INSPIRATOR EN LEIDER
Zijn volk noemt hij zijn „nichten en neven",
voor zijn landgenoten is hij „oom Ho"
HOTSJIMINH
In het eerste paleis
slechts drie kamers
VREEDZAME COËXISTENTIE
GOUDEN KAMERPOTTEN IN ENGELAND VERBODEN
Een dagje met
Liz fil
men
De Avonturiers"
Belg verbeterde
zangrecord van
landgenoot
HET WEER ZAT NIET MEE
UIT DE KERKEN
„Oom Ho"
Kruisvaarder
Viët Minh
Non-orthodox
Bouwer
Nieuwe boehen
Huis van Livia
Baronestevens
Palatium
keukenprinses
Geen marmer
WOENSDAG 29 MEI 1968
(door William Ryan, Associated Press)
raken over de vraag wat er gebeurd zou zijn als de Ame
rikanen, Fransen, Russen, Chinezen en de rest hem anders
hadden beoordeeld. De twist zal er over gaan, of Ho meer
nationalist dan communist was, of hij de Tito van Azië
had kunnen worden en de grote communistische mogend
heden op afstand had kunnen houden en of de Verenigde
Staten met een enclave van dit soort communisme op het
vasteland van Zuidoost-Azië genoegen hadden genomen.
zy die menen, dat eerst de Fransen en toen de Amerikanen in hun optreden
tegen Ho blunder op blunder hebben begaan, wijzen erop, dat hy handelt noch
praat als de stereotype communist van de Sovjet-Unie in Europa en dat hij
weinig gemeen ïykt te hebben met de fanatici die communistisch China regeren.
ROME Het eerste „paleis" ter wereld, waar de stichter van het Romeinse
keizerryk 40 jaar van zjjn leven heeft doorgebracht, zou volgens oudheidkundigen
voor een nederige werkman maar een bescheiden woning zyn geweest.
Volgens de oudheidkundigen bestond het kleine „paleis" van de eerste keizer
van Rome, Augustus, uit slechts drie kamers. Het stond op de helling van de
Palatynse heuvel.
Het gebouw bracht de benaming „paleis" in zwang, maar de opvolgers van
Augustus hadden er geen enkele achting voor en bedolven het onder tonnen
aarde en puin om plaats te verkregen voor weelderige herenhuizen.
Welke andere communistische leider
noemt zijn volk zijn „nichten en ne
ven" of soms zelfs „mijn kinderen".
Welke andere communist vermijdt de
cliché's van het Marxisme en Leninis
me en praat in de huiselijke, simpele
zinnen van de boeren?
„Nu vraag ik u", zei Ho een jaar ge
leden bij een bezoek aan een dorp, „of
gij mannen nog steeds uw vrouwen
slaat. Het is heel slecht om zijn vrouw
te slaan. Ik heb vernomen, dat de man
nen die hun vrouwen slaan eikaars par
tij kiezen om hun daden te verbergen.
U moet tegen die slechte gewoonte
strijden. Gij vrouwen, mijn nichten,
hebt de wet aan uw zijde".
Zij die Ho in de loop der jaren goed
hebben gekend schilderen hem af als
een uiterlijk eenvoudig maar tegelijk
zeer ingewikkeld mens, die zo nodig
spijkerhard kan zijn.
„Oom Ho" heeft een hypnotische
macht over hen die rechtstreeks met
hem in contact zijn geweest. Hij is in
gezelschap van bezoekers, vooral bui
tenlanders, schuw en van een char
mante onhandigheid.
Hij heeft de lach van een „heilige"
en een zachte stem. Zijn kleren zijn al
lereenvoudigst en hij loopt bij voorkeur
op van oude rubberbanden gemaakte
sandalen in zijn bescheiden huis in Ha
noi.
Zijn legende overspant meer dan een
halve eeuw van samenzweringen, revo
lutie en oorlog. Zijn persoonlijkheid is
onuitwisbaar gestempeld niet alleen op
Noord-Viëtnam, maar op het commu
nisme van heel Z.O.-Azië. Zou ,oom Ho'
er niet zijn geweest, dan zou de oorlog
in Viëtnam wellicht een ander verhaal
zijn geworden.
Vele vrienden en vijanden beweren,
dat de vaderfiguur van Ho het cement
is gebleken dat de guerrillabeweging in
Zuid-Viëtnam bijeen houdt.
Geen andere figuur in het Zuidoost-
Aziatische communisme is hoog genoeg
om naast de machtigste leiders van
Rusland en China te zitten en tegelijk
de druk te weerstaan in het ene of het
andere kamp te worden opgenomen.
Geen enkele figuur heeft zo op de ver
beeldingskracht van de hedendaagse re
volutionairen gewerkt als deze man,
die de Franse koloniale macht overwon
en nu weerstand biedt aan de ver
schrikkelijke macht van de sterkste
militaire mogendheid op aarde.
Met de intensiteit van een kruisvaar
der heeft Ho zich een plaats veroverd
in de geschiedenis van Z.O.-Azië en een
grote rol gespeeld in zijn ontwikkeling.
Hij keerde zich tegen zijn vijanden:
eerst de Japanse bezettingstroepen in
de tweede wereldoorlog, daarna de
Chinese bezettingstroepen, toen de
Fransen en vervolgens de Amerikanen.
Terwijl hij zich in 1945 op oorlog met
Frankrijk voorbereidde, sprak hij over
vrede. Hij beweerde bereid te zijn ge
weest om Viëtnam opgenomen te zien
in een Franse unie, als dat binnen dit
kader onafhankelijkheid had betekend
en hij riskeerde in dit opzicht zelfs ver
oordeling door zijn eigen partij.
Misschien was het alleen maar een
tactiek.
Maar het vereist al zijn buitengewo
ne overredingskracht om zijn gedach
ten ingang te doen vinden bij zijn eigen
Viëtnam Doc Lap Dong Minh Hoi
„de liga voor de onafhankelijkheid
voor Viëtnam", kort gezegd: de Viët
Minh.
Misschien zou Ho's Viët Minh tenslot
te heel Viëtnam hebben geregeerd als
de Fransen zijn voorstel hadden aan
vaard. Maar hoe dan ook, het was de
harde houding van de Fransen die een
overeenkomst belette en die aan het
einde van 1945 Hai-Fong bombardeer
den, waarmee de oorlog begon.
Ho Tsji Minh is al 50 jaar commu
nist. In zijn jeugd bereisde hij de we
reld en hij leerde de grote mannen uit
de begintijd van de communistische
beweging kennen. Hij behoorde tot een
school van non-orthodoxe communisten
mannen die het dogma aanh
maar niet gebonden wilden zijn aan
doctrinaire sjablones.
Tegelijk was hij de zoon van zijn va
der, een dorpsaristocraat die een hef
tige nationalist was; een man die het
kolonialisme en de Franse kolonisten
uit de grond van zijn hart haatte.
Misschien hing Ho hel communisme
vooral aan als werktuig om zijn eigen
nationale, nationalistische, ambities te
bevorderen. Misschien zou hij als een
nationalistische communist geëindigd
zijn en Moskou en Peking op afstand
gehouden hebben als zijn revolutie er
in was geslaagd heel Viëtnam te be
vrijden.
Nu Ho 78 is schrijven de Amerikanen
en anderen misschien meer macht aan
hem toe dan hij werkelijk heeft. Het is
echter zeer waarschijnlijk dat hij nog
een enorme invloed heeft in Noord-
Viëtnam, dat hij daar nog de grote in
spirator en geestelijke leider is.
Zou Noord-Viëtnam nu kiezen voor
een of andere vorm van vrede met de
Amerikanen en het zuiden, dan zullen
zijn raadgevingen veel invloed hebben
op de beslissing, afgezien van de vraag
of zijn leeftijd hem al dan niet toestaat
een actieve leider te zijn van zijn thans
14 jaar oude staat. Zou Noord-Viëtnam
de vredesweg kiezen, dan zal Ho-Tsji
Minh die beslissing beïnvloeden ten
koste van zijn levensdroom een Viët
nam dat in een enkele staat is verenigd
met hemzelf als de bouwer.
Misschien zullen op zekere dag noord
en zuid verenigd worden, maar een
vrede in het huidige stadium van de
ontwikkeling maakt 't onwaarschyniyk
dat Ho-Tsji Minh het nog zal beleven
Viëtnam als één staat te zien.
J^en van de vele hoofdpersonen in
het bijna 700 pagina's tellende boek
„De Avonturiers" van Harold Robbins,
is Diogenes Alejandro Xenos, kortweg
Dax genaamd, die zich na een wrede
jeugd onder de rebellen in de heuvels
van de denkbeeldige straat Cortequay
aandient als een succesvol diplomaat,
die tevens als internationaal playboy
en als een berucht sexmaniak en succes
vol polospeler toegang verkrijgt in de
grote wereld van bankiers, financiers
en politieke leiders.
Zijn leven is afwisselend en spannend
genoeg voor een hoofdpersoon uit een
Amerikaanse bestseller, waarvan alleen
in dat land reeds zes miljoen exempla
ren zijn verkocht, terwijl inclusief de
vertalingen dit boek over de gehele we
reld reeds meer dan tien miljoen ver
kochte exemplaren heeeft gehaald.
In een van zijn vele rollen brengt
hij bezoeken aan Zuid-Amerika, Parijs,
de Riviera, Londen, New York, Holly
wood en Texas waar hij overal avontu
ren beleeft. De wijze waarop deze avon
turen worden beschreven, doet ons den
ken aan de stijl van de na-oorlogse Bel
gische pin-up-bladen: barstend vol ero
tiek.
In de beschrijvingen van de kuiperij
en tussen de bankiers en de politieke
leiders is de schrijver niet altijd even
kieskeurig, zoals trouwens het gehele
boek een tikkeltje wreed aandoet.
„De Avonturiers", door Harold Rob
bins, in het Nederlands vertaald door
M. Gerritsen, uitgegeven door de uit
geverij A. J. Luitingh uit Laren.
De kansen op vrede in Viëtnam en Zuidoost-Azië kun
nen rusten op de broze schouders van een tengere 78-jari-
ge revolutionair.
Wat voor soort man is hij, wat voor soort communist?
In de historie zou kunnen blijken, dat president Ho Tsji
Minh van Noord-Viëtnam een van de meest verkeerd be
grepen en geïnterpreteerde leiders in zijn tijd is geweest.
De geschiedschrijvers zullen waarschijnlijk nooit uitgetwist
Thans zijn de drie kamers na meer
dan tien jaar wetenschappelijk onder
zoek en opgravingen, volgens de oud
heidkundigen boven alle twijfel, her
kend als het paleis van Augustus.
De juiste plaats van het huis van
Augustus is de deskundigen de laatste
paar eeuwen een raadsel geweest. Ve
len waren geneigd het te identificeren
met het zogenaamde „huis van Livia",
de best bewaard gebleven antiquiteit
op de Palatijnse heuvel.
van vijf kamers, dat hij, naar het
schijnt, deelde met tempelpriesters.
Ter ondersteuning van zijn bewerin
gen haalt Caretoni de oud-Romeinse
historicus Suetonius aan, die heeft ge
schreven dat het huis van Augustus
„nauwelijks goed genoeg was voor een
gewoon burger" en dat hij (Augustus)
„meer dan 40 jaar, zomer en winter in
dezelfde kamer gewoond heeft".
Professor Gianfilippo Caretoni, hoofd
inspecteur van de staat voor de Fala-
tijn en de forums, zei dat de opgravin
gen, die hij en zijn medewerkers sinds
1956 hebben gedaan, afdoende bewijzen
hebben opgeleverd, dat Augustus heeft
gewoond in een gebouw dat in verste
verte niet te vergelijken was met het
weelderige, met muurschilderingen ver
sierde huis van Livia.
Caretoni verklaarde dat het nauwe
lijks een paleis kan worden genoemd,
ondanks het feit dat alle Daleben tpr
wereld ernaar zijn genoemd.
De Romeinen noemden het huis van
Augustus „palatium" het latijinse
woord voor paleis —omdat het op de
Palatijnse heuvel stond. De naam ging
vervolgens over op de weelderiger re
sidenties van de opvolgers van Augus
tus en werd later algemeen gebruikt
voor weelderige en grote herenhuizen.
Augustus, die met trots kon verkla
ren dat hij een „Rome van baksteen"
had gevonden en een „Rome van mar
mer" had neergelaten, was tevreden
met een huis van tufsteen, de donker
grijze steensoort, waaruit de Romeinse
heuvelen bestaan, die de goedkoopste
bouwstenen van hun tijd leverden.
De oudheidkundigen hebben grote
gedeelten van de muren van het huis
nog overeind gevonden onder het rui
me terras, dat de tweede keizer van
Rome, "Tiberius, liet bouwen voor zijn
enorme residentie.
LONDEN De Marlborough Tavern
in de arbeiderswijk Camden Town in
Londen heeft de meest aristocratische
keukenprinses van alle soortgelijke in
richtingen te Londen, een echte ba
rones en lid van het Hogerhuis.
„Ik moest dit baantje aannemen om
wat bij de huur te kunnen leggen, ver
telde barones Audley, die in lunchtijd
het keukenpersoneel presideert en 's
middags in het parlement zit.
De 57-jarige barones, die zich zelf in
de keuken mevr. Rosina MacNamee
noemt, is de tweede vrouw, die in 1963
lid van het Hogerhuis is geworden. Zij
heeft haar titel geërfdvan wijlen haar
broer.
Zij woont met haar man, John, een
gewezen journalist, in een appartement
dat zes pond vier shilling (f 58,-) per
week kost en vertelde in een persge-
sprek: „Wat ik voor een vergade
ring van het Hogerhuis krijg is minder"
Peers (leden Hogerhuis) krijgen voor
elke zitting van het parlement, die zij
bijwonen, vier en een halve guinea
(f 35,-).
Een vredig tafereeltje op een Amsterdams platje: poes schenkt geen culinaire aandacht aan de duiven.
Het paleis van Augustus bestond uit
een nauwe gang en drie kamers op een
rij aan een kant daarvan. De goed be
waard gebleven vloer is overdekt met
eenvoudig mozaïekwerk. Ter plaatse
zijn ook goed bewaard gebleven vazen
van aardewerk gevonden.
Er is geen marmer gebruikt voor het
huis van de keizer, die tientallert tem
pels en een nieuwe, grote markthal
voor de Romeienen heeft gebouwd.
Het kleine huis bood Augustus geen
ruimte voor het uitoefenen van zijn
keizerlijke functies. Daarvoor gebruikte
hij volgens Caretoni een naburig huis
LONDEN In naam van Koningin
Elizabeth II heeft de Bank of England
een fabrikant verboden nog langer ka
merpotten van zuiver goud te fabrice
ren.
De bank bepaalde, dat de „golden
potties", zoals David Godley zijn pro-
dukt noemt, in strijd zijn met de wet,
die het hamsteren van goud door par
ticulieren verbiedt.
Godley is niet onmiddelijk bij de pak
ken neer gaan zitten. Hij heeft de Bank
van Engeland verzocht om een schrif
telijke verklaring, dat zijn „golden pot
ties" in strijd met de wet worden ge
maakt.
Godley, een 49-jarige handelaar in
edele metalen, heeft in zijn zaak te
Leicester reeds 50 van de prachtig
glimmende 22 karaats kamerpotten
voor de verkoop gereed staan.
De prijs: 550 pond sterling per stuk
(plm. f 5000,-).
De miniatuur potjes hebben een door
snee van 22,5 cm en wegen 560 gram.
Volgens Godley zijn de potjes een ideaal
kerstgeschenk voor het kind dat alles
al heeft".
Bovendien wordt zo'n gouden potje
op den duur vermoedelijk steeds meer
waard.
De bank hoorde van de pottenproduk-
tie en schreef Godley een brief waarin
o.m. stond: „Wij oefenen uit naam van
Hare Majesteits schatkist het toezicht
uit op „exchange cotrolact" en wij ach
ten het vervaardigen van de potties niet
een gevestigd gebruik van goud".
De bank schreef Godley verder, dat
alle goud, dat hij reeds in zijn bezit
had voor de pottiesproduktie, onver
wijld aan een erkende handelaar in
goud diende te worden terugverkocht.
Godley heeft de aflevering van zijn
kamerpotten gestaakt in afwachting
van nader bericht van de bank. Op het
ogenblik heeft hij al 100 bestellingen
op zijn kamerpotten ontvangen.
HEKELGEM (België) Een Belgi
sche postbeambte, Michel Sablon, uit
Asse, heeft zondag het wereldrecord
zingen, dat op naam stond van zijn
landgenoot Remy Rau, gebroken. Sa
blon zong ononderbroken gedurende 6
uur en veertig minuten. Zijn repertoire
bestond uit 150 liedjes. Het record van
Rau was zes uur en vijf minuten.
NOORDWIJ K „Mooi
weer" staat er op het bord in
de ruime lounge van Huis ter
Duin. de grauwe hotelburcht
in Noordwijk. Een opwek
kend weerbericht, maar één
blik naar buiten leert je, dat
het op niets slaat. Vanaf het
terras is de zee, vijftig meter
verder, nauwelijks te zien.
Flarden mist en heiige lucht
versperren het uitzicht.
Van de vele strandstoelen
is er één bezet door een in
fleurige dekens gewikkelde
dame. Zij tuurt vorstelijk in
de grijze ruimte, ver weg van
wat er op dat moment alle
maal binnen de muren van
Huis ter Duin gebeurt. Daar
zijn namelijk zeventig bij het
filmbedrijf betrokken men
sen in staat van paniek.
Maar omdat het voor het
grootste deel Engelsen zijn,
hoor je tussen de beleefd-ge
spannen opmerkingen door al
leen het knarsen van de tan
den.
U weet het: op deze plek en
in een nabije omgeving is die
filmploeg bezig de laatste me
ters te schieten van de film
„Secret ceremony'', met Liz
Taylor, Robert Mitchum en
Mia Farrow in de hoofdrol
len. Joseph Losey, regisseur
van het hoogste niveau,
maakt hem. Dat dit karwei
hem niet in de koude kleren
zit, is hem aan te zien. Hij
liep gisteren tenminste als
een gekwelde tijger rond.
Want het ging echt niet
goed. Het was, om daar maar
iets te noemen, geen mooi
weer voor de camera.
Maar goed, je gaat een
dagje kijken naar het maken
van een heel klein brokje ci
nema. Je weet, dat het film-
personeel om zeven uur
's ochtends tot een ontbijt
wordt gedwongen en dus ben
je vroeg genoeg aanwezig om
de publiciteitschef van de film
maatschappij Universel, de
nauwelijks op een leeftijd te
schatten Brit Jack Piler, te ho
ren verkondigen dat hij Huis
ter Duin vindt lijken op een
hoofdkwartier van de Gesta-
na en vindt dan in het illus-
na en vindt dan in het inllu-
tratieve vlak redenen genoeg
hem gelijk te geven.
Opmerking nummer twee:
ik weet niet wat er vandaag
gebeurt, het weer zit tegen,
de planning is verstoord, re
gisseur Losey weet zelf niet
wat hij zal gaan doen. Spre
ken met de sterren en daar
hoort in dit geval de alleen
maar toeziende Richard Bur
ton ook bij is ten strengste
verboden. Iedereen is tegen
het einde van zo'n filmerij op
van de zenuwen. Journalisten
die zich te dicht in de buurt
van de mensen met grote na
men wagen, zullen onverbid
delijk worden verwijderd al
dus vernemen wij.
Op dat ogenblik is het tien
uur in de ochtend geworden
en er is, behalve het zenuw
achtige gedribbel van al die
malle baasjes die hun func
ties lopen waar te maken, nog
niets gebeurd.
Moet de hele ploeg de
duinen van Noordwijk in wor
den gesleept, of moet er bin
nen worden gefilmd? Ieder
een wacht op het verlossende
antwoord. Het komt niet.
Mia Farrow, ex-vrouw "van Frank Sina
tra, met zwarte pruik en kcstschoolpak-
je in gesprek met een van de leden van
de filmploeg.
Liz Taylor in een warm broekpak met
zwierige wijde pijpen probeert haar kap
sel in toom te houden in de zeewind.
Ik had op dat moment wel
even de behoefte weg te wan
delen en liep dus het terras
op. Een lege wereld, behou
dens de alreeds vermelde ou
de dame. En dan is er plotse
ling aan die nuchtere kustlijn
een gillende lach, die je her
kent zonder direct te weten
waar hij vandaan komt, die
je herkent op de stem: het is
de lach van Elisabeth Taylor,
die kennelijk in dezelfde se
conde in haar dubbele suite
om een grapje van Richard
Burton giechelt.
Uren later is de zaak een
beetje geregeld, er zal een
eerste opname worden ge
maakt. Een van de assisten
ten van de regisseur doet een
poging de fotograaf uit te leg
gen, dat het verboden is een
plaatje te maken. De vrijwel
over zijn toeren draaiende
jongeman misbruikt zelfs het
woord „copyright". Ik doe
mijn best hem uit te leggen
dat dit onzin is en het lukt;
hij verdwijnt. De opname,
nummer 305, begint. Liz Tay
lor stapt uit een Rolls Royce,
met Mia Fa row de gewe
zen mevrouw Sinatra aan
de hand. Ze reiken hun pas
poorten over en bestijgen de
trappen. De opname wordt
eindeloos over gedaan. Ri
chard Burton komt even om
de hoek kijken; verdwijnt
dan weer snel naar zijn ka
mer met de gekoelde whiskey.
Liz is nog steeds mooi, in
haar beige pak gestoken,
maar sinds drie jaar toen
ze hier was om het acteren
van haar man in „Spion aan
de muur" gade te slaan, nog
minder slank geworden.
In de stilte, die de filmerij
nu en dan onderbreekt, komt
er plotseling een braaf jonge
tje van een jaar of tien als
hotelgast de trap aflopen, aan
de hand van een duidelijk zijn-
oma zijnde mevrouw. Het
jongetje zegt: „Wat doen die
mensen hier eigenlijk?"
Dat leek mij de meest vol
wassen vraag van deze dag.
Onderonsje von Liz Taylor en Mia Far
row bij een blinkende Rolls Royce.
Ned. Herv. Kerk
Beroepen: te Genderen: E. M. Bakker te
Tholen; te Krimpen aan de Lek
(toez.): H. Binnekamp te Vriezenveen.
Aangenomen: naar Nijeveen: H. J. Pol
te Geldermalsen; naar Klazienaveen:
(2e pred. pl.) (toez.): G. P. Post te
Hall; naar Amsterdam als pred. voor
b.w. (arbeid onder de middelbare
scholieren): K. E. Eijkman, vicaris te
Rotterdam.
Geref. Gemeenten:
Beroepen: te Nieuw-Beijerland: C.
Wisse te Elspeet; te Rijssen: G. Schip-
aanboord te Apeldoorn.
Bedankt: voor Leiden: C. Harinck te
Utrecht; voor Groningen: J. C. West-
strate te Meliskerke.
Vrye Evangelische Gemeenten:
Aangenomen: naar Amsterdam-Z.: A.
Vermaas kand. te Driebergen.
Geref. Kerken:
Beroepen: te Mildam-Knijpe: D.
Braam, kand. te Leiderdorp.
Beroepen: te Rotterdam-Pernis (vac.
H. C. Voorneveld): J. Tevel te Zwijn-
drecht-Groote Lindt.
Bedankt: voor Uithuizermeeden: W.
J. de Ruiter te Harkema-Opeinde.
Geref. Kerken Vrygemaakt:
Aangenomen: naar Assen (als tweede
miss. pred. voor Brazilië): J. T. Olden-
huis te Ommen.
