ZATOPEK ONDERTEKENDE „LIBERAAL SCHRIJVEN"
BRAAT!
Grote Engelse bankfusie
thans van de baan
Rekening houden
met krachtdadig
Sov j et-optreden
KEUKENS?
NAVO-gebouw
deel Parij se
universiteit
HET WEER
/IV EUROPA
Het leven nemen
zoals het is
Nadelen fusies
Nasser zwijgt
over z'n ziekte
Zuidslaviër ter
dood veroordeeld
Geen toestemming van regering
In Irak censuur
opgeheven
Vakbondsblad pleit voor
realistische houding
Oostduitsers
wekken ergernis
jJÈÉÉfeia.
UIT LIEFDE
SPORTKAMPIOEN
WERELD MET
VREDE
COKCURRE1ST1E
HEFTIGE STRIJD
Ergernis
Moeilijk
Indrukwekkend
Geen brand
VRIJDAG 26 JULI 1968
Van een onzer medewerkers
PRAAG De legendarische, on-
onoverwinnelijke langeafstandloper
Emile Zatopec, of wel de Locomo
tief (46) opent zelf de deur van zijn
ruime flat in een stille Praagse
straat.
Hij is daar zo goed als onvind
baar, want hij heeft als pronkstuk
van de natie een geheim telefoon
nummer, temeer omdat zijn vrouw
Dana ook zeer bekend is als wereld
kampioene speerwerpen.
Zatopec lacht breed, maar kan
geen hand geven, omdat ze beide in
het gips zitten. Hij viel uit een
boom bij het kersenplukken en brak
zijn middenhandsbeentjes op drie
plaatsen.
Toch draagt hij gewoontegetrouw
een donkerrood 'trainingspak. De
woning is afgeladen met trofeeën
en souvenirs uit de hele wereld.
Op de grond liggen de speren van
Dana, die even goedendag zegt en
zich daarna niet meer laat zien.
Zatopec is heel spontaan en vrien
delijk en hij spreekt Duits, Engels,
Tsjechisch en Russisch door elkaar.
Hij ondertekende onlangs de „Brief
van tweeduizend woorden", waarin
zeventig vooraanstaande burgers op
riepen tot actieve stteun voor de
democratisering.
„TOCH WAS
DIE BRIEF
'N GEVAAR
VOOR DE REPUBLIEK"
Hoewel de politieke belangstelling van Zatopek niet on
bekend is, was zijn handtekening, vooral in het
communistische kamp, toch zeer opvallend, want Emile
Zatopek is luitenant-kolonel in het Tsjechische leger.
„Ik ben maar een overste honoris causa hoor, want ik
werd alleen maar bevorderd, omdat ik zo hard kon lo
pen. Laat ik eerst zeggen dat Fanny Blankers-Coen ge
weldig is. Doe haar de groeten. Ze heeft veel gedaan voor
de jeugd, voor de emancipatie van de vrouw, door te la
ten zien wat mogelijk is."
PARIJS Het voormalig ge
bouw van de NAVO aan de Por
te Dauphine in Parijs zal een
onderdeel worden van de Parij-
se universiteit. Er zullen vijf
duizend of zesduizend studenten
in kunnen worden ondergebracht
van de twaalfduizend nieuwe
studenten die dit jaar verwacht
worden.
Daarmee zal het aantal stu
denten aan de Parijse universi
teit bijna 130.000 bedragen. Het
machtige gebouw, dat in de
vorm van een kolossale letter
A tussen 1955 en 1959 werd neer
gezet aan de rand van het Bols
de Boulogne door architect
Jacques Carlu, staat op een ter
rein van twaalfduizend vierkan
te meter.
Het is opgetrokken uit gewa
pend beton en bood in de tijd
dat de NAVO er huisde plaats
aan twaalfhonderd ambtenaren.
Het is zes verdiepingen hoog,
bevat elfhonderd bureaus, een
grote raadszaal en twaalf confe
rentiezalen, alle opgetrokken uit
vulcanische lava en rode bak
steen.
Ten tijde van de NAVO waren
er tevens in ondergebracht een
postkantoor, een bank, een kran
ten- en tijdschriftenkiosk, een
grote bibliotheek, drie restau
rants en een reisbureau.
De Franse regering heeft het
gebouw van de NAVO overgeno
men, omdat geen enkele inter
nationale organisatie er het be
drag voor kon betalen dat de
NAVO vroeg.
BERKEL/RODENKIJS. De 57-ja-
rige tuindersknecht D. Oosterwij k is
gistermiddag in Berkel-Rodenrijs met
zijn bromfiets bij het oversteken van
een weg verongelukt. Hij werd aange
reden door een hem achteropkomende
auto. Hij overleed tijdens het vervoer
naar het ziekenhuis.
Plaats
h
8
wind
max. temp.
gisteren
neersl.
afgel. 24 u.
Den Helder
g.bew.
n
16
0.2
Ypenburg
zw.bew.
nnw
17
0
Vlissingen
zw.bew.
n
18
0
Eelde
h.bew.
n
17
0.7
De Bilt
zw.bew.
nnw
17
0.2
Twente
zw.bew.
nnw
17
2
Eindhoven
zw.bew.
nw
17
0
Z.-Limburg
zw.bew.
w
16
0
Helsinki
h.bew.
n
21
0
Stockholm
onbew.
nnw
0
Oslo
l.bew.
nno
21
0.3
Kopenhagen
l.bew.
nno
18
0.1
Aberdeen
g.bew.
nnw
14
0
Londen
g.bew.
nnw
22
0
Amsterdam
zw.bew.
nw
18
0.6
Brussel
g.bew.
wnw
19
0.1
Luxemburg
g.bew.
nnw
17
0
Parijs
h.bew.
nno
20
0
Bordeaux
onbew.
nno
28
0
Grenoble
zw.bew.
windst.
22
0
Nice
onbew.
nno
24
0
Berlijn
zw.bew.
nno
18
16
Frankfort
zw.bew.
nw
18
0
München
g.bew.
nw
20
1
Zürich
zw.bew.
n
21
0
Genève
onbew.
windst.
23
0
Locamo
l.bew.
windst.
25
0
Wenen
regen
wnw
22
2
Innsbruck
regen
on o
18
0.1
Belgrado
regen
wzw
27
4
Athene
onbew.
windst.
32
0
Rome
onbew.
ono
26
0
Barcelona
onbew.
nnw
27
0
Madrid
onbew.
windst.
36
0
Mallorca
onbew.
windst.
30
0
Lissabon
onbew.
nnw
28
0
„Kijk eens, ik heb heel lang in een paradoxale situatie geleefd. Toen ik in de
jaren vijftig geweldig bekend werd en over de hele wereld reisde, zaten hier
thuis de beste mensen in de gevangenis. Wij hadden alles en zij hadden niks.
Dat was tekenend voor het regime en het was voor Dana en mij geen leuke
situatie.
Ik ben geen held of een revolutio
nair. Ik heb eenvoudig geleerd het le
ven te nemen zoals het is en ik moet
zeggen dat ik uit ervaring spreek, hoe
wel dat arrogant klinkt. Ik heb vrijwel
alle grote politieke leiders in de hele
wereld persoonlijk ontmoet: Soekamo,
Mao, Kroestsjef, Breznjef, noem maar
op.
Tijdens het conflict om Korea wist ik
misschien wel het beste in het hele land
wat er aan de hand was, want ik was
er geweest en ik had met iedereen ge
sproken. De grootste fouten worden al
tijd gemaakt in die landen, waar men
oorlogen wil, prestige-objecten en
machtsuitbreiding, terwijl de eigen be
volking niet te eten heeft.
Ik heb hier wel eens gezegd dat het
onzin was miljoenen beschikbaar te
stellen voor de oorlog in Korea, terwijl
er hier geen geld was voor de eigen
jeugd. Dat bracht beroering en men
verweet mij dat ik geen communist
was.
Ik ben wel communist, maar dan al
leen uit liefde voor de mensen en niet
als 't er om gaat macht over mensen
uit te oefenen. Nog niet zo lang geleden
mocht ik geen uitnodiging aannemen
om als eregast naar Engeland te gaan
voor de landenwedstrijd tegen Tsjecho-
Slowakije. Dat had een politieke achter
grond".
Toch tekende hij als officier de libe
rale brief.
„Ik was er eigenlijk tegen dat die
brief werd gepubliceerd en dat komt
omdat ik misschien de Russen beter
ken. Twee weken voor die brief was
ik met parlementsvoorzitter
Smrkovsky in Rusland en in een
gesprek met hooggeplaatste Russi
sche leiders bleek het volstrekt onmo
gelijk om begrip te vinden voor onze
nieuwe stromingen.
Zij konden eenvoudig niet begrijpen
dat het niets met contra-revolutie te
maken heeft. Ik heb gezegd dat wat
er in Tsjecho-Slowakije gebeurt de
beste propaganda is voor het socialis
me die men kan bedenken, maar het
sloeg niet in.
Omdat ik dus het standpunt van de
Russen zo goed kende, vreesde ik dat
publikatie van die brief onze leiders in
moeilijkheden zou brengen. De andere
ondertekenaars vond ik echter voor
honderd procent betrouwbaar en met
de inhoud van de brief was ieder het
eens, maar ik wist dat de Russen er
geen begrip voor zouden hebbfen en dat
ze boos zouden worden.
Mij vrienden zeiden toen: Als je het
niet durft, dan maar niet. Dus heb ik
natuurlijk ondertekend. Het was de be
doeling dat ik als sportkampioen zou
tekenen en niet als militair. Mijn rang
is er toch bijgekomen en zodra de brief
officieel was bestempeld als ontoelaat
baar, stond mijn militaire chef hier in de
kamer.
„Begrijp je wel wat je gedaan hebt?
Dit is ontoelaatbare contra-revolutie",
zei hij.
Ik legde uit dat ik die reactie had
verwacht en ik wees erop dat Lenin
zelf geleerd heeft: Vrije discussie tot
het besluit is gevallen!"
Zatopek zit nu nog te schudden van
het lachen als hij denkt aan het gezicht
van zijn woedende chef. Hij weigerde
echter een woord terug te nemen en de
chef kondigde een yergadering van de
sportofficieren aan om het „walgelijke
gedrag" van Zatopek te bespreken. Hij
mocht daar zelf niet bij zijn, maar van
zijn collega's hoorde hij later dat de
voorstellen om hem met geeweld tot in
keer te brengen vrijwel unaniem wer
den verworpen.
De officieren weigerden mee te doen
aan „stalinistisch optreden", iets waar
aan men zich al twintig jaar had geër
gerd. Een collega-overste die Zatopek
in een ingezonden brief „een politieke
analfabeet" noemde, moest ijlings bak
zeil halen. Zatopek behaalde de zege.
„Toch", zegt Zatopek, „was die brief
gevaarlijk voor de republiek, want het
had de vonk in het kruitvat kunnen
zijn. Heus, ik ken de Russen".
„Na alles wat ik heb gezegd, zal
het raar klinken, maar toch houd ik
van de Russen. Maar ze zijn sterk,
gevaarlijk sterk. Als ik het recht had
te kritiseren, zou ik opmerken dat
hun fout is dat ze nog een socialisti
sche politiek voeren die honderd jaar
oud is. Marx had in zijn tijd gelijk,
toen hij wees op de tegenstelling tus
sen de grote rijkdom en laat ons zeg
gen de armoede van de arbeiders in
Enschede".
„Maar het gaat allang niet meer
om de geweldige tegenstellingen tus
sen kapitalisme en socialisme. Wat
nu de belangrijkste rol speelt is de
tegenstelling tussen de ontwikkelde
en niet-ontwikkelde landen. Daarom
zal de Sovjet-Unie, als er wat ge
beurt eerder met Amerika samen
gaan dan met China. Daarvan bei) ik
overtuigd.
Waar het om gaat is het maken van
een wereld met vrede, zonder het ge
vaar van een atoomoorlog", aldus luite
nant-kolonel Zatopek van het Tsjechi
sche leger.
„Ik ben wel geen politicus, maar ik
vind dat ik het wel een beetje kan be
kijken, want ik ben overal geweest en
ik heb ze allemaal ontmoet
NEW YORK De federale handels
commissie in New York gaat de mas
sale zg. pakket-fusies in de Verenigde-
Staten onderzoeken. Zij wil weten in
hoeverre de economie en de consu
ment erdoor wordt geschaad.
Een „pakket-fusie" is een steeds
meer gebruikt middel om een con
cern te vormen uit een aantal kleine
ondernemingen met een gevarieerd
pakket aan produkten en diensten.
CAIRO Binnen enkele dagen zal
de Egyptische president Nasser naar
de Sovjet-Unie vliegen om een medi
sche behandeling te ondergaan. Waar
aan Nasser lijdt is niet bekend en zelf
onthulde hij ook niets over de kwaal
waarvan hij, naar hij zei, al twee
maanden last heeft.
Wel is bekend dat de Egyptische
president al jaren lijdt aan suiker
ziekte. Hij werd daarvoor in het ver
leden ook al eens besandeld. In een
bijeenkomst van de Arabische socialis
tische unie, de enige politieke partij
in Egypte, liet Nasser weten dat hij op
aanraden van Russische artsen het ro
ken had opgegeven.
In de Sovjet-Unie zal hij twee tot
drie weken doorbrengen in een herstel
lingsoord in Georgië. Tegelijk met de
aankondiging van zijn reis zei Nasser
dat hij zich met vreugde zou terug
trekken uit zijn functie „wanneer een
maal het stigma van de nederlaag
door Israël is weggenomen".
„Als de donkere schaduw van de
nederlaag is verdwenen, hoop ik dat
een nieuwe generatie de banier zal
verder dragen", aldus Nasser. „Dan
kan ik naar huis gaan".
Met allebei zijn handen in het
gips staat deberoemde lange
afstandloper Zatopek een onzer me
dewerkers te woord in de tuin van
zijn huis in Praag.
ADVERTENTIE
TE KUST EN TE KEUR IN ONZE
SHOWROOM: KAYERSDIJK 97
APELDOORN - TEL. 05760-31970
OOK'S ZATERDAGS GEOPEND VAN 9 TOT 12 UUR
BELGRADO Een rechtbank in de
Zuidslavische hoofdstad Belgrado heeft
gisteren de doodstraf uitgesproken
over de 24-jarige Ivan Jelic. De jonge
man had twee maanden geleden twee
tijdbommen geplaatst in het centraal
station van Belgrado. Veertien mensen
liepen daarbij verwondingen op. De
rechtbank verklaarde dat de jongeman
de explosieven had neergelegd op be
vel van een groep terroristen in Oos
tenrijk en West-Duitsland.
LONDEN De kans dat er in Engeland een monsterbank komt bestaande
uit Barclay, Lloyd en Martin, is voorlopig verkeken. De regering heeft een
dergelijke fusie verboden. Maar zij heeft er geen bezwaar tegen dat Barclay
en Martin samen gaan werken, zo is gisteravond bekendgemaakt door de
minister van Handel.
het geboden dat er een voldoende aan
tal financieringsbronnen blijft voor
kleine en middelgrote zqken in Enge
land.
Onmiddellijk na het afkondigen van
het veto heeft Barclay een bod uitge
bracht van 105 miljoen pond op Mar
tin. De directie van deze bank heeft
haar aandeelhouders onmiddellijk de
raad gegeven het aanbod aan te ne
men. Deze bank keek al geruime tijd
uit naar fusiemogelijkheden, omdat
zij de concurrentie met de zogenaam
de grote vijf in de Engelse bankwe
reld steeds moeilijker vond worden.
Van de grote vijf blijven er nu nog
zelfstandig over de Midland Bank en
Lloyd, want er is al een fusie gaande
tussen de National Provincial en de
Westminster Bank. Daar heeft de re
gering geen bezwaar tegen gemaakt.
Aan het besluit van de minister van
Handel is een heftige strijd achter de
schermen voorafgegaan, terwijl de ge
hele fusie-affaire de laatste maanden
werdbehandeld door de Commissie
voor de monopolies, die er zich in
opdracht van de regering over moest
beraden.
De commissie heeft de regering vo
rige week geadviseerd om de fusie
tussen Barclay, Lloyd en Martin niet
goed te keuren. Omdat de meerder
heid waarmee dit advies werd gege
ven niet groot genoeg was om onmid
dellijk een veto uit te spreken, heeft
de regering de zaak nog een week na
der overwogen.
Het belang van het publiek zou niet
zijn gediend met een monsterbank, al
dus de minister van handel. Hij vindt
Bovendien zou er te weinig concur
rentie zijn, meent hij. Daar wegen de
kostenbesparingen als gevolg van een
grote fusie niet tegenop. Bovendien
was hij bang voor een nog veel verder
gaande concentratie, waardoor er
maar twee grote groepen banken zou
den overblijven.
Barclay en Lloyd hebben daarente
gen aangevoerd dat zij samen beter
zullen kunnen concurreren tegen de
grote banken in het buitenland.
BEIROET De censuur op de pers
in Irak, die sinds de revolutie van 1958
bestond is opgeheven. De nieuwe
Iraakse minister van Cultuur en Voor
lichting, dr. Taha Al-haj Elias, heeft
echter gewaarschuwd geen misbruik
van deze vrijheid te maken. Dit werd
gisteren bekendgemaakt over Radio-
Bagdad.
De minister heeft ook besloten de pu
blikatie van particuliere dagbladen toe
te staan. Eigenaars van dagbladen die
onder het vorige week afgezette be
wind niet mochten verschijnen, zullen
worden opgeroepen een verzoek tot
verschijning in te dienen.
Van onze speciale verslaggever
PRAAG „Wie realistisch is. moet ook rekening houden met de mogelijk
heid van een krachtdadig ingrijpen van de Sovjet-Unie in ons land", al
dus een zeer belangrijk commentaar in de Prace van Mi-los Odchazel, met wie
wij gisteren een interview publiceerden.
Dit is de eerste officiële reactie van
Tsjechoslowaakse zijde op het komende
gesprek met de Russische partijleider
Breznjef waarvan tqd en plaats nog on
duidelijk zijn. Berichten dat de Russi
sche leider al onderweg zou zijn, wor
den hier ontkend.
„Afgezien hiervan zal het zeker op
korte termijn zijn en we zullen ons ge
zond verstand daarbij moeten gebrui
ken. Er zijn verschillende meningen
over de vraag of het conflict kan wor
den opgelost zonder dat Rusland intern
ingrijpt, of een harde lijn zal volgen.
Hierover heeft het partijbestuur een
nog niet gepubliceerde nota van de Sov
jet-Unie ontvangen met eisen. Willen
wij realistisch zijn, dan moeten wij re
kening houden met de mogelijkheid van
een krachtdadig optreden van de Sov
jet-Unie", aldus de Prace, die in dit
verband wijst op de scherpe toon in de
verklaringen van Oost-Duitsland en
Rusland.
„Oost-Duitsland heeft gezegd dat al
le machtsmiddelen moeten worden
aangewend om de socialistische maat
schappij te handhaven en dat de an
ti-socialistische krachten vernietigd
moeten worden"".
De Tsjechen ergeren zich bijzonder
aan het feit dat de Oostduitsers nog
„roomser zijn dan de Moskouse
paus", want Oost-Duitsland is welis
waar een communistische kameraad,
maar toch ook een land van Duitsers,
die mede-verantwoordelijk zijn voor
het uitbreken van de tweede wereld
oorlog en die is men in Tsjecho-Slo
wakije nog niet vergeten.
Prace schrijft: „Oost-Duitsland eist
nu eindelijk een krachtig ingrijpen,
maar op welke maatregelen doelt men
eigenlijk? Men wil dat hard wordt op
getreden tegen rechtse, anti-socialisti
sche krachten, die de grondslagen van
onze Marxistisch-leninistische maat
schappij hebben verstoord. Men eist dat
de persvrijheid ogenblikkelijk wordt in
getrokken en dat de grenzen van het
Pact van Warschau verzekerd worden,
eventueel door buitenlandse troepen.
Als men deze eisen gaat inwilligen,
betekent dat geen overleg, maar 'n in
greep in de soevereiniteit van een staat,
een poging om de interne verhoudin
gen met geweld te wijzigen. Dit terwijl
wij een overwegend socialistisch land
zijn".
Prace concludeert hieruit dat het be
gin van de onderhandelingen met de
Sovjet-Unie daarom zeer moeilijk zal
zijn.
Het blad roept de burgers op Dub-
cek eensgezind te steunen en hem hun
absolute vertrouwen te geven. „Laten
we Dubcek en zijn delegatie tienduizen
den verklaringen van aanhankelijkheid
sturen met miljoenen handtekeningen.
Hiermee tonen we onze solidariteit en
de wens onze eigen weg te gaan. Zon
der compromissen zullen wij principieel
het democratische socialisme steunen.
Het gaat er om rustig, maar zelfbewust
de mening van het voHc mede te de
len. De bijeenkomst zal een beproeving
zijn waarbij iedere stem van vertrou
wen belangrijk is", aldus het commen
taar in het vakbondsblad.
De Tsjechoslowaakse televisie liet
"een juridische deskundige aan het
woord om de bepalingen van het Pact
van Warschau toe te lichten. Hij wees
erop dat reeds in de préambule de
soevereinteit van de leden wordt ge
garandeerd; dat bedreigingen om in
vloed uit te oefenen worden afgewe
zen en dat elk lid van 't pact zonder
toestemming een eigen interne politiek
kan voeren".
De eensgezindheid van de Tsjechen
is indrukwekkend. Na de kritiek op 't
studentenblad en het legerorgaan over
de artikelen betreffende radio Freies
Europa in München, is deze artikelen
serie onmiddellijk gestopt. De redacties
willen elke kans om een verkeerde in
druk te wekken voorkomen. Dat blijkt
ook uit het absolute zwijgen over de
Russische legermanoeuvres bij de Oos
telijke grens van Tsjecho-Slowakije.
De prijs der overdrijving gaven de
Tsjechische bladen gisteren aan een
Roemeens avondblad, dat schreef dat
de bloedige schaduw van Nazi-generaal
Heydrich wederom boven Praag hangt.
Men beijvert zich vooral om de be
schuldigingen uit Oost-Duitsland te
weerspreken. Over het Oostduitse be-
DUBCEK
vertrouwen
richt dat een stroom Westduitse oorlogs
ophitsers als toeristen vermomd Tsje
cho-Slowakije binnendringt, wordt op
merkt dat tachtig procent van de gas
ten uit communistische landen komt.
De televisie liet beelden zien van een
nachtoefening van de grensbewakers in
het westen, die zeer paraat zijn. De 530
personen die hier in de eerste helft van
dit jaar werden aangehouden bij een po
ging naar het westen te vluchten,
kwamen voor veertig procent uit Oost-
Duitsland.
Interessant is het bericht dat men
uit een Zuidslavische krant heeft over
genomen: „De Tsjechen moeten niet
niet de Russen praten zo lang niet al
le Russische troepen weg zijn". Dit
terwijl de Russen officieel allang weg
heten te zijn, maar dat gelooft nie
mand meer.
Een Tsjechische journalist zegt
hierover: „Onze kranten hebben
tv'el stéëdè gescfrrëVeh dat er weef- Ti
afdeling Russen was vertrokken,
maar 't bericht dat er absoluut geen
Russen meer in het land zijn brengt
men niet. Op dergelijkke verschillen
moet men hier letten".
Het satirische kunstblad Literami
Listy publiceert een spotprent met de
Russische partijleider Breznjef als woe
dende, vervaarlijke brandweerman die
met alle geweld een brand wil blussen
in het Tsjechsche huis, terwijl een
machteloze Dubcek roept: „Maar er is
hier helemaal geen brand!"
ADVERTENTIE
HET MEEST ZUIVERE NATUURPRODUCT
Volgens een 2 eeuwen oud recept ge
stookt in de distilleerderij van N.V. Joh.s
Verhoeven, 5s-Graveland.
BRUSSEL Een ontploffing in een
aluminiumfabriek in Duffel bij Antwer
pen heeft gistermiddag het leven ge
kost aan een van de arbeiders. Twee an
deren werden ernstig gewond.
ADVERTENTIE
