Collega bleef kalm waarschuwen: „Toren op twaalf uur!" Kamerleden: „Noodtoestand inzake artsenopleiding^ Oog getuigen in Smilde vreesden het ergste UNIVERSITEITEN MOETEN VOOR 1980 DUBBELE CAPACITEIT HEBBEN Koekoek streed in „grasoorlog" aan zijde van vrije boeren zelf mee Indirect conflict met Landbouwschap Door zware bul misleide Amerikaanse piloot doorkliefde tuidraad met zijn straaljager zij liet knik in de TOESTEL LIEP ERNSTIGE SCHADE OP HET WEER IN EUROPA Rapport Academische Raad: Ook winterwerk voor schilders Fataal dutje Pachter uitgescholden in Hollandscheveld Ned. bisschoppen studeren op encycliek SOLIDE MOREEL KWIJTGERAAKT ERG HOOG PIANOSNAAR „HAR ETS ROOS" PERSPECTIEVEN CIJFERTJES „W IE ZAAIT TV-TOREN BLEEF OVERf DONDERDAG 15 AUGUSTUS 1968 SOESTERBERG Schijnbaar onbewogen staat captain Donald E. Smith (32) uit Portland in de Amerikaanse staat Oregon bij de gerafelde stuur boordvleugel van zijn F-100 Super Sabre. Technici zwermen om de kist en proberen een inventarisatie te maken van de schade, die de botsing met een tuidraad van de televisietoren in Smilde heeft veroorzaakt. Donald Smith blijft volkomen zakelijk als hij zijn verhaal vertelt. Hij doet dit beknopt maar duidelijk, zonder enige emotie. „Wij waren met rijn drieën op een oefenvlucht. We vlogen visueel op een hoogte van ongeveer driehonderd meter. Boven ons lag een wolkendek maar het richt was goed/' „Plotseling zag ik een zware bui voor ons .opdoemen en omdat ik verwachtte dat het zicht snel slech ter zou worden, wilde ik de vlieg basis Leeuwarden toestemming vra gen om te klimmen, zodat wij bo ven beter weer konden opzoeken. Zulke manoeuvres moeten worden aangekondigd, want er kan in de wolken ander verkeer zijn en dan wordt het gevaarlijk". Terwijl de radio van Smith langs automatische weg op zoek was naar de frequentie van Leeuwarden zag captain Joel T. Hall (32) uit Shawnee in Oklahoma, die schuin achter het toestel van Smith vloog, dat zij recht op de top van de tele visietoren afsnelden. „Toren op twaalf uur", meldde Hall over de radio, maar Smith kon hem op dat kritieke moment niet ontvangen. Zolang hij bezig was zijn radio in te stellen op de nieuwe fre quentie, kon hij niet ontvangen. „Ik herhaalde het zonder onder breking", vertelt captain Hall. „To ren op twaalf uur. Toren op twaalf uur". Vanuit zijn positie was de to ren namelijk wel zichtbaar, terwijl het obstakel voor Smith net ach ter een wolk was verborgen. De procedure met de radio duurt hoogstens twintig seconden. Maar iedere zes seconden kwam de zwar te stalen cylindermast van Smilde een volle kilometer dichter bij en een ramp leek tenslotte nauwelijks meer afwendbaar. Het pleit voor het uiterst solide moreel va* captain Hall dat hij dood kalm bleef roepen en tenslotte over schakelde op de kreet: „Val naar links". Precies op dit ogenblik trad de ontvanger van Smith in werking en de vlieger volgde de instructie gelijktijdig blindelings op. Het toe stel lag vrijwel op zijn zij toen het de haast verticaal staande tuidraad raakte. De messcherpe vleugel van de Super Sabre trof de kabel als een valbijl. Een duizendste deel van een seconde eerder rukte de kabel een stuk uit de rompbeplating vlak onder de cockpit. Joel Hall zag de brok stukken vallen. „Ik voelde een bons en het vlieg tuig begon te trillen", vertelt Do nald Smith. „Mijn eerste reactie was dat ik moest proberen hoogte te winnen en weg te komen van de be woonde wereld. Nee, iets anders dj^cht ik niet. Op situaties als de- zijn wij door en door getraind". Op 5000 meter hoogte kwam hij uit de wolken. Hall was hem kwijt geraakt maar die werd door het vluchtinformatiecentrum (VIC) van de Koninklijke Luchtmacht in Nieuw Milligen naar hem toe „gepraat" zo dat deze de schade zou kunnen op nemen. „De kist leek me te landen", zegt CAPTAIN SMITH Hall. Hij -vertelde het Smith. „Hoe wel de stabiliteit niet best was, ik nauwelijks voldoende snelheid kon houden en geen remmen had, besloot ik niet te springen. Zo nodig had ik dat boven het IJsselmeer kunnen doen. We gingen op Soesterberg aan omdat het toen boven Leeuwarden slecht weer was". De Koninklijke Luchtmacht lood ste Smith naar Soesterberg. „Deze mensen hebben zonder twijfel het vliegtuig gered", zegt captain Smith. „Zij gingen uiterst vakkundig te werk. Omdat ik eigenlijk te weinig snelheid had om te vliegen, zorgden zij er voor dat ik in een hele lange glijvlucht naar Soesterberg kon. Ze leidden me recht op de baan af, die ik pal voor me zag toen ik op 500 meter uit de wolken kwam". Hij begon zich voor te bereiden op de moeilijkste landing van zijn le en. „Ik hield een naderingssnelheid aan van 360 kilometer per uur, wat voor een Sabre erg hoog is. Maar ik moest rekening houden met een ver minderde lift door de beschadigin gen". Op Soesterberg stond „iedereen" op het gehavende toestel te wachten. De mensen van de grond hadden de vangkabel voor Smith uitgeklapt. De haak van het toestel bleef achter de kabel hangen en zo werd het een per fecte landing. „Captajn Smith deed iets formida bels", vindt majoor Lewis Nebel, de vliegveiligheidsofficier van het Ame rikaanse squadron op Soesterberg. „Hij had weinig stabiliteit en geen remmen. Dank zij de medewerking van uw mensen op de grond werd het een voortreffelijke landing". Voornaamste zorg van Donald Smith gistermiddag: de Neder landse televisiekijkers in het Noor den. „Ik hoop dat zij een beeld heb ben". Plaat» weer wind max. ter gisteren neersl. afgel. 24 Amsterdam regenbui wzw 17 3 De Bilt regenbui w 17 2 Deel en regen wzw 15 5 Eelde half bew. w 17 5 Eindhoven zw. bew. zzw 18 3 Den Helder zw. bew. w 17 2 Twente 'zw. bew. wzw 18 4 Vlissingen half bew. w 17 1 Ypenburg regen windst. 17 4 Zd.-Limburg regen zzw 18 4 Aberdeen zw. bew. w 14 1 Athene geh. bew. wnw 31 0 Barcelona zw. bew. n 28 0 Belgrado zw. bew. n 27 0 Berlijn zw. bew. w 22 10 Bordeaux half bew. zw 22 0 Brussel geh. bew. wzw 20 3 Frankfort zw. bew. wzw 21 7 Genève licht bew. nnw 20 14 Grenoble half bew. O 20 10 Helsinki half bew. zzo 18 0 Innsbrück regen windst. 22 9 Kopenhagen regen w 19 1 Lissabon zw. bew. n 27 0 Locarno onbew. windst. 21 3 Londen zw. bew. z 18 1 Luxemburg regen wzw 16 3 Madrid onbew. windst. 33 0. Malaga onbew. nw 37 0 Mallorca half bew. windst. 30 0 Mtinchen regen nnw 18 6 Nice half bew. nnw 31 0 Oslo onbew. windst. 14 12 Parijs licht bew. w 18 0.6 Rome onbew. n 26 0 Stockholm regen windst. 20 4 Wenen zw. bew. wnw 53 19 Zürich regen wzw 18 20 DEN HAAG Twee socialistische Tweede-Kamerleden dr. J. H. Lamberts en dr. J. G. H. Tans, hebben gisteren in Den Haag gepleit voor spoedige maatregelen op het gebied van de art senopleiding. Zy spraken van een .nood toestand'. Als het voornaamste knelpunt zagen zij niet de grote toeloop van studenten in de medische faculteiten, maar de be schikbare opleidingsmogelijkheden in de zogeheten klinische fase. Daarom zou er een verruiming van die oplei dingsmogelijkheden moeten komen, zo menen de socialistische kamerleden. Zij deden twee oplossingen aan de hand: Het veel meer betrekken van de niet- academische ziekenhuizen bij de kli nische opleiding, Het stichten van twee nieuwe en goedkopere medische opleidings centra in het oosten en zuiden van ons land. Die centra zouden op den duur kun nen uitgroeien tot universiteiten. Dr. Lamberts haalde als voorbeeld Rótterdam aan, waar ongeveer 1400 artsen onder oppertoezicht van de uni versiteiten van Leiden en Utrecht zijn opgeleid. De twee Kamerleden verwachtten ook een verruiming van differentiatie in de opleiding niet na het zesde maar al na het vijfde jaar. Dr. Tans en dr. Lamberts zeiden dat dit alles alleen werkelijkheid kon wor den als „de gehele medische academi sche wereld een gemeenschappelijke topprestatie levert". Die zou volgens hen het beste kunnen worden geleid door een „topcuratorium" voor de ge zamenlijke medische faculteiten met uitgebreide bevoegdheden. De eerste taak voor het nieuwe colle ge zou volgens de socialistische Kamer leden moeten zijn, het invoeren van noodmaatregelen om de artsenopleiding in Nederland uit het slop te halen. SMH.DE Alleen de televisiekijkers in de buurt van Zwolle en Coevorden hebben gisteravond last gehad van de botsing tussen een straaljager van de Amerikaanse luchtmacht en de televisietoren van Smilde in het hart van Drente. De andere kijkers in het Noorden van het land hebben aan hun beeld niets gemerkt. De F-100 Super Sabre sneed gistermorgen om kwart voor twaalf, zoals wij in een deel van onze oplage al meldden, een tuidraad van de toren midden door en miste de stalen mast op een haar. De vlieger captain Donald Smith hield ondanks de ernstige averij aan zijn toestel het hoofd koel en zette de jager 25 minuten later in Soesterberg aan de grond. Hij was verrast door een zware bui, die het zicht plotseling tot nul reduceerde. Door de botsing werd niemand gewond, hoewel de brokstukken van de Sabre als meteoor stenen omlaag suisden. Dp toren zelf werd nauwelijks be schadigd. Doordat de top van de sta len zendmast uit het lood kwam te staan, had dit voor enkele plaatsen een slechte ontvangst tot gevolg. Deze waren buiten het stralingsgebied van de zender komen te liggen. Ook enkele FM-zenders werden beschadigd. Dit zal echter niet van invloed zijn op de ontvangst. Alleen wanneer de PTT er niet ln slaagt de toren in de aangekondigde storm overeind te houden, zullen de drie noordelijke provincies het zonder TV- en FM-ontvangst moeten stellen. De driehonderd meter hoge televisie toren van Smilde staat nog overeind, maar het is een dubbeltje op zijn kant geweest. Door de botsing met de F-100 Super - Sabre van de Amerikaanse luchtmacht knapte een 36 ton zware tuidraad als een pianosnaar af. In de stalen zend mast kwam op 270 meter hoogte een knik. De PTT vreesde aanvankelijk dat de mast naar beneden zou storten. „We weten beslist niet of het gevaarte kan blijven staan nu één van de drie tuidraden is gebroken", was de eerste reactie van de PTT. „Met dit soort dingen hebben wij geen ervaring." Brokstukken van het vliegtuig - stuk ken vleugel en drie brandstoftanks - vielen in de tuin achter de woning van de chef van de zenders in de televisie toren. Het huis werd onmiddellijk ont ruimd. Vijf employés van de PTT stonden op de vijftiende verdieping van de to ren. Zij zagen twee straaljagers in zware buien recht op de toren afko men. De achterste week tijdig uit maar het eerste toestel scheerde rake lings langs de betonnen buitenbouw en raakte een kabel. De toren bestaat uit een betonbouw van 87 meter hoog met. daarop een ruim tweehonderd meter lange stalen mast die met negen kabels overeind wordt gehouden. Vanmorgen is men begonnen met het aanbrengen van een noodvoorzie ning. Er zal voorlopig een hulpkabel worden gespannen. Wanneer de scha de definitief wordt hersteld is nog niet bekend. Het kan enkele maanden du ren. De nieuwe tui moet ter plaatse worden gedraaid. De weinige ooggetuigen van het on geluk kregen de schrik van hun leven. De heer J. Welling, één van de em ployés van de PTT, die tijdens de bot sing in zijn kantoor op de vijfde ver dieping van de toren zat: „Ik heb dit zien aankomen. Ik heb vaak op die jongens gescholden als ze zo dicht langs de toren vlogen. Vaak was het pure waaghalzerij. In dit geval was het echter de onbekendheid van de pi loot. Het was bovendien zeer slecht weer." „Ik stond net met een klant voor het raam over het slechte weer te pra ten," vertelt kapper D. Kuiper. Hij woont op een steenworp afstand van de toren. „Plotseling zag ik de twee straaljagers recht op de toren afvlie gen. Ik dacht die gaat er aan. Ik kan me voorstellen dat ze de mast niet hebben gezien. Het weer was bar en boos". Veehouder Jan Otten uit Hoogersmil- de was bezig kunstmest te strooien in de buurt van de toren. „Het was ver schrikkelijk om te zien. Ik dacht dat het vliegtuig de hele toren zou meene men. De klap was enorm, droog en hard. Ik zag een regen van vonken en de brokstukken vlogen overal in het rond. De kabel ploegde mijn aard appelveldje om. Daarvoor wil ik na tuurlijk schadevergoeding hebben", al dus de heer Otten. Burgemeester P. de Noord van Smil de vindt het ongeluk onverklaarbaar. „Men heeft destijds Smilde gekozen voor de toren omdat dit buiten de rou tes van de burgerluchtvaart ligt. De militairen vliegen echter overal, dat hebben we nu gezien. Als het vliegtuig de toren had geraakt, was het leed niet te overzien geweest." Een speciale commissie van de Ame rikaanse luchtmacht zou vanochtend in Smilde de schade opnemen. De Ameri kanen gaan ervan uit dat er eisen tot schadevergoeding zullen worden inge diend. DEN HAAG Pas omstreeks 1980 zal enig evenwicht tussen het aanbod van en de vraag naar academici zijn bereikt. Tot omstreeks 1975 zal de arbeidsmarkt nog flink worden beïnvloed door een tekort aan academisch geschoolden. Om dit evenwicht te bereiken zal de capaciteit van de Neder landse universiteiten zo ongeveer moeten worden verdubbeld. Daarbij zal moeten worden uitgegaan van het steeds stijgende aanbod van studenten en niet zozeer van de behoefte aan academici op lange termijn. Tot deze conclusie komt de commis sie voor statistisch onderzoek van de Academische Raad in een lijvig rap port, waaraan ruim zes jaar lang is ge werkt. De opdracht aan de commissie, waarin vertegenwoordigers van de ministeries van Onderwijs en Weten schappen en van Sociale Zaken; het Centraal Planbureau, en het C.B.S. zit ting hebben luidde: een studie over aanbod en behoefte van academici in 1980. De Academische Raad zegt nog geen tijd te hebben gehad om het rapport te kunnen bestuderen. Het met grafie ken en tabellen doorspekte en vele_ hon derden. pagina's dikke rapport waar schuwt uitdrukkelijk voor de betrekke lijkheid van de prognoses en wijst op de noodzaak goed kennis te nemen van uitgangspunten en veronderstellingen, die aan de ramingen van de commis sie ten grondslag liggen. Als de geschatte cijfers van vraag en aanbod van academici met elkaar worden vergeleken kan, aldus het rap port, worden geconstateerd dat de ar beidsmarkt van intellectuelen gunstige perspectieven toont. Maar dit perspec tief is alleen te realiseren, zo waar schuwt de commissie, als het aanbod van academici zich inderdaad ook kan ontwikkelen tot de voor 1980 geschatte 131.000. Daarvoor is een drastische vergro ting van de capaciteit van het Neder lands wetenschappelijk onderwijs nood zakelijk. Zo drastisch dat de eerstko mende jaren iedere eerstejaarsstudent moet kunnen worden opgevangen, zo lang althans dit aanbod zich niet blij- vend boven de behoeftelijn beweegt. Vandaar een tabel in het rapport waar in precies valt af te lezen wat het aan bod en wat de behoefte van studenten pervak of studierichting zal zijn in de komende twaalf jaar. Even wat cijfertjes om een idee t« krijgen om welke aantallen het eigen lijk gaat. In 1965 waren tienduizend eerstejaars op de universiteiten inge schreven. In 1980 zal dat aantal volgens de prognoses bijna zijn verdubbeld tot ongeveer negentienduizend. Het totale aantal studenten groeit in deze jaren even hard te weten van 65.000 tot cir ca 130.000. De commissie tekent hierbij aan dat het aanbod van eerstejaars juist in de eerstkomende jaren sterk zal stijgen en dat daarom de vergroting van de uni versitaire opnamecapaciteit ook in wei nig jaren zal moeten worden opge voerd. Er is verder, aldus de commis sie, een beleid op lange termijn nodig om te voorkomen dat er weer een si tuatie ontstaat waarin een groot tekort is aan bevoegde leraren, ingenieurs en artsen. Kijkend naar 1980. constateert de commissie een blijvend te groot aan bod van aspirant-theologen, artsen en juristen. Bij deze studierichtingen zal dan ook meer op de te verwachten be hoefte dan op het steeds stijgende aanbod van eerstejaars moeten worden gelet. Bij de tandartsen ligt dat precies andersom. Daar zou, volgens de com missie, de komst van eerstejaars juist aanzienlijk moeten worden gestimu leerd. De prgnosege tallen onderstre pen dit nog eens: in 1980 worden 4200 afgestudeerde tandartsen verwacht, ter wijl er in dat jaar 5900 nodig zullen zijn. UTRECHT De regering heeft 1,1 miljoen gulden uitgetrokken om de ko mende winter de schilders aan 't werk te houden. Voor het eerst komen nu oo schilderspatroons in aanmerking voor subsidie, als zij tenminste zelf meewer ken. Het is voor schilders altijd moeilijk in de winter werk te vinden. De werk loosheid bedraagt dan zo'n twintig pro cent. Het Bedrijfschap schildersbedrijf en de regering geven subsidie ten einde een verschuiving van het werk van de zomer naar de winter te krijgen. Per mandag krijgt men tien gulden extra. De bijdrage van de overheid was vo rige winter slechts drie ton. Het Rijk is bereid de subsidie te verhogen als het gestelde bedrag niet voldoende mocht zijn. De Stichting verletbestrijding bouw nijverheid in R'dam zal van de win ter weer proberen het verzuim wegen» het slechte weer tot een minimum te beperken. De proeven met regenpakken en een tent voor straatmakers zijn goed gelukt. De regententen komen nu, na Rotter dam en Emmen, in meer plaatsen te staan. Overigens is afgelopen winter het verlet in de bouw erg meegevallen. HELMOND Twee kermisklanten hebben dinsdagavond in Asten 'ri veer tienjarig meisje meegelokt en in een haag aangerand. Diezelfde nacht wer den ze door de politie gearresteerd. Het zijn de 24-jarige F. S. en de 19-jarige J. S. uit Roermond. Beiden zijn ge trouwd. Captain Donald Smith, kort na zijn veilige landing op de vliegbasis Soesterberg, bij de deerlijk gehavende stuurboordxdeugel van zijn Super Sa bre. Naast hem captain Hall, die hem in een tweede toestel begeleidde: Wo bin ich jetzt?" vroeg een Duit ser ontzet toen hij in een trein in het station van Venlo wakker schrok. Voor hem stond een mare chaussee, die om zijn paspoort vroeg. De man vertelde in Keulen de trein te hebben genomen naar huis. Onderweg viel hij in slaap en werd het treinstel waarin hij zat, gekop peld aan een trein naar Nederland. Dat werd hem zeer noodlottig, want hij had in Nederland nog twee we ken gevangenisstraf tegoed. De man zit in een Roermondse cel - na te denken over de slagzin: Neem de trein.' HOLLANDSCHEVELD Hendrik Koekoek zelf was gisteravond een van de vele vrije boeren, die in Hollandscheveld de hooivork hanteerden om het laatste gras veilig te stellen voor Klaas Hartman. Sinds maandag voert een groep vrije boeren in deze Drentse plaats onder aanvoering van de leden van Provinciale Staten Klaas Hartman en A. Pekel een actie tegen landbouwer H. Zomer uit Alteveer. De heer Zomer is pachter van ongeveer drie hectare land, dat door het Landbouwschap in beslag was genomen omdat Klaas Hartman had geweigerd de heffingen te betalen. Maandagmiddag maaide een zoon van boer Hartman een gedeelte van het gras op dit land. 's Nachts werd di-t Hendrik Koekoek, temidden van enkele vrije boeren. werk door een aantal vrije boeren vol tooid. Ook werd die nacht de elektri sche weide-afrastering van de heer Zomer op ruim vijftig plaatsen doorge knipt. Dinsdag verschenen zowel de heer Hartman als de heer Zomer op het land om het gemaaide gras weg te ha len. Omdat er moeilijkheden werden gevreesd waren acht man van de Hoo- geveense politie aanwezig. Toen Klaas Hartman niet bereid bleek het gras te laten liggen, werd zijn tractor met aanhanger in beslag ge nomen. Gisteravond kreeg hij hem weer terug. Onder politiebescherming bracht hierna de heer Zomer acht la dingen gras naar zijn bedrijf. Twee tractorchauffeurs werden hierbij met stenen en een paal mishandeld. Gisteren haalden de vrije boeren de rest van het gemaaide gras van het land en brachten het naar het nabij ge legen bedrijf van vrije boer Pol. De belangrijkste oorzaak van het conflict tussen boer Hartman en boer Zomer is de opvatting van het spreek woord Wie zaait zal oogsten. Klaas Hartman houdt zich aan de letterlijke tekst. Boer Zomer vindt dat dit alleen geldt voor het zaaien op eigen land. De heer Zomer: „Ik heb dit land ge huurd van het Landbouwschap en wat erop groeit is van mij. Toen ik het gemaaide gras wilde weghalen werd er op mij gescholden. Dat deert me niet. Dit is blijkbaar de methode van de vrije boeren om andermans eigendom men te pakken'. Het doet mij denken aan de bezetting. Dit zijn NSB-metho- des. De vrije boeren moeten zich ook houden aan de wet. Ik wil geen kort geding aanspannen. Als ik het win moet ik een schadevergoeding hebben en hoe moet ik aan mijn geld komen? De vrije boeren betalen toch niet De heer Hartman: „Het land is mijn eigendom en het Landbouwschap heeft er niets over te zeggen. Ik betaal het verschuldigde geld aan het Landbouw schap. Dat wordt ingehouden van mijn melkgeld en mijn presentiegeld van Provinciale Staten. Het Landbouwschap weet heus wel aan mijn geld te komen. Ik begrijp niet dat de politie mijn landbouwtrekker in beslag heeft genomen. Die is mijn eigendom. Ik moet er twee keer per dag mee naar het land om de melk te vervoeren. Er is mij gezegd dat ik de trekker bij de officier van justitie moet terughalen, maar ik denk er niet over. Het is mijn trekker en daar mag niemand aanko men. Ik heb bovendien het land voor zes jaar gepacht." HAARLEM Het voltallige Neder landse episcopaat heeft zich opnieuw beraden over de jongste encycliek van paus Paulus over de geboorteregeling. Na afloop van de vergadering deelden de bisschoppen mee dat zij alleen na ernstige studie, ook met theologische en andere deskundigen, in staat zullen zijn de pastorale begeleiding te geven die de gelovigen van hen verwachten. De bisschoppen achten het noodzake lijk bij het bepalen van hun beleid ook de gelovigen zelf te betrekken. Zij zul len daarom de „Landelijke Raad voor huwelijk en gezin" verzoeken adviezen te geven voor een pastorale begeleiding in een situatie die door het verschij nen van de encycliek is ontstaan. Tevens zullen de bisschoppen aan de Concilieraad van het Pastoraal Conci lie verzoeken de pastorale aspecten van de encycliek „Humanae Vitae" te bestuderen en het resultaat van hun studie mede op te nemen in de rap porten „Huwelijk en gezin", de „Zede lijke levenshouding van de christenen in de wereld" en „Jeugd en opvoeding". Deze onderwerpen waren al voorbe reid voor de komende plenaire vergade ring van het Concilie.

Digitale periodieken - Gemeentearchief Veenendaal

De Vallei | 1968 | | pagina 6