Kritiek op beleid aangevallen
N.C.R.V. wenst vrijheid van
omroep in grondwet
Vaticaan en Wereldraad
iets dichter bijeen
ROCKEFELLER OP DE
SCALPENJACHT
Om het hoekje kijken
Harriman voor verslag
in Washington terug
MEI-REVOLUTIE'' RAMP
VOOR FRANS TOERISME
Langste
Maximum premie
dagloon verhoogd
Politieke rportkampioene
T axichauf f eurs
bij burgemeester
Geen breuk in
de Mapai
Staking langs de
St. Lawrence
Eisenhower
veel beter
Jaar geëist voor
inbrekers
KRITIEK
D-mark 20 jaar j
en zeer gezond
ZATERDAG 22 JUNI 1968
VATICAANSTAD Paus Paulus VI heeft goedgevonden, r.-k.-theologen toe te
staan, lid te worden van de commissie voor geloof en ordonnantie van de Wereld
raad van Kerken. Dit werd door het Vaticaan bekendgemaakt.
In deze bekendmaking, gepubliceerd door mgr. Johan Willebrands, secretaris van
het secretariaat voor de eenheid van de christenheid, wordt opgemerkt, dat dit
besluit een „nieuw en dynamisch stadium markeert in de samenwerking" tussen
de r.-k. kerk en de Wereldraad.
Bisschop Willebrands zei, dat deze
beslissing een van de onderwerpen is,
die zullen worden besproken op de
vierde algemene vergadering van de
Wereldraad, die van 4 tot 20 juli te
Uppsala in Zweden wordt gehouden.
De algemene vergadering te Uppsa
la zal zich eveneens bezighouden met
reconstructie van de sinds 1965 be
staande gemeenschappelijke werk
groep van het Vaticaan en de We
reldraad.
Bisschop Willebrands zei, dat of
schoon het toestaan aan katholieke
theologen, deel uit te maken van de
commissie voor geloof en ordonnantie,
een belangrijke stap is in de richting
van betere betrekkingen met niet-ka-
tholieke christenen, die niet moet wor
den beschouwd als een stap in de rich
ting van officiële aansluiting van de
r.k. kerk bij de Wereldraad.
Hij beschreef de commissie als een
aanhangsel van de Wereldraad met
eigen zelfstandigheid.
De commissie bestond, voor In 1948
de Wereldraad werd gesticht. Zij is 'n
raadgevend orgaan inzake theologische
vraagstukken, dat ook open staat voor
vertegenwoordigers van niet bij de we
reldraad aangesloten kerken.
Bisschop Willebrands deelde mee,
dat de commissie in augustus van het
vorige jaar haar aantal leden heeft
vergroot tot 150 om plaats te maken
voor r.k. theologen.
Het Vaticaan zal er 21 waarnemers
heen zenden plus Lady Jackson, voor
heen Barbara Ward en pater Roner-
to Tucci om rapporten aan de algeme
ne vergadering uit te brengen.
Lady Jackson maakt deel uit van de
Vaticaanse commissie voor vrede en
gerechtigheid. Pater Tucd, een Je
zuïet, is de hoofdredacteur van het
veertiendaagse Jezuïetentijdschrift „La
Civilta Cattolica" waarvan de hoofdze
tel te Rome is gevestigd.
DEN HAAG By de Tweede Kamer
is een wetsontwerp ingediend waarin
wordt voorgesteld het maximum premie-
dagloon van de verplichte verzekering
ingevolge de ziekenfondswet te verho
gen van f 38,40 tot f 43,—.
Blijkens een door de Ziekenfondsraad
uitgebracht advies, verdient het aanbe
veling, aldus minister B. Roolvink van
Sociale Zaken en Volksgezondheid in
de memorie van toelichting, de relatie
die heeft bestaan tussen de premiedag-
loongrens en de verzekeringsloongrens,
te bestendigen. Het bedrag van de pre-
miedagloongrens ad. f 38,40 bedroeg,
omgerekend op jaarbasis, ca. 81 pro
cent van de loongrens van f 12.400,—.
Voorheen, aldus het advies, heeft dit
percentage zich steeds rond 85 bewogen.
De raad stelt zich op het standpunt,
dat met ingang van 1 januari dient te
worden teruggekeerd naar het niveau
van 85 procent De bewindsman sluit
zich bij deze zienswijze aan.
Een en ander leidt er toe, In aan
merking genomen het sedert 1 januari
1968 geldende bedrag van de loongrens
van f 13.200, het bedrag van het maxi
mum-dagloon voor 1968 dient te wor
den gesteld op f 43,—.
Voorgesteld wordt voorts het bedrag
van het maximum-dagloon voor de ver
plichte ziekenfondsverzekering te her
zien, telkens wanneer de loongrens voor
die verplichte verzekering wordt ge
wijzigd. Naar de mening van minister
Roolvink wordt dan op bevredigende
wijze in het licht van het door de Zie
kenfondsraad uitgebrachte advies, een
soepel beleid in dezen voor de toekomst
mogelijk gemaakt.
UTRECHT In een herziene grondwet zou een omroepartikel moeten worden
opgenomen, analoog aan het huidige artikel 7 (vrijheid van drukpers). Dit meent
de voorzitter van de Nederlandse Christeiyke Radio Vereniging, dr. mr. J. Ozinga.
Hy zei in Utrecht op de vergadering van de verenigingsraad van de N.C.R.V., dat
het gevolg daarvan zou moeten zyn, dat administratieve overheidsinstanties of de
minister van Cultuur, Recreatie en Maatschappeiyk Werk niet langer de vrij
heid van uitzending zouden kunnen beperken of achteraf de gebruikmaking van
zendtyd zouden kunnen laken. In dat geval zou uitsluitend de aansprakeiykheid
van de zendgemachtigden zelf tegenover de Justitie overbiyven.
De Franse ski-kampioene Marielle Goitschell doet mee aan de verkiezings
campagne en wel in de Gaullistische partij.
Hier op een vergadering is zij samen met de Minister van Cultuur André Malreaux.
WASHINGTON Vice-president
Hubert Humphrey heeft gepleit voor
een herwaardering van de „oude poli
tiek" doch zijn republikeinse tegen
stander Nelson Rockefeller heeft zowel
Humphrey als zijn republikeinse ri
vaal Richard Nixon ervan beschuldigd
het verleden te willen laten herleven.
Nixon heeft gezegd, dat de enige
mogelijkheid voor democraten, repu
blikeinen en onafhankelijken om ver
anderingen aan te brengen als
Humphrey de democratische presi
dentskandidaat zou worden was,
om zich achter Nixon te scharen,
„marcherend onder een republikeins
banier".
Humphrey, die zijn campagne heeft
gestaakt na de moord op senator Ro
bert Kennedy, hield zijn pleidooi voor
de politieke herwaardering in een rede
tot de nationale persvereniging in
Washington.
Hij zei, dat de volgende president
een nieuwe periode in de geschiedenis
zou doorstaan, waarin de „oude pre
misses, de oude politiek, alle oude
handelswijzen ter sprake zullen wor
den gebracht".
De status quo zou niet worden aan
vaard, als honger, onrechtvaardigheid
of onderwerping van de een aan de
ander zouden blijven", aldus Hum
phrey, die niet zei, dat de oude poli
tiek geheel terzijde diende te worden
geschoven.
Gouverneur Nelson Rockefeller van
New York heeft evenwel verklaard,
dat Humphrey „de afgelopen vier jaar
graag eens zou overdoen" en tevens
gezegd dat Nixon, zijn tegenstander in
de strijd om de republikeinse nomina
tie, voorstander is van het leiderschap
dat acht jaar geleden heeft gefaald".
Rockefeller verklaarde een en ander
in Cleveland. Hij zei uit de kranten te
hebben vernomen dat Nixon zijn uit
daging tot een debat niet zou aanne
men.
„Ik zeg u dat dit een tijd is om op
te treden tegen de grote problemen,
niet om je ervoor te verschuilen", al
dus Rockefeller.
Nixon, die in New York sprak, ne
geerde Rockefeller als gewoonlijk en
concentreerde zich op Humphrey.
„Als, zoals wordt verwacht, Hubert
Humphrey de democratische kandi
daat wordt", aldus Nixon, „zal er voor
die democraten die een verandering
wensen te zien, maar een mogelijkheid
zijn hun stem uit te brengen op
Nixon".
Senator Eugene J. McCarthy, Hum
phrey's grote tegenstander bij de de
mocraten, heeft bekendgemaakt, aan
te dringen op steun van de 65 gedele
geerden van New York die later zullen
worden aangewezen door de democra
tische staatscommissie.
ADVERTENTIE
Volgens dr. Ozinga is het onjuist, de
minister die de zendtijd verdeelt, ver
antwoordelijk te stellen voor letterlijk
alles wat wordt uitgezonden. Als de
minister krantenuitgevers, bijvoor
beeld vanwege papierschaarste, een
vergunning zou moeten verlenen vol
gens een distributiestelsel voor oplaag
of formaat, zou daarmee ook geen
censuurmogelijkheid in strijd niet ar
tikel 7 van de grondwet ontstaan. Dr.
Ozinga zou het wel juist vinden, als
de omroepen het initiatief namen tot
het in leven roepen van een tuchtraad.
Over het ontwerp van wet op de om
roepbijdragen zei de NCRV-voorzitter
dat het weliswaar niet zeker is, of dit
ontwerp ongewijzigd zal worden aan
genomen, maar dat in ieder geval niet
te ontkomen valt aan een versterking
van de middelen waaruit onder ande
re de programma's worden betaald.
Als dat niet gebeurt, zou volgens hem
de zaak vastlopen, het eerst bij de ra
dio, maar daarna ook bij de televisie.
Dr. Ozinga sprak zich uit tegen het
financieren van de Wereldomroep uit
de bijdragen van de toestelbezitters.
Hij hoopt, dat de regering alsnog be
reid zal blijken, de fondsen voor de
Wereldomroep ruim twaalf miljoen
gulden elders te zoeken. Afgezien
van verschillende principiële bezwa
ren is het volgens hem zo, dat de met
de verhoogde luisterbijdragen versterk
te omroepfondsen een jaarlijkse ader
lating van twaalf miljoen gulden en
meer voor de Wereldomroep, niet kun
nen lijden.
Over „het zogenaamde gezamenlijke
programma", zei dr. Ozinga, dat er
geen gezamenlijke programma's in de
eigenlijke zin van het woord zijn. Er
is een aparte programmaraad en de
omroeporganisaties hebben dan ook
geen zeggenschap maar slechts in
spraak. Daar komt nog bij, dat de be
sturen van NRU en NTS zich niet met
programmazaken kunnen bezighou
den. De werkelijkheid is, aldus dr.
Ozinga, dat de programmacommissa
rissen met hun staf het NTS- en NRU-
programma maken en daarbij hebben
de vakmensen dan meestal nog het
eerste en het laatste woord.
Bovendien maken de hoeveelheid
zendtijd die aan NTS en NRU is toe
gewezen en de huidige blokindeling het
praktisch noodzakelijk, ook te komen
met „vulstof", dat wil zeggen program
ma's die noch aan de omschrijving
„ontmoeting" (van de geestelijke en
maatschappelijke stromingen in ons
land) of „bij uitstek geschikt" (voor
gezamenlijke voorbereiding en uitvoe
ring) voldoen.
Dr. Ozinga noemde deze kwestie
voor de ontwikkeling van het hele be
stel in Nederland van grote betekenis.
De besturen van NRU en NTS hebben
dat ook ingezien en op het ogenblik is
een commissie bezig om „tot een ver
gelijk te komen".
Dr. mr. J. Ozinga, heeft ook gerea
geerd op de kritiek die deze omroep
de laatste jaren ondervindt van men
sen die kennelijk de bedoelingen van
de NCRV wantrouwen en die menen
dat de „C" in NCRV zoek is. Hij uitte
vooral bezwaar tegen de methoden die
daarbij worden gebruikt. „Wij zijn er
van overtuigd, dat dergelijke aanval
len op de NCRV worden geëntameerd
en op manieren worden bedreven, zo
gezegd onder de schijn van verbetering
van de christelijkheid, die op geen en
kele wijze van Christelijk standpunt uit
kunnen worden getolereerd", aldus dr.
Ozinga. Hij sprak in dit verband over
„veroordeling vanuit een superieure
positie".
De NCRV ondervindt ook goedbe
doelde en positieve kritiek met be
trekking tot de eenvoud en de frequen
tie van de evangelieverkondiging. Er
zijn mensen, die zouden willen dat de
NCRV altijd in woord en lied bezig
was met het evangelie. Maar, aldus
dr. Ozinga, zij miskennen de aard en
de functie van de massa-media volle
dig: „Laat toch niemand menen, dat
iemand die zich van de kerk afkeert,
bij zijn radio- of televisietoestel gaat
zitten luisteren naar de boodschap die
hij juist kwijt wilde".
De meest eerlijke frequentie van de
verkondiging door de omroep is vol
gens dr. Ozinga, die, welke aansluit
bij de gang van zaken in een gewoon
Nederlands christelijk gezin. Zodra we
daarboven uitgaan, zei hij, aanvaar
den we een onverdedigbaar schema en
kiezen we de positie van de farizieër".
Dr. Ozinga zei dat de energie die
vroeger werd besteed aan het verwer
pen van allerlei zaken, beter ergens
anders in positieve zin produktief ge
maakt had kunnen worden. Het is de
vraag, of er niet teveel energie is ver
spilt aan „veroordelen". Men moet
tenslotte onderscheid weten te maken
tussen het omvallen van een thee
kopje en het inslaan van een bom, al
dus dr. Ozinga, die hieraan toevoegde
dat deze „oordeels-economie" bij de
NCRV gebruikelijker is geworden, van
stem en de kracht waarmee het ver-
veranderd.
FRANKFORT De ferme D-
mark, geboren ten tijde van de
koude oorlog heeft zijn 20ste ver
jaardag gevierd als een van de
meest stabiele betaalmiddelen in
de wereld,
j De viering was een gelegenheid om
met bezorgdheid neer te zien op
gevallen grootheden als het pond,
de Franse franc en de dollar
de betaalmiddelen van de weste-
lijke grote drie die „peter" ston-
den bij de geboorte van de D- j
mark op de regenachtige zondag j
van 20 juni 1948.
De geboorte van de Mark in de drie
Westelijke zones van het bezette j
Duitsland betekent ook een ge-
weldige stap in de richting van
de definitieve economische en po- j
litieke deling van het verslagen
land.
De Frankfurter Allgemeine Zeitung j
schreef in een hoofdartikel op de
voorpagina, dat het verheugend
is te zien „hoe gezond en sterk
ons kind er op zijn verjaardag j
uitziet", maar het artikel merkte
ook op, dat in twee decennia de
Mark een kwart van zijn koop- j
kracht heeft verloren, ook al is
j dit dan maar de helft van het ver-
lies aan koopkracht van het
Pond en de Franc.
Het weekblad Der Spiegel herinner-
j de er aan, dat de monetaire her-
vorming het einde betekent had j
van de na-oorlogse sigaretteneco-
j nomie, waarin sigaretten een be-
ter betaalmiddel waren dan de j
I oude ontwaarde papieren Reichs- j
mark en het begin van het West-
duitse economische herstel onder j
leiding van prof. Ludwig Erhard
(71).
Het blad voegde hieraan toe, dat j
de onwil van de Sovjet-Unie in te
stemmen met een monetaire her-
vorming in geheel Duitsland en i
j daarop volgende afzonderlijke j
geldzuiveriing in haar bezettings-
zone „de deling van Duitsland
had bezegeld".
BRENTFORD (ENGELAND): Kijken om een hoekje is nu ook mogelijk dank zij
een Brits apparaatje. Een flexibele slang, de „Fibroscope", gevuld met haardunne
draden van fiberglas (meer dan 100.000 in de afgebeelde streng) kan vrijwel ieder
plekje in een machine bereiken. Aan het ene einde zit een lampje, dat het object
verlicht, aan de andere zijde een oogstuk met een lens, die het beeld zes keer ver
groot. Dit beeld is dan ook te filmen of aan te sluiten op een TV-circuit.
PARIJS W. Averell Harriman, lei
der van de Amerikaanse delegatie naar
het inleidend vredesoverleg voor Viët-
nam, is vrijdag naar Washington ver
trokken, om zijn regering verslag uit
te brengen over de besprekingen met
de Noord viëtnamezen. Harriman zal
niet voor 1 juli in Parijs terugkeren.
Cyrus Vance zal volgende week woens
dag de Amerikaanse delegatie leiden,
als de volgende by een komst met de
Noordviëtnamese delegatie onder leiding
van Xoean Thoey plaats heeft.
De Amerikaanse delegatieleider zei
voor zijtn .vertrek, dat nog geen weg is
gevonden naar vooruitgang, maar over
de koffiepauzes, tijdens welke infor
meel wordt gesproken met de Noord-
TOURS De kastelen langs de Loi
re waren gisteren voor bezoek open,
maar het aantal toeristen, Franse zo
wel als buitenlandse is zeer gering.
De „revolutie" van mei blijkt een
catastrfe voor de Franse toeristen
industrie.
Duizenden Amerikanen, Britten en
Westduitsers kozen gewoonlijk mei en
juni om de kastelen van Tours te be
zoeken. Velen komen met bussen
anderen logeerden in Tours voor een
week om de meer dan 30 historische
gebouwen binnen een straal van 65 km
rond deze oude stad te bezoeken.
Veel hoteliers en restaurateurs zijn
bang dat zelfs een massaal bezoek in
juli en augustus geen compensatie zal
bieden voor de verliezen in mei en ju
ni. Zij hopen uit het bezoek in juli en
augustus hun algemene bedrijfsonkos-
ten te kunnen bestrijden, terwijl de op
brengst van mei en juni normaal moest
zorgen voor de winst en voor het geld
voor noodzakelijke verbeteringen.
De ontvangsten van de hotels en res
taurants in mei en juni zijn slechts
10 a -25 procent van normaal geweest
en ook nu arriveren nog maar weinig
bussen met buitenlandse toeristen.
De hoteleigenaars zijn overeengeko
men te proberen de prijzen op het ni
veau van 1967 te handhaven, maar hoe
lang hun dit zal lukken is de vraag
gezien de snel stijgende prijzen.
AMSTERDAM Een delegatie
hoofdstedelijke taxichauffeurs heeft
op het Amsterdamse stadhuis een on
derhoud met burgemeester Samkalden
gehad, om een oplossing te zoeken
voor de moeilijkheden die het taxibe
drijf ondervindt door de toenemende
stopverboden in de stad. Zoals gemeld
maakten woensdagavond enkele hon
derden taxichauffeurs in een lange fi
le een protestrit door de stad om
uiting te geven aan hun ongenoegen
over de bekeuringen die zij bij over
treding van stopverboden en bij dub-
belparkeren oplopen.
Na afloop van het gesprek vertelde
een van de delegatieleden (uit het be
stuur van de Amsterdamse taxicentra
le), dat de burgemeester alle begrip
toonde voor de moeilijkheden van taxi
chauffeurs en bereid was samen met
hen te zoeken naar een oplossing. Blij
kens een communiqué heeft de burge
meester er in het gesprek, dat een uur
duurde, op gewezen dat de doorstro
ming van het verkeer in de spitsuren
een dringende noodzaak is en de poli
tie daarom opdracht heeft de hiervoor
noodzakelijke maatregelen strikt te
handhaven. Afgesproken werd, dat de
taxicentrale de burgemeester feiten en
materiaal zal verschaffen opdat hij 'n
zo duidelijk mogelijk inzicht zal krij
gen in de praktische moeilijkheden van
de chauffeurs. Hij heeft inmiddels ook
de politie verzocht met feiten te komen.
Nadat de burgemeester een inzicht
in de moeilijkheden heeft gekregen zal
een tweede bespreking met de be
stuursleden van de taxicentrale volgen.
TEL AVIV De bijeenkomst van 't
bestuur van de Israëlische partij van
de arbeid is niet, zoals sommigen ver
wachtten, uitgelopen op een breuk tus
sen de Mapai en de Rafi, die er als
vleugel deel van uitmaakt. Minister van
Defensie Mosje Dajan en zijn aanhan
gers (van de Rafi) schijnen zich niet
langer te verzetten tegen het plan van
premier Levi Esj kol om generaal Jigal
Allon, de minister van Arbeid, tot vice-
premier te benoemen, een functie die
de Rafi aan Dajan had toegedacht.
Dajan en Allon streven er beiden
naar de 73-jarige premier Esjkol te zij
ner tijd op te volgen. De benoeming
van Allon tot vice-premier kan nu als
zeker worden beschouwd, maar men
schijnt overeengekomen te zijn dat dit
niet inhoudt dat de generaal later pre
mier zal worden.
MONTREAL De gehele scheep
vaart naar en van de grote meren zal
de gevolgen ondervinden van de sta-
king.
Donderdagmorgen zijn de sluizen in
Montreal en Iroquois in het kanaal ge
sloten, om te voorkomen dat schepen
in de sluizen zouden komen vast te zit
ten als de staking begon.
In de haven van Toronto liggen ne
gen schepen, in het Ontairo Meer buiten
de haven nog eens drie.
In Hamilton kunnen drie binnensche
pen niet verder. In het gebied van het
Welland kanaal kunnen ongeveer 48
schepen nu niet naar zee vertrekken.
De staking legt het hele scheepvaart
verkeer van en naar de Amerikaanse
en Canadese havensteden langs de gro
te meren naar de Atlantische Oceaan
stil. Het verkeer tussen de meren zal
doorgang kunnen vinden.
WASHINGTON Artsen hebben be
kendgemaakt dat zy verheugd zijn met
de „voortdurende vooruitgang" van
ex-president Dwight D. Eisenhower die
zaterdagnacht een hartaanval heeft ge
kregen in het Walter Reed ziekenhuis
in Washington.
In een medisch bulletin deelden de
artsen mee, dat zij geen dagelijkse
verklaringen meer uit zullen geven
tenzij er zich onvoorziene complica
ties voordoen.
Zij zeiden dat Eisenhower moreel
ook zeer vooruitgaat en „lichte lectuur
leest".
De artsen verklaarden tevens, dat de
hartslag de afgelopen 24 uur weer rus
tiger is geworden.
viëtnamezen zei hij: „De tussenpauzes
zijn langer en de bijeenkomsten wor
den iets minder formeel. Naar mijn
mening zouden wij erachter komen wat
de moeilijkheden van Hanoi zijn, wat de
vooruitgang op het ogenblik in de weg
staat, als wij daadwerkelijk gesprek
ken van man tot man zouden hebben,
als we ernstig met elkaar zouden pra
ten".
Hij noemde de aankomst van Le Doec
Tho, lid van het politburo van de Noord
viëtnamese partij, een goed teken. Vol
gens de Amerikaanse delegatieleider
zou Hanoi hem niet hebben gestuurd,
als de regering daar geen ernstige be
sprekingen zou willen voeren. De Noord
viëtnamese regering vergist zich ech
ter als zij denkt dat opvoering van de
oorlog in Zuid-Viëtnam tijdens de Pa-
rijse onderhandelingen in haar belang
is.
Harriman zei te menen dat het de
openbare mening in de wereld, zal zyn
opgevallen dat Hanoi geen tekenen van
beheersing toont na de gedeeltelijke
stopzetting van de bombardementen
door de Amerikanen. De Amerikanen
zijn vooral geschokt door de raketbe
schietingen op Saigon.
ADVERTENTIE
AMSTERDAM De officier van
Justitie bij de rechtbank in Amster
dam heeft wegens diefstal met inbraak
zowel tegen de 30-jarige hotelbediende
D. E. uit Huizen als tegen de 19-jarige
elektricien J. R. K. uit Amsterdam 'n
jaar gevangenisstraf met aftrek geëist.
Zij bekenden in februari in Naarden
door het forceren van een brandkast
ongeveer tweeduizend gulden en twee
startpistolen en uit twee auto's gereed
schap, handschoenen en een autoradio
te hebben gestolen.
„U had grote plannen", zei de pre
sident, doelend op het feit, dat zij bij
een scheepswerf in Muiden een com
plete snijbrandapparatuur hadden ge
stolen, die zij later gebruikten bij 2
inbraakpogingen. Zij probeerden zelfs
een lade open te branden, die niet op
slot was. „Maar je wilt je apparatuur
wel eens testen voor je tot het grote
werk overgaat.aldus de presi
dent.
In zijn eis tegen de hotelbediende
vroeg de officier ook tenuitvoerlegging
van de vorig jaar aan hem wegens 'n
zedendelict opgelegde voorwaardelijke
terbeschikkingstelling van de regering.
Hiertegen werd door de verdediger
van de hotelbediende geprotesteerd,
omdat naar zijn mening beide delic
ten niets met elkaar uitstaande hebben.
De rechtbank zal in deze zaken op 5
juli uitspraak doen.
I
sPe&SX&Siëï
"\/ïorgen zondag, is het zes jaar, zes
maanden en een dag geleden, dat
de oorlog in Viëtnam begon. Op die
dag wordt deze oorlog de langdurig
ste in de geschiedenis van de V.S.
Drie dagen voor Kerstmis in 1961 sloeg
James Thomas Davis, een vriende
lijke man uit Texas, die bij wijze
van liefhebberij bosuilen placht op
te zetten, languit voorover op een
weg bij Saigon. Hij was de eerste
Amerikaanse soldaat, die door de
Viët-Cong werd gedood.
Er zal, zoals altijd wanneer geen ver
rassende aanval heeft plaatsgehad
en een oorlogsverklaring ontbreekt,
worden getwist over het ogenblik,
waarop de oorlog feitelijk is begon
nen.
De V.S. zijn per slot van rekening
reeds een kwart eeuw bij Viëtnam be
trokken geweest, het innigst sinds
dat land in 1954 werd gesplitst
Maar Tom Davis viel in de strijd op
22 december 1961 en het drama van
een nieuwe Amerikaanse oorlog was
begonnen een oorlog, die langer
zou duren dan de Amerikaanse onaf
hankelijkheidsoorlog, welke op 19
april 1775 begon met een schermut
seling bij Lexington, (Massachusetts)
en eindigde met de overgave van de
Britse generaal Cornwallis te York-
town op 19 oktober 1781.
Langer ook, dan de vierjarige burger
oorlog, die begon op 12 april 1861
toen de kanonnen van het zuiden
fort Sumpter beschoten en eindigde
op 9 april 1865, toen generaal Lee
zich bij Appamattox overgaf aan
Grant.
Eveneens langer dan de drie jaar en
negen maanden van de deelneming
der V.S. aan de tweede wereldoor
log, de drie jaar en een maand van
de oorlog in Korea, de twee jaar en
zes maanden van de oorlog van 1812
en langer dan welke campagne in de
Indiaanse oorlogen ook en de eerste
wereldoorlog.
Officieel waren de Amerikanen, voor
Davis en negen Zuidviëtnamezen in
een hinderlaag sneuvelden, militaire
adviseurs van Zuid-Viëtnam geweest
en officieel zijn zij dat nog drie
jaar gebleven. Maar de jonge Tom
Davis was, volgens de woorden van
president Johnson, de eerste Ameri
kaan, die in Viëtnam gevallen i*
voor de verdediging van onze vrij
heid.
Sindsdien zijn nog 25.000 Amerikanen
daar gesneuveld. Een van hen was
Thomas Lansden, een neef van Tom
Davis, die op 8 mei van dit jaar is
gevallen.
Tn Viëtnam is oorlog gevoerd sinds
de eeuwen voor Christus, waarin
stammen zich vestigden in de delta
van de Rode Rivier.
De tweede wereldoorlog bracht de Ja
panse bezetting.
Voor de Fransen die in de oorlog hun
gezag opnieuw konden vestigen, had
den Ho Tsji Minh en zijn communis
ten in Noord-Viëtnam een afzonder
lijke regering gevormd. De Fransen
hebben verbitterd tegen de troepen
van Ho gevochten tot 1954, toen de
communisten hen in het beleg van
Dien Bien Phoe versloegen.
Reeds in 1943 had president Franklin
D. Roosevelt kritiek geoefend op het
Franse bestuur. Hij was vastbesloten
van het land een beheerschapsgebied
te maken, maar daar is niets van ge
komen.
Na Dien Bien Phoe werd Pierre Men-
dès-France premier van Frankrijk
op de belofte dat hij over vrede zou
onderhandelen. Op de hierop gevolg
de conferentie van Genève werd Viët
nam in twee landen gesplitst, ge
scheiden door een gedemilitariseer
de zone langs de 17e breedtegraad.
Ook werden voorschriften gegeven in
zake militaire bases van vreemde
mogendheden en uitbreiding van be
wapeningen, werd gevorderd, dat te
gen 20 juli 1956 landelijke verkiezin
gen moesten worden gehouden, die
moesten leiden tot hereniging van *t
land en werd een internationale con
trolecommissie ingesteld om op de
uitvoering van de akkoorden toe te
zien.
Uit het noorden begon een miljoen
vluchtelingen naar Zuid-Viëtnam te
stromen. Onder hen bevond zich een
sterk contingent van toegewijde en
gedrilde communisten.
In de herfst van 1954 vroeg Diem cm
Amerikaanse hulp en op 22 oktober
gaf president Eisenhower opdracht
tot een spoedprogramma om het re-
gime-Diem te versterken. Een week
later maakten de VS hun voornemen
bekend rechtstreeks hulp te verlenen.
Op verzoek van Diem belastte de eer
ste groep Amerikaanse militaire ad
viseurs zich met de opleiding van 't
Zuidviëtnamese leger, toen de Fran
sen in februari 1955 begonnen weg te
trekken.
Dezelfde maand kwam het Zuidoost-
aziatische verdedigingsverdag het
ZOAVO-verdrag tot stand, dat
voorzag in de collectieve verdediging
van Zuidoost-Azië.
Ondertekenaars waren: de VS, En
geland, Frankrijk, Australië, Nieuw-
Zeeland, de Philippijnen, Pakistan
en Thailand.
Eind 1955 werd It. gen. Samuel Tan-
kersley Williams commandant van de
481 Amerikaanse militaire adviseur*
om het Zuidviëtnamese leger te orga
niseren.
Midden 1957 begonnen de in de Viët-
Cong verenigde communistische guer
rillastrijders met hun aanvallen.
Op 2 oktober 1961 verklaarde Diem:
„Wij hebben niet langer het hoofd te
bieden aan een guerillastrijd, maar
aan een echte oorlog, gevoerd door
een vijand die ons aanvalt met gere
gelde troepen".
Zestien dagen later liet hij op deze ver
klaring de afkondiging van de nood
toestand volgen.
De toestand verergerde. President Ken
nedy zond zijn persoonlijke militaire
adviseur, gen. Maxwell B. Taylor,
naar Viëtnam om een onderzoek in
te stellen.
Op 8 december 1961 verklaarde het
Amerikaanse ministerie van Buiten
landse Zaken, dat Zuid-Viëtnam werd
bedreigd door een 'duidelijk en ac-
cuut gevaar" van verovering door de
communisten.
Veertien dagen later sneuvelde Torr
Davis.
