notities
r
Wat zal de klei van onze
nieuwste polder
Flevoland prijsgeven?
Pelgrimage naar het graf
van Jacob van Lennep
Kiek eens
'n molen
Gesprek tussen bouwers
Rooipremie af
voor
boomgaarden
Varen op de Rijn
Kleurrijk
Auto verzekerd mèt of zonder
jMaarnu...| de ..alcoholclausule
mmAütS
eVSV
m
Scheppend Ambacht timmert
meer aan de weg
.u
SCHAKEN T door H. KRAMER
Laag klei
Romeinen
n mut ri
fa.
ill A«
a m mm&
DAMMEN
door J. M. BOM
BRIDGE
door H. W. FILARSKI
V
KRUISWOORDRAADSEL
rrr
In het pas drooggevallen
Zuidelijk Flevoland (54.900
ha) komt binnenkort het on
derzoek op gang naar sporen
van vroegere bewoning en res
ten van vergane schepen en
hun inventaris. Het wachten
is op een verdere verlaging
van het grondwater en het
opkomen van riet, waardoor
het vlakke polderland begaan
baar wordt, zonder gevaar
van wegzakken in de slappe
bodem.
Dat zegt de heer G. D. van
der Heide, archeoloog bij de
Rijksdienst voor de IJssel-
meerpolders, die de leiding
heeft van het oudheidkundig
onderzoek. De eerste vondsten
waren te voorspellen: wrak
hout en huisvuil. Verrassend
was de vondst van ca. 600 pla
vuizen (tegels) die naar alle
waarschijnlijkheid bij storm
overboord zijn gezet of ge
slagen. Er is namelijk nog
geen wrak aangetroffen bij
deze plavuizen. In veel oude
boerenwoningen in Oost-Ne
derland werden met deze te
gels vloeren gelegd.
Het is moeilijk een prognose
te geven van de vondsten die
te verwachten zijn. Een dikke
kleiafzetting (1 m) bedekt gro
te delen van de nieuwe polder
en slechts de cultuurtechni
sche werken waarmee volgend
jaar een begin wordt ge
maakt, kunnen uitsluitsel ge
ven. Door diepploegen, aan
leg van drainagebuizen en
greppels kan tot een diepte
van een paar meter onderzoek
worden verricht naar de aan
getroffen voorwerpen. Op ba
sis van de vondsten in de N.
O. Polder en Oostelijk Flevo
land is het wel mogelijk
enigszins van te voren te we
ten, wat in de grond aanwe
zig kan zijn.
Het meest spectaculaire on
derzoek is dat naar de
scheepswrakken. Deze opgra
vingen dragen veel bij tot de
kennis van de scheepsbouw in
vroeger tijden en de even
tueel aanwezige inventaris
geeft een indruk van de toen
malige levensomstandigheden.
In de oudere polders zijn tot
nu toe ca. 180 wrakken ge
vonden. Desondanks is de heer
Van der Heide niet optimis
tisch omtrent de verwachtin
gen in Zuidelijk Flevoland.
Het zuidwestelijk deel van de
Zuiderzee heeft grotendeels
buiten de vaarroutes gelegen
en dit heeft zijn weerslag op
de hoeveelheid wrakken. Men
schat het aantal wrakken op
40 a 50.
Een voordeel is, dat de
meeste schepen na het zinken
snel zullen zijn weggezakt in
de slappe bodem en beschermd
zijn tegen de golfslag. Dit
houdt de mogelijkheid in, dat
misschien enkele gave exem
plaren met de inventaris ge
vonden kunnen worden. De
meeste opgravingen dateren
uit de laatste vijfhonderd jaar.
Tot nu toe zijn de archeolo
gen teleurgesteld in de vond
sten van oudere datum, in 't
bijzonder uit de Romeinse
tijd.
Het is bekend dat de Romei
nen gebruik hebben gemaakt
van het toenmalige Flevomeer
en dus is de kans, volgens de
heer Van der Heide, niet bij
voorbaat uitgesloten dat een
Romeins scheepswrak gevon
den zal worden. Elke scheeps-
rest die aangetroffen wordt,
zal nauwkeurig op ouderdom
worden onderzocht.
Er zijn geschreven bronnen
met aanduiding van verloren
gegane bezittingen aan de kust
van de Zuiderzee (dorpen, kas
telen of landerijen) door over
stromingen. Helaas zijn deze
plaatsen niet geografisch vast
gelegd, zodat het onmogelijk
is de juiste ligging na te gaan.
Algemeen is de verwachting
dat hiervan niet veel terugge
vonden zal worden. Het is in
de meeste gevallen klein land-
verlies geweest, dat hoogst
waarschijnlijk in het rand
meer onder water zal blijven.
Tenslotte bestaat er de ver
wachting dat er bewoningsspo-
ren worden gevonden uit de
Steentijd (ca. 3500 v. Chr.).
Het is prehistorici bekend, dat
mmmmwmmmmmmmmmmmm
Op liet oude Kerkhof aan
de Fangmanweg te Oos
terbeek rusten véle geleerden,
schrijvers, schilders, o.a. Ja
cob van Lennep, Mr. Jan van
's Gravenweert, MR. CW.
Opzoomer, de schilders J. W
Bilders, Marie Bilders-van
Bosse, Claas Hendrik Meiners
Xeno MünninghoffTilly Mün-
ninghoff-van Vliet, Van den
Broecke.
Het graf van Jacob van
Lennep, versierd met zijn bus
te in marmer boven de ster
vende zwaan, aan de zijkanten
de emblemen van de magon-
nerie en de emblemen van de
dichtkunst met de namen Von
delen Bilderdijk, dit graf
staat nog altijd in de belang
stelling van vélen, zoals zijn
boeken nog in véle huizen aan
wezig zullen zijn.
De roos van Dékema, Fer
dinand Huyck, Klaasje Zeven
ster. Het gemeentebestuur
heeft ook steeds zorg besteed
aan het monument en 's win
ters werden de marmeren bus
te en de zwaan tegen invrie
zen beschut. Ook bleef zijn
naam voortleven in de mooie
Van Lenneplaan.
Op 25 augustus 1868 stierf
Jacob van Lennep en werd be
graven in zijn geliefd Ooster
beek, waar hij steeds logeerde
in het oude, nog bestaande
hotel Schoonoord.
Honderd jaar geleden. Het
is deze herinneringsdag, 25
augustus, dat honderd leden
uit het geslacht Van Lennep,
een adellijk geslacht, die dag
zullen herdenken. Ze komen
in die tijd de Zuiderzee een
moerassig gebied was, door
sneden met rivieren en zand-
ruggen. Kleine groepen men
sen leefden op die zandheu
vels in de nabijheid van het
water. In de N.O.-polder en
Oostelijk Flevoland is men bij
graafwerkzaamheden op deze
heuvels gestoten en zijn brand
haarden, vuurstenen werk
tuigen en skeletten aangetrof
fen. Verwacht wordt, dat deze
mogelijkheid zich ook voor
doet in het noordelijk deel van
de nieuwe polder.
De permanente tentoonstel
ling van Scheppend 9mbacht
Gelderland blijft 'n belangrij
ke schakel tussen het publiek
en de beoefenaars van toege
paste eigentijdse kunst, maar
het is jammer dat niet alle
kunstenaars uit de afdelingen
er gebruik van maken. Aldus
het bestuur in zijn jaarverslag
over 1967. Men houdt het er
maar op, dat de plaats van de
tentoonstelling voor onze con
treien wat ver uit de buurt is:
Delft. Toch wil het bestuur er
graag op wijzen, dat de ten
toonstelling elk jaar 25.000 be
zoekers trekt.
Om nog meer potentiële be
langstellenden bij het werk
van Scheppend Ambacht Gel
derland te betrekken heeft het
bestuur drie serie fotobrochu-
res aan geïnteresseerden ge
zonden. Ook op de eigen expo
sities worden veel foto's ge
maakt, die ter beschikking ko
men van de adviseur voor
diens werk bij het maken van
offertes. Vele leden helpen een
handje door zelf foto-appara-
tuur aan te schaffen en daar
mee aan 't werk te gaan in
hun eigen atelier.
Door sanering van de finan
ciën, waarbij zowel de over
heid als de leden veel begrip
hebben getoond, is het bestuur
van Scheppend Ambacht Gel
derland er in ge
slaagd de kostenstijging van
de laatste jaren enigszins op
te vangen, waardoor de activi
teiten voorlopig op de oude
voet kunnen worden voortge
zet.
Ter gelegenheid van het 5-
jarig bestaan van de Stichting
„Vrienden van de Gelderse
Molen" te Arnhem organi
seert deze Stichting een Foto
wedstrijd voor amateurfoto
grafen. Een ieder, uitgezon
derd beroepsfotografen, kan
aan deze foto-wedstrijd deel
nemen. Het is de bedoeling
een molen of een onderdeel
van een molen, hetzij binnen
werks of buitenwerks, te fo
tograferen. In deze zomerpe
riode komt men beslist wel in
de buurt van een molen. Al
hoewel het Nederlandse mo-
lenbezit erg teruggelopen is,
is Nederland toch nog altijd
zo'n 1000 molens rijk.
Alle ingezonden foto's wor
den door een deskundige jury
beoordeeld. Een bepaald aan
tal foto's zal worden beloond
met een prijs. Er zijn bijzon
der aantrekkelijke prijzen be
schikbaar: le prijs f 75,-, 2e
prijs f 50,-, 3e prijs f 40,-, 4e
en 5e prijs elk f 20,-.
Alle foto's geen enkele uit
gezonderd, worden gebruikt
voor een door de Stichting te
houden foto-tentoonstelling.
Deze tentoonstelling zal wor
den gehouden op 5 en 6 okto
ber a.s. in de waterradkoren
molen met bijgebouwen aan
de Zijpendaalseweg te Arn
hem. Deze tentoonstelling zal
ook worden bezocfyt door de
deelnemers aan de door de
Stichting op 5 oktober a.s. te
organiseren molentoertocht.
Deze molentoertocht staat
open voor alle automobilisten,
motor- en scooterrijders en
brengt de deelnemers langs
een 10-tal molens door de Be
tuwe. De kosten aan deze mo
lentoertocht verbonden zijn
f 10,- per auto en f 1,- per in
zittende. Voor begunstigers
van de Stichting bedraagt het
inschrijfgeld f 7,50 per auto
en f 1,- per inzittende. Iedere
inschrijver aan deze molen
toertocht krijgt na afloop een
leuke herinnering aan deze
SOEK WW A
van heinde en ver naar Oos
terbeek, een pelgrimage naar
het graf van hun beroemde
voorvader op het eerbiedwaar
dige kerkhof aan de Fang
manweg te Oosterbeek.
JTet bestuur van de Stich-
ting Ontwikkelings- en
Saneringsfonds voor de Land
bouw heeft een rooipremie
vastgesteld voor appel- en pe
reboomgaarden, die vóór 1950
zijn geplant. Het is de bedoe
ling met het rooien van ver
ouderde boomgaarden de pro-
duktie van slechte kwaliteit
fruit te verminderen.
De premie bedraagt f 15 per
hoog of halfstam en f7,50 per
struik met een maximum van
f 1.500 per ha. De te rooien
opstand moet een aaneenge
sloten geheel vormen van ten
minste 30 stuks volgroeide
struiken. Na het rooien moe
ten de percelen goed mecha
nisch bewerkbaar worden op
geleverd.
De premieregeling geldt
voor 3 jaar. De ingangsdatum
is 1 augustus 1968. Van 25 ju
li 1968 af zullen reeds aan
vraagformulieren bij de dis
trictsbureauhouders verkrijg
baar zijn, teneinde een spoe
dige behandeling van in te die
nen aanvragen te bevorderen.
Sinds de straatomroepers
zijn verdwenen zich al
thans niet zo veel meer be
zig houden met rechtstreekse
reclame voor bedrijven in het
openbaar hebben we aller
lei ontwikkelingen gehad. Bij
de straatreclame hadden we
tot dusver de woningbouw nog
niet gezien, maar vanuit die
sector heeft men zich er nu
toch ook in gestort. Aan de
Anklaarseweg kwam dezer da
gen zo'n demonstratie van
hoor en wederhoor, of, zo men
wil, zien en wederzien. De
N.V. Bouwkas der Gemeenten
plaatste een bord met een dui
delijke indicatie naar kwali
teitswaarborgen. Het ant
woord van de NV ABAM staat
op deze foto. Als nog meer
bouwers daar aan het gesprek
gaan deelnemen kan het nog
boeiend worden.
De toeristen die in Rhenen verblijven of Khenen aandoen
kunnen weer varen op de Rijn tussen Rhenen en Arnhem.
De rederij Heijmen uit Lohith heeft tot en met 27 augustus
een dienstregeling ingevoerd met lüxe salonboten op iedere
maandag en dinsdag. Vanuit Rhenen kan men op die dagen
afvaren 's middags om drie uur. Men arriveert dan om kwart
voor zes in Arnhem, vanwaar men met de lijndienst van de
NBM kan terugkeren.
A Is eerste verpakkingsin-
dustrie in Nederland is
Schut Superieur NV overge
gaan tot aanschaffing van
een zeskleurenoffsetdrukma-
chine. Die is bestemd voor het
bedrijf te Eerbeek.
Een rationeel teweeg bren
gen van zeskleurendrukken is
bijzonder belangrijk in het ver
pakkingswezen, omdat afne
mers van Schut Superieur
steeds meer met ontwerpen
komen, die alleen maar in 5
a 6 kleuren kunnen worden
kunnen worden uitgevoerd.
Dat zijn dan drie basiskleu-
ren (of primaire kleuren):
geel, rood en blauw aange
vuld met zwart benevens 1
of 2 fondkleuren.
De nieuwe zeskleurenoffset-
drukmachine betekent een bij
zonder omvangrijke investe
ring voor de onderneming. Zij
stamt uit West-Duitsland. Veel
zijn er nog niet in gebruik.
Het aantal op het continent
van Europa bij verpakkings
producenten aanwezige ma
chines van dit type is aan de
vingers van één hand te tel
len. In Eerbeek is de machi
ne in een volkomen geklima-
tiseerde (unieke) produktie-
ruimte ondergebracht.
^0000000-
Leeuwemest is een pro- 3 ff
10000000000000MM0M0i
Leeuwemest is een pro- 3
baat middel om de wild-
schade aan akkers belang-
J rijk te verminderen. Onder- J
zoekers van het ITBON j
(Instituut voor Toegepast
Biologisch Onderzoek in de 5
Natuur) hebben dat ontdekt.
J Een uitvoerige studie heeft
onlangs als resultaat opge-
3 leverd dat herten, reeën en
ander schadelijk wild van
akkers te verdrijven zijn,
door het uitstrooien van
mest van hun natuurlijke
vijanden. In dit geval van
roofdieren.
Toen dit bekend werd
hebben tal van landbouwers
s bij het Burgeis' Dierenpark 2
5 in Arnhem MB leeuwe-
awsX "Twraafcl Bmmers vol
van dit goedje gingen de
deur uit. Nu echter de
2 meeste leeuwen uit het die-
2 renpark zijn overgeplaatst 2
naar het Burgers' Leeuwen-
park, is in de leeuwemest-
handel stagnatie gekomen.
2 Want er is geen mens die 2
2 het in zijn hoofd haalt om 2
J in het leeuwenpark mest
te verzamelen
\0000000000000000000000000^
\7oor de rechtanken in deze
regio komen nog al eens
zaken voor waaruit anderen
lering kunnen trekken. Het
gaat hier om alcohol en ver
zekering. Bij de verzekering
van auto's kan namelijk wor
den overeengekomen, dat de
verzekeraar geen schade zal
behoeven te vergoeden, als de
bestuurder van de verzekerde
auto onder invloed van alcohol
verkeert. Als een dergelijke
alcoholclausule niet in de po
lis is opgenomen, moet de
automobilist echter niet den
ken, dat hij zijn auto-schade
altijd vergoed krijgt, als hij
onder invloed mocht verkeren.
Iemand had zijn auto all
risks verzekerd. Hij kreeg
aanrijding, waardoor zijn auto
schade opliep. Zijn verzeke
raar keerde hem een schade
vergoeding uit van f 3.433,56.
Later vernam de verzeke
raar echter, dat de automobi
list onder zodanige invloed van
het gebruik van alcohol ver
keerde, dat hij niet in staat
moest worden geacht zijn auto
naar behoren te besturen. De
verzekeraar stelde zich nu op
het Standpunt, dat hij geen
schade had behoeven te ver
goeden. Voor de rechtbank
vorderde hij het door hem be
taalde bedrag ad f 3.433,56 te
rug van de automobilist.
\7"an zijn kant wees de auto-
mobilist er op, dat de po
lis geen alcoholclausule be
vatte. In folders, waarmede
de makelaar aan deze verze
kering bekendheid placht te
geven, stond uitdrukkelijk
vermeld: „Geen alcoholclau
sule."
Zelfs indien bij hem (de
automobilist) grove schuld zou
moeten "öft'en aai^-m-
men, had de .-r ue
schade moeten vergoeden. Dat
geldt te meer, als die grove
schuld zou bestaan in rijden
onder invloed van alcoholhou
dende drank. In de polis ont
breekt immers een alcohol
clausule en dit ontbreken
wordt zelfs extra onder de
aandacht gebracht in reclame
folders, zo betoogde de auto
mobilist.
ITierop repliceerde de verze-
keraar, dat het ontbreken
van een alcoholclausule alleen
maar betekent, dat niet het
enkele feit van het rijden „on
der invloed" zonder meer
meebrengt, dat de auto-eige
naar niet verzekerd is. Doch
anderzijds is de verzekeraar
in bepaalde, bijzonder ernsti
ge gevallen van dronken rij
den gerechtigd dekking te wei
geren.
Met een strafvonnis van de
rechtbank lichtte de verzeke
raar toe, dat het hier een bij
zonder ernstig geval van dron
ken rijden betrof. De automo
bilist had veel te veel gedron
ken, aldus de verzekeraar.
De rechtbank overwoog, dat
de mutemoWWst wist, dat hij
een aanzienlijke hoeveelheid
alcoholhoudende drank tot
zich genomen had. Deson
danks is hij met zijn auto
gaan rijden. Aldus heeft hij
zich willens en wetens blootge
steld aan de geenszins geringe
kans, dat hij aanzienlijke
schade aan zijn auto zou toe
brengen. In ieder geval heeft
hij rijdende gelijk hij deed
gehandeld met een in laak
baarheid aan opzet grenzende
schuld.
De rechtbank stelde voorop,
dat iedere overeenkomst van
schadeverzekering waarbij de
verzekerde dekking bedingt
van door de verzekerde zelf
opzettelijk toegebrachte scha
de, ongeoorloofd is. Zo'n over
eenkomst is immers in strijd
met de goede zeden en mits
dien van rechtswege nietig.
Ditzelfde geldt voor een
schuld, welke in laakbaarheid
aan opzet grenst. Als zodanig
geldt de schuld van een auto
mobilist, wiens handelwijze zo
zeer gevaar verwekt, dat hij
geacht moet worden, dat ge
vaar zelve te hebben beoogd
en daarop zijn oognïerk te*
hebben gericht.
In het onderhavige geval
kan van een zodanig oogmerk
bij de automobilist worden ge
sproken, daar hij op hoogst
roekeloze en onvoorzichtige
wijze „onder invloed" heeft
gereden. Met deze redenering
wees de rechtbank de vorde
ring van de verzekeraar toe.
HET naspelen van goede partijen is
•en plezierige bezigheid die voor ve
len. afgezien van het nut voor het op
voeren van de eigen speeLsterkte, te ver
gelijken is met het lezen van een span
nende detectiveroman. Elke situatie kan
op het bord gereproduceerd en bestu
deerd worden en met een beetje fantasie
kan zelfs de spanning worden aange
voeld die er heerste op het moment dat
de partij werkelijk gespeeld werd. Laatst
hoorde 11c iemand tegenwerpen, dat de
verrassende ontknoping zoals die in goe
de detectives voorkomt toch maar heel
zelden in een schaakpartij terug te vin
den is. Toegegeven: niet in elke partij
komt een dergelijke ontknoping voor.
Maar zeldzaam zijn dit soort partijen
toch bepaald niet. Als voorbeeld volgt
hieronder een partij die kort geleden
werd gespeeld in een clubwedstrijd tus
sen twee bedrijfsschaakclubs. óm de
vergelijking met een detectiveroman
compleet te maken moet de diagramstel
ling worden beschouwd als de platte
grond van het terrein der misdaad en
wordt de oplossing van het drama over
gelaten aan de vindingrijkheid der le
zers.
Wit: B. MUNKA. Zwart: I. VAMOSI.
Boedapest 1968.)
Konlngsindische verdediging.
1. d2—d4, Pg8—f« 2. C2C4, g7—g6 3.
Pblc.l. Lf8—K7 4. e2—e4. d7—d« 5.
Pgl—e2.
(Een zeldzame voortzetting die een en
kele maal is toegepast door de Ameri
kaanse schaakmeester George Kramer.)
5. 0-0 8. Pe2—g3, e7—e5 7. d4—d5,
p|«-^a«a
(In een party Kramer Evans, New
York 1954 volgde: 7Pe8 8. Le2, a5
h4, f5 10. exf5, gxf5 u. £4 met moeilijk
spel en ongeveer gelijke kansen.)
8. Lfle2, c7cc5
(Het is al duidelijk, dat zwarts vorige
zet geen gelukkige geweest ia want op 8.
Pc5 komt 9. b4.)
9. h2—h4
(Daarmee begint de rechtstreekse aan
val. Het vervelende voor zwart is, dat
hij niet goed 9h5 kan spelen wegens
10. Lg5. Gaat het zwarte paard later zijn
post op 16 verlaten dan moet zwart reke
ning houden met een stukoffer op h5.
Gaat het paard niet weg dan hangt toch
voortdurend ruil op f5 gevolgd door
Lxh5 in de lucht.)
9Pa6—c7 10. h4—h5, a7—a«
(Tegenaanval is de beste verdediging.)
11. a2—a4 Lc8d7 12. i)5—h6, Lg7-n8 13.
Lel—g5. Ta8—b8 14. Ddl—d2, b7-b5 15.
a4xb5, a6xb5 16. 0-0, b5xc4 17. Le2xc4,
Tb8b4 18. b2b3, Dd8—b8 i9. f2—f41
(Dwingt tot het openen van d* f-lijn.
De partij wordt nu SDannend.)
19esxf4 20. Dd2xf4, Pffl— Bi 21.
Df4xd6! Lh8xc3 22. Dd6xd7, Lc3—d4t
23. Kgl—hl, Pc7e67
(Nemen op al komt nauwelijks in aan
merking omdat de zwarte loper niet ge
mist kan worden bij de verdediging van
de koning. Na de tekstzet lijken de rol
len verwisseld en begint de zwartspeler
een schijnbaar doorslaande tegenaanval.)
24. d5xe6!, Dc7xg3
Het probleem van de week: hoe moet
wit zich verdedigen tegen het dreigende
mat op h2?
Volgende week de oplossing.
VAMOSI
DE nieuwe wereldkampioen Andris
Andrelko laat ook in het internatio
naal „Turkstra"-tournooi te Leeuwarden
zijn bijzondere tactische kwaliteiten
zien. Het schijnt wel, of hij deze heeft
geleerd van zijn beroemde „schaakland
genoot" Michael Tal. met wie hij in zijn
woonplaats Riga afwisselend dam- en
schaakmatches speelt! Feit is. dat hij
evenals Tal verraderlijk combineert en
daarbij de strategische overwegingen
maar zelden uit het oog verliest. Hieron
der zijn partij uit het tournool te Leeu
warden met de aanvalsspeclalist Gant-
warg, die hem aan de leiding bracht:
Wit: A. Andreiko; Zwart A. Gantwarg;
Leeuwarden 13-7-'68
1. 31—26 18—23; 2. 33—29 20—24; 3. 29x18
12x23; 4. 36—31 7—12; 5. 34-30 13—18; 6.
41—36 14—20; 7. 46—41 8—13; Niet (20—25?)
wegens 32—271 (25x34) 40x20 (15x24) 35—30
(24x35) 27—21 enz. schijfwinst. 8. 30—25
1—7; 9. 25x14 9x20; 10. 40—34 4—9; 11.
31—27 10—14: 12. 45—40 5—10; 18. 60—45
2—8:
14. 27—21 16x27; 15. 32x21 Wit heeft
beslist: Zwart mag de aanval over het
middenbord. maar moet daarbij rekening
houden met een voorlopig onspeelbare
rechtervleugel. Vanaf dit moment
ontspint zich een bikkelhard gevecht,
waarin de wereldkampioen meesterlijk
zwakten creëert in de zwarte positie:
15. 20—25; 16. 37—31 24—29; De conse
quentie van het door zwart gevolgde
systeem. 17. 41—37 15—20; 18. 37—32 10—15;
19. 32—271 Perst zwart in het keurslijf
van de omsingeling omdat (11—18) verbo
den is door 27—22! (17x28 gedw.) 34—30!
enz. met schyfwinst. 19. 17—32; 20.
21—16 20—24; Veiliger ts (11—17), dat wits
olgende zet voorkomt.
21. 26—21! Belet (11—17) terwijl na (22—28)
31—26 enz. de zwarte voorpost op 28 niet
te handhaven is. 21. 15—20; Misschien
ls (14—20) beter. 22. 31—26 22x31; 23. 36x27
11—17; de enige 24. 38—33 Typisch An
dreiko: de zwakke opstelling aan zwarts
linkervleugel vindt hij voldoende om di
rect van tactiek te veranderen. 24.
29x38; 25. 42x33 23—29; zoekt ook onmid
dellijk speelruimte, maar veel sterker ls
(17—22)
26. 34x23 18x38; 27. 43x32 19—23; 28. 39—33
13—18; 29. 44—39 8—13; 30. 48—42 14—19; 31.
42—38 17—22; 32. 49—43 22x31; 33. 26x37
6—11; 34. 32—27! Weer zo'n venijnige
voortzetting, op het moment, dat zwart
zich enigszins hersteld schijnt te hebben
(Zie diagram)
abcdefgh
MUNKA
OPLOSSING
De stand wes:
Wit (Petrosjan): Kgl, DhT. Tel, LdJ ca
h«, pionnen a3; b2, C4, f2, g2, h2.
Zwart: Kf«, Dc8, Ta8 en d7, LbT en ft,
Pc6, pionnen a7, b6, e«.
Er volgde: 27. Telxefll, Td7—«7 (Of: 2T.
Lxh6 28. Tf6t. Ke8 29. Dg8t, Ke7 30
Te6 mat, respectieveUJk 28107 29.
Tg8.) 28. Te6fö+, Kf8—€8 29. Dh7—g8f
en zwart gaf het op.
Zwart kan niet: (11—17) wegens 39—341
(12x21) 27—22 (18x27) 16—11 (7x16 (34—30)
25x34 (40x7) Daarom speelt hij: 34. 38|
35. 37—3111 Gedwongen, maar ook U-
zersterk.
35. 9—14
Aan onze lezers de Interessante, maal
bizonder moeilijke opgave: Wat zou vol»
gens u gevolgd zijn na 35. 9—14?
36. 31—26 25—30? Dit leidt tot verloren
spel. Alhoewel niet te zien ls. hoe zwart
nog tot een redelijk resultaat kan ko
men was (11—17) beter. 37. 27—221 18x27;
38. 21x32 11—17; 39. 32—27! 12—18; 40. 38—32
20—25; 141. 33—28! De dolksteek; 8—12; 42.
43—38! dreigt 27—22 enz. zodat gedwongen
is: 42. 23—29; 43. 40-34 29x40; 44. 45—34
18—23; 45. 27—221 17—21; 46. 26x8 13x2; 47.
22—171 krachtig maakt wit er een eind
aan;
47. 23—29; 48. 14x28 30—34; 49. 39x30
25x34; 50. 38—33 T—12; 51. 17x8 2x13; 52.
16—11 24—30; 53. 35x24 19x30; 54. 11—7
34—40; 55 7—2! en na enige zetten gaf
zwart op.
OPLOSSING
De stand was:
Wit (Andreiko) 20. 38, 87. 88. 89. 40, «2
sch.)
Zwart (Sijbrands) 12, 13. 14. 18. 19, 23. 24
(7 sch)
Er volgde: (12—171), Belet 37—32 wegens
(17—21) 42—37 (18—22) uit want 37—31 faalt
op (24—30) 25x34 (22—28) 33x22 (21—27)
32x21 (23—29) 34x23 (19x37!) Dus: 38—32
(17—21!) 33—28 (want op 37—31 volgt 24—30
25x34 23—29 34x12 13—18, 12x23 19x48!)
(21—27) 32x21 (28X41) 42—37 (41x32) 21—16
(32—37) 16—11 (37—42) 11—7 (47-42!) 40—35
(18—22) 7—17 Langer tegenstand biedt 7—2
Nu volgde (24—29) 1x45 (19—23) 45x20
(47x15).
ONDERNEMENDE spelers komen
vaak terecht in zeer scherpe elnd-|
contracten en dan komt het vooral op
hun speeltechniek aan of zij het bod
wéér kunnen maken. Tijdens de wereld-;
kampioenschappen te Deauvllle is her
haaldelijk gebleken hoe geweldig belar~
rijk de speeltechniek op dit niveau
haaldelijk gebleken hoe geweldig belang
rijk de speeltechniek op dit niveau is.
Ondernemend bieden heeft het voordeel;
dat menig tegenstander ook iets probeert'
te ondernemen en als dit laatste dan
technisch niet helemaal 18-karaats is. ligt
het succes van de gewaagde actie vaak
binnen handbereik. I
De Deense westspeler die tegen het'
door Kreyns-Slavenburg geboden i
zes-klaver contract moest uitkomen
hoopte met zijn start een verrassend
element ln het spel te brengen, maar het
lier» heel anders af dan hij gedacht had.
vorige week zag u alleen de NZ-spellen
van alt Interessante partijtje:
6
9 A 9 8 5 4
OB 7 3
AB 4 3
8 7 3 2
IpHB 7 3 2
'OV 8
AV2
H B 9 4
O 6
O 1009542
52
AV105
C> V10
O AH
4b H109 8 6
Zuid gever. OW kwb. NZ boden: zuid Noord ls aan slag en NZ mogen slechts
«én klaver - noord één harten - zuid één slag verliezen met klaver als troef.
twee schoppen - noord vier klaver - zuid
vier ruiten - noord vier harten - zuid
vier SA (azenvraag) - noord vijf harten -
zuid zes klaver.
Uit het biedverloop bleek wel dat
noord hartenaas had, misschien zelfs AV.
De hartenstart van west was gebaseerd
op de gedachte dat zuid misschien niet
meer dan een singleton in die kleur had
en niet zou durven snijden. In slag 1
maakte Kreyns echter harten tien ln de
hand, waarna de vooruitzichten al heel
wat vrolijker waren dan b.v. met een
schoppenstart het geval geweest zou zijn.
Zuid baseerde zijn speelplan op het af
troeven van zijn verliezende schoppens.
Slag 2 schoppenaas, slag 3 een schoppen
getroefd, slag 4 ruitenheer. slag 5 schop
pen getroefd. In slag 6 viel wests ruiten-
vrouw onder zuids ruitenaas en in slag 7
troefde zuid zijn laatste verliezende
schoppen met klaverboer. De situatie
was toen:
$HB73
O -
VI
10968
De situatie is kritiek, want post kan
harten en west kan ruiten introeven. Met
verbluffend gemaak toonde Hans Kreyns
de Juiste afwikkeling: klaveraas, ruiten-
boer afgetroefd met klaverheer daar
na klaver tien. OW maakten alleen de
klavervrouw en daar de Denen aan de
andere tafel dit slem misten, was Neder
land weer kostbare matchpunten rijker
geworden.
NIEUWE OPGAVE
OOR de liefhebbers van een pro»
bleem met 4 x 13 open kaarten van
daag eens een Interessante opgave. Het
spel is ontleend aan de praktijk en het
zal u niet verbazen dat het contract met
dichte kaarten down ging.
$AH 5 4 8
9
AV1068
A4
V 8 6
Q?B 2
O 9 8 7 2
7 8 5 3
B 109
V 10 7 68
HB54
2
72
O AH 8 6 4
O -
H VB 109 8
Zuid speelt zeven klaver (dertien sla-
- derlijke uit-
kt
zuid alle dertien slagen? Volgende Week
de oplossing.
gen) en west vond de hinderlijke uit
komst van klaver drietje. Hoe maak'
OPGAVE
Horizontaal:
1.
8.
14.
15.
16.
18.
20.
22.
23.
25.
26.
27.
28.
29.
30.
31.
33.
35.
37.
38.
40.
42.
43.
45.
47.
48.
49.
50.
52.
53.
55.
58.
61.
62.
64.
67.
68.
69.
70.
72.
73.
74.
76.
77.
78.
80.
81.
82.
85.
87.
88.
begrip uit de toneelwereld
deel van Nederland
zoogdier,
walkant
rivier in Nederland
Europeaan
walkant
bergplaats
huilerig
bevestigingsmiddel
maat
nauw
godin
walkant
voorzetsel
zoogdier
vogel
vlies
strook
gasten
doffe dreun
reden
kaartspel
plaats in Drenthe
pers. vrnwrd.
Europeanen
rivier in België
verworpene
eetlust
bloem
intern, organlsab'e
godin
deel van Rusland
dierenverblijf,plaats
drinkgerei
voorzetsel
maat
persoon
wenk
vreemde munt
zoogdier
verorberd
tocht
rodin
dierenvehblijfplaats
meisjesnaam
gesneden steen
reeks
Ned. dichter uit vorige eeuw
zich spoeden
11. lichaamsdeel
12. deel van een huis
13. gelijk
17. stiftje
18. larve
19. zoogdier
21. bedekking
23. waterloop
24. waardeloos voorwerp
32. plaats in Limburg
34. belofte
36. boom
37. in de eerste rij
39. toespraak
41. hemelbewoner
42. verstand
44. gewicht
46. houding
51. Bijbelse figuur
52. knolgewas
53. afsluitingen
54. navigatiemiddel
56. soort vat
57. ontvangen
59. plaats ln Gelderland
60. bevel
62. omroepvereniging
63. zich spoeden
65. deel van een schip
66. metaal
71. vertegenwoordiger
75. soort glimmer
77. plaats in Brabant
79. plaag
81. waterloop
83. noot
84. werktuig
85. vaartuig (afk.)
86. noot
CRYPTOGRAM
Horizontaal: 1. wandelhoofd, 9.
toer, 10. afgedreven, 11. geleide, 12.
pretjes, 14. gangloper, 16. lente, 19.
troep, 20. vernissen, 22. brommer, 24.
veerman, 27. bikkelhard, 28. niet, 29.
onstabielen.
Verticaal: 2. aarde, 3. daardoor, 4.
loge, 5. oudere, 6. feestneus, 7. tove
naar, 8. rede, 13. velen, 15. goedma
ken, 17. toelaten, 18. engerdje, 21.
geplet, 23. ruim, 25. rente, 26. Raab.
Verticaal:
1. etser
2. druppel
3. insekt
4. noot
5. torentrans
6. noot
7. zoogdier
8. noot
9. zich spoeden
I 10. alhier (afk.)