Dat vette eten kan
best wat minder!
Veilig bad met „zwemhoed"
de
zijn op
Legkaarten-Centrale geabonneerd
2leló te
wenóen
Een strandsetje van papier
VOOR U EN UW_ GEZIN:
Dagmenu 2000calorieën
Dagmenu 2400calorieën
Grote verkoophallen aan
stadsrand nieuwe
rage in West-D uitsland
Identiek
Kostbare uren
Naakte liftster
Een sausje valt
er wel in
TyiïyVi vrouw met twintig jaar ervaring had me gezegd:
,,lk weet ook niet hoeveel tweeduizend calorieën is.
Maar je voelt intuïtief, dat je niet veel aardappelen moet
geven en kalm aan moet doen met boter en vet; dat veel
groenten beter is dan veel suiker of slagroom. Maar op die
manier zou kaas ook een boosdoener kunnen zijn. Dan
zou je bij wijze van spreken alleen biefstuk of rosbief
moeten eten en dat zijn nou net de allerduurste soorten
vlees".
Hoe zou je geholpen willen worden
om in staat te zijn de juiste voeding te
geven?
„Met een aantrekkelijke folder, gere
gelde voorlichting in de krant of via de
televisie, hoewel de laatste erg „vluch
tig" is. Geen vrouw is in staat om het
allemaal te onthouden".
Vervolgens naar de vrouw die alles
haarfijn weet: mej. dr. ir. Th. F. S.
M. van Schaik, landbouwkundig inge
nieur en gepromoveerd op de resultaten
van een onderzoek onder schoolkinde
ren. Zij werkt nu, na haar studies in
Wageningen, Leiden en Amerika, bij 't
Voorlichtingsbureau voor de Voeding in
Den Haag. De intussen bijna volwassen
geworden kinderen worden nog steeds
„gevolgd". Er zijn immers zo veel fac
toren die de algemene toestand van de
mens kunnen beïnvloeden. De voeding
is er één van. Ook daarbij zijn weer
allerlei factoren in het spel.
Om te beginnen de calorie, ofwel de
hoeveelheid warmte of energie die no
dig is om één liter zuiver water van
vijftien graden Celsius één graad in
temperatuur ie doen stijgen. Dus: een
maat voor arbeidsvermogen en warmte.
De vrouwelijke dr. ir.: „De meeste
vrouwen zullen dat niet weten, wat wij
trouwens niet nodig vinden. De vrouwen
staan er ook niet bij stil hoeveel dan
wel tweeduizend calorieën zijn. Dat
hoeft ook niet. Het maakt het leven zo
ingewikkeld. Voor de oorlog moesten
vrouwen die een kookcursus volgden, al
les precies uitrekenen. Arme tobberds.
Het was in de crisistijd. De techniek
van de voorlichting was toen bij ons nog
niet zo ontwikkeld. Nu is ons bureau
uniek in de wereld".
Laten we ons niet te veel vastklam
pen aan het begrip tweeduizend. Mej.
Van Schaik heeft het gezelschap da
mes dat zij toesprak alleen een gemid
delde willen voorschotelen. Een menu
met 2200 calorien kan voor de een best
vierhonderd calorieën te veel zijn, ter
wijl een man met zwaar werk er twaalf
honderd te kort komt. Zij heeft alleen
duidelijk willen maken, dat de calori
sche waarde van onze tegenwoordige
voeding voor de gehele bevolking ge
middeld een stuk te hoog ligt.
Wat kunnen de vrouwen daartegen
doen?
„Je kunt van een vrouw natuurlijk
geen rekenmaniak gaan maken. Er
moet wel gezond verstand en wat ob
servatievermogen bijzitten. Een vrouw
moet bijvoorbeeld de gewichten van de
gezinsleden in de gaten houden. Bij kin
deren luistert het niet zo heel erg, maar
als de volwassenen snel in gewicht toe
nemen, worden zij bedreigd. Wie veel
weegt, veel waagt".
Punt twee: de bronnen van onze ca
lorieën zijn verschoven. Een paar cij
fers maken het duidelijk. In 1938 wer
den 33 procent van onze calorieën aan
gedragen in de vorm van vet. Nu is dat
al met 41 procent het geval. In hetzelf
de jaar voor de oorlog bestond 55 pro
cent van onze voeding uit koolhydraten.
Het laatste is nu gedaald tot 47 procent,
maar het vetgebruik ligt veel te hoog.
Anders gezegd: Wij gebruiken minder
koolhydraten in de vorm van aardappe
len, brood en peulvruchten bijvoorbeeld.
Maar het consumeren van suiker via
snoep, ijs, chocolade gebak en dergelij
ke is in sterkere mate gestegen.
En als het fout gaat?
Zonder dralen zegt de voedseldeskun
dige: „Dan kan je er donder op zeg
gen, dat er te veel suiker en vet in het
geding zijn. De vrouw moet dan per se
in haar menu nagaan hoe en waar zij
kan verminderen. De zichtbare vetten
en suiker zullen daarbij geen moeilijk
heden opleveren, wel de zogenaamde
„verborgen" dito's.
„Hoewel", zegt ze er achter aan, „ie
dere vrouw die een beetje nadenkt kan
ze wel vermoeden. Zij moet er gewoon
van uitgaan dat alle beetjes baten. Zo
zijn twee biskwietjes bij de thee min
der erg dan een gebakje of een plak
achtige cake. Op die manier haal je
ook niet de charme uit het leven. Maar
wat doen veel huisvrouwen? Iets uit 'n
machtige cake. Op die manier haal je
trommeltje halen, iets uit de pan pak
ken, of het eten?
En mannen die vaak buitenshuis
willen of moeten eten en van een goe
de borrel houden?
„Laat die nu eens beginnen met niet-
vette dingen uit te zoeken. Die zitten er
ook tussen. En in het algemeen: Eén
etentje buitenshuis per maand doet echt
niet zoveel kwaad. Wie zich geregeld of
vaak achter elkaar bezondigt aan „lek
ker eten" en zo, moet telkens de vol
gende dagen wel sober zijn. Die ensen
zouden ook de geijkte calorierijke bor
relhapjes eens moeten laten staan voor
„magere", in de vorm van stukjes kom
kommer, tomaat, radijs, crackertjes
met niet-vette kaas, of iets in die geest".
Nu de kinderen. Wat vindt u van
de televisie- en radioreclame, die school
jongens en meisjes direct na vier uur al
vol willen stoppen met van alles en nog
wat, zelfs vlak voor het eten?
„In één woord: afschuwelijk!"
De welvaart terugdraaien gaat niet.
Gelukkig is de levensmiddelenindustrie
bezig in te haken op wat de voedings-
Ontbyt: 2 sneetjes bruin waterbrood 50 109
boter of margarine10 75
kaas 40+ 15 46
tomaat 50 9
melk 200 118
Tweede broodmaaltyd:
vier sneetjes bruin waterbrood 100
boter of margarine 20
worst gemiddeld 30
pindakaas 10
appelstroop 10
twee maal koffie met koffiemelk 30
suiker 10
Warme maaltyd:
ongebonden heldere tomatensoep 250
gehakt 15
aardappelen 200
groenten (andijvie of bloemkool) 200
halve dec. liter melksaus
vlees (middelmatig vette runderlap) 100
jus van boter of margarine15
yoghurt met aardbeien150
aardbeien 100
tussendoor 3 x koffie 3 x 15 gr. koffiemelk45
3x5 gram suiker 15
3 x een biscuit30
tot. 357
217
150
101
60
24
41
40
tot. 633
90
170
60
84
189
112
84
28
tot 817
61
60
124
totaal gehele dag 2052
Ontbyt: 2 sneetjes wit waterbrood 50 114
boter of margarine10 75
kaas volvet jong 15 52
jam 10 25
chocolademelk 200 62
totaal ontbijt 428
Tweede broodmaaltyd:
4 sneetjes wit waterbrood 100 227
ham 2 x 15 gram 30 112
ham 2 x 15 gram 30 101
worst 2 x 15 gram 30 101
tomaat 50 9
2 x koffie met koffiemelk 30 41
suiker 10 40
tot. 690
Warme maaltyd:
gebonden tomatensoep 250 217
specificatie
tomaat 200
bloem 10
boter of margarine10
gehakt 15
aardappelen 200 170
rauwe sla 150 18
slasaus 10 50
varkenslapje 100 280
jus van boter of margarine 15 112
custardvla 200 212
specificatie
melk 200
custardpoeder 10
suiker 15
sinaasappel 100 42
tussendoor 3 x koffie 3 x koffiemelk 45 61
3 x suiker 15 60
2 x koekje 10 151
totaal dagrantsoen 2441
deskundigen voor ons lichamelijke wel
zijn nodig achten. Wat zou u, in afwach
ting daarvan, méér aan voorlichting wil
len doen dan tot nu toe?
„Om te beginnen: Veel meer vouwbla
den, die de vrouwen het hoe, wat en
waarom vertellen. Artsen kunnen van
ons kastjes krijgen met vouwbladen. Er
is keus uit exemplaren van vijftien, 25
of 35 cent. We hopen ook nog eens geld
genoeg te hebben voor een televisie-uit
zending in een genre zoals de grote fo
to bij dit artikel".
Desgevraagd is mzj. Van Schaik di
rect bereid tot hetgeven van een hand
vol nuttige wenken voor dagelyks ge
bruik thuis. Hier komen ze:
Gebonden soep is altijd vetter dan on
gebonden. Neem een beetje boter in
plaats van een flinke klont voor het af
maken van de groenten. Saücijzen la
ten zich best braden zonder gebruik van
vet. Prik er even in en laat ze in hun
eigen vet braden. Ook dat is dan eigen
lijk nog te veel. Het moeilijke punt is,
dat vette vleessoorten goedkoper zijn
dan de andere. Braad die in ieder ge
val met zo min mogelijk vet. Grilleren?
Ja, dat zou een mooie oplossin zijn,
maar hoeveel vrouwen hebben (tot nu
toe) een grill?
Nog één algemene wenk: Wij eten
meer dan onze voorouders, maar we be
wegen griezelig veel minder. Zoek daar
om een vorm van vrijetijdsbesteding
waaraan veel beweging te pas komt.
Dan wil ik tot slot nog weten, wat
mijn gastvrouw zelf doet om de slanke
verschijning te blijven die zij nu is.
„O", zei ze, „dat is heel eenvoudig.
Ik draaf verschrikkelijk rond, ga twee
maal per week tennissen en iedere dag
een half uur flink wandelen".
Door de telefoon zegt mevrouw Van der Veen: „Komt u dan om half elf.
Dat is gezelliger, dan heb ik koffie". Het klopt; op de eerste verdieping
van haar huis in een Amersfoortse villawijk schenkt ze koffie en praat over puz
zels. Legkaarten is het eigenlijke woord. De sfeer tussen die twee woorden is
mogelijk nog meer gespannen dan tussen pingpong en tafeltennis.
Het gesprek gaat over de Legkaarten
Centrale, een contactconcentratie voor
liefhebbers van grote legpuzzels. Via
een abonnement achttien gulden per
jaar voor puzzels tot vijfhonderd stuk
jes en dertig gulden voor die van
twaalfhonderd stukjes krijgen de
legkaarters elke maand een andere puz
zel thuisgestuurd. Het ledenbestand
telt zevenhonderd namen.
Mevrouw Van der Veen: Kijk,
m'n man is er mee... nee, we zijn er
samen mee begonnen. Dat was in 1941.
We hadden in Amsterdam een in- en
exportzaak. Die stond ineens stil toen
de oorlog uitbrak. We zijn naar Amers
foort getrokken, dat was toen pretti
ger".
„Die legkaarten-centrale bestond toen
al, ik was er zelf abonnee van. Toen ik
de man die het deed opbelde met het
aanbod wat abonnees voor hem te wer
ven, vroeg hij: wilt u niet de hele cen
trale van me overnemen? Het wordt
me te veel".
En zo geschiedde zonder aarzeling.
Mevrouw Van der Veen: „Ik ben een
zakenvrouw in hart en nieren en mijn
man was buitengewoon handig. Ik deed
de administratie en mijn man zaagde
legkaarten. Iedere ochtend zaagde hij
er één. De platen kregen we veel van
reisbureaus, van mooie kalenders en
van de KLM".
Het ledental schoot in korte tijd om
hoog van twee- naar achthonderd, tot
vijf jaar geleden de heer W. J. W. van
der Veen overleed. Zijn vrouw zegt nu:
„Ik voelde me verplicht om het dan
maar alleen door te zetten. Dat viel
niet mee. Een mannetje is gaan zagen,
maar dat is niet veel. En er zijn aller
lei jongens in de buurt die voor een
rijksdaalder per uur verdwenen stukjes
bij zagen. O, ik krijg enorm veel terug
met weggeraakte stukjes. Pas had ik er
nog een, daar ontbraken maar liefst
acht stukjes aan. Vervelend is dat
hoor; zo'n hoop werk".
Hoe komt mevrouw Van der Veen
aan haar klanten?
Ze zegt: „In het begin hebben we
geadverteerd. Na de dood van m'n
man is het sterk teruggelopen, maar nu
zit ik weer op zo'n zevenhonderd. De
HPwintig Britse automobilisten, die
Pinksterzondag zijn gestopt voor
een meisje, dat naakt stond te liften,
weten nu dat ook een naakte vrouw
iets te verbergen heeft in 'dit geval
een microfoon.
Ze werden op een landweg aangehou
den door de 22-jarige Bobby Wolsely,
die slechts gekleed was in schoenen
en een hoed. De microfoon bevond
zich in haar handtasje waarmee ze
tevergeefs trachtte haar naaktheid te
verhullen. Bobby verrichtte 'n onder
zoek naar reacties van automobilisten
voor een film „Het Vijgeblad", geba
seerd op de candid-camera-techniek.
De producenten willen ook op andere
plaatsen in de wereld dergelijke scè
nes opnemen.
De eerste reactie van de proefpersonen
was ongeloof. Bobby stapte achter
een struik vandaan, hield de automo
bilist aan en vroeg waar ze de tele
foon kon vinden. Nadat ze antwoord
had gekregen, verdween ze weer ach
ter het bosje om op een volgend
„slachtoffer" te wachten.
Bobby kreeg 25 pond (ruim 200 gulden)
voor haar rol. „Ik vond het wel leuk.
De meeste automobilisten waren erg
aardig", zei ze naderhand.
Een van haar slachtoffers waarschuw
de de politie. Die greep echter niet
in. „Ze bedekte zich met haar tasje
en provoceerde niet. In een zwembad
zie je precies even veel van de da
mes", aldus een politiewoordvoerder.
mensen die het doen, zijn er gek op. Je
bent er helemaal dol op of je vindt het
stomvervelend. Er is geen tussenweg.
Ik heb alle kaarten in de loop der jaren
zelf gelegd ter controle dat moeten
er gauw vierduizend zijn en ik vind
het nog steeds iets geweldigs. Maar
makkelijk is het nu nog niet. Je hebt
mensen die vragen voorbeeldplaatjes
bij de kaarten, maar die geef ik nooit.
Dat is kinderachtig".
De zuster van mevrouw Van der Veen
zit tijdens het gesprek in de achterka
mer aan een kryptogram. Mevrouw
Van der Veen: „Het is heerlijk, het
geeft een grote rust. Je kan er bij den
ken, naar muziek luisteren. Vroeger
was mijn ideale avond een hoorspel
met een legkaart. Niet eentje van kar
ton, die zijn geponst, daar houdt een
ras-puzzelaar niet van. Nee, de mijne
zijn van hout".
De abonnees worden geacht elke
maand hun legkaart door te sturen of
te geven aan de volgende klant. De
mensen die zo dicht bij elkaar wonen
dat ze door kunnen geven, moeten
het volle abonnementsgeld betalen. De
genen die er postzegels aan moeten
spenderen, krijgen korting. Een handig
systeem om een drukke administratie
te ontlopen. Toch brengt de post elke
dag brieven.
Mevrouw Wilhelmina van der Veen
„Kom niet aan 't koninklijk huis"
zegt daarover: „Er is veel contact; ik
heb er echte vriendinnen door gekre
gen. Er is een binding mensen die
in de zorgen zitten, bellen me op: me
vrouw, ik heb moeilijkheden, kunt u
een legkaart sturen. Het geeft ze rust
en afleiding; soms stuur ik wel eens
eentje extra".
Vaak doet mevrouw Van der Veen
zelf 's avonds ook nog even een leg
kaart. Ze zegt: „Nou ja, even... een uur
of drie is het allerkortste, snel gaat het
nooit.'Ik doe het meestal als de tv aan
staat, maar de puzzel wint het altijd".
Het geeft haar veel tijd om over haar
stokpaardjes na te denken, die meestal
voor haar wat moeilijk te accepteren
veranderingen in de maatschappij tot
onderwerp hebben.
Op 1 januari houdt mevrouw Van der
Veen er een beetje mee op: „Het wordt
me te veel. Ik ben al een tijdje over
spannen geweest, maar er komt hier
een jongeman wonen, die vroeger ook
bij ons was en die heeft gezegd, dat hij
het wel doen wil. Maar ik houd niet
één maar alle tien vingers in de pap,
al was het alleen om de contacten vast
te houden".
Tn het oude Frankryk was er voor ter
dood veroordeelden nog één licht
puntje. Voordat zij naar het schavot ge
leid werden, mochten zij als laatste
wens een kostelijke saus kiezen bij hun
laatste maal. Welke saus dit was, ver
meldt de historie niet, maar zij konden
keus maken uit meer dan 300 lekkere
sauzen.
Hieruit blijkt wel dat de Fransman
altijd van zijn saus heeft genoten.
Ook in ons land worden de sauzen
meer populair, al wordt er hier nog
weinig gebruik gemaakt van bijvoor
beeld koude sauzen op mayonaise ba
sis, die in Frankrijk veel gebruikt wor
den bij gevogelte, vis en wildvlees. Het
voordeel van deze sauzen is, dat ze snel
klaar zijn en men er geen buitenspori
ge ingrediënten voor nodig heeft.
Zo'n saus is bijvoorbeeld de andalu-
sische saus. U bereidt hem als volgt:
Vermeng vier delen mayonaise met een
deel fijngemalen tomatenpuree. Verdun
het geheel met wat witte wijn en ci
troensap en maak daarna op smaak af
met suiker, wat cayennepeper en wor-
chestersaus.
De Pool Alojzy heeft ee nveiligheids-hoofdgordel ontworpen, die beter zou
voldoen dan de van ouds bekende zwemvesten. De nieuwe vinding heeft het voor
deel, dat de drager niet wordt gehinderd bij zwembewegingen. Met één hand
beweging kan een helft van de „zwemhoed" onder de kin worden geschoven, op
dat het hoofd boven water blijft. Het uitrustingsstuk is zeer licht 200 gram
en het draagvermogen is tachtig kilo.
Het boekje lag voor het grijpen In de grote zetfbedieningszaak,
en aangezien ik geen drukwerk ongelezen kan laten, stopte ik het meteen
bij de boodschappen. Om het thuis eens met aandacht te bestuderen,
want uiterlijk en innerlijk beloofde het heel wat. Een aangenaam
kleurendrukje had mij al gewaarschuwd dat er droomwensen mee te vervullen
waren en dat leek mij iets om terdege kennis van te nemen.
Niet zozeer voor eigen gebruik als wel om te weten te komen, welke
cadeautjes deze Sinterklaas van de levensmiddelenbranche het meest in onze iijn
vindt liggen.
Die keus was niet krenterig uitgevallen, dat moet gezegd, en
ik bladerde mij geïnteresseerd een weg door een overdaad van fraai gekleurde
heerlijkheden, die tegen niet ail te krasse bijbetaling voor u en mij te
bestellen waren. Mits wij natuurlijk een behoorlijk bedrag aan boodschappen
naar huis hadden gesleept; voor wat hoort wat.
En nu klinkt het misschien vreemd, maar mijn eerste reactie was er
een van milde verbazing: dat het dagelijks leven in het tijdsbestek van één
generatie zo opzienbarend kan veranderen. Wat zouden onze moeders
om van grootmoeders nog maar te zwijgen van zo'n assortiment
verbluft hebben opgekeken.
Niet alleen omdat er heel wat artikelen bij zijn waarvan zij nog nooit hadden
gedroomd, laat staan ze gewenst. Dat zal ons over een jaar of twintig
ook wel overkomen. Maar dat er met sparen bij de aankopen zoveel aan
luxe binnen te halen valt terwijl zij het alleen maar met bescheiden
nuttigheden moesten stellen. Want wat spaarden zij in de dagen van haar voilé
fleur? Hoogstens de plaatjes bij de beschuit en de ontbijtkoek, om daarmee
na verloop van tijd een royaal gedrukt en gebonden album te kunnen vullen.
Dat was nu eens een aardige aanwinst voor de huisbibliotheek, en
de kinderen konden er, onder toezicht (leg een krant op tafel, heb je schione
handen?) nog heel wat uit leren ook. Soms zie ik zo'n volgeplakt album bij
een antiquarische boekhandel te koop liggen, en dan moet ik maken
dat ik weg kom, voordat het heimwee naar die voorgoed voorbije wereld
mij te machtig wordt.
Trouwens, zelf heb ik nog zo'n paar getuigschriften van moeders
spaargedrag in mijn boekenkast staan. En misschien bewaart u een stuk of
wat andersoortige in het dressoir, want er staat mij iets van bij, dat er
soms ook lepeltjes of kop en schotels bij elkaar te eten of te drinken waren
Maar dat men zich met die bezigheden volledig kan installeren bij voldoende
tijd van leven: dat was voor moeder niet eens een droomwens, maar een
onbestaanbaarheid geweest. Afgezien van die mooie albums zijn wij er dus wel
op vooruitgegaan. Kijk me zo'n catalogus van heerlijkheden maar eens aan:
de petemoei van Assepoester was er een beginnelinge bij.
Complete kampeeruitrustingen, horloges, porselein, tafelzilver,
gouden sieraden: u zegt het maar, keuze genoeg en u kunt uw hartverlangen
op uw stoel uitzoeken. Droomwensen, herhaalt de fraaie kleurendruk op
elke bladzij. Wat duizenden vrouwen in haar achterhoofd verstopt
houden als een vurig begeerd maar helaas onbereikbaar bezit, blijkt nu voor
het grijpen. Binnen haar bereik dank zij die lange file volgestouwde
boodschappentassen.
Een matgouden collier onder in de zak van het waspoeder, een verzilverd
roomstel bovenop een toren blikgroenten. Wat wilt u nog meer? Als ik
het zeggen mag, in alle schuchterheid: een paar kleinigheden.
Want ik mis wel pijnlijk een stuk of wat wensen, waarvan sommige
huisvrouwen, mijzelf inbegrepen, wel eens lopen te dromen, met het
boodschappenwagentje achter zich aan. Een encyclopedie bijvoorbeeld,
zo'n mooie grote in een stevige band, waarin je voor je plezier blijft verder lezen
als je alleen maar weten wilt wanneer Scarlatti zo ongeveer leefde.
Of een cassette met heel bijzondere langspeelplaten, de pianoconcerten van
Mozart of de volledige Gijsbreght van Aemstel. De verzamelde werken
van Dickens of Tsjechof, mits in een royale uitgave met de oorspronkelijke
illustraties. Een kleurengetrouwe reproduktie op ware grootte van een
beroemd doek uit de impressionistische of neo-realistische schoolAl die
heerlijkheden kunnen toch niet zoveel duurder zijn dan een
verzilverd tovletstel of een luxe serveerwagen?
Als we de reclame-staf van deze Sinterklaas eens een beleefd briefje
schreven om hem op deze leemte in de catalogus te wijzen? Ach wat, dat ie
toch bij voorbaat onbegonnen werk. Reclame-experts zijn uitgekookte
heren, van alle markten thuis en van alle mentaliteiten op de hoogte. Zij
hebben dit droomwensterrein wel degelijk en uitgebreid afgetast, eer zij
tenslotte met deze luxueuze welvaartssymbolen uit de bus zijn gekomen.
Altegader duur spul om huis, tuin of keuken mee val te zetten of aan
het lieve lijf te hangen.
Wie iets wil hebben om de boekenkast of de discotheek te stofferen moet,
het spijt ons, maar een privé-spaarvarken aanschaffen.
W/est-Duitsland beleeft een hausse in
z.g. „Verbrauchermarkte", de gro
te verkoophallen buiten de stad waar
huisvaders en -moeders snel en goed
koop boodschappen kunnen inslaan voor
een week of een maand tegelijk.
In ruim een half jaar is het aantal
van deze „consumentenmarkten" in de
Bondsrepubliek gestegen tot ruim 200
met een gezamenlijke omzet van ten
minste vijf miljard mark (4,5 miljard
gulden).
De grootste van alle is de vestiging
van „Wertkauf" bij München met zijn
parkeerplaats voor 500 auto's, zijn as
sortiment van 20.000 artikelen en zijn
verkoopruimte die even groot is als
drie volwassen voetbalvelden bij elkaar.
De opzet van al deze consumenten
markten is dezelfde: Een simpele hal,
buiten de bebouwde kom, maar aan de
grote verkeersweg; volop parkeerruim-
Ideaal voor het strand: eenjurkje, sjaal en badtas van
geprepareerd papier, afkomstig uit Kopenhagen. Het ziet er
vrolijk uithet is goedkoop en men is fatsoenshalve niet ge
dwongen er erg lang mee te doen, zodat men niet hoeft te
worden aangeduid als „die dame, die altijd met dat gebloemde
ding loopt"
te, aanbod van vele soorten artikelen
maar van elke soort slechts een of
twee courante merken of typen; en lest
best: een prijspeil dat tien tot vijftien
procent beneden dat van andere win
kels ligt.
De kosten van deze markten worden
gedrukt door de goedkope, kale ver
koopruimte, en door de zelfbediening
met bijna totale afwezigheid van ser
vice. De omzet wordt verhoogd door het
„brede" assortiment, waarin weer snel
verkoopbare dagelijkse consumptiegoe
deren, zoals levensmiddelen en huis
houdelijke artikelen voorop staan.
De voordelen voor de klant liggen
voor de hand: hij heeft geen parkeer-
zorgen, hij koopt goeldkoop. Zijn voor
raad boodschappen kan hij in een groot
model zelfbedieningswagentje zelf naar
zijn auto rijden, omdat het parkeerter
rein vlakbij is. Zo koopt hij snel en voor
een lange periode en dat spaart kost
bare uren van de vrije zaterdag.
Minder attractief is het (ongezellige)
winkelen zelf in de pakhuisachtige lood
sen, en de onmogelijkheid raad te vra
gen aan deskundige verkopers. Want
die zijn er niet. Sommige consumenten
markten drijven de zelfbediening zo
ver door dat men er voor een prikje
een autobusje kan huren om grote in
kopen zelf naar huis te rijden.
De explosieve ontwikkeling van do
consumentenmarkten hangt natuurlijk
nauw samen met de motorisering van
het publiek. Zij zijn in het afgelopen
jaar sterk in de hand gewerkt door het
vrij komen van grond en gebouwen aan
de rand der grote steden, die door do
economische recessie niet meer werden
gebruikt door de industrie. Een andere
factor van belang is dat steeds meer
gezinnen beschikken over diepvrieskas
ten en dus levensmiddelen kunnen in
slaan voor langere tijd.
Vele consumentenmarkten zijn voort
gekomen uit oorspronkelijke „cash and
carry "-bedrijven van de groothandel,
waar niet alleen aan winkeliers, maar
ook min of meer stiekem aan ge
wone consumenten werd verkocht. Nu
zijn allerlei ondernemers in de zo flo
rerende branche gesprongen: postor
derbedrijven, grootwinkelondernemin-
gen, winkeliers, coöperaties en indivi
duele zakenmensen.
De consumentenmarkten verrijzen zo
talrijk, dat op den duur wel weer een
deel zal moeten afvallen. In steden ech
ter, waar een of meer van deze makten
zijn gekomen, hebben al heel wat ge
wone winkeliers het loodje moeten leg
gen.
De eigenaars der consumentenmark
ten kennen hun zwakke punt: de af
stand. Het kost de klanten tijd, omhaal
en benzine om erheen te rijden. Daar
om proberen de markten zo dicht mo-
1 gelijk bij de stadsraad te komm
