CANDIA KOOS NIEUWE
BESTUURSLEDEN
Contributie
wordt hoger
Het gruwelijke lot
der „getekenden
Hoop van nazi's was op
Peeneniünde gevestigd
MARKTK00PJES
UIT ONZE SLAGERIJ
PARTIJDIGHEID
VAN ARBITER
KOSTTE VZC 3
KAMPIOENSCHAP
CJ.Y.Y. winnaar
van jubileumtoernooi
in Scherpenzeel
J. Cozijnsen eerste
in zaterdagrit
bij nieuwelingen
TWEE MEDAILLES
YOOR MUSKETIERS
Beugels winnaar
in Simpelveld
LEE EYANS LIEP
400 METER IN
44.9 SECONDEN
Defileer-hoed
zakte voor examen
op
DINSDAG en WOENSDAG
DINSDAG
WOENSDAG
Parkeerhaven
Rovers dank zij
brandende auto
opgesjïoord
D'66 beantwoordt
PvdA
-invitatie
nog niet
Visser en neef
verdronken
OPSTAND IN TREBLINKA 25 JAAR GELEDEN
Waterpolo
SPORT
van hier en daar
HET BEGI1S
Gesneden RODE KOOL
'/2 kilo
GEKOOKTE BIETJES
V2 kilo
SAPPIGE HANDPEREN
2 kilo
LEKKERE HANDAPPELEN
2 kilo
GESCHRAPTE WORTELTJES
V2 kilo
VERSE WORST
500 gram
MAGERE SPEKLAPPEN
500 gram
MONUMENT
KAT EIS MUIS
OPDRACHT
OVERROMPELEND
ZELFMOORD
„gnld
MAANDAG 19 AUGUSTUS 1968
VEENENDAAL In tegenstelling
tot vorige berichten, o.a. in de pas
verschenen sportkrant, is de derde he
renformatie van VZC geen kampioen
geworden. Ongeveer twee weken gele
den eindigde deze ploeg met drie pun
ten voorsprong op nummer 2 met nog
één wedstrijd te spelen, dus het was
kampioen. Maar de competitieleider
ontdekte een onregelmatigheid op het
wedstrijdformulier van de wedstrijd
De Linge 3VZC 3, welke strijd door
de Veenendalers overduidelijk (211)
werd gewonnen. Daar VZC incompleet
moest aantreden vulde men het team
aan met enkele adspirant-jongens, van
wie er deze avond één net een wed
strijd te veel meespeelde in een hoger
team. „Deze „fout" werd weken later
door de competitieleider, zelf speler
van de ZC Zeist 1, „ontdekt" en hij be
sliste dat de wedstrijd moest worden
overgespeeld. VZC vertrok met een
haastig samengesteld team en verloor
met 41. Tevens werden twee winst
punten in mindering gebracht vanwe
ge de overtreding. Resultaat: VZC 3
stond toen één punt achter op de ZC
Zeist, waartegen het nog moest spe
len.
Vrijdagavond vertrok het „vetera-
nenteam" naar Zeist om de strijd aan
te binden met ZC Zeist 1, waarin te
vens de competitieleider en scheids
rechteraanwijzer meespeelde. VZC 3
was ditmaal compleet, maar vocht
van meet af aan tegen de bierkaai.
Vanaf het eerste fluitsignaal bleek na
melijk al, dat arbiter Versteeg uit Go-
rinchem slechts één kleur kende en
dat was die van de ZC Zeist. Veteraan
Roel Sipkema scoorde een puntgaaf
doelpunt dat werd afgekeurd, midden
achter Nic Brouwer werd om onduide
lijke redenen uit het veld gestuurd en
steeds brak de scheidsrechter onnodig
de VZC-attaques af. Zeist kon dan ook
moeiteloos een 30 voorsprong opbou
wen in het eerste spelgedeelte.
Na de rust kwam VZC 3, ondanks de
numerieke minderheid steeds gevaar
lijk voor het doel van de ZC Zeist,
maar onophoudelijk werden de Vee-
nendaalse acties op minder galante wij
ze onderbroken door de arbiter. Zeist
zag geen kans meer te scoren en toen
één van zijn spelers door overver
moeidheid het veld verliet werd VZC
3 duidelijk sterker. Hein van Schuppen
werd enkele malen vlak voor het Zeis
ter doel het scoren op grove wijze be
let en hij hield er niet meer dan een
vrije worp aan over. John van der
Veen scoorde met een afstandsschot
31, maar verder kwamen de Veenen
dalers niet. Dit was ook niet mogelijk,
want steeds wanneer de ploeg op het
punt stond te scoren, bemoeide de ar
biter zich ermee door één of andere on
duidelijke beslissing te nemen. Voor
Zeist was deze overwinning een hele
gebeurtenis, want nu was de ploeg
kampioen.
„Een kampioenschap met een zeer
vieze smaak, waarover het laatste
woord nog lang niet is gesproken en
geschreven", aldus een zegsman van
VZC. VZC heeft voorlopig dus geen
vier, maar drie van de zes ploegen met
een kampioenstitel in deze zomercom
petitie.
SCHERPENZEEL Het vorige
keer uitgestelde jubileumtoernooi van
v.v. Scherpenzeel werd nu afgelopen
zaterdag gehouden. Vier verenigingen,
Woudenberg, Olympia, CJVV en
Scherpenzeel, namen elk met vier
jeugdelftallcn deel aan deze wedstrij
den.
De pupillen, adspiranten en junioren-
B speelden op de gemeentelijke sport
velden en de junioren-A op het terrein
„Wittenberg". Aan het einde van het
toernooi kon voorzitter M. L. v. d.
Haar de volgende prijzen uitreiken: 1.
CJVV uit Amersfoort; 2. Olympia uit
Hilversum; 3. Scherpenzeel en 4. Wou
denberg. De uitslagen in de verschil
lende klassen waren als volgt:
Pupillen: WoudenbergScherpenzeel:
4-0; CJVV-Scherpenzeel 0-0; Olympia-
CJVV 3—0; Scherpenzeer—Woudenberg
2-0; Woudenberg-CJVV 1-0; Scherpen-
zeel-Olympia 0-5.
Adspiranten: Woudenberg-Scherpen-
Adspirantcn: Woudenberg-Scherpen-
zeel 0-2; Olympia-CVV 0-1; Scherpen-
zeel-Olympia 3-2; CJVV-Woudenberg
3-0; Woudenberg Olympia 0-5; Scher-
penzeel-CJVV 0-1.
Junioren B: Olympia-CJVV 0-1; Wou-
denberg-Scherpenzeel 0-0; CJVV-Wou
denberg 3-0; Olympia-Scherpenzeel
2-0; Woudenberg-Olympia 1-0; Scher-
penzeel-CJW 0-1.
Junioren A: ScherpenzeelCJVV 0-1;
Woudenberg-Olympia 0-2; Scherpnzeel-
Woudenberg 5-2; CJVV-Olympia 1-0;
Olympia-Scherpenzeel 4-0; Wouden-
berg-CJV Vl-3.
AMERSFOORT Voor de zaterdag
competitie van Ren- en Toerclub
„Amersfoort" bestond ditmaal veel be
langstelling. Onder zeer slechte weers
omstandigheden moesten na enkele
ronden reeds enige renners lossen van
de kopgroep, onder wie J. Budding, H.
Huibers, G. Hummel, H. Hummel, H.
Hendriksen en de amateur v. Klooster.
Deze groep zette echter een felle achter
volging in en door goed samenwerken
konden enkele renners weer bij de kop
groep komen, namelijk H. Huibers, H.
Hummel en amateur v. Klooster. Po
gingen om weg te komen waren niet
van de lucht, maar liepen alle op niets
uit, zodat de eindspurt de beslissing
moest brengen.
De uitslagen waren als volgt:
Amateurs: 1. G. Brauwer, 2 H. v
Velsen, 3. A. v. d. Veen, 4. N. Wildeman,
5. v. Klaarter.
Nieuwelingen: 1. J. Conijnsen, 2. M.
de Vries, 3. W. v. Dampseler, 4. H
Hummel, 5. L. Stapelbroek; 6. H. Hui
bers, 7. H. Bakkers, 8. M. v. Wagens-
veld, 9. R. Sas, 10. G. Hummel.
Bradsp.: 1. Gf Vink, 2. H. Banden-
broek, 3. P. v. d. Lurtgraaf.
A-adsp.: D. v. d. Burgwal, 2. T. Sas,
3. J. Ossendrijver.
RHENEN Ty'dcns de jaarlijkse algemene ledenvergadering van de sportvereni
ging „Candia '66" die vrijdagavond werd gehouden in het clubhuis op het ge
meentelijk sportcomplex, traden de heren L. van Setten en A. J. A. Kloosterman
respectievelijk als voorzitter en secretaris af. De heer Van Setten legde zijn func
tie neer vanwege drukke werkzaamheden, de heer Kloosterman verhuisde naar
Beverwijk in verband met zijn benoeming tot hoofd van een school in die ge
meente.
In de vacature van voorzitter werd voorzien door de benoeming van de heer C. J.
de Jong uit Resteren, tot nu .voorzitter van de supportersvereniging. In de plaats
van secretaris Kloosterman werd gekozen de heer P. Bochane, al evenmin een
onbekende in de Candia-gelederen. In de plaats van het aftredende bestuurslid
W. van Selm werd gekozen de heer P. de Voogd, die tevens zal gaan optreden als
hoofdredacteur van het cluborgaan van de vereniging.
De penningmeester van Candia, de
heer J. Spies, werd volledige decharge
verleend voor het door hem gevoerde
financiële beleid. Er kwamen op het
financieel overzicht en op de financiële
verantwoording geen aanmerkingen of
vragen, zodat hieruit mag worden afge
leid, dat de vereniging in de heer Spies
over een bekwame schatkistbewaarder
beschikt.
Mevrouw Spies werd door voorzitter
Van Setten hartelijk dank gebracht
voor het vele werk dat door haar in
het belang van het clubhuis in het af
gelopen jaar werd verricht.
Hoewel er een levendige discussie
ELST Het uitstapje, dat vv Muske
tiers zaterdag maakte is gedeeltelijk in
het water gevallen. Het gezelschap ver
trok 's morgens om 10 uur met als
eerste bestemming Avifauna in Alphen
a/d Rijn, en tegen half een kwam het
in Bodegraven aan, om daar deel te
nemen aan het toernooi van eerste en
tweede elftallen.
Aanvankelijk zag het ernaar uit, dat
het toernooi niet zou worden gespeeld,
maar na enig beraad besloot de com
missie om toch maar een aanvang te
maken met de wedstrijden. Musketiers
trad aan tegen TAVV.
Musketiers kwam niet bepaald goed
voor de dag en vooral in de voorhoede
liet men talrijke kansen onbenut. Een
misverstand in de Musketiersverdedi
ging leverde het enige doelpunt van de
ze wedstrijd op, zodat TAVV met 1-0
zegevierde. Het tweede elftal deed het
niet veel beter en verloor met 3-1 van
TAW-2.
Na enige verwarring werd door de
toernooileiding besloten, dat de finales
niet verspeeld zouden worden, maar
dat in plaats daarvan strafschoppen
genomen zouden worden. Deze leverden
voor beide Musketierselftallen een der
de prijs op in de vorm van een me
daille.
Na de prijsuitreiking ging het gezel
schap naar Avifauna waar een uitste
kend diner werd geserveerd. Omstreeks
half twaalf keerde de Musketiers-fami
lie in Eist terug.
SIMPEL VELD De Limburger Ed
dy Beugels heeft zondag de Ronde
van Simpelveld voor beroeps
renners gewonnen. Hij legde de 100 km
af in 2 uur 47 min. en 02 sec. Tot ca.
40 km voor het einde lag Peter Post,
die al kort na het begin was ontsnapt
alleen op kop. Toen echter begonnen
Eddy Beugels en Gerard Vianen aan 'n
achtervolging, die Beugels, nadat Via
nen had moeten lossen, uiteindelijk de
zege opleverde omdat Post niet meer bij
machte was de aanval van de Tour de
France-coureur te pareren. Met ruim
twee minuten voorsprong op Jan Jans
sen, die kort voor het einde uit de
hoofdmacht was weggesprongen ging
Beugels door de finish.
Post, ook nog ingelopen door een
jachtgroepje, werd overwinnaar in het
bergklassement. De uitslag luidde:
1. Eddy Beugels (Sittard) 100 km in
2.47.02; 2. Jan Janssen (Ossendrecht)
op 2.12; 3. Wim Schepers (Stein) op
2.27; 4. Eef Dolman (Weustenrade) op
2.46; 5. Arie den Hartog (Elsloo); 6.
Harry Steevens (Elsloo); 7. Jan Tum-
mers (Maastricht); 8. John Schepers
(Stein); 9. André van Espen (Belg.),
allen in dezelfde tijd als Dolman; 10.
Gerard Vianen (Kockengen) op 2.55.
SOUTH LAKE TAHOE In 't Cali-
Amerikaansc atleten zich onder nage
noeg dezelfde omstandigheden als in
Mexico-Stad kunnen voorbereiden op de
Olympische Spelen, heeft Lee Evans
zaterdag de 400 meter gelopen in 44.9
seconden.
Evans, dit jaar 's werelds meest con
stante loper op de wedstrijd over een
baanronde, was na zijn race zo uitgeput,
dat hij geruime tijd met zuurstof be
handeld moest worden. Met zijn twintig
jarige landgenoot Larry James is Evans
nu aanvoerder van de seizoenranglijst.
Enkele maanden geleden noteerde James
in een wedstrijd over 440 yards 45.2 sec.,
een tijd die overeen komt met 44.9 sec.
voor de 400 meter.
Evans verklaarde, nadat hij hersteld
was van alle inspanningen, dat hij zich
in staat acht in Mexico-Stad het wereld
record, dat met 44,5 sec. in handen is
van Tommie Smith (V.S.), scherper te
te stellen.
Er werden in South Lake Tahoe, waar
op 17 september de definitieve Ameri
kaanse ploeg voor de Olympische Spe
len wordt samengesteld, nog meer voor
treffelijke prestaties geleverd. Mei Pen-
der won de 100 meter met een niet
toelaatbare rugwind in 10 sec. terwijl
John Carlos op de dubbele afstand tot
20.3 sec. kwam.
De werpnummers waren eveneens van
zeer goed gehalte. Wereldrecordhouder
Jay Silvester wierp de discus 63.33 m en
Ed Burke bereikte bij het kogelslingeren
69.09 meter, de beste Amerikaanse sei
zoenprestatie. Ralph Boston, de wereld
recordhouder verspringen, schijnt zijn
oude vorm weer te pakken te hebben.
De slanke negeratleet sprong 8.02 meter.
Het hoogspringen leverde met 2.13 m een
zege op voor Otis Burrell. Jonathan
Vaughn bleek de beste polsstokspringer
met 5.18 meter.
ontstond over de contributie werd ten
slotte besloten deze over de hele linie
met f 0.50 per maand te verhogen. Be
sloten werd de entreeprijzen voor de
wedstrijden voorlopig ongewijzigd te
handhaven.
Aan de toto zal meer aandacht wor
den besteed. Dit jaar is al gestart met
meer deelnemers dan vorig jaar. De
heer Van Laar zal zich met dit niet on
belangrijke punt gaan bezig houden.
In de kascommissie kregen zitting de
heren Boelhouwer, K. de Gier, Piet en
Peter de Jong.>
De scheidende voorzitter bracht dank
aan zijn medebestuursleden en aan de
leden voor het grote vertrouwen dat
hij had genoten tijdens de vervulling
van zijn functie. In het bijzonder bracht
hij dank aan de scheidende secretaris
Kloosterman, wiens naam voor Candia
vereeuwigd is in de eerste steen van 't
clubhuis, die gelegd werd door diens
zoon Paul Kloosterman. De heer Kloos
terman was niet ter vergadering aan
wezig.
De heer Van Setten sprak tenslotte nog
de hoop uit, dat de goede naam die de
vereniging bij de KNVB heeft gekre
gen zal worden bestendigd. Werden er
in 1966 nog 26 straffen uitgedeeld, in
het afgelopen jaar waren er nog maar
2 strafgevallen.
Op 1 september neemt Candia '66 met
Ajax, Ado en Velox deel aan het zilve
ren Domtoernooi in Utrecht.
Op 8 september begint voor de Rhe-
nense vereniging de competitie met
een thuiswedstrijd tegen Amsvorde uit
Amersfoort.
RHENEN Het gemeentebestuur is
voornemens langs de Achterbergse-
straatweg een parkeerhaven aan te leg
gen, die ruimte zal bieden aan onge
veer achttien auto's.
In een voorstel aan de gemeenteraad
stellen B. en W. dat zij in de gelegen
heid zijn bijna 300 m2 grond te kopen
van de vereniging tot stichting en in
standhouding van Scholen met de Bij
bel gelegen bij de school aan de Ach-
terbergsestraatweg. Daar de betreffen
de grond destijds door het schoolbe
stuur werd verkregen met toepassing
van de lager onderwijswet is overeen
gekomen dat de overdracht van het be
nodigde terrein zal geschieden voor het
symbolische bedrag van f 1,-.
AMSTERDAM Bij dé' pre&nlü-
tie van de Olympische garderobe voor
Mexiao is alleen de Panamahoed voor
de heren minder gunstig ontvangen.
Toen wielrenner Jan Jansen zater
dagmorgen in het restaurant van de
Bosbaan bij Amsterdam in vol defi-
leer-ornaat „op kwam" klonk van al
le kanten een niet eens meer onder
drukt gelach. N.O.C.-directeur ir. A.
Paulen maakte zich tot spreekbuis
van de critici: „Hij lijkt wel een haan,
die een te kleine kam heeft". Toch
zullen straks de deelnemers aan het
Olympisch defilee op de openingsdag
van de spelen die hoed dragen, even
als trouwens de crème-kleurige
schoenen, waarover Jan Janssen wat
later zei, dat hij ze de rest van de
Spelen wel in de kast zal laten staan.
Het defileerpak bestaat uit een
knaloranje blazer over een crème
kleurige doorknoop jurk of een witte
pantalon. De dames dragen een flat
teuze velours baret in de Bonnie-stijl
op het achterhoofd. De totale garde
robe van de Olympiërs telt veertig
artikelen, van een doosje schoensmeer
tot een grote koffer om alles in op te
bergen. Uiteraard zijn oranje en don
kerblauw volgens traditie de favoriete
kleuren. Soms zijn zij gecombineerd,
zoals in de trainingspakken.
Behalve Jan Jansen presenteerden
ook de atletes Truus Hennipman en
Mieke Sterk de kleding van de Neder
landse Olympiërs. Voorts deed nog
Jansen's tandempartner Leijn Loe-
vesijn in een felkleurig oranje nylon
regenpak „mooi om in te vissen",
aldus deze ras-Amsterdammer mee
aan de show.
1 De eerste etappe van de 46ste Gro
te Prijs Frangois Faber, een rit
over 138 kilometer van de Luxemburg
se plaats Wiltz, is zondag gewonnen
door de Nederlandse renner Theo van
der Leeuw. Op 18 km voor de eind
streep demarreerde Theo van der
Leeuw samen met zijn landgenoot
Matje Pustjens en nam al snel een
flinke voorsprong, die op de eindstreep
nog twee minuten bedroeg. Pustjens,
die het hoge tempo van zijn makker
niet kon bijhouden, moest al spoedig
lossen en werd weer door het peloton
opgeslokt. De Belg Herman Vrijders,
die te laat de achtervolging inzette,
eindigde als tweede.
De door het Nederlands Olympisch
Comité afgewezen Olympische kan
didate Anita Smith is zaterdag in de
Poolse hoofdstad Warschau in een
wedstrijd torenspringen voor dames
op de zesde plaats geëindigd met een
puntentotaal van 225,06 pnt. De Pool
se Pietkiewickz werd eerste met
280.26 pnt.
Ook zaterdag werden op de Oost-
duitse zwemkampioenschappen die
in Leipzig worden gehouden, weer
enige goede tijden gezwommen. De
beste prestaties kwamen op naam van
de 18-jarige Karl Mann, die de 1500
meter vrije slag aflegde in 17.03,8 (een
nieuw Duits record) en de 14-jarige Ga-
briele Wetzkodie verraste op de 200
meter vrije slag. Zij won in de voor
treffelijke tijd van 2.15,6, eveneens een
nieuw Duits record.
Noorwegen heeft zondagmiddag in
Oslo een ruime zege op Finland be
haald. De Noren zegevierden met 4—1.
Bij de rust hadden zij met 10 de lei
ding.
AMSTERDAM. Een op 2 juni moed
willig in Heemskerk in brand gestoken
Volkswagen heeft de weg gewezen naar
de oplossing van een bankoverval
in Antwerpen en een overval met dode
lijk gevolg op een taxichauffeur in
Brussel.
Rechercheurs van de rijkspolitie in
district Amsterdam stuitten vorige
week op een merkwaardige verkoop
van een auto. De wagen bleek te zijn
gestolen door twee jeugdige verkopers:
de 21-jarige C. v. d. O. en de 23-jarige
Harm G., beiden uit Beverwijk. Spoe
dig bleek dat zij meer auto's hadden
gestolen en ook betrokken waren ge
weest bij het in brand steken van de
Volkswagen bij Heemskerk. De politie
had voor de brandstichting nog steeds
geen verklaring kunnen vinden.
Nu bleek dat de Volkswagen was ge
bruikt bij de overval op een taxichauf
feur in Brussel. Voor deze gewelddaad
die de taxichauffeur het leven kostte,
was een derde man verantwoordelijk,
B. K.. die intussen ook is gearresteerd.
Verder kwam uit dat de twee jonge
mannen uit Beverwijk op 6 juni een
overval hadden gepleegd op een wissel
kantoor aan de Amerikalei in Antwer
pen. Zij hadden daarbij achtduizend
gulden buitgemaakt aan Belgisch,
Spaans, Duits, Italiaans en ander geld.
Overigens had het drietal zich hele
maal gespecialiseerd in het stelen van
auto's. In de afgelopen maanden had
den zij in Nederland en België vijftien
auto's gekaapt. De bankoverval was er
even tussendoor gepleegd.
AMSTERDAM D'66 zal voorlopig
niet antwoorden op de uitnodiging van
de P.v.d.A. om gezamenlijk beraad te
openen over mogelijkheden en vormen
van samenwerking. De P.v.d.A. had
vorige week een dergelijke uitnodiging
gezonden aan D'66, Politieke Partij
Radikalen en P.S.P..
D'66 wijst er op dat zij in september
een politiek congres zal houden, waarop
het probleem van de partij vernieuwing
te sprake zal komen. Zij wil beant
woording van de socialistische uit
nodiging uitstellen tot na dat congres.
De ontwerpresoluties die het hoofd
bestuur van D'66 voor het congres in
september heeft opgesteld zullen van
daag bekend worden gemaakt.
HEENVLIET In het Kanaal door
Voorne zijn gistermorgen bij de oude
trambrug in Heenvliet de 51-jarige be
roepsvisser A. Bravenboer en zijn ge
lijknamige dertien jaar oude neefje
verdronken. Aangenomen wordt dat de
jongen, die niet kon zwemmen in het
water is gevallen en dat zijn oom hem
heeft willen redden.
De jongen, die met zijn vader in Heen-
vliet op vakantie was, woonde in de Co
lombiaanse hoofdstad Bogota.
In Uruguay verschijnen gedurende
48 uur geen kranten als gevolg van
een staking van journalisten en tech
nisch personeel die vinden dat de di
recties zich niet houden aan de arbeids
overeenkomsten.
G President Nasser is in de Egypti
sche hoofdstad Caïro teruggekeerd na
gedurende drie weken in de Sovjet-
Unie behandeld te zijn wegens een ont
steking aan zijn been.
9 Een passagier van een New Yorkse
forensentrein is gedood en een tweede
gewond door een onbekende geweer-
schutter die de rijdende trein onder
vuur nam.
Nu een voorbereiding van vele maanden in het diep
ste geheim, gaf maandag 2 augustus 1943 's mid
dags om tien minuten voor vier een geweerschot het
sein voor de opstand in het vernietigingskamp Treblin-
ka.
Om tien voor vier, toen de liederlijke beul Kiwe, die
de bijnaam Engel des Doods had in het kamp, op het
punt stond twee gevangenen te wurgen, werd hij dode
lijk getroffen. Eén seconde later stormden duizend
joodse gevangenen uit hun barakken om een vernieti
gend plan uit te werken, dat in maandenlange voorbe
reiding tot op de seconde was geregeld.
In onze vredige wereld van zwembaden, vakantiereizen en bloemperkjes in
achtertuintjes, is het bijna niet meer mogelijk om zich voor te stellen welke
weg tot deze opstand had geleid. In Treblinka, het Poolse vernietigingskamp,
kwamen per dag honderden joden aan en de beulen hadden slechts één op
dracht: te zorgen dat deze joden op welke manier dan ook zo snel mogelijk
werden vermoord. Het grootste deel van elk aankomend transport werd on
middellijk naar de gaskamers gevoerd. Een ander deel werd tijdens de se
lectie door de Oekraïense bewakers doodgeschoten.
Voor het ledigen van de gaska-
en het sorteren van de bezittingen
mers, het verbranden van de lijken
van de vermoorden die bezittin
gen gingen met wagonladingen naar
Duitsland om daar onder de burger
bevolking te worden verdeeld had
den de beulen een groep gevangenen
nodig. Dat waren gevangenen die de
eerste selectie hadden overleefd.
Meestal leefden die „overgeble
ven" gevangenen nauwelijks langer
dan enkele weken in het kamp. In
Treblinka had men een huivering
wekkend systeem: wie tijdens het
werk door de bewakers zo werd ge
slagen, dat hij gewond raakte aan
het gezicht, was een getekende, die
door de Engel des Doods eigenhan
dig werd gewurgd.
Omdat de Oekraïener, door gron
deloze perversie gedreven, de „gete
kenden" zeer langzaam wurgde, was
't in Treblinka een bewijs van vriend
schap geworden dat een getekende
door zijn medegevangenen werd op
gehangen om hem zo een snelle dood
te bezorgen.
In deze andere wereld was een
klein groepje joden begin 1943 met
een samenzwering begonnen. Omdat
geen enkele gevangene enige kans
had het kamp ooit levend te verlaten,
besloten zij tot de opstand om zo
eervol te kunnen sterven en om zo
hun beulen in de dood te kunnen
meesleuren.
Het wag een waanzinnige onderne
ming: steeds werden mensen uit het
gvoepj? verflipórd,^tee.dswerT
het groepje ook weer aangevuld.
Met eindeloos geduld en met on
voorstelbare misleiding van hun beu
len, wisten de joden tenslotte op al-
e belangrijke plaatsen in het kamp
hun samenzweerders geplaatst te
krijgen: in het magazijn, bij werk-
colonnes buiten het kamp en bij de
administratie.
Soms kostte het zeven mensenle
vens om een klein onderdeel van een
revolver te bemachtigen, maar eind
juli 1943 waren de joden zij het
gebrekkig bewapend en op die
broeihete maandagmiddag viel het
eerste schot.
Onmiddellijk daarna werd het ma-
COMBI
SUPERMARKT BRENGT
gazijn opengebroken. Zeven vaten
benzine werden naar buiten gerold
en met handgranaten tot ontploffing
gebracht: de SS-bewaking zag zich
overspoeld door een loeiende zee
brandende benzine. De opstand
slaagde: zeshonderd joden wisten in
de ondoordringbare bossen rondom
het kamp te ontkomen slechts
veertig van hen overleefden de
oorlog.
Na Warschau werd Treblinka een
monument van joodse moed en twee
maanden later op 14 oktober 1943
zou een derde vernietigingskamp
het Poolse Sobibor in opstand
komen.
De berichten over deze opstanden
werden door de Duitsers angstvallig
geheim gehouden. Zij wilden het
door hen geschapen beeld van de laf
fe, kruiperige jood in stand houden.
Overal in Europa waren zij bezig
aan de slotakte van hun unieké mis
daad.
In Nederland werden in augus
tus 1943 de laatste duizenden grijp
bare joden in het Amsterdamse
getto bijeengedreven. In Rusland
werden de laatste getto's opgeruimd.
In West-Europa, in Duitsland, Polen
en het door de Duitsers bezette Rus
land waren in de zomer van 1943 de
meeste joden verdwenen.
De Duitsers gingen zich voorberei
den om ook de Balkan en Zuid-Euro
pa van joden „te zuiveren" tot nu
toe hadden zij in dfè strekërt "Weihig
succes gehad, want al waren Italië,
Hongarije, Bulgarije én Roemenië
dan bondgenoten van de nazi's, men
toonde daar weinig geestdrift om de
Duitsers ook in deze misdaad te vol
gen. In de anderhalf jaar die de Duit
sers nog restte, zouden zij echter
ook in Zuidoost-Europa nog vele hon
derdduizenden joden vermoorden.
De opstanden in Warschau, Tre
blinka en Sobibor konden het gigan
tische rnoordprogramma van de
Duitsers nauwelijks vertragen, want
steeds nieuwe kampen werden ge
opend en steeds nieuwe beulen meld
den zich om van moorden hun dag
taak te maken.
Na de oorlog zouden de beulen jan
kend voor hun rechters staan en zeg
gen, dat ze waren gedwongen; in
1943 deden duizenden Duitsers hun
uiterste best om een beulsbaantje in
een concentratiekamp te krijgen,
omdat ze dan niet naar het door hen
zo gevreesde Oostfront hoefden, waar
de Russen een pelletje van kat en
muis waren begonnen met honderd
duizenden Duitsers tegelijk.
Werden de Duitsers in 1943 nog
weinig geremd bij hun moord op
miljoenen onschuldige vmannen,
vrouwen, kinderen en pasgeboren
baby's, een voor hen wel zeer nood
lottige vertraging werd veroorzaakt
in de nacht van 17 op 18 augustus
1943, toen 571 zware bommenwerpers
vanuit Engeland het Pruisische
plaatsje Peenemünde aanvielen.
Juist op Peenemünde hadden de
misdadigers in 1943 al hun hoop ge
vestigd, want het kon zelfs Hitler in
de zomer van 1943 niet langer ont
gaan dat de Duitse strijdkrachten
het hoogtepunt van hun bloedige
overwinningen achter zich hadden
gelaten en dat de zo vrolijke oorlog
steeds meer en steeds sneller ver
anderde in een eindeloze reeks ne
derlagen.
Met Hitier bleven de Duitsers ech
ter dromen van wereldverovering en
omdat dit te land, ter zee en in de
lucht niet zo best meer wilde luk
ken, verwachtte men de „eindzege"
van geheime wapens.
Jarenlang hadden Duitse weten
schapsmensen gehoorzaam voor de
nazi's gezwoegd in de werkplaatsen
en de laboratoria van Peenemünde.
Op 14 juni 1943 had men Hitier twee
prototypen van nieuwe wapens voor
gelegd: een onbemand vliegtuig dat
volgeladen met explosieven naar vij
andelijk gebied kon worden geleid
om daar neer te storten, en een lan-
ge-afstandsraket.
Wij hebben in de afgelopen 25 jaar
technisch zeer snel geleefd en mis
schien zeggen deze wapens thans
niet zo erg veel meer. In 1943 waren
een lange-afstandsraket en een onbe
mand vliegtuig echter wapens die zo
ongelooflijk revolutionair waren, dat
vele zeer knappe specialisten niet
konden geloven dat dergelijke wa
pens konden worden gemaakt.
Hitier noemde de nieuwe wapens
„vergeldingswapens": het onbeman
de vliegtuig noemde hij VI, de ra
ket V2. Toen hem deze wapens in
prototype werden getoond, wilde Hit-
Ier het meteen groots aanpakken. Hij
beval Speer, zijn minister van bewa
pening, dat er binnen vier maanden
dertigduizend raketten moesten zijn.
Op 20 oktober 1943 wilde Hitier
met een gigantisch rakettenbombar-
dement op Engeland en speciaal op
Londen beginnen. „Met duizenden
tegelijk zullen de V2's op Londen re
genen, zodat deze stad binnen enkele
uren van de kaart zal zijn geveegd",
wist Hitier.
Nu kostte het aanmaken van één
V2 evenveel manuren als het fabri
ceren van zes gevechtsvliegtuigen.
Hitler had Speer dus in juni 1943
even goed kunnen vragen of de mi
nister wilde zorgen voor de aanmaak
van 180.000 gevechtsvliegtuigen in
vier maanden. Speer wist dat het
een waanzinnige eis was, maar toch
verzamelde hij in Peenemünde dui
zenden arbeiders om met de produk-
tie te beginnen.
Ver voor die tijd had de Britse in
lichtingendienst al rapporten over de
experimenten in Peenemünde ont
vangen. Binnenskamers ontstond er
in Londense regeringskringen een
begin van paniek. De minister van
veiligheid wilde heel Londen en Zuid-
Engeland lqten evacueren, maar an
deren meenden dat het zo'n vaart
wel niet zou lopen met die raketten.
Toen eind juli 1943 tijdens een
proefneming een onbeschadigde V2
in een verlaten deel van Polen te
recht kwam, wist de Poolse onder
grondse het zeer omvangrijke mon
ster buit te maken. Deskundigen de
monteerden de raket en de gewaar
schuwde Engelsen stuurden een vlieg
tuig om de onderöelen op te halen.
Een ampele studie in Engeland
wees uit dat het een huiveringwek
kend gevaarlijk wapen was, te meer
daar heel Zuid-Engeland geleidelijk
aan in de zomer van 1943 één groot
legerkamp werd, waar honderddui
zenden soldaten zich voorbereidden
op de invasie in West-Frankrijk. Een
werkelijk geconcentreerd bombarde
ment met de V2 op Zuid-Engeland
zou ruïneus kunnen zijn voor de ko
mende invasie.
De Duitsers werden door het bom
bardement op Peenemünde totaal
overrompeld. Zij meenden dat het
geheim van Peenemünde waterdicht
bewaard was gebleven en daarom
hadden ze in het plaatsje nauwelijks
veiligheidsmaatregelen genomen. In
de brand na het bombardement gin
gen grote aantallen onmisbare
werktekeningen verloren. Bovendien
werden de werkplaatsen en laborato
ria zo ernstig beschadigd, dat de
Duitsers tot ondergrondse herbouw
besloten: zij hakten in de rotsen
nieuwe fabrieken uit om daar de
produktie te hervatten.
Dat alles vertraagde de produktie
van de geheime wapens zodanig, dat
de Duitsers pas enkele dagen na de
invasie op 6 juni 1944 met het raket
ten-bombardement konden beginnen.
Door de snelle opmars van de geal
lieerden in West-Frankrijk raakten
de Duitsers spoedig na dat begin
hun lanceerbases kwijt, waarna de
Duitsers van het gebruik van de V2
moesten afzien.
Zij bouwden aan de Nederlandse
kust lanceerbases voor de VI, het on
bemande vliegtuig, dat de bijnaam
„vliegende bom" kreeg. Hitiers ge
heime wapens zouden in de laatste
oorlogsmaanden aan duizenden men
sen het leven kosten, maar door het
bombardement op Peenemünde zou
den zij van geen enkele invloed meer
zijn op het verloop van de oorlog.
De vernietiging van Peenemünde
trof Hitler in augustus 1943 bijzonder
zwaar, omdat hij nergens compensa
tie voor het verlies kon vinden. Aan
het Russische front namen de Duitse
verliezen catastrofale vormen aan.
Orel, Charkow en Smolensk werden
in enkele dagen door de Russen her
overd het hele Duitse midden- en
zuid-front in Rusland scheen het te
begeven.
Bovendien werd op 17 augustus de
laatste vrije Duitse soldaat van Sici
lië verdreveh en knarsetandend
wachtte Hitier op de volgende geal
lieerde stap in Italië, want van de
Italianen verwachtte de Duitse dic
tator niets meer dan nieuwe ellende.
De chef staf van de Duitse lucht
macht pleegde op 19 augustus zelf
moord, omdat hij er geen gat meer
in zag en ook bondgenoot Japan
kwam in augustus met droeve be
richten. Na een helse strijd van vele
weken wisten de Amerikaanse mari
niers op 25 augustus Nieuw-Georgia
te veroveren. Bij de Salomonseilan
den werd op 7 augustus een twee
daagse zeeslag door de Japanners
verloren en op 15 augustus golfden
stromen Amerikaanse mariniers op
het Aleoeten-eiland Kiska aan land.
De Japanse nederlagen zeiden de
mensen in het Westen niet zo erg
veel.
In Nederland gingen alleen de
zeer geïnteresseerden de vreemde
namen opzoeken in atlassen. Zij von
den dan speldepunten in oeverloze
oceanen. De Amerikanen hebben
honderden van dergelijke spelde-
puntjes besprongen en elk spelde-
puntje op de kaart was een kale rots
of een ondoordringbaar oerwoud, dat
door de Japanners met voor ons on
begrijpelijke doodsverachting werd
verdedigd.
De Amerikanen hebben 3'/i jaar i
de Pacific een huiveringwekkende e
ontmoedigende strijd moeten vo<
ren: achter elk veroverd eiland
lag weer een bezet eilandje en o
elk bezet eilandje moest uiterst bk
dig worden gevochten, soms r.
messen of de blote hand, omdat
de wildernis de moderne wapens
bruikbaar waren.
Jarenlang vochten de Anv
in de Pacific zonder dat de Jap
nederlaag één stap dichterbij s<
te komen. De strijd in Europa
op landkaarten te volgen. De sir
tegen Japan leek jarenlang een
strekt zinloze onderneming.
