Nieuwlichter" kon 't orgel
veldmuziek laten s pelen
r
Voor de tiende keer
Vispoort wandeltocht
Alles
Fotocursus
in Eerbeek
Voetganger loopt hard mee in de run
naar de dood op de weg
weer
bij
in
Renku
m
CIRCUSOPTOCHT
IN DE NACHT
Eigen gebied
DENK ER EENS OVER NA
s m mm
n
Voor iedereen een
beschuit met honing
SCHAKEN
mm m
a
DAMMEN
BRIDGE
m
KRUISWOORDRAADSEL
Leeflang restaureert in Schiedam
Imitaties
Geestverwanten
Ontmoetingen
Huisorgels
links-rechts-
links gekeken
oversteken!
Ambachten
Veel muziek
door H. KRAMER
••if 4
*9
■ai
door J. M. BOM
door H. W. FILARSKI
Uet is een kleermakerszoon,
die Schiedam aan het
mooie orgel in de Aula van het
Stedelijk Museum heeft gehol
pen, dat zo juist door de Apel-
doornse firma Leeflang is ge
restaureerd. Vader Ludwig
kon het in het plaatsje Grün-
stadt bij Worms in Hessen niet
harden en trok als Wander-
bursche de wereld in, zoals
zo menig snijdertje uit de wel
bekende Duitse sprookjes. We
weten van zijn avonturen tij
dens deze zwerftochten door
Europa niets, maar op 9 no
vember 1727, anderen zeggen
op 11 oktober 1727, staat hij
hand in hand voor de dominee
in de Grote Kerk te Leeuwar
den met Ette Margaretha
Schmitz. Een jeugdliefde? On
bekend. Maar Ludwig zelf was
inmiddels bekend geworden
als kleermaker Ludwig Hess.
Het was een vroom man, Lu
thers Evangelisch. Zijn vrouw
schonk hem twee zoons, op 24
september 1732 Joachim en op
13 oktober 1735 Hendrikus Her-
manus. Ze zouden beiden be
roemd worden, Joachim door
een boek over orgelbouw en
orgelspelers in Nederland, het
meest volledige werk uit die
dagen, en Hendrikus Herma-
nus Hess door de vele voor
treffelijke orgels, die hij in Ne
derland maakte.
J^e broers moeten de muzi
kale aanleg gemeen heb
ben gehad. Vader Hess werd
in 1739 poorter van Leeuwar
den en nog geen zeventien ja
ren oud bespeelde Joachim
daar het orgel van de Lutherse
Kerk. En dat met zoveel vaar
digheid dat hij opviel en zo
jong als hij was tot organist
van de Evang. Luth. Kerk te
Gouda werd benoemd. Gouda
zou de plaats worden waar hij
met z'n broer aan de fraaie
kerkorgels bouwde. Een tijd
lang speelde hij in Maassluis,
maar hij kon de fraaie klanken
van 't orgel in de St. Janskerk
te Gouda, een orgel in 1736 ge
bouwd door Moreau uit Rotter
dam, niet vergeten en keerde
na een jaar t.w. in 1754 als or
ganist naar Gouda terug. Meer
dan 'n halve eeuw heeft hij 't
instrument bespeeld en op zijn
aanwijzingen werd het telkens
uitgebreid tot het drie manua
len en een vrij/pedaal met 53
stemmen had. Menigmaal zal
hij zijn hoorders verbaasd heb
ben door zijn illustraties en
imitaties, zijn fluitconcerten,
zangaria's, hoornsolo's en zijn
vogelgezang, zijn veldmuziek,
zijn donder en zijn tromgerof
fel, alles onttroggeld aan dat
onvolprezen Rotterdamse orgel
Zijn ingetogen hoorders, rechts
de mannen, links de vrouwen,
waren ondanks deze nieuwlich
terijen toch wel gek op hem.
Anders hadden ze hem niet zo
lang gehouden. Dan hadden ze
hem in 1778 wel laten gaan,
toen hij solliciteerde naar de
functie van organist en klok
kenist in de Dom van Utrecht.
Tn geloofszaken was Joachim
Hess zelf een man van
strenge opvattingen. Het is van
hem bekend, dat hij heel zijn
leven heeft gezocht naar een
predikant die hem voldeed.
Overigens, hij heeft wel een
predikantsdochter gevonden,
die hem behaagde. Het was
Christina Muller, dochter van
de Lutherse predikant uit
Leeuwarden, waarmee hij in
1750 in het huwelijk trad. Vijf
jaar later stierf zij en het kan
voor Joachim nauwelijks een
troost zijn geweest, dat Gouda
hem datzelfde jaar als poorter
en orgelbouwer heeft toegela
ten Hendrikus Hermanus, zijn
jongere broer werd daar zijn
onafscheidelijke partner, of
schoon veel er op wijst, dat
Joachim de in het land rond
reizende gevierde orgelspeler is
geweest en Hendrikus de man
in de werkplaats, die de op
drachten uitvoerde, die Joa
chim met zijn gemakkelijker
contacten wist te verwerven.
Joachim sloot weldra een
tweede huwelijk met Catheri-
na Schouten uit Rotterdam en
ditmaal had hij een volledige
geestverwante getroffen, waar
mee hij diepzinnige gesprek
ken kon voeren over allerlei ge
loofszaken en zondagsmiddags
zelfs op bezoek ging bij gelijk
gezinden om eens naar harte
lust over het geloof te praten.
Zo moet hij ook met vrouw en
dochter op bezoek zijn gegaan
bij de Hernhutters in Zeist.
Dochter Margaretha ontdekte
er een gelijkgestemde ziel, een
Hernhutter, met wie ze in het
huwelijk trad. Dat was beslis
send voor Joachim: hij zou de
band met de Hernhutters nooit
meer laten varen.
/"Ondertussen had de onge-
twijfeld zeer begaafde
kleermakerszoon de pen ter
hand genomen om zijn vele
ontmoetingen met orgels en
orgelbouwers op papier te zet
ten. Hij begon anno 1764 met
een anonieme „Beschrijving
van het groot en uitmuntend
orgel in de St. Janskerk te
Gouda" (vermoedelijk door
hem en broer Hendrikus geza
menlijk verbouwd en verbe
terd), daarop volgde een „kor
te en eenvoudige handleyding
tot het leren van 't clavecim-
bel of orgel-spel, (1766), dat
het tot een vijfde uitgebreide
en verbeterde druk heeft ge
bracht, dan een „Luister van
het orgel" (1772) en twee jaar
later het beroemde standaard
werk „Dispositien der Merk
waardigste kerk-orgelen". Er
volgden er nog meer voor hij
ln 1810 als 78-jarige de pen
neerlegde. Driemaal is hij her-
trouwd, de vierde en laatste
keer in 1790. In 1784 was hij
getrouwd met de weduwe van
de graveur Hendrik Spilman.
Dit huwelijk werd ingezegend
bij de Hernhutters in Zeist.
Zij was voor hem een „ganz
an Jesum verwohnte Seele".
Zijn vierde vrouw Hedwig Sun-
derström uit Stockholm, schonk
de organist zowaar nog drie
dochters.
Ook op het punt van het hu
welijk is Hendrikus Hermanus
bij Joachim achtergebleven.
Hij is maar drie keer getrouwd.
Merkwaardig de parallel: hij
trouwde een jaar voor Joachim
voor de derde maal en als hij
niet in 1794 was gestorven, was
er misschien ook nog een vier
de maal gevolgd, want men
versleet in die dagen zijn vrou
wen aan de lopende band...
Droeder Hendrikus repa
reerde dus oude orgels en
bouwde in de werkplaats in
Gouda nieuwe. Hij maakte een
orgel voor de kerk in Willem
stad en voor een gereformeer
de kerk in Bodegraven, voor
de Augustyne Kerk in
Dordrecht en in Schiedam. Hij
maakte ook een hele serie
huisorgels, waarvan er zeven
werden geleverd aan particu
lieren in Dordrecht, o.a. aan
mr. P. Belaerts van Blokland.
Joachim heeft er in zijn boek
over de orgels niets dan loven
de woorden voor. Een kerkje
in Haastrecht heeft in 1778 een
orgel van Hendrikus Hess ge
kregen. Joachim zegt: het
wierd een schone vertoning
boven den predikstoel.
Voorts kwam er een terecht
in Cloetinge, al weten we dan
niet precies waar het ligt. Een
Hess-orgel belandde via Schie
dam in Wilsum in het Graaf
schap Bentheim. Onbekend of
het er nog in gebruik is.
Het Aula-orgel werd op 9
In de nacht van woensdag
24 op donderdag 25 juli a.s.
arriveert in Doetinchem het
grootste circus van Frank
rijk, Cirque Sabine Rancy,
voor een reeks voorstellingen
van 25 t.m 28 juli. En wat in
lange tijd niet meer vertoond
is: Doetinchem krijgt weer
een heuse circusoptocht.
Circus Rancy beschikt over
een air-conditioned 4-masten -
tent, die plaats biedt aan
5.000 toeschouwers. Het pro
gramma, dat uit niet minder
dan 30 onderdelen bestaat, be
vat onder meer het exotische
sprookje „La féerie au Ne
pal" waarin verscheidene ex
clusieve attracties zijn onder
gebracht.
september 1773 ingewijd. Men
kan zich de gestrenge heren
van de Waalse Gemeente voor
stellen. Ze hadden hun zinnen
op 'n orgel voor de Franse Kerk
gezet en gaven eerst een op
dracht aan Godericus van Zee
land in Rotterdam. Die had
om een of andere reden geen
haast. En de ene maand na de
andere verstreek, tot de defti
ge heren er genoeg van hadden
en de opdracht introkken. Zo
kwam Hendrikus Hess aan bod
en hij was binnen zes maanden
klaar. Eerst in 1786 kwam het
St. Jacobs Gasthuis gereed en
het mooie Hess-orgel werd
toen overgeplaatst naar de
kapel, die men thans de Aula
van het Stedelijk Museum
noemt.
Voor de tiende maal zal za
terdag 24 augustus de Vis-
poortwandeltocht worden ge
houden, van de Wandelsport-
vereniging „Harderwijk" on
der auspiciën van de Neder
landse Wandelbond. De baten
van deze tocht komen ten goe
de van het sanatoriumfonds
van de Koninklijke Onderoffi
ciers Vereniging „Ons Be
lang". Er zal worden gelopen
over afstanden van 5 kilome
ter voor de leeftijd van 6 en 7
jaar, 10 kilometer 8 tot 11 jaar,
15 kilometer 12 tot 15 jaar ju
nioren alsmede 16 jaar en
oudere senioren.
De start zal zijn op het ka
zerneterrein van Kranenburg
Noord aan de Graaf Ottolaan
te Harderwijk. Elke deelne
mer die de tocht heeft vol
bracht ontvangt een fraaie
medaille aan lint, tevens zul
len groepsherinneringen wor
den uitgereikt aan groepen
van tenminste elf personen
waarvoor het inschrijfgeld is
voldaan.
Er is dit jaar een aantal
extra prijzen beschikbaar w.o.
wisselbekers. De 10 kilometer
is gesplitst in wandelsportver
enigingen en niet wandelsport-
verenigingen. Door deze split
sing komen ook de scholen en
andere verenigingen als zij
voldoende punten hebben voor
een wisselbeker in aanmer
king.
Ook de 15 kilometer wordt
gesplitst in junioren en senio
ren. Deze worden ook apart
gejureerd. Voor beide groepen
is eveneens een wisselbeker
beschikbaar. Op de 5 kilome
ter mogen geen extra prijzen
beschikbaar worden gesteld
doch als groepsprijs krijgt el
ke groep van tenminste 15
personen een bekertje aange
boden.
Medische verzorging zal tij
dens de tocht aanwezig zijn.
Men kan inschrijven voor deze
tocht bij I. A. Godeschalk, Piet
Heinlaan 65 te Harderwijk. Vo
rig jaar hebben ongeveer 850
wandelaars aan deze tocht
deelgenomen. Dit jaar, een ju
bileumjaar, worden er zeker
1000 deelnemers verwacht.
Ook nu is de tocht uitgezet
door de mooie omgeving van
Harderwijk zodat een ieder
volop kan genieten van het
geen deze stad en zijn omge
ving te bieden heeft.
\Joor degenen die willen le
ren fotograferen, ontioik-
kelen en vergroten, organiseert
de volkshogeschool te Eerheek
van 12-17 augustus een cursus.
De volkshogeschool is een in
ternaat waarin cursussen ge
houden worden met volwasse
nen en jonge volwassenen van
af 17 jaar.
Alle gewenste apparatuur is
in de volkshogeschool aanwe
zig: dus niet alleen de donke
re kamer-uitrusting, maar ook
camera'8 en flitsers. Men hoeft
nu eens een keer niet op een
filmpje te kijken, want er is
voldoende materiaal aanwezig.
Onder leiding van goede do
centen wordt de cursist inge
wijd in de geheimen van de
fotografie. De cursist mag ook
eigen apparatuur meebrengen.
De cursus is niet bedoeld voor
degenen onder de amateurs,
die alles al kunnen. Ook wie
niets kan van fotograferen)
en niets heeft aan appara
tuur) is van harte welkom, in
dien hij of zij maar belangstel
ling meebrengt.
De kosten van de cursus be
dragen inclusief verzorging en
onderbrenging, gebruik van
materiaal en apparatuur als
ook van de excursies (o.a. naar
een fotogenieke dierentuin), 75
gulden.
A7an 1964 tot 1966 steeg het
aantal in het verkeer ge
dode voetgangers in ons land
van 520 naar 606, ofwel met
ruim 16,5 procent terwijl in
dezelfde periode het totaal
aantal gedode verkeersdeelne
mers steeg van 2375 naar
2620, ofwel met iets meer dan
10 procent, aldus stelt het co
mité Voetgangersactie vast.
Een belangrijke oorzaak
van voetgangersongevallen ligt
in het feit dat de voetganger
nog vrijwel overal in ons land
wordt gedwongen - tijdelijk -
van de rijbaan gebruik te ma
ken als hij zich naar de over
zijde moet begeven. Op bui
tenwegen zonder voet- of fiets
pad moet hij zelfs voortdu
rend van de rijbaan gebruik
maken om zich te verplaat
sen. Slechts bij een volledige
scheiding van voetgangers- en
rijverkeer zullen voetgangers-
ongevallen kunnen worden
voorkomen, zoals bijvoorbeeld
is gebleken bij de aanleg van
23 „nieuwe steden" die men
na de oorlog in Groot-Brittan-
nië heeft gebouwd.
"pen dergelijke volledige
scheiding tussen voetgan
gers en rijverkeer zal in de
meeste bestaande stadssitua-
ties in ons land niet of slechts
ten dele zijn door te voeren.
Gelukkig zijn vele gemeente
lijke autoriteiten er gedurende
de laatste jaren toe overge
gaan in de stadscentra met
hun grote concentraties van
voetgangersverkeer voetgan
gersgebieden te creëren. Be
halve de voetgangersveilig
heid wordt hiermede tevens
het economisch belang van de
voetgongersocliB 1968
of langere tijd allemaal, al
was het alleen maar om ons
van stalling, parkeerplaats of
halte naar de plaats van onze
bestemming te begeven.
middenstand in die centra ge
diend, omdat de stadskernen
als gevolg van het voortdu
rend toenemend aantal rijden
de en geparkeerde auto's
steeds moeilijker bereikbaar
werden en daardoor econo
misch dreigden te verstikken.
Ook de sociale functie van de
stadskern als uitgaans-en ver
maakscentrum dreigde hier
door verloren te gaan. Buiten
de reeds gecreëerde voetgan
gersgebieden blijft het met de
voetgangersveiligheid evenwel
zorgwekkend gesteld zoals bo
vengenoemde cijfers laten zien.
De voetgangersveiligheid is
in feite voor ons allen een
zaak van levensbelang, want
hoewel velen van ons zich in
de regel wel met een of ander
vervoermiddel door het ver
keer verplaatsen, voetganger
zijn we dagelijks voor kortere
XJet is dus zaak dat allen
meewerken de veiligheid
voor de voetganger te verbe
teren. Men bereikt dat door
als „andere verkeersdeelne
mers" voortdurend te trach
ten de voetganger zoveel mo
gelijk te ontzien. Het gaat er
daarbij niet om wie in zijn
recht staat of rijdt, of wie ge
lijk heeft, de hoofdzaak is te
trachten een voetgangersonge
val te voorkomen. Ook al zou
de .schuld" of de oorzaak
van het ongeval, juridisch ge
zien, voornamelijk bij de mis
schien bejaarde of zeer jeug
dige voetganger blijken te lig
gen ruim 75 procent van de
gedode voetgangers valt in de
ze leeftijdsgroepen niemand
zal het zich waarschijnlijk ooit
kunnen vergeven of vergeten
als hij, zelfs zonder aanwijs
bare schuld zijnerzijds, een
medemens in het verkeer
heeft gedood.
De wettelijke bepalingen
zijn gemaakt voor onze eigen
bescherming. Loopt men op
een zebra, dan behoort men
daar b.v. veilig te lopen, wil
men als bestuurder afslaan
dan dient men op rechtdoor-
gaande voetgangers te letten,
rijdt men langs geparkeerde
auto's, dan weet men dat er
een kind onverwachts de weg
op kan schieten.
Het aantal voetgangersonge
vallen kan drastisch omlaag
worden gebracht, aldus het co
mité.
^aterdag 27 en maandag
29 juli wordt op het ter
rein van de Wed. Van den
Born-Hooijer aan de Kerk
straat in Renkum voor de 8e
maal de nationale bijenmarkt
met tentoonstelling gehouden,
ook ditmaal weer onder aus
piciën van de plaatselijke bij
envereniging „De Koren
bloem", een afdeling van de
Ver. tot bevordering der Bij
enteelt in Nederland. Het lag
aanvankelijk in de bedoeling
dit jaar geen tentoonstelling
aan deze markt te verbinden,
omdat de organisatie hiervan
teveel vergde van het meren
deel uit ouderen bestaande
bestuur. De kwestie van het
alleen maar houden van een
bijenmarkt, is op de laatste
vergadering uitvoerig bespro
ken. Enkele leden namen hier
toen stelling tegen en haast
gelijktijdig met het terugke
ren van de Renkumse Bij op
het Dorpsplein heeft het be
stuur de weerstandsbarrière
doorbroken en komt er nu wel
een tentoonstelling.
Het bestuur is echter verder
gegaan. Aangezien een derge
lijk evenement, dat toch vo-
rig jaar nog 3.500 bezoekers
trok, veel tijd vergt, heeft het
bestuur gemeend in het na
jaar contact op te nemen met
de Streek VVV Zuid-Veluwe-
zoom, de plaatselijke VW en
de Dorpsstraat Paraat Onder
nemers om te komen tot een
gezamenlijke stimulering en
activering van dit in Neder
land zo langzamerhand bekend
geworden bijenevenement.
/"knder de titel Van bij tot
bloem zal de bijenten
toonstelling dit jaar, meer nog
dan voorheen gestalte gaan
krijgen. Het is namelijk zo
dat de voorzitter van de Oos-
terbeekse Bijenvereniging, de
heer B. W. Jacobs met een
gedeelte van de vorig jaar ge
houden tentoonstelling „Van
Bij en Bloem" in het Raad
huis te Oosterbeek naar Ren
kum zal komen. Zo kan de
jaarlijkse tentoonstelling aan
zienlijk worden uitgebreid.
/"kok dit keer zijn er weer
een aantal oude ambach
ten te bewonderen, zoals
klompenmaken, korfvlechten,
kaarsentrekken etc., terwijl
de bekende Arnhemse potten
bakker W. Fiege ook weer ac
te de présence zal geven.
Ook de bijenmarkt wil men
dit jaar aanmerkelijk gaan
stimuleren. Nog steeds is er
te weinig aanvoer op deze
markt en de handel niet le
vendig genoeg. Wil men deze
markt in de toekomst aan
zienlijk uitbreiden dan is het
voor alles noodzakelijk, dat
men zorgt voor een goede ju
ry, bestaande uit twee of drie
personen plus een arbiter.
Misschien is het mogelijk dit
jaar weer eens een vrouwelijk
jrylid aan de jury toe te voe
gen. Er zijn genoeg bekende
vrouwelijke imkers in ons
land.
jLfet ziet er dit jaar naar
uit dat het geheel nog
fleuriger zal zijn dan anders.
De plaatselijke muziekkorpsen
zullen voor een gezellig mu
ziekje zorgen, terwijl ook de
boerenkapel uit Heelsum we
derom aanwezig zal zijn. Ook
dit jaar zullen weer duizenden
beschuiten met honig gratis
worden uitgereikt.
Om 9.30 uur zal op zater
dagmorgen 27 juli deze natio
nale bijenmarkt en tentoon
stelling worden geopend door
mr. Ridder van Rappard,
voorzitter van de Vereniging
tot Bevordering van de Bijen
teelt in Nederland en burge
meester van Gorkum.
MEDE als gevolg van het toernooi
dat dezer dagen te BUsum werd ge
houden ter herdenking van het feit
dat 150 jaar geleden (op 6 juli 1818) Adolf
Anderssen werd geboren, ziet men meer
dan anders in de vaktijdschriften verge
lijkingen met de stijl, zoals die ln de
bloeitijd van Anderssen was. Toen vaak
doelloos geschuif maar scherpe schijn
baar toevallige combinaties, nu zinvol
positiespel met daaruit vaak logisch
voortspruitende combinatore wendingen.
Maar één ding Is hetzelfde gebleven: de
combinaties worden uitgevoerd, of ver
zuimd. door mensen van vlees en bloed.
r>e verzuimen, het woord houdt het al
in. worden na afloop van de partij ont
dekt. Dat was vroeger zo, dat is nu zo
en zo zal het wel altijd blijven. Als
voorbeeld een matchpartij uit de Sowjet-
unie waarin beide spelers hun best doen
zoveel mogelijk verwikkelingen in het
leven te roepen. De zwartspeler over
troeft ten slotte zijn tegenstander. Hij
wint de partij verdiend, maar de bril-
jantste winstvoortzetting vond hij niet.
althans niet binnen de hem toegemeten
bedenktijd.
Wit: GOLDIN. Zwart: CISTAKOV. (14e
matchpartij 1967.)
Franse verdediging.
1. e2—et. e7—e6 2. d2—dt. d7—d5 J.
Pblc3, Pg8—f6 4. Lelg5. Lf8—b4 (De
eertijds beroemde Muc-Cutcheon variant,
die thans vrijwel volledig uit de toer-
nooipraktijk is verdwenen.)
5. e4e5. h7—h6 6. Lg5—d2. Lb4xc3 7.
b2xc3. Pf6—et 8. Ddl—g4, g7—gfl
9. Ld2—cl!? (Waarschijnlijk de scherpste
voortzetting, maar 9. LdJ. Pxd2 10. Kxd2
is goed genoeg.)
9c7c5 10. Lfl—d3. Pe4xc8 11.
d4xc5, Pb8-d7 12. Pgl—f3, Dd8c7 13. 0—0
(Het is noodzakelijk eerst de koning in
veiligheid te brengen. Na 13. Lxg6, Pxe5!
of 13. Ld2, Pxc5! 14. Lxg6, Tg8 komt
zwart aan het woord.)
13Pd7xc5 (Niet goed is 13
Pxe5? wegens lt. Dd4!. Pxf3t 13. gxf3.)
14. Tfl—el, Lc8d7 15. Ld3xg6 (Een be
kend offer in deze variant: het komt pas
in aanmerking nadat zwart Ld7 heeft
gespeeld.)
15Th8g8 16. Lg6xf7t, Ke8xf7 17.
Dg4h5t, Kf7—e7 18. Dh5xh6. Ta8—f8!
(Tussen de bedrijven door voltooit de
zwartspeler de mobilisatie van zijn
strijdkrachten.)
19. Lel—g5t. Ke7e8 20. DhO—h7, Tg8xg5
(Een noodzakelijk maar ook zeer sterk
kwallteitsoffer.)
21. Pf3xg5, Pc5—et 22. Pg5xe6 (Met als
pointe: 22Db6 23. Pxf8. Dxf2t 24.
Khl, Dxf8 25. Tfl. Pf2t 26. Txf2. Dxf2 27.
e6! met sterke aanval.)
2 2Dc7xe5! 23. f2—f3 (Nemen op f8
gaat helemaal niet wegens 23Pe2t!
en nu volgt op 24. Kfl. Pd2 en op 24.
Khl, Pxf2 mat.)
2 3Pc3—e2t! 24. Kgl—fl, Ld7xe« 25.
Dh7xb7.
In deze stelling gaf de zwartspeler mat
in 42 zetten: 25Tf8xf3t 26. g2xf3,
Le6h3t 27. Kflxe2, De5xh2t en wit gaf
het op. Overtuigend genoeg, maar er zit
in de diagramstelling een iets andere
combinatie, die op een veel fraaier wijze
tot mat in 5 zetten leidt.
CISTAKOV
abcdefgh
GOLDIN
Wie van de lezers kan dit mat in 9
zetten vinden? De oplossing komt ln dé
volgende rubriek.
OPLOSSING
De stand was: Wit (Donner): Kgl, Del,
Tc5 en cl pionnen a2, b2, e4, f5, g2, h2.
Zwart (Hübner)Kg8, Db6, Tc8 en b»,
pionnen a7, f7 g6 en h7. Er volgde: 28.
Tc8xc5 29. Dc3xc5. Tb8—c8ü en zwart gai
het op want na 30. Dxb6 heeft zwart het
tussenschaak 30Txclt.
ZO IS OOK de tweede landen-
wedstrijd tegen de Sovjet-Unie op
een teleurstelling uitgelopen. Hoe
wel verscheidene spelers, die de eerste
wedstrijd hadden meegespeeld, werden
vervangen, kon ook de huidige ploeg,
ondanks een aanvankelijk iets beter
resultaat, het Russische team niet in
ernst bedreigen. Dit bleek vooral in de
slotwedstrijd, toen de nationale equipe
alsnog trachtte, de „Russische peer" zijn
klauwen uit te trekken. Geenszins de
minderen in theoretische kennis, ontbrak
het onze spelers aan moreel en conditie.
Begrijpelijk, want de Russisohe topspe-
lers spelen per jaar zo rond de 70
wedstrijden op het hoogste niveau, ter
wijl in ons land dit aantal ten hoogste 25
bedraagt.
Slechts in een enkei geval was het
technisch winnen duidelijk onvoldoende.
Hieronder de partijdie in de tweede
ronde ons Waterloo werd:
Wit: A. Schotanus: Zwart W. Agafo-
nov; Amstelveen 5 Juli '68.
1. 32—28 16—21; 2. 31—26 18—22; 3. 37—31
11—16: 4. 41—37 7—11; 5. 37—31 1—7;
42—37 Dit is niet Juist. De consequentie is
31—27 (22X31) 26x37 of 36x27.
619—23; 7. 28x19 14x23; I. 46—41.
Agressiever is nu 34—29 (23x34) 40x2»
23—28; 9. 32x23 22—27; 10. 31x22 17x19;
11. 26x117 11x22; 12. 38—32 13—18; 13. 43—38
9—13; 14. 47—42 16—14; 15. 33—28 Switcht
naar een klassieke opstelling, hetgeen in
de gegeven omstandigheden nog wel het
beste is. 1522x33; 16. 39x28 16—21; 17.
1631 21—26; 18. 41—36 4—9; 19. 44—39
5—10; 20. 39—33 20—24 21. 34—30. Mis
schien een kwestie van smaak, maar ons
bevalt beter de normale opbouw met
5044 enz., die zwart voor veel meer
problemen stelt. 2115—20; 22. 30—25
10—15; 23. 49—43 7—U; 24. 31—27? Juist ln
de klassieke partij zijn het de schijnbaar
onbeduidende kleinigheden, die het ver
loop beslissend bepalen. Eerst 50—44 is
beter. B.v. na 50—44 (18—23) 44—39 vormt
39—34 een ernstige bedreiging van het
zwarte spel. Na wits 24e zet komt deze
opbouw een zet later en mist bovendien
dan zijn grootste kracht. 242—7; 25.
43—39?? Wit weigert de normale weg te
bewandelen. Nu blijft schijf 50 improduc
tief.
2518—23: 26. 37—31? Schakelt hier
mee voorgoed de aanvalsactie 39—34 uit.
Beter was alsnog direct 39—34, waarna
(2430) tot goed spel voor wit leidt ca
(26—31) gevolgd door (24—30) enz. wel
nadeel geeft, maar houdbaar spel.
2626x37; 27. 42x31 11—16: 28. 48—41
12—17; (zie diagram).
Wit Is in ernstige moeilijkheden. Spe
len op 34 (40 of 39—34) kan niet door
(23—29) en (17—22) dam. Na 50—44 is ook
de rechtervleugel totaal onbespeelbaar.
Aangewezen is daarom 42—37. Hoewel
ook daarna door (17—21) zwart de aller
beste kansen houdt, is er nog veel ver
dediging en zal zwart veel moeite heb
ben om blijvend het uitbreken met 28—22
te beletten. 29. 31—26?? De beslissende
fout. 29711! Laat maar één zet: 30.
36—31 24—29; 31. 33x24 20x29 32. 39—33 oft
14-20; 33. 25X14 9x20; 34. 33x24 20x29; 35.
46—34 29x40 36. 45x34 13—18; 37. 38—39
15—20; 38. 50—45 20—24; 39. 45—40 8—13;
40. 34—30 23—29! Het begin van het
einde. 41. 42—38.
Aan de lezers deze week de opgave:
Hoe forceerde Agafonov in deze «telling
elegant de winst?
OPLOSSING
De stand was: Zwart (Wiersma) i, 7. U,
13. 14, 15. 16. 17, 18, 19. 20. 21, 23. 24
(14 St.. Wit (Tsjegolev) 26, 27, 28.
32, 33, 35, 36. 37, 38. 40. 42. 43. 45, 47,
(14 St.).
Misschien hadden de lezer» zich laten
verleiden tot 28—22 (17x28) 33x22 maar
waren dan verrast geworden (23—29)
26X17 (24—30) 35x33 (7-12!) 17x8 (13x1)
22x24 (20x49!) Deze dam kan worden af
genomen door 39—34 (49x35) 34—36 (35x31)
36x27 met wel wat voordeel voor wit,
maar onvoldoende om te winnen. Een
fraai geheel!
TN DE WEDSTRIJD Nederland—Frank-
L rijk (Deauville 1968) slaagden Kokkes-
van Heusden erin een gewaagd
manchebod thuis te brengen dat bij
meer geïnspireerd tegenspel down ge
speeld had kunnen worden. Het moet
voor het Franse paar Sussel - Desrous-
seaux (OW) een gevoelige klap geweest
zijn dat zij er op twee manieren schuld
aan hadden dat de Nederlanders dit
resultaat konden boeken.
H V 10 7
(?H 4
AVB109
62
4 S
<?V 6 5 2
<.754
AHB10 8
West gever. NZ kwetsbaar. West pas
noord één schoppen oost pas zuid
twee schoppen west en noord pasten
oost drie klaver zuid drie schoppen
en noord vier schoppenOosts bod van
drie Klaver tegenover een partner die
tweemaal heeft gepast, is misschien aan
vechtbaar maar het getuigt toch van
zeer goed inzicht dat Kokkes (noord)
hierna de vierde schoppen dorst te bie
den. Vorige week toonde ik u het
oostspel en vroeg: „Waarmee zou u zijn
uitgekomen?" De enige kleur die noord
kan doen sneuvelen is klaver, b.v. oosts
klaveraas en ln slag 2 klaver naar wests
klaverheer. West speelt natuurlijk harten
en OW krijgen vier slagen. Sussel (oost)
speelde echter troef voor en deze passie
ve actie hield kennelijk geen rekening
met het feit dat noord een tweede lange
re kleur kon hebben (Canapé). Noord
haalde drie ronden troef, speelde vijf
ruitens af waarop zuid twee klavertjes
wegdeed en NZ verloren slechts twee
hartens en één klaver.
Aan tafel II kregen de Fransen tegen
Slavenburg-Kreyns (OW) niet de kans
zich in vier schoppen te nestelen. Noord
opende daar met één ruiten Slaven
burg die met zo'n spel als oost hier heeft
zelden past. volgde met twee klaver
zuid steunde de ruiten waarna Hans
Kreyns met het bod van drie klaver alle
Illusies dat oost misschien niet met kla
ver zou uitkomen, omverwierp. Noord
bood nog wel drie ruiten, doch daarmee
was het afgelopen en de Fransen maak
ten het contract precies. Ongetwijfeld
mag men dit spel een «root praktisch
succes noemen voor de Canapé-bledme-
thode van Kokkes-van Heusden als voor
de taktiek van het lichte volgbod die
Slavenburg-Kreyns hier toepasten.
Gewoonlijk moeten wij héél lang
wachten voordat wij weer eens een vrij
ernstig misverstand ln de Italiaans®
biedmachinerie te zien krijgen. Maar éls
het er dan ook eens een keertje ls, gaat
het de gehele internationale bridgewe-
reld rond. Hieronder een pikante situatie
uit de wedstrijd Italië Chili, waarin de
noordspeler de volgende kaarten had:
8
7
O AHB109878
4+ B 108
Zuid gever. OW kwetsbaar. Zuid open
de met één klaver west één harten
noord bood met het gegeven spel drie
ruiten oost paste zuid drie SA
OW pasten verder noord vier Sansa-
tout zuid vijf klaver noord??
Zuids bod van één klaver gevolgd door
(drie) Sansatout geeft een spel van onge
veer 15 punten aan met een evenwichtige
kaartverdeling en natuurlijk een dekking
in harten. Noords vier SA ls „azenvraag**
en zuids antwoord betekent volgens de
Romeinse biedconventienul of drie
azen. Nu is mijn vraag aan u wat had
u als noord geboden? Vijf ruiten (eind
bod) vijf SA (herenvraag) zes ruit#»
of zeven ruiten??
1.
betrekking
4.
honingboer
8.
bewaarplaats
11.
vreemde munt
12.
vis
13.
boom
14.
verstand
16.
grondslag
17.
natuur
19.
voorzetsel
21.
bevel
22.
meisjesnaam
23.
hoop
25.
waterplas
28.
pogen
33.
zoogdier
36.
losse
37.
binnenste
39.
lekkernij
40.
vastklampen
41.
jongensnaam
42.
kussen
44.
meisjesnaam
45.
bereid
48.
voorsts el
49.
goedgeefs
52.
koper
54.
rivier in Ned.
56.
voorzetsel
59.
scheut
60.
de moeite waard zijn
61.
onbep. telwoord
62
keurig
63.
lied
64.
dierenverblijfplaats
65.
deel van een kerk
66.
looplat
■67.
dierenverblijfplaats
27. opening
29. vogeleigensohap
30. richting van. het weefsel
31. eiland bij de golf van Aden
32. meisjesnaam
34. dwaas
35. plaats in Gelderland
37. voorzetsel
38. dierenverblijfplaats
43. soort verhaal
45. opening
46. baat
47. voedsel
48. bevestigingsmiddel
50. lawaai
51. bron
52. handvat
53. in het jaar
54. ent
55. lichaamsdeel
57. gindse
58. luizeëi
Oplossing vorige
cryptogram
Horizontaal: 1. kantelen; 5. slager
9. ijöbreker; 10. bokkig; 11. ex-le
zers; 12. omkeer; 14. knapzakken; 18.
uitgebeend; 22. intern; 23. poloteam;
24. emotie; 25. ökïbroek; 26. nesten;
27. verloren.
Verticaal: 1. krijger; 2. nobele; 3.
evenzo; 4. erekransen; 6. loopmaar;
7. ge/knikt; 8. regering; 13. open
doekje; 15. puritein; 16. stations; 17.
gebreide; 19. bobbel; 20. retour; 21.
smaken.
Verticaal:
1. deel
I 2. wasmiddel
3. rivier in Engeland
I 5. rivier in Ned.
j 6. gebouw
7. Bijbelse figuur
f 8. klappen uitdelen
9. rivier in Duitsland
10. geregelde toestand
115. tijdperic
j 18. tocht
20. waterwerk
22. iedereen
j 24. lijnen
125. plaats in Zuid-Holland
*26. gelijk
J