MINISTER WITTE VEEN'S BELASTINGPLANNEN
WORDEN MET ARGWAAN AFGEWACHT
Vijfhonderd gulden opslag, maar
wat blijft daar van over
Dialoog met
een machine
Succes in Australië voor
Nederlandse onderwijzer
Voorbeeld I
Voorbeeld II
Voorbeeld UI
Voorbeeld IV
ELF BLAUWE ENGELTJES
DEN HAAG Het kabinet is druk bezig met de
voorbereidingen voor de begroting 1969. Een be
langrijk onderdeel van die besprekingen zullen zeker
de belastingplannen zijn van minister Witteveen (Fi
nanciën).
STRAKS
GRENZEN
SANEREN
GELD
OMHOOG
Familieleden
oorlogsslachtoffers
in Nederland
Oppasser
I
VAN DIRECT NAAR INDIRECT
We hebben al een voorproefje gehad
van de moeilijkheden die wellicht
ftraks hierdoor in de Kamer kunnen
ontstaan. Dat begon tijdens de be
handeling van de belasting op de toe
gevoegde waarde (btw), toen ur.
Witteveen een verlaging van de loon-
en inkomstenbelasting voor 1969 aan
kondigde als een voorlopertje op de
verschuiving, die in 1970 moet in
gaan. Drs. B. Goudzwaars (AR) trok
onmiddellijk zijn sabel. Zijn fractie
wilde die verlaging in 1969 wel aan
vaarden vooral omdat de belasting
vrije voet zou worden opgetrokken.
Bovendien moet dit plain van het ka
binet worden gezien -als een tege
moetkoming in de hogere kosten van
levensonderhoud na de invoering van
de btw.
Vain een „koppeling" aan de operatie
in 1970 wilden de anti's echter niets
weten. „Daar moeten we straks maar
eens over praten", zeiden ze weinig
enthoüsiast.
Fractievoorzitter mr. Biesheuvel deed
er tijdens de deputatenvergadering
van zijn partij nog een schepje boven
op. „De werkgelegenheid gaat voor".
Dezer dagen heeft de voorzitter van de
CHU, drs. Tilanus, ook gezegd dat hij
niet reikhalzend naar de plannen van
minister Witteveen uitziet.
Die belastingplannen zijn een heel in
gewikkelde zaak. Laten we duidelijk
vooropstellen, dat we noch in 1969
noch in 1970 een werkelijke verlaging
van de belastingen zullen krijgen.
We gaan hoogstens „minder meer"
betalen! Het staat als een paal bo
ven water, dat de fiscus ons steeds
feller in de nek gaat knijpen.
De oorsprong van alle perikelen ligt
in het ontwerp-regeringsprogramma,
dat informateur dr. J. Zijlstra des
tijds heeft opgesteld, en dat in de re
geringsverklaring van het kabinet-
De Jong is overgenomen. Hierin staan
o.a. drie dingen:
„Een neutralisering van de progressie
werking als gevolg van de stijging
van het reële nationale inkomen kan
de eerste jaren niet worden verwe
zenlijkt".
Wat is er de laatste jaren namelijk ge
beurt?
Lonen en prijzen zijn gestegen. De lo
nen gingen echter sterker omhoog
dan de prijzen. We zijn er dus toch
wel op vooruit gegaan. Over die toe
nemende welvaart moeten we loon-
en inkomstenbelasting betalen. De
bestaande tarieven zijn echter niet
afgestemd op die vrij sterk gestegen
inkomens, met als gevolg dat vooral
de middengroepen veel meer moeten
betalen dan de bedoeling was, toen
die tabellen werden opgesteld. Het is
echter wel zeker, dat het kabinet-De
Jong aan dit probleem niet kan
knutselen. Er is doodgewoon geen
geld voor.
Een deel van onze loonsverhogingen
hebben we moeten opofferen aan ver
hoogde prijzen. Met andere woorden:
de koopkracht van de gulden is klei
ner geworden. In de wandeling heet
dit inflatie. Over dat stukje inflatie
betalen we echter wel loon- en in
komstenbelasting. Dat is op zich een
onredelijke zaak. Vandaar dat in de
regeringsverklaring staat dat deze on
rechtvaardigheid moet worden wegge
werkt
Premier De Jong heeft, toen hij op 18
april 1967 zijn kabinet aan de Kamer
voorstelde, ook gezegd dat er een ver
schuiving van de directe naar de in
directe belastingen moet komen. Wij
betalen naar verhouding veel meer
directe, en veel minder indirecte be
lasting dan de andere landen van de
Europese Economische Gemeenschap
(E.E.G.). De heer De Jong voegde
hier echter wel aan toe: „Aan een
verhoging van de indirecte belastin
gen zijn grenzen gesteld Onder
meer moet rekening worden gehouden
met de minst draagkrachtigen en de
kinderrijke gezinnen".
Nu gaat het in het kabinet om deze
twee laatste punten. Minister Witte
veen wil op 1 januari 1970 de loon-
en inkomstenbelasting verlagen door
die onrechtvaardige gevolgen van de
inflatie weg te werken. Dan daalt
dus deze belasting. Daarentegen moet
de indirecte belasting worden ver
hoogd, o.a. door de tarieven van de
b.tw. op te trekken.
Hoewel de regeringspartijen in princi
pe geen bezwaar kunnen maken tegen
deze verschuiving ze hebben zich
immers met het regeringsprogram
ma akkoord verklaard komt er
toch wel enige westand. Deze slaat
voor een goed deel op de haast, die
minister Witteveen wil maken. Wij
kunnen zijn standpunt wel begrijpen.
Volgens da oud-hoogleraar in de eco
nomie is er iets mis met de structuur
van ons belastingstelsel de verhou
ding directe - indirecte belastingen.
Hij wil deze zo snel mogelijk saneren.
Er zal bovendien nog wel een ander
punt in zijn achterhoofd zitten: als
komt een regering met de socialisten,
komt een regering mer de socialisten,
dan kunne we de hele operatie wel
op onze buik schrijven.
Het is bekend, dat de Partij van de Ar
beid niet zo veel voelt voor die ver
schuiving, omdat volgens haar de ver
hoging van de indirecte belastingen
speciaal de laagstbetaalden dupeert.
Daarom stemde ze in de Tweede Ka
mer bok tegen de"b."t.w.
Maar nu de politieke praktijk. Het weg
werken van het inflatie-effect in on
ze loon- en inkomstenbelasting gaat de
schatkist geld kosten. Hoeveel? Dat
hangt er van af, wat men onder het
inflatie-effect in de belastingen wil
verstaan. Men zou kunnen stellen:
we nemen als uitgangspunt de prijs
stijgingen, want deze hebben de koop
kracht van de gulden kleiner gemaakt
Als deze norm wordt aanvaard en
minister Witteveen schijnt daar een
voorstander van te zijn komt er
een tweede probleem. Over welke
periode werken we dat inflatie-effect
weg? De vorige correctie ging tot
1964. Moeten we nu 19651969 ne
men of de zittingsperiode van dit ka
binet dus 1967 - 1971? De gemiddelde
stijging van de prijzen lift in de eer
ste perode veel hoger dan ze in de
tweede zal zijn. De belastingcorrectie
zal in het eerste geval dan ook veel
meer kosten.
Er zijn ook andere uitgangspunten mo
gelijk. Men kan zeggen: het deel
van de loonsverhogingen, dat uitging
boven de groei van de produktiviteit,
heeft de inflatie veroorzaakt. Dit stuk
loonsverhoging moet in de belastin
gen worden weggewerkt.
De laatste oplossing kost de schatkist
minder dan de eerste. Het kabinet
zal echter, behalve over deze norm,
nog andere beslissingen moeten nemen
Bijvoorbeeld: wordt het gehele effect
van de inflatie weggewerkt, of slechts
een gedeelte? Doen we het in één keer
of in fasen, zoals de vorige maal?
Hoe dan ook, de correctie gaat de over
heid geld kosten. De vorige was een
miljard gulden. Als minister Witte
veen de uiterste vrijgevigheid zou
betrachten, zou dit bedrag wel eens
bijna moeten worden verdubbeld.
Het is begrijpelijk, dat in politieke
kringen met enig argwaan wordt
afgewacht, wat er uit de bus zal ko
men. De beurs van minister Witte
veen is aardig plat, en hij zal dus wat
hij met de ene hand geeft, met de
andere moeten terugnemen.
Dan komt de vraag: kunnen we de in
directe belastingen zo optrekken, dat
de laagstbetaalden niet de dupe wor
den? We laten hier dan nog de trek
kers krachtens de sociale verzekerin
gen buiten beschouwing. Voor hen zal
in elk geval iets moeten worden ge
daan.
Maar bovendien: Vadertje Staat heeft
tegenwoordig zoveel geld nodig, dat
die indirecte belastingen wel eens om-
15 vijfhonderd gulden per jaar méér verdienen wel
altijd even aantrekkelijk? Dat hangt er maar
van af.
Meer verdienen betekent altijd meer belasting en
in vele gevallen ook hogere premies voor sociale
verzekeringen betalen.
Vooral in de middengroepen geeft een salarisver
hoging nog wel eens flinke teleurstelling.
Van elke tien gulden die men meer verdient gaat
een steeds groter stukje naar de belastingen. Zo zijn
de tarieven van ons belastingstelsel nu eenmaal op
gebouwd. In onderstaand overzicht staati vier
voorbeelden van een salarisverhoging van vijfhon
derd gulden.
0 Een werknemer met ongeveer negenduizend
gulden inkomen houdt van z'n jaarlijkse verho
ging netto ongeveer 370 gulden over.
0 Wie net onder de loongrens voor de sociale
verzekering zit (en na de loonsverhoging boven
die grens) kan beter zijn dief vragen die loonsver
hoging maar achterwege te laten. Hij gaat er min
stens 250 gulden per jaar op achteruit.
0 Iemand met een salaris van ruim veertien mille
valt nog net niet in de inkomstenbelasting. De
vijfhonderd gulden per jaar extra brengen hem er
wel in. Hij betaalt nu naast loonbelasting ook nog
eens (bescheiden) inkomstenbelasting. Tegenover
dit nadeel staan een paar fiscale voordelen (aftrek
van bepaalde kosten). De man heeft in dit geval
van loonsverhoging een voordeeltje van 291,14 gul
den.
0 De man die jaarlijks achttienduizend gulden
gaat verdienen komt er nog iets beter af. Hij
krijgt uiteindelijk 320 gulden in zijn handen. Maar
dit bedrag is nog altijd minder dan het netto voor
deel van de man die negenduizend gulden verdien
de!
In onderstaande voorbeelden is uitgegaan van
een werknemer, die getrouwd is en twee kinderen
heeft. In de eerste kolom staan de oude salarissen,
in de tweede de nieuwe.
Bruto jaarsalaris 9.090,88
Af: pensioenpremie 7°/« 636,35
9.590,88
671,35
Bij: vakantietoeslag 6°/o
Fiscaal loon
Aow-premie
Loonbelasting
Soc. lasten
876,66
470,85
510,30
8.454,53
545,47
9.000,—
8.919,53
575,47
926,39
518,48
538,36
9.495,—
1.983,23
Netto jaarsalaris
Uiteindelijke verhoging
7.142,19
Bruto jaarsalaris 11.952,72
Af: pensioenpremie 7%
Bij: vakantietoeslag 6
836,69
7.511,77
369,58
12.452,79
871,69
11.116,03
717,16
11.581,10
747,17
Fiscaal loon 11.833,19
Aow-premie 1.156,28
Loonbelasting 881,61
Soc. lasten 5.67*/» 647,42
Netto jaarsalaris 9.147,8
1.207,22
991,47
2.685,31 255,19
(2.07*/t)
12.328,27
2.453,88
9.874,39
De toeneming van het inkomen met f 726,51 is maar schjjn. In dit geval heeft
de werknemer zich vrijwillig moeten verzekeren (premie te schatten op f 840,
per jaar, andere kosten: tandarts, huisarts, apotheek). In dit geval gaat de
man er dik f 250,— per jaar op achteruit.
Bruto jaarsalaris
Af: pensioenpremie 7°/»
Bij: vakantietoeslag 6
Fiscaal loon
Aow-premie 1.372,99
Loonbelasting 1.283,11
Soc. lasten 289,24
Netto jaarsalaris
Te betalen inkomstenbelasting
14.114,40
13.126,40
846,86
13.973,26
1.383,13
1.302,58
2.945,34 299,49
11.027,92 (voorlopig)
14.614,40
1.023,—
13.591,40
876,86
14.468,26
2.985,20
11.483,06
164,-
Werkeiyke verbetering
11.027,92 (uiteindelijk)
Bruto jaarsalaris
Af: pensioenpremie 7e/e
Bij: vakantietoeslag 6%
Fiscaal loon
Aow-premie 1.596,—
Loonbelasting 1.865,85
Soc. lasten 358,62
17.500,—
1.225,—
16.275,—
1.050,—
17.325,—
1.596,-
1.980,12
3.820,47 368,87
11.319,06
291,14
18.000,-
1.260,-
16.740,-
1.080,-
17.820,—
3.944,99
Netto salaris (voorlopig)
Te betalen inkomstenbelasting
Netto salaris (uiteindelijk)
Werkelijk verbetering
13.504,53
213,—
13.291,53
13.875,01
264,-
13.611,01
319,48
hoog zouden moeten, zonder dat de
inflatie in de directe belastingen wordt
gesaneerd. Mr. Biesheuvel sprak
in dit verband niet zonder reden over
de dwingende noodzaak om eerst iets
te dogn aan de verbetering vain de
werkgelegenheid.
We zullen onze nieuwsgierigheid wel
moeten bedwingen tot Prinsjesdag, als
de miljoenennota wordt aangeboden.
Deze week arriveerde uit Harwich in
Hoek van Holland een gezelschap van
tachtig Engelsen. Dit zijn nabestaan
den van in de Tweede Wereldoorlog
gesneuvelde militairen, die in of nabij
ons land werden begraven.
Zij zijn in Nederland de gasten van
het Nederlands Oorlogsgraven Comité
het zogenaamde „Klaprooscomité'
en worden ondergebracht bij gastvrije
families in Nijmegen en Groesbeek.
Zaterdag worden bezoeken gebracht
aan de graven van hun gesneuvelde fa
milieleden. De nabestaanden gaan dan
naar twintig oorlogskerkhoven, name
lijk te Groesbeek, Mierlo, Eindhoven,
Milsbeek, Sittard, IJsselmuiden, Bever
wijk, Markelo, Overloon, Uden, Bergen
op Zoom, Venray, Numansdorp, Oos
terbeek, Den Haag, Nederweert, Am
sterdam en Hoek van Holland. Ook
zijh er nabestaanden, die vanuit Nijme
gen een bezoek zullen brengen aan de
grote geallieerde kerkhoven Rhein-
berg en Reichswald, juist over onze
oostgrens. Tot hen behoort ook de oud
ste deelnemer aan deze tocht, de 79-ja-
rige heer T. T. Lovell, die samen
met zijn 76-jarige echtgenote het
graf van zijn gesneuvelde zoon op het
kerkhof in het Reichswald bezoekt.
Nadat er zondag een herdenkings
dienst is gehouden op de Britse mili
taire begraafplaats „Jonkerbos" te Nij
megen, maakt men 's middags een ex
cursie naar Amsterdam. Op 2 juli ver
laat het gezelschap ons land weer met
de nachtboot uit Hoek van Holland.
WTelk een nachtmerrie de geautomatiseerde administratie kan veroorzaken
mag bljjken uit onderstaande „briefwisseling", overgenomen uit „Kwar
taalfacetten" „Saturday Review".
0 17 augustus: Geachte mevrouw, uit onze boeken blijkt, dat op uw rekening
een post van f 7,98 openstaat. Als u dit bedrag reeds hebt overgemaakt, ver
zoeken wij u deze mededeling te negeren. Dit is een ponskaart. Niet vouwen
of kreuken.
0 19 augustus: Mijne heren, ik heb géén openstaande post. Tegelijk met mijn
betaling heb ik u bericht, dat het bedrag tweemaal in rekening was gebracht: J
eerst onder mijn voornaam, de voorletter van mijn tweede naam en mijn
achternaam; en daarna onder mijn initialen en achternaam. Wilt u zo vrien- 1
delijk zijn uw boeken na te zien?
0 17 september: Geachte mevrouw, uit onze boeken blijkt, dat er een achter
stallig bedrag van f 7,98 op uw rekening staat. Wilt u f 8,40 overmaken?
Administratiekosten inbegrepen. Dit is een ponskaart. Niet vouwen of kreuken.
0 19 september: Geachte machine, u let niet op! Ik ben niet achterstallig,
ik ben u dit geld niet schuldig. Ik heb twee rekeningen gekregen voor dezelf
de aankoop. Wilt u dit alstublieft nazien?
0 17 oktober: Geachte mevrouw, uit onze boeken blijkt, dat u drie maanden
achterstallig bent Wilt u de nieuwe rekening van f 23,94 plus f 4,voldoen?
(Dit is inclusief administratiekosten). Mogen wij hiervoor uw onmiddellijke
aandacht? Dit is een ponskaart. Niet vouwen of kreuken.
0 19 oktober: Geachte machine, mijn aandacht? U wilt mijn aandacht!
Luister eens, u hebt het fout!!! Ik ben u geen f 4,— schuldig. Kunt u dat be
grijpen? Ik ben u ook niet het nieuwe bedrag van f 23,94 schuldig. U hebt
mij een rekening gestuurd voor iets dat mijn moeder heeft gekocht. Wilt u
deze nota onmiddellijk intrekken?
0 17 november: Geachte mevrouw, uit onze boeken blijkt, dat u nu vier
maanden achterstallig bent, tot een bedrag van f 31,92 plus f 5,87 admini
stratiekosten. Wilt u het totaalbedrag binnen tien dagen overmaken, anders
zullen wij onze incasso-afdeling inschakelen. Dit is een ponskaart. Niet vou
wen of kreuken.
0 19 november: Geachte programmeur van de machine, geacht menselijk
wezen, wilt u alstublieft uw hoofd lang genoeg uit die computer halen om
dit te lezen? Ik ben u dit geld helemaal niet schuldig!!! Ik ben u helemaal
geen geld schuldig, niets.
0 17 december: Geachte mevrouw, zijn er moeilijkheden met uw rekening?
Uit onze boeken blijkt dat er sedert augustus niets is betaald. Wilt u bij ge
legenheid DL 7—9601 bellen en naar mejuffrouw Gilbert vragen? Dit is een
ponskaart. Niet vouwen of kreuken.
0 18 december: ...Goedemiddag. De firma Carver hoopt dat u van het pla-
tenprogramma van kerstliederen hebt genoten. Kan ik u van dienst zijn?
Hallo. Ja... Mijn rekening is... moet ik op een „tuut" wachten voor ik ga
praten? Het gaat over uw rekening? Ja, ja, het is over mijn rekening.
Er is een vergissing... Een ogenblikje, alstublieft. Ik zal u doorverbinden
met de klachtenafdeling. Goedemiddag en prettige kerstdagen. Dit is een
geluidsband. Al onze lijnen zijn op het ogenblik bezet. Als u even geduld
wilt hebben, zal een van onze klachtenbehandelaars met u spreken zodra er
een lijn vrij is. Intussen hoopt de firma Carver dat u met genoegen naar
het programma van kerstliederen zult luisterenDe herdertjes lagen bij
nachte
0 26 december: Geachte machine, ik heb geprobeerd u op 18 december te
bereiken. Ook op de 19e, de 21ste, de 22ste, de 23ste en 24ste. Maar alles wat
ik te horen kreeg was een ingeblikte mededeling en die kerstliedjes. Alstu
blieft, alstublieft, wilt u mij doorgeven aan een mens. Gewoon maar een mens.
0 17 januari: Geachte mevrouw, uw achterstallige rekening is aan onze af
deling incasso doorgezonden. Wilt u het bedrag alstublieft nu overmaken? Wij
willen u graag op alle mogelijke manieren van dienst zijn, doch mogen wij
uw chèque ten spoedigste tegemoet zien? Hoogachtend, Henry J. Hooper.
0 Geachte heer Hooper. O, engel! Verrukkelijk menselijk wezen! Ik verwijs
u naar de brieven die ik op 19 september, oktober, november en december
naar de firma Carver heb gezonden. Daaruit zal het u duidelijk worden dat
ik u niets schuldig ben.
0 17 februari: Geachte mevrouw, volgens onze microfilm-gegevens hebben
Wij 'n fout gemaakt. Uw rekening is onbelast, er zijn geen openstaande posten.
We hopen dat u geen verdere moeilijkheden zult ondervinden. Dit was onze
fout. Hoogachtend, Henry J. Hooper.
0 Geachte heer Hooper. Dank u! O, dank u, dank u, dank u!
0 17 maart: Geachte mevrouw, uit onze boeken blijkt, dat u in gebreke bent
gebleven een bedrag van f 7,98 te betalen, dat eind augustus abusievelijk op
een niet bestaande rekening werd geboekt. Mogen wij uw overmaking tege
moet zien? Dit is een ponskaart. Niet vouwen of kreuken.
0 19 maart: Geachte machine, ik geef het op. U hebt gewonnen. Hier is een
chèque voor f 7,98. Veel genoegen ermee.
0 17 april: Uit onze boeken blijkt, dat u f 7,98 teveel hebt betaald. We heb
ben uw rekening voor dit bedrag gecrediteerd. Dit is een ponskaart. Niet
vouwen of kreuken.
CANBERRA In een aan immigranten gewade speciale bjjlage van het na
tionale dagblad „The Australian" wordt als een van de voorbeelden van vast
beradenheid en doorzettingsvermogen genoemd de uit Nederland afkomstige
37-jarige onderwijzer Mark de Graaf.
Mark de Graaf begon in West-Austra-
lië als los werkman. Na enige tijd als
melkhandelaar gewerkt te hebben en
in zijn vrije tijd te hebben gestudeerd,
bracht hij het tot hoofd van de lagere
school van de Warbutton missie in
West-Australië.
Hij staat nu bekend als een deskun-
0 In Stockholm rijden elf „Blauwe Engeltjesdoor de straten om toeristen
behulpzaam te zijn. Soortgelijke keurkorpsen komen in Gotenburg, Mal-
mö en Halsingborg. Het Stockholmse elftal wordt gevormd door studentes tus
sen 19 en 25 jaar, gekleed in blauwe overalls
ge op het gebied van het leven van de
Austraalnegers en hij heeft grote delen
van het „lege noorden" van West-Aus-
tralië in kaart gebracht en daarbij veel
waardevol materiaal voor het Westaus-
tralische museum verzameld.
Mark de Graaf hoopt later op univer
siteitsniveau antropologie te gaan doce
ren en hij heeft ook plannen voor het
maken van een film, die een band zal
leggen tussen de geschiedenis en ont
dekkingen, de flora en fauna en de cul
tuur van de Austraalnegers.
MELBOURNE De dieren in de
dierentuin in Melbourne verloren kort
geleden hun beste vriend toen de uit
Nederland afkomstige hoofdoppasser
Wim van Aperen op 37-jarige leeftijd
kwam te overlijden.
Wim van Aperen, die elf jaar geleden
uit Nederland naar Australië kwam,
heeft in Nederland gewerkt bij de blin-
dengeleidehondenschool in Dordrecht en
bij het circus Strassburger.
Na in Melbourne twee jaar gewerkt
te hebben als oppasser van de zeehon
den en olifanten werd hij in 1959 hoofd
oppasser.
Met zijn gezin kwam hij vele malen
in het nieuws door het thuis verzorgen
van zieke dieren.
De eerste giraffe die zes maanden
geleden in de dierentuin van Melbourne
werd geboren, werd naar Wim genoemd.
De indrukwekkende begrafenisstoet
trok op weg naar het kerkhof langs de
kooien der dieren, die hij elf jaar lang
met zoveel liefde verzorgde.
