Grepen uit historie van Renswoude deel 5 EERSTE VERKIEZING VAN EEN GEMEENTERAAD IN RENSWOUDE Swiebertje zou geen gek figuur geslagen hebben Jaarmarkt Renswoude werd druk bezocht „Het was niet mijn wil om naar Gouda te gaan" Veiling Septer Tiel Velen vonden in volle kerk geen zitplaats Leeftijd pupillen verlaagd door Rik Valkenburg Voorbij Democratie Dinsdag in Elburg Monumenten V.V.V.-agenda Verkiezing Bataafs Ds. F. Mallan deed intrede in Gouda v.v. Musketiers hervat training Bekertoernooi v.v. Renswoude Directeur van Lijsterbergbad benoemd MIST u uw BURGERLIJKE STAND KESTEREN S. BOS - Hoofdstraat 91 - VEENENDAAL - Tel. 10034 RHENEN Pagina 5 DONDERDAG 25 JULI 1968 Hoe het verder verliep met Renswoude's Vrij vrouwe Catharina Mossel Wel, zij had gedurende de winter 1794/'95 Antwerpen verlaten en zich geves tigd in Duisburg, vermoedelijk omdat in die tijd de Zuidelijke Nederlanden te veel geschokt werden door de Franse Revolutie, en zij zich in Antwerpen niet meer veilig achtte. In de zomer van 1795 bevindt zij zich echter weer in Antwerpen, maar niet nteer in het huis aan de Jacobsmarkt. Zij heeft met haar gehele gezin, behalve haar oudste zoon Leonard die nog steeds in Göttingen vertoefde, haar intrek genomen in het hotel „Le Grand Laboureur". Hier kreeg zij een ziekte, die verscheidene weken duurde. Zij overleed hieraan 6 augustus op de leeftijd van 55 jaar. In een journaal uit die tijd staat hierover een uitgebreid verslag. Augusty 6. Heeden na de middag Quar- Eerste verkiezing van een gemeente raad la tier voor 2 uuren, is dezelve Vrouwe overleeden, in het Logement de Grand Laboureur, te Antwerpen, op de Meer, des avonds is, in presentie van de Notaris Benedictus de Mees ter de Testamentaire en codicillaire dispotien voorgeleezen, waaruit bleek dat tot Executeuren waaren aange steld Haare drie Zonen en Hendrik v. Blomberg: Dan den Oudsten Zoon Leonard niet present maar in Duitsch- land zijnde, hebben de drie andere meede Executeuren direct schikkin gen gemaakt tot het laten bekend ma ken (van dit overleiden) alhier bin nen deezen stad Antwerpen, en voorts geresolveerd tot het afzenden van communicatiebrieven aan de volgen de Personen, te weeten: aan Jacob Mossel te Rotterdam; aan Hendrik van Straalen te 's-Ha- ge; aan Aaets van Amerongen, heer van Oud-Amelisweerd te Utrecht; aan Aaets van Amerongen, heer van Schalkwijk te Utrecht enz.enz. Wyders geresolveerd om het lichaam van den overleeden te transporteeren naar Renswoude, ten einde hetzelve aldaar (indien zulks nog mogt gepir- miteerd weezen) in de Familie Grav- kelder bij te zetten, of anders op het kerkhoff aldaar te doen begraven. En dat het Lichaam zal gelegt in een lo den kist, en deeze omge-even worden met eene tweeduims Eikenkist, met deeze Letters op het Deksel, van koo- pere spijkers gemaakt D.T.V.A.G.M. beteekenende Dou,airiere Taets van Amerongen, Gebooren Mossel. Aug. 11 des smorgens te vier uuren is het Lyk getransporteerd uit de Grand Laboureur aan Boord van Schipr. Hendrik Snelleman, ten einde het zel ve te vervoeren naar Gouda, om van daar per as van Utrecht te voeren aan het adres van Rynier Kokkengen die gisteren ordre gegeeven is om het zelve in de familie Gravkelder te Renswoude, of wel op 't kerkhoff al daar by te zetten. Aan Jan, de knegt, meede gegeven voor Rysgeld, gaan de hy meede met het Lyk naar Utrecht f 51.- hollands geld. Aug. 13, heden is Leonard Jacob Taets van Amerongen alhier van Göttingen gearriveerd", enz. Omdat de revolutie nog volop in be weging was, waagde niemand der naastbestaanden het, hun moeder de laatste eer te bewijzen. Vermoedelijk waren de gewezen gouverneur Kokken- gen en de huisknecht Jan de enige die van de kleine sombere begrafenis stoet te Renswoude deel uitmaakten, en door wie de bijzetting in het familie graf daar werd bijgewoond. De erfge namen hadden uitdrukkelijk bepaald, dat tijdens de begrafenis de kerkklok ken niet geluid mochten worden. Alles werd dus aangewend om deze plechtig heid zoveel mogelijk onopgemerkt en stil te doen plaats hebben. Zo was het einde der laatste Vrijvrouwe van Rens woude en Emmickhuysen, want tege lijk met haar, verdwenen ook de Hoge en Vrije heerlijkheden voorgoed uit de geschiedenis der Republiek. Zij zou door geen andere Vrijheer of Vrouwe in die zin, als dusverre worden opge volgd, de revolutie schafte met één pennestreek alle heerlijke rechten. Haar erfgenamen bleven voorlopig te Antwerpen wonen. Op 6 April 1796 had een provisionele boedelscheiding plaats, van wat toen gevoeglijk gescheiden kon worden, terwijl de finale scheiding van het resterende werd uitgesteld tot 1798. Ook toen bleef echter een gedeelte van de erfenis nog onverdeeld, o.a. de twee huizen te Utrecht, de heerlijkheden Deyl en Renswoude, en vele meubilaire goederen, goud en juwelen, als zijnde verbeurd verklaard. Intussen werden de volgende legaten uitgekeerd: le. aan Leonard Jacob, de gehele bi bliotheek en alle familieportretten. 2e. aan Jacob Adriaan „De Draaibank met al het geen aan wat er aan toebehoort". aan Joost Gerard Godart „het Ro- zenhouten Cabinet met alle horens en schulpen die zich eraan bevin den). aan Sophia „het portret van de Testatrice van haar man in minia tuur, dat van Vrouwe Jacoba Pyns- sen van dér Aa, der vrouwe Testa trices kleren van zijde, wollen, lin- 3e. 4e. nen, kanten enz. niets uitgezonderd, en de Clavecimbel gemaakt door Joannes Petrus Buil te Antwerpen, alsmede een gelakte inktkoker vierkant met het deksel waarop staat een los paard, en een gelakt theekistje met de busjens". En zo zien we dat het taai-eigen van Swiebertje een historische „basis" heeft. Doderer zou in de 18e eeuw geen gek figuur hebben geslagen. Tenslotte dient nog vermeld te wor den, dat de heerlijkheden Renswoude en Deyl tot 1802, gemeenschappelijk ei gendom bleven. Een gevolg van de omwenteling was het begin van de democratisering der Regeringsnorm voor de Bataafse Repu bliek. Het volk zou voortaan zelf de personen aanwijzen door wie het wens te geregeerd te worden. Dientengevolge besloten Schout en Schepenen op 1 januari 1796 aan de Stemgerechtigde burgers voor te stel len, voor het eerst de Schepenen voor het nieuwe jaar te benoemen. Merk waardig is de overweging die hierbij gold; „daar men het niet meer raad zaam vond de nominatie, als gewoon lijk aan de kinderen van wijlen de Vrouwe van Renswoude over te zenden, uit hoofde van de onaangename gevol gen welke wellicht daaruit zouden kun nen resulteren..." Men bespeurt hieruit, hoe gering het enthousiasme bij het ge recht was voor de nieuwe revolutio- RENSWOUDE Woensdagavond heeft men in Renswoude de eerste jaarmarkt gehouden. Volgens de orga nisatoren van deze markt mag men spreken van bijzonder geslaagd. Tof voor kort was in Renswoude tij dens de zomermaanden niets te doen. De onlangs opgerichte middenstands vereniging wil trachten dergelijke ge beurtenissen regelmatig op touw te zet ten. Er was na afloop van de markt een verloting met aardige prijzen. De hoofdprijs werd gewonnen door mejuf frouw Gerry Groeneveld. Veel belang stelling voor de avondmarkt bestond er ook van de zijde der vakantiegan ders, die in de campings rond Rens woude hun bivak hebben opgeslagen. De burgemeester van Veenendaal maakt bekend, dat bij besluit van 17 juni 1968, O./M.A. 144363, van de mi nister van cultuur, recreatie en maat schappelijk werk, de panden Pr. Bern- hardlaan 21, 23 en 25 in de gemeente Veenendaal met' ingang van eerderge noemde datum zijn afgevoerd van de lijst van beschermde monumenten. Veenendaal, 24 juli 1968. De burgem. voornoemd: RHENEN De VVV-Rhenen organi seert zaterdag 27 juli 1968 een autoral ly. Niet alleen toeristen kunnen eraan deelnemen, ook inwoners van de Greb- bestad en omgeving mogen aan de start verschijnen. Deze vindt plaats om 2 uur bij restaurant „De Konings tafel" op de Grebbeberg, waar ook de finish is. Het inschrijfgeld bedraagt f 2,50 per wagen. Er zijn vele prijzen beschikbaar.. Dinsdag 30 juli 1968 organiseert de VVV onder leiding van excursieleider Adriaan P. de Kleuver een interessan te wandeling door de binnenstad van Rhenen, waarbij op talrijke bijzonder heden uit de zo rijke historie van het Grebbestadje zal worden gewezen. De avondwandeling begint om 18.45 uur precies vanaf het Viaduct. Ondanks de revolutie bleef de kerk in Renswoude centraal. dagblad DE VALLEI? Zaterdags 16.30—17.30 uur. Geboren: Evert, z.v. E. Torn Broers en G. J. van Blijderveen; Abraham T. z.v. E. Verwoert en G. J. Florissen. Ondertrouwd: W. H. van Ledden en T. E. Opperman. Getrouwd: J. van Dam en J. M. Boersma. naire instellingen. En zo vond op 26 januari 1796 de pri meur plaats van de Renswoudse volks verkiezing, „voor kiezers voor de Na tionale Vergadering". Het was me wat, deze plechtstatige gebeurtenis. Van de ruim 200 stemgerechtigden kwamen er zeggen en schrijve 21 op om hun stem uit te brengen. De plaats van stemming was natuurlek de historische Koepel kerk. Waar anders, ondanks de nieuwe tijd...? De kerk bleef toch centraal Vlak voor het grote moment van de eerste stemming aanbrak, verzochten 15 van de 21 personen, of ze even naar buiten mochten gaan om zich nader te beraden. Het werd toegestaan, terwijl de vergadering tijdelijk geschorst werd. Minuten gingen voorbij en rijgden zich aaneen tot een kwartier, half uur, uur. Waar bleven de stemmers toch...? Men ging eens even buiten kijken en zie... er was geen kip meer te zien. De 15 hadden het hazepad gekozen. Blijkbaar teruggedeinsd voor zoveel verantwoor delijkheid. Er bestond dus aanvanke lijk maar weinig belangstelling bij de stemgerechtigde ingezetenen om van hun nieuwe rechten gebruik te maken. Op 11 februari werd 's morgens om 10 uur driemaal de klok geluid om nog maals de stemgerechtigden bijeen te roepen voor de eerste „Gemeente raadsverkiezing"... Na de „driemalige klokkleppinge" moesten door alle ingezetenen voor 't eerst Schout en Schepenen worden be noemd. Er zou met biljetten gestemd worden, maar de vergadering vond dit absoluut overbodig en waarschijnlijk zo'n angstig werk, dat men bij accla- <-««. w. it. 2.VJ(iï*a: tien A. N. Gf.xiie h»t mwm £<h<« 1* W* matie de gewezen Schout Van Maanen, verzocht zijn functie maar te blijven waarnemen. Deze stelt daarop voor Pieter Christiaan van Straten als zijn plaatsvervanger aan te stellen, daar hij zelf als lid der Nationale Ver gadering vaak afwezig zou zijn, waarop allen zich haastten te verklaren „den- zelven voor aangenaam te houden". Thans moesten zeven nieuwe schepe nen benoemd worden. Waarschijnlijk, omdat velen niet schrijven konden, zou er „in stilte gestemd worden", n.l. door de Secretaris de namen in de fluiste ren, van hen die men wilde stemmen. Het resultaat was, dat met algemene stemmen, alle zeven Schepenen herbe noemd werden. Aldus kwam de eer ste Municipaliteit van Renswoude en Emmikhuizen tot stand, de overgang van het Gerecht op de Gemeenteraad. Weldra had echter weer een verande ring plaats. 20 april 1798, het 4e jaar van de Bataafse Vrijheid, kwamen twee agenten ter reorganisatie der ge meente-besturen te Renswoude waar zij een Intermediair gemeente-bestuur aan stelden, bestaande ongeveer uit dezelf de personen, die tot nu toe het bestuur hadden uitgemaakt, die zij een verkla ring deden afleggen met de rechterhand op de linkerborst, „dat zij op hun Bur gertrouw, een onveranderlijken afkeer hadden van het Stadhouderschap, Fede ralisme, Aristocratie en Regeeringsloos- heid". Statie-karos uit de andere tijd. O Omdat de Engelsen een inval in Noord-Holland hadden gedaan, moes ten voor het leger van de Bataafse Re publiek, door het geemeentebestuur al hier 2 span paarden en 2 wagens wor den aangeschaft en 2 bekwame voor lieden worden aangenomen, die op vor dering van het Departementaal bestuur van de Rijn moesten worden geleverd te Haarlem. Eveneens moesten binnen 14 dagen 3 man geleverd worden bij de staande Bataafse Armee. Maar wat gebeurde er?... De Rens- woudenaren dachten: Jullie kunnen ons nog veel meer vertellen. Niemand meldde zich. Maar de Bataafse Repu bliek was ook niet mis: Renswoude moest 10 dukaten per rekruut betalen om remplacanten te kunnen aanstellen. Nee, de belangstelling der ingezetenen voor de belangen van het vaderland was niet bijster hoog. Dit bleek nog weer eens te meer toen op 10 oktober 1801 weer stemregisters geopend wer den. Men behoefde alleen maar ja of nee te stemmen. Het ging'over het ont werp van een nieuwe Staatsregeling. Stemplicht bestond er niet, dus men moest maar rustig afwachten wie er kwam. Na een week werden de regis ters weer gesloten, maar van de 216 stemgerechtigden was niemand komen opdagen. Men geloofde het zo zachtjes aan wel. In deze tijd gaat er echter iets op merkelijks gebeuren... VEENENDAAL/GOUDA „Het was niet mijn wil om naar Gouda te gaan", zo zei ds. F. Mallan woensdagavond bij zijn intrede in Gouda. Zijn eerste preek als predikant in Gouda hield ds. Mallan in een stampvol kerkge bouw van de gereformeerde gemeente in Nederland aan het Stationsplein. Van de ongeveer 2000 belangstellenden, waaronder velen uit Veenendaal, moest een groot aantal met een staanplaats genoegen nemen. De intrede-dienst volg de op een bevestigingsdienst in de middaguren. Als bevestiger trad ds. M. van Beek uit Opheusden op. In Gouda is ds. Mallan beroepen in de vacature van dr. C. Steenblok, die in december 1967 overleden is. „De dienaren", aldus ds. Mallan, „moeten het evangelie verkondigen. Jezus zeide tot de discipelen „gaat dan heen en verkondigt het evangelie aan alle creaturen". Dat bedoelde Hij in de breedste zin van het woord en dat betekent, dat gepredikt moet worden van ellende, verlossing en dankbaar heid. Door het evangelie, door Jezus alleen, kan men Slechts de ware vre de met God vinden". Naar aanleiding van de verzen 15 en 16 uit Galaten I deelde ds. Mallan de prediking in drie punten: „Goddelijke afzondering", „Veelomvattende op dracht" en „Onvoorwaardelijke over gave". „De apostel Paulus", aldus de dominee, „gewaagt in zijn brief van het eeuwige wonder van de vrije soe vereine genade Gods. Dat deed Pau lus niet toevallig, want hij rekende zichzelve tot een ernstige zondaar. Ver der schrijft Paulus, dat hij vanaf zijrf moeders lijf werd afgezonderd. Een afzondering, om later door God in Zijn dienst te worden gebruikt. Christus, de Zoon, werd knecht, werd middelaar en werd verworpen door Zijn eigen volk. Maar God openbaart zich echter al leen in Christus. Paulus heeft dan per soonlijk ervaren. Dit te verkondigen is een veelomvattende opdracht. God opende door Christus de weg tot ver zoening en de weg tot gerechtigheid. 75/80opw 70/75 65/70 60/65 48—55 36—52 27—44 63—65 47—51 17—35 33—37 1 25—50 22—40 22—26 ADVERTENTIE Opgave ha klasse mm maat. Appelen Golden Delicious x Yellow Transparant k.2 Stark Earliest k.2 Zuurkroet per 100 kg blank f 6.10 Fabrieksfruit per 100 kg f 10.10 Peren: Kruideniers N.H. Suikerperen Aardbeien per doosje van 250 gram 56—81 3648 x Frambozen per doosjè van 250 gram 5093 x rode bessen 6494, blok 59 x rode bessen per doosje van 250 gram 20—30 Zwarte bessen 80150 x Kruisbessen blonde per doosje van 250 gram 1929 1015 x kruisbessen blonde per kg 6082 2038 Kersen: Franse Meyeling 190184 x Morellen 102104 x Morellen met steel, blok 90 c 24 x Morellen gestriept n blok 89 Pruimen: Krozen 38—64 22—42 Ruthgestter 3745 x Early Laxton 50105 2158 Abrikozen 98100 Groenten: Bloemkool per stuk 2562 939, peulen 210240, tuinbonen 3840, rode kool 7 9, x prinsessenbonen 110280, uien 1522, sla per 100 krop f 5.009.00, kom kommers groene per stuk 1320, snijbonen 160230 130170, savooiekool 3638, spinazie 5965, landbouwerwten 3639, tomaten per kistje van 6 kg f 3.50—5.10 1.101.40, aardappel middel 1219. x is hoofdaanvoer. Alles in centen per kg tenzij anders vermeld. Volgende veilbericht op vrijdag 26-7-1968. Door Hem werd Paulus de grote ver kondiger onder de heidenen". „Paulus", zo zei ds. Mallen tenslot te, „is niet zijn eigen weg gegaan. Het was ook niet mijn wil om naar Gouda te gaan. Maar wat een afgang voor mij leek te worden, werd door Gods genade een wonder". Na de prediking sprak de nieuwe predikant woorden van dank tot o.m. zijn bevestiger, de kerkeraad, de afgevaardigden van de classis Gouda, collegae, gemeentebe stuur (waarvan wegens vakantie nie mand aanwezig was), schoolbestuur en schoolpersoneel. Na het dankgebed werd ds. Mallan toegesproken door ds. Chr. v.d. Woes- tijne uit Barneveld namens de classis Oost, ds. J. Pannekoek uit Terneuzen namens de classis Zuid, kandidaat J. de Groot uit Veenendaal en tenslotte ouderling C. J. Smit namens de kerke raad, die de gemeente verzocht de predikant toe te zingen het le vers uit psalm 135 „Prijst de naam van uwe God". ELST De jeugdcommissie van de KNVB, afdeling Utrecht heeft beslo ten, dat ook wedstrijden gespeeld mo gen worden door de z.g. B-pupillen (ba- by-pupil^n) in de' leeftijd van 8-10 jaar. Tot nu toe was de situatie zodanig, dat de jongen^ pas op 10-jarige leeftijd aan de wedstrijden mochten deelnemen. Dit betékent een aanzienlijke verrui ming van het jeugdvoetbal. Muske tiers zal, indien deze wedstrijden ook in het district Veenendaal worden georga niseerd, in ieder geval met één elftal, en misschien zelfs met twee elftallen, aan deze reeks deelnemen. In verband hiermee verwacht Musketiers een nog grotere toename van het aantal jeugd leden dan thans het geval is, aangezien de jongens van de betreffende leeftijd graag voetballen, doch daartoe tot op heden niet in de gelegenheid waren, be halve dan dat zij met de pupillen (10 - 12 jaar) mochten meetrainen. ELST Op maandag 29 juli hervat v.v. Musketiers de training, teneinde zich snel voor te bereiden op de compe titie, die eind augustus of begin septem ber zal starten. 's Maandags zullen de senioren, ad- spiranten en pupillen trainen, terwijl 's woensdagsavonds de geselecteerde spe Iers en de junioren met de training zul len aanvangen. De training van de se nioren en de junioren zal onder leiding staan van de heer Heikamp. De trai ning van adspiranten en pupillen wordt geleid door jeugdsecretaris A. Quint, die daarbij geassisteerd wordt door enige jeugdleiders. Geboren: Charlotte Ellen, d.v. H. J. H. Kerkhoven en G. A. Jong; Marion Yvonne, d.v. J. Hoedeman en J. J. van Barneveld; Barta Berendina Willemi- na, d.v. E. H. W. Crabbendam en W. Ruisch; Cornelis, z.v. C. Budding en G. Heijkamp. Overleden: Gerrit Koudijs, 88 j., e/v H. van de Bruinhorst, Veenendaal; Harmpje Katerberg 86 j., gehuwd gew. met J. Warringa, Eist. Elders overleden: te Arnhem: Geer- truida van Oort, 61 j., gehuwd gew. met E. Lelievelt. Ingekomen: Hoefsloot, A. B., van Hil versum; Hofman, A., van Lienden; Idrissi, El H. A., van Bergen op Zoom; van Doorn, K., g/m Puijk van Echteld; de Bree, C. M., met gezin van Zeist; Spruijt, N., van Zuid-Afrika; Me- jouh, A. A. M., van Frankrijk; Ben Ab- derrahman, A., van Marokko; Bakkioui, A., van Utrecht; Schaap, C., van Hilver sum; Klootwijk, D.', van Apeldoorn; Vonk, A., van Driebergen-Rijsenburg; v$n Kooten, G. H. g/m van Zanten van Veenendaal; Amar Abdelkader M., van Utrecht. Vertrokken: Volmer, F. G., naar Eg- mond aan Zee; van Breenen, J., met gezin naar Veenendaal; Drost, A., wed. v. Overeem naar Doorn; Rini, L., met gezin naar Italië; Nab, H. W. A., met gezin naar Ede; Boldewijn, R. R., naar Wageningen; Bijsterbosch, B. J., g/m Born naar Arnhem; Scholtens, H. W., met gezin naar Veenendaal; van Gin- kel, W., met gezin naar Apeldoorn. RENSWOUDE Zaterdag 3 en 10 augustus organiseert de voetbalvereni ging „Renswoude" het Taets van Apie- rongen bekertoernooi. „Renswoude" dat zelf de bokaal in de prijzenkast heeft, zal deze dit jaar moeten verdedigen. Deelnemende verenigingenKNVB 4e klasser Harskamp 1 en 2, 2e klasser afd. Utrecht SVM-Boys 1 en 2 (Maar tensdijk), 2 e klasser afd. Utrecht Val leivogels 1 en 2 .(Scherpenzeel) en de kersverse kampioenen Renswoude 1 en 2 (le klasse Afd. Utrecht.). Zaterdag 17 augustus zullen het le, 2e en 3 elftal naar Uithoorn trekken om daar in een oefenduel hun krachten te meten met KNVB 4e klasser (zondag) VDO. Voor de zaterdagen 24 en 31 aug. zal men trachten voor het 2e en 3e elf tal enkele oefenwedstrijden vast te stel len tegen de buren„v oedAn len tegen de buren „Advendo", „Val leivogels" en „De Batelaar". Ook de junioren en adspiranten zul len enkele vriendschappelijke wedstrij den spelen. RHENEN Burgemeester en wet houders van Rhenen hebben per 1 sep tember a.s. benoemd tot chef-zwem meester-bedrijfsleider van het over dekte instructiebad „Lijsterberg" de heer L. H. van Schoonhoven. De heer Van Schoonhoven woont mo menteel in Leeuwarden.

Digitale periodieken - Gemeentearchief Veenendaal

De Vallei | 1968 | | pagina 5