet-
Unie geen bemande ruimtevlucht meer
ondernomen.
- -
mens zelf wil bepalen waarvan hij af
hankelijk is."
„De studenten bevinden zich in een
vergelijkbare situatie. Ze worden zo
opgeleid dat ze precies passen in be
paalde fabrieksfuncties. Een sterk
voorbeeld is altijd de chemicus die
onder meer wordt opgeleid om napalm
en gassen te gaan maken, terwijl hij
dat zelf helemaal niet wil".
„De studenten zijn het vaak niet
eens met de richting van de maat
schappij. Daardoor ontstaat spanning
tussen studenten en maatschappij, wat
in Frankrijk nu tot een uitbarsting is
gekomen. Het bestaande eigendoms
recht houdt de democratisering die wij
willen, tegen", aldus de studentenlei
der.
Hij maakt er geen geheim van dat
hij graag de basis van deze maat
schappij zou aantasten, ter bevorde
ring van een directere democratie.
„Men zal dat wel cummunisme noe
men. Ik ben geen lid van een politieke
partij, ik voel me een radicaal-demo
craat".
„Als de arbeiders niet voldoende zijn
opgeleid om mee te beslissen, moet
ADVERTENTIE
AMMAN Jordaanse en Israëli
sche strijdkrachten hebben dinsdag
avond gedurende 80 minuten een artil
lerie-duel gevoerd over de Jordaan.
Naar een Jordaanse woordvoerder zei
werden bij het duel bij Tallat Moussa
twee Israëlische geschutsstellingen en
een aantal voertuigen vernietigd. Aan
Jordaanse zijde werden geen verliezen
gemeld.
Het was het derde incident dat dins
dag tussen Israël en Jordanië plaats
had.
WASHINGTON Israël heeft Ame
rika 3.323.500 dollar betaald als
schadevergoeding voor de gezinnen van
de 34 Amerikanen, die het leven lieten
toen Israëlische strijdkrachten in juni
vorig jaar het verbindingsvaartuig Li
berty aanvielen, zo heeft het Ameri
kaanse departement van Buitenlandse
Zaken bekendgemaakt.
De Liberty patrouilleerde in de Is-
raëlisch-Arabische oorlog in de Mid
dellandse Zee en werd door de Is
raëliërs ernstig beschadigd.
Amerika zal van Israël ook nog ver
goeding eisen van de schade aan het
schip en voor de 160 matrozen die ge
wond raakten.
ADVERTENTIE
hun dat worden geleerd. Vaak wordt
gesteld dat dit ten koste van de effi
ciency zal gaan, maar dat vind ik
geen bezwaar. Als het de menselijke
waardigheid ten goede komt, mag het
zeker ten koste van 'de efficiency
gaan".
Hiermee komen we op het inmiddels
beruchte rapport-Maris, inzet van vele
discussies over de hervorming van de
universiteiten. „Het rapport-Maris stelt
eveneens de efficiency boven de demo
cratie. Het komt erop neer dat de uni
versiteit bestuurd moet worden door
managers, zodat studenten en docenten
niets te vertellen hebben."
„De universiteit komt dan nog meer
in dienst van het bedrijfsleven. Door
discussie-bijeenkomsten proberen we
de studenten hiertegen te mobiliseren".
„Uit de discussies moet een alterna
tief plan te voorschijn komen. Als dat
niet wordt geaccepteerd, zal verdere
actie nodig zijn, maar dat hangt van
de studenten zelf af. Het kan nog wel
een paar jaar duren voordat men tot
actie overgaat".
Welke acties? En hoever zal
men daarbij gaan?
Peter Cohen: „Dat is moeilijk te
voorspellen. Misschien zal men hier
een ministerie moeten bezetten of de
totgang tot de haven. De actie moet in
ieder geval verbonden zijn met het
doel."
„In het algemeen is het best: de
actie die het snelst haar doel bereikt,
met zo weinig mogelijk menselijk leed.
Men moet echter geen actie voeren
zonder plan en reden. Daarom was ik
tegen het ongeorganiseerd optrekken
naar de aula, vorige week."
Zullen dergelijke acties met ge
weld gepaard gaan?
„Hoe onstaat geweld? Zowel in
Duitsland als Frankrijk ontstond er ge
weld toen de autoriteiten gingen ingrij
pen, omdat het gezag werd bedreigd.
Maar afgezien daarvan ben ik niet te
gen geweld als dit noodzakelijk is. Ge
weld heeft een bepaalde fuinctie. De
rhaatschappij gebruikt oneindig veel
meer geweid om bepaalde groepen
mensen te onderdrukken, wat veel in
grijpender is."
„Geweld mag alleen gebruikt worden
om te bevrijden, niet om onderdruk
king op te leggen. In communistische
landen is men bijvoorbeeld economisch
veel vrijer, maar staat men politiek
weer onder druk. Dat wil- natuurlijk
niet zeggen dat ik niet voor socialise
ring zou zijn."
„Er komt een tijd dat de studenten
werkelijk gaan beseffen hoe er met
hen wordt gemanipuleerd. Dan zal „de
autoriteit" zich bedreigd gaan voe
len."
„Ik zie geen oplossing zolang het
eigendomsrecht niet wordt veranderd.
De studentendiscussies vandaag moe
ten er aan meehelpen de tegenstellin
gen bloot te leggen."
AMSTERDAM De belasting op de
toegevoegde waarde zal samen met 'n
bescheiden loonkostenstijging en werk
tijdverkorting de bouwprijzen volgend
jaar met naar schatting tien procent
doen stijgen.
Dit schrijft de directie van de Bank
voor Bouwnijverheid in haar jaarver
slag over 1967. Vorig jaar stegen de
bouwprijzen met zes procent.
De directie van de bank zegt, dat de
invoering van de b.t.w. in het bijzonder
op de hoogte van de huurprijzen haar
nadelige uitwerking niet zal missen. Zij
vraagt zich af of het tarief van twaalf
procent wel verantwoord is.
[Vfiet alleen in Amsterdam is de dis-
cussie tussen studenten onderling,
tussen studenten en hoogleraren en tus
sen studenten en arbeiders op gang ge
komen. In vrijwel alle Nederlandse uni
versiteitssteden worden informatiecam
pagnes opgezet en uitgevoerd.
In Groningen wordt vanavond door de
Studentenvakbeweging (SVB) een dis
cussieavond gehouden, waar de Duitse
studentenleider Wolf en Ton Regtien de
belangrijkste sprekers zijn.
Henk Vos in Groningen bestuurslid
van de SVB: „Er heerst hier wel een
stemming van beslissingen. De discus
sies waren al een tijd aan de gang.
sinds eind april hebben we die elke
donderdag. We verwachten weinig van
veranderingen in de Academische raad.
Maar wat we daar tegen moeten doen,
is nog niet helemaal duidelijk. De straat
op is een mogelijkheid, daar zullen we
over praten."
„Voorlopig is onze belangrijkste taak
informatie; informatie krijgen en ge
ven daar wordt hard aan gewerkt
Voor de discussie met Wolf en Regtien
bijvoorbeeld hebben we een brochure
samengesteld, waarin ook stukken van
de filosoof Marcuse zijn opgenomen.
Op 7 juni hebben we nog een debat
avond over het rapport-Maris, georga
niseerd door de Groningse Studenten
Raad."
De studenten in de Randstad Am
sterdam niet meegerekend zijn dui
delijk voorzichtiger in hun progressivi
teit. G. Willems, tweedejaars rechten in
Leiden en lid van de studentenraad
daar: „De senaat heeft ons gevraagd
te onderzoeken of Parijse toestanden
ook in Leiden mogelijk zijn. De senaat
heeft duidelijk angst, maar daar is hier
bepaald geen reden voor."
„In het rapport-Maris wordt de stu
denteninspraak duidelijk verwaarloosd;
daarover wordt hier wel veel gediscus
sieerd. Daarbij zitten we in Leiden ook
nog met het rapport „Ontwikkelings
plan 1969", waarin de vraag waar moe
ten we naar toe? levensgroot is."
Gisteravond is over dit rapport en
over dat van Maris in Leiden een open
baar debat geweest, waarbij ook de cu
ratoren en de senaat waren uitgenodigd
DEN HAAG Eerder dan verwacht
zal de groene haring in Nederland te
koop zijn. De SCH 33 zal donderdag
avond al in Scheveningen binnenlopen
met honderd kantjes. Vrijdag zal de
Hollandse nieuwe op de markt komen.
Henk Veerkamp van de SVB in
Utrecht: „We moeten zo analystisch en
objectief mogelijk te werk gaan. We
moeten oppassen voor Parijse toestan
den. De situatie in Nederland is nog
nieuw. Vergeet niet dat ze in Parijs al
anderhalf jaar bezig waren --met het
plan-Fouchet; zoiets als Maris hier. Het
kan hier nog wel een half jaar duren
voordat de situatie explosief wordt."
De kans dat er voor dat kritieke punt
via de dialoog al wat kan worden be
reikt, wordt door veel studenten zeer
reëel geacht. De discussie met de over
heid en met de hoogleraren is hier
dank zij het slechte Franse voorbeeld
nog vrij snel op gang gekomen. De rest
hangt van eventuele resultaten af.
BONN West-Dui'tsland heeft giste
ren zijn 82ste Starfighter verloren. De
beide inzittenden konden zich met hun
valscherm redden.
ARNHEM De diplomaten kijken
vaak niet verder dan hun politieke neus
lang is. In de jacht op diplomatieke
successen worden bij politieke beslis
singen de economische gevolgen over
het hoofd gezien. Het is broodnodig dat
het bedrijfsleven ook achter de politie
ke en diplomatieke roulettetafels gaat
zitten, waar economische fiches wor
den ingezet.
Dat zei gisteren in zijn jaarrede de
voorzitter van de Nederlandse bakste
nenindustrie de heer L. E. Ariëns.
Vooral in de Europese Gemeenschap
zag hij „het vermeende landsbelang
overheersen, waarbij gemaakte afspra
ken over vrije handel en verkeer ge
weld worden aangedaan". Daarbij doel
de de heer Arins op de belemmerende
Duitse maatregelen voor het vrachtver
voer.
De baksteenindusttrie moet zich
steeds meer gaan richten op het buiten
land. Al een tijd kampt men ook met
grote overschotten. Ook het afgelopen
jaar werden er nog altijd 70 miljoen
stenen meer gemaakt dan verkocht.
Tien procent gaat al naar het buiten
land. Nu wordt gedacht aan een export
centrale.
Na de introductie van een groot
scheeps saneringsplan, waarbij zo'n
dertig van de in totaal 120 baksteenbe
drijven worden stopgezet, moet de bak
steenindustrie zich gaan toeleggen op
een betere afzet, aldus de heer Ariëns.
Samenwerking met andere bedrijven
die aan de bouw leveren, ligt daarbij
in het verschiet.
Het wordt echter wel hoog tijd dat de
regering de hele bouwnijverheid een
forse impuls geeft door zeer spoedig
met een plan voor krotopruiming en
sanering van oude binnensteden te ko
men, zo vond de heer Ariëns.
Zelf gaat de baksteenindustrie nog
meer doen om de slechte bedrijfsre
sultaten op te vijzelen. Er zal een struc
tuuronderzoek worden ingesteld dat als
basis voor een vijfjarenplan kan die
nen. Een groot probleem in de bak
steenindustrie is de vergrijzing van de
werknemers: de gemiddelde leeftijd
ligt op 40 jaar. Onder de jongeren komt
veel kort zieteverzuim voor. De indus
trie wil hierover met de vakbonden
gaan praten, omdat dit korte ziekte
verzuim vaak funeste gevolgen voor het
produktieproces heeft. In sommige ge
vallen is 20 pet. van het personeel ziek
(landelijk 6 pet.).
Vreemd genoeg kan de baksteenin
dustrie niet voldoende werknemers vin
den in deze tijd van werkloosheid. Daar
om moeten buitenlanders in dienst wor
den genomen. Gelukkig is er veel be
langstelling voor een vorig jaar inge
stelde cursus: 500 man doen er aan mee.
ADVERTENTIE
ADVERTENTIE
BONN Het Internationale Comité
van het Rode Kruis in Genève heeft
een vervoerbare operatiezaal voor de
burgerbevolking van Noord- en Zuid-
Viëtnam laten maken. Het geld was
door Westduitsers bijeengebracht.
De „zaal", die wanden van -kunst
stof heeft en dinsdag door het Duitse
Rode Kruis in Bonn werd getoond,
kan door hefschroefvliegtuigen worden
vervoerd of door een speciaal heftoe-
stel op een vrachtwagen worden gezet.
In de operatieruimte zal een interna
tionaal artsenteam werken.
VERWARMINGS- EN STOOKTECHNISCH BEDRIJF N.V.
APELDOORN
Kanaalpad 1, Tel. (05760) 13879
Vestigingen te Beverwijk en Bussum
Met de dood van Kees van Dongen
verliest ons land een van zijn be
roemdste kuntenaars en Rotterdam
een van zijn grootste zonen, al is Van
Dongen niet langer dan ruim twintig
jaar Rotterdammer geweest.
In 1897, zeven jaar na de dood van
Vincent van Gogh, ging hij voor het
eerst naar Parijs. Enkele jaren later,
omstreeks de eeuwwisseling, vestigde
hij er zich voorgoed.
Kees van Dongen werd 26 januari
1877 in Delfshaven-geboren. Zijn vader
had een mouterij. Kees groeide op in
een katholiek, streng burgerlijk milieu,
maar toch niet zo streng en burgerlijk
dat zijn vader hem tegenhield in zijn
artistieke ontwikkeling. Integendeel, de
jongen mocht naar de academie gaan
en hij kreeg zelfs geld mee toen hij
zijn geluk in het verre Parijs ging be
proeven.
In Parijs ondergaat Van Dongen de
daar heersende invloeden van de kunst:
heilzaam tegenwicht tegen de rechtzin
nige sfeer thuis en het wereldje van de
Rotterdamse academie. Eerst moet hij
zich nog tevreden stellen met uiteenlo
pende klusjes, totdat enkele van zijn
tekeningen en karikaturen hem aan
biedingen opbrengen mee te werken
aan bladen als „l'Assiette au beurre"
en „La revue blanche".
Als schilder sluit Van Dongen zich
aan bij de Fauves: Matisse, Vlaminck
en Dufy hoorden daartoe. Met hem ex
poseert hij voor de eerste keer, in de
Salon des indépendants. Naar zijn aard
en elan is het fauvisme met zijn felle
kleuren het „natuurlijke" terrein voor
Van Dongen: grote vloeiende trekken,
dun en aandachtig, maar met enorme
durf en vaart geschilderd.
Na die eerste tentoonstelling volgen
er spoedig meer; Van Dongen raakt
thuis in het Parys uit de eerste jaren
van de twintigste eeuw. Hij woont in
een oud huis in Montmartre, waar alle
bekende kunstenaars uit die tijd regel
matige bezoekers zijn: Picasso (die zijn
atelier aan de overkant had), Degas,
Matisse, Braque en Cocteau.
In die jaren beginnen de opdrachten
uit het Parijse (internationale) society-
leven bij Van Dongen binpen te komen.
Dan gaat hij naast zijn heel- en half-
naakten en paardenrennen ook echte en
aan de achterbuurten ontstegen herto
ginnen, politici en diplomaten schilde
ren, en dikwijls de portretten van hun
kinderen erbij. Beroemd zijn zijn por
tretten van de Aga Khan, van gravin
Anna de Noailles, Anatole France,
Maurice Chevalier, Sacha Guitry, Pier
re Lafitte, Mistinguette en vele ande
ren.
De laatste jaren van zijn leven werk
te Van Dongen niet meer. Met zijn ver
trek uit Parijs, omstreeks 1948, naar
Monte Carlo, kort na zijn tweede hu
welijk, leek zijn scheppingsdrift geluwd
om geleidelijk tot stilstand te komen.
„Mijn vader kwijnt weg in het zon
nige Monte Carlo", vertelde Dolly van
Dongen vorig najaar, bij gelegenheid
van de grote overzichtstentoonstelling
van diens werk in Parijs. „Het is zijn
atmosfeer niet en hij mist het geroeze
moes van Parijs. Meer dan ooit is het:
Het kan me allemaal niet schelen, en
hij interesseert zich nergens meer voor.
Nee, vader maakt het niet zo goed".
Daarom kon Rotterdam zijn beroem
de zoon niet begroeten toen deze grote
tentoonstelling in december naar het
Museum Boymans- van Beuningen werd
overgebracht. Men moest het met zijn
werk doen, met de neerslag, in felle
kleuren, van een lang en vruchtbaar
kunstenaarsleven, dat nu, na 91 jaar,
tot een einde is gekomen..
ADVERTENTIE
ZUTPHEN De directeur van Open
bare Werken van de gemeente Zutphen
P. J. Jongens, is ongevraagd eervol
ontslagen. Hij krijgt wachtgeld tot 1
september. De heer Jongens is vijftien
jaar lang directeur van de dienst ge
weest.
De burgemeester van Zutphen, mr.
J. J. Roeters van Lennep, zei dat er
geen rechtstreeks aanwijsbare? oorzaak
voor het ontslag was. „Het is", aldus
de burgemeester, „een proces van ja
ren, waarin de heer Jongens zich moei
lijk heeft kunnen aanpassen aan het
ambtelijke kader.
Hij overschreed met de beste be
doelingen voor het welzijn van de ge
meente met persoonlijke initiatieven
de ambtelijke grenzen". Zo kwamen de
kosten van de bouw van een zwembad
in Zutphen op vijftien procent meer
uit dan was begroot. De sfeer binnen
de dienst werd door de initiatieven zo
danig beïnvloed, dat hij niet goed meer
kon functioneren. Er is geen sprake
van malversaties, aldus de burgemees-
ter.
DEN HAAG Aardbeien mogen dit
seizoen niet onder de zeventig cent per
kilo op de veilingen worden verkocht.
Deze minimumprijs is vastgesteld door
het Centraal Bureau van de tuinbouw
veilingen.
Voor de aardbeien die deze prijs niet
halen, krijgen de telers een vergoeding
tussen de vijftig «m. zeventig cent per
kilo. Voor afwijkende kwaliteiten ligt
de vergoeding op twintig cent tot een
kwartje.
ADVERTENTIE
In één grote fijnproeversdoos wachten 5
verschillende melanges en modellen op
uw deskundige opinie. Gun uzelf de vele
uren proefgenot die het zorgvuldig
samengestelde Senator Gulden Eeuw
assortiment u biedt.
De rijk opgemaakte doos die uw tafel nog jarenlang
zal sieren is uw beloning. In de doos vindt u bovendien een
drietal interessante vragen.
Uw deskundige antwoorden maken u „Membre de la Société des Con-
raisseurs du Tabac". Een begerenswaardige bronzen legpenning bevestigt uw
lidmaatschapvanditexclusievegildevankeurmeesters. Uw sigarenhandelaar vertelt d er
graagmeervan.
