Utrecht heeft primeur
in bossen bij Oldebroek:
MADURODAM-SCHOOL
De school
kreeg óók
n
buiten
i.
H
ZIEZO
E
N.
N
zaterdag 6 juli 1968
Een huis in de stad en een huisje buiten een wens
die vaak een droom blijft, al is het wel een heel mooie
droom. Maar als een school daaraan gaat denken
is dat niet helemóél een onmogelijke zaak Wie naast zijn
huis in de stad een wat kleiner huisje buiten wil hebben,
krijgt alleen maar te maken met de vraag of zijn financiële
positie dat toelaat en met bouwverordeningen. Een school
die het lesgeven in de stad eens wil afwisselen met les
geven in een vestiging op het platteland, heeft nog met
andere problemen te kampen. Laat het geld er al zijn en
de ruimte verkregen, dan komt nog minstens de rijks
inspecteur met allerlei vragen. Voldoet die buitenschool
qua opzet en inrichting aan alle eisen, die bij de scholen
bouw gelden En hoe staat het met de lesroosters
Worden alle leervakken naar behoren gegeven en is de ver
deling ervan, over een week bijvoorbeeld, zoals die moet
zijn Veel gemeenten en besturen hebben al met de ge
dachte van een buitenschool gespeeld, maar tot dusver is
het nog maar in één geval geluktde stad Utrecht kan de
zesde klassen van alle lagere scholen een week naar Olde
broek sturen, waar de Stichting Buitencentrum Utrecht en
kele weken geleden een echte school met drie lokalen
heeft geopend de Madurodamschool, een toepasselijke
naam, ook al omdat de bouw voor een belangrijk deel mo
gelijk is geworden door een gift uit deze Haagse kinder-
stad. Gebouw en leerplan zijn goedgekeurd door de rijks
inspectie en de eerste schoolklassen uit Utrecht zijn er
al geweest.
igenlijk betekent deze Madurodamschool
de uitbreiding van een idee dat er al eerder was. In 1965
opende de Stichting Buitencentrum Utrecht het buitencen
trum aan de Broekeroordsweg, tussen Oldebroek en We-
zep. Daarbij was het Utrechtse onderwijs (openbaar, pro
testants-christelijk en rooms-katholiek in een perfecte
samenwerking) al in hoge mate betrokken. Want het ging
in eerste aanleg om vakantiereizen en andere uitstapjes
met de schooljeugd van Utrecht en het gemeentebestuur
van die stad trad gaarne op als geldschieter. Beheerder
werd de heer A. C. van der Kwast, van wie men met
waardering zei dat hij „een man met een verleden" was.
Hij had namelijk als jeugdleider in een moeilijke sector
al heel wat met de Utrechtse jeugd te maken gehad en
met groot enthousiasme gingen hij en zijn vrouw nu met
de jeugd uit die stad in de bossen bij Oldebroek aan het
werk. Ook de onderwijzers werden er van meet af aan bij
betrokken. Startpunt: leer de jongeren leven met en in
de natuur. Een enkel voorbeeld van de werkwijze, op al
lerlei manieren te variëren: middenin het bos is een man
van Mars geland, die zo bereidwillig is via een veldtele
foon wat over zijn ervaringen te vertellen aan de kinde
ren in het Utrechts Buitencentrum. Maar hij vraagt we!
een tegenprestatié. Zijn directie op Mars heeft hem opge
dragen bepaalde planten uit de bossen rondom Oldebroek
mee terug te nemen. Een beetje van dit en een beetje
van dat. Of de kinderen die nu maar voor hem willen op
snorren. De heer Van der Kwast: „En zoeken dat ze de
den, zoeken... Die jongens zouden er uit zichzelf niet aan
gedacht hebben, wat belangstelling voor de planten hier
te tonen. Van een natuurvriendenclub moesten ze hele
maal niets hebben. Maar nu deden ze toch hetzelfde als
de jongens van de natuurvriendenclub: liefde en begrip
voor de natuur ontwikkelen."
let werd al gauw een zaak waar in Utrecht
veel over gepraat werd, wat dan weer positieve reabties
tengevolge had. Een lagere technische school komt elk
jaar met zeventig leerlingen alles opknappen wat een
beurt nodig heeft. Die jongens hebben ook het openlucht
theater gebouwd en daarin hun strijdlied gedeclameerd:
„We hebben ons uit de naad gewerkt
we hebben ons rot gelachen
we hebben ons volgegeten
we hebben ons hees geschreeuwd
we hebben blaren op onze voeten gelopen
we hebben als rozen geslapen
we hebben nog lang niet genoeg gedaan".
Nou, de rest doen ze dan een volgend jaar. Andere
plaatsen hebben ze ook al aangestoken: de tuinbouw
school in Zwolle, die ook bezocht wordt door leerlingen
uit de buurt van Wezep en Oldebroek, zorgt nu voor
tuinaanleg en onderhoud. En al gauw kwamen er nog an
dere gasten: onderwijsinspecteurs uit de EEG-landen,
ter conferentie in Nederland, werkgroepen van bedrijfs-
functionarissen, kortom, allerlei gezelschappen die de
problematiek van hun werk eens in een rustige omgeving
wilden bespreken of er gewoon eens even uit moesten.
Het gaat allemaal heel mooi nu.
In deze sfeer kwam de gedachte aan een
buitenschool voor Utrechtse - en eventueel ook andere
kinderen tot ontwikkeling. Een gewone school waarin
zesdeklassers af en toe een week gewoon les zouden krij
gen, zij het ook dat het leerprogramma zou worden aan
gepast aan het leven in de vrije natuur. Er was veel be
langstelling voor het idee, maar daarmee kwam het geld
nog niet op tafel. Dèt gebeurde toen korte tijd na elkaar
Madurodam en de Kinderpostzegels de Stichting Buiten
centrum Utrecht verrasten met giften van resp. f 75.000
en f 10.000. Het aannemersbedrijf MUWI in Rotterdam, dat
Éi
Het door de inspecteur goed te keuren lesprogramma blijft nummer één in de
Madurodamschool. Maar met de enthousiaste medewerking van de onderwijzers
wordt er een belangrijk punt aan toegevoegd: leren leven met de natuur.
Wanneer in Utrecht de ramen van het schoollokaal worden opengezet, komen
uitlaatgassen en lawaai binnen. Hier het frisse ochtendbriesje uit de bossen en een
vrolijk praatje van de vogels allerminst verdwaalde vogels.
veel scholen bouwt, zag daarin aanleiding om een aan
zienlijke korting op de bouwkosten te geven en op deze
basis kon men gaan bouwen op het terrein van het bui
tencentrum. Nu staat de Madurodamschool daar dan, er
kend en wel door de rijksinspectie, als een unicum In
Nederland. Er is nu een paar weken in gewerkt en direct
al ging het zo plezierig dat alle betrokkenen konden zeg
gen: „Ja, dit is het nu, zó hadden we het bedoeld."
r is een bepaald werkplan gemaakt dat
enerzijds de rijksinspectie tevreden stelt en anderzijds
het onderwijzend personeel alle gelegenheid geeft naar
eigen inzicht les te geven. Voorlopig zijn de hoofdpunten
in dat plan Staatsbosbeheer en de IJsselmeerpolders.
Kunnen daarmee de voorgeschreven lesuren in rekenen,
tekenen, aardrijkskunde, geschiedenis etc. worden volge-
maakt? De inspectie heeft dat onderzocht en „ja" ge
zegd. Je kunt bijvoorbeeld al beginnen met de busreis.
Wat is de kortste route van Utrecht naar Oldebroek? Als
de bus tachtig kilometer per uur rijdt, hoe lang doet hij
dan over die kortste route? Het terrein van het buiten
centrum is 18 ha groot. Hoeveel vierkante meter is dat?
Elburg ligt vlak bij Oldebroek waardoor is dat stadje
bekend? Hoeveel bos hebben we nog in Nederland en
hoeveel daarvan staat op de Veluwe? Een vindingrijke
onderwijzer nam zijn leerlingen zelfs mee naar een dikke
boom, droeg hun op die boom te meten en daarna uit te
rekenen hoeveel hout in die boom zat. Alleen al in deze
kleine opsomming zijn heel wat leervakken en uren!
te verwerken. Daarnaast handenarbeid, sport en alles
wat verder nog bij een gewone schoolweek hoort en zo
er tussendoor toch ook wel het een en ander, dat bij een
weekje uit hoort
In het bos kun je óók leren rekenen. Er is bijvoorbeeld al een onderwijzer ge
weest, die zijn klas liet becijferen hoeveel hout een bepaalde boom bevatte. En
aardrijkskunde is ook heel goed te leren in de vrije natuur.
legentig leerlingen, naar keuze in twee of
drie klassen (de Madurodamschool heeft een klein lokaal
en een groter, dat in tweeën kan worden verdeeld), kun
nen er per week terecht. Elke Utrechtse school komt op
deze manier eenmaal in de twee jaar aan de beurt, als
tenminste de financiën het toelaten, wat nu nog niet het
geval is. De Utrechters komen alleen In de zomermaan
den. Scholen uit andere plaatsen kunnen hiervan gebruik
maken en er In de overige maanden eens een weekje aan
wagen. De inspectie zal geen bezwaren opperen en zowel
de kinderen als hun onderwijzers kunnen eens een heel
nieuw stukje sfeer op onderwijsgebied proeven. Aan pen
sionkosten komt het op f 45 per week per persoon. Excur
sies en materiaal kunnen het iets duurder maken, maar
het is ook mogelijk in overleg met de inspectie een excur
sie te laten vervallen en bijvoorbeeld zelf materiaal voor
handenarbeid mee te nemen. Bovenal is het mogelijk I*
Utrecht te informeren naar de ervaringen die men daa»
al heeft gehad In Oldebroek en wie daarop een antwoord
heeft gehad zal er als onderwijsman bijzonder vee! zjr
in krijgen, dat staat wel vast
Voor de stadskinderen is Astra, de kamphond, het eerste dier dat de aandacht
vraagt. Maar al gauw trekken ook de dieren in het bos hun hartelijke belangstel
ling. Deze voerruif voor reeën, door kinderhanden gevuld, is er een voorbeeld van.
|u, in de vakantietijd, draait het Buitencerv
trum Utrecht weer helemaal op vakantiegroepen (capa
citeit ruim honderd kinderen) en andere gezelschappen,
ook van ouderen. Vorige week is er een mytylschool ge
weest, waarbij tot ieders verrassing bleek dat de gebou
wen, ook zonder speciale voorzieningen, als bij Ijpeval bij
zonder geschikt zijn voor lichamelijk gehandicapte kin
deren. Straks komt ook de vrije academie van Wanda
Reumer weer. Maar de staf blijft met veel belangstelling
uitzien naar de volgende groepen voor de Madurodam*
school: een klein vlaggescheepje van ons Nederlands on
derwijs in het bos bij Oldebroek.
In het hoofdgebouw van het Utrechts Buitenoentrum blijft ruimte beschikbaar
voor allerlei andere activiteiten. Kinderen komen er vakantie houden, maar ook
groepen van ouderen hebben de weg erheen gevonden, bijv. tijdens studieweken.
