Nieuw hoofdstuk bij historie
van strijd en overheerssing
NEGENTIG PROCENT
ACHTER D UBCEK"
bont
Bisschoppelijk paleis
door priesters bezet
Kansen stijgen
voor Nixon
Britten kaapten
Hitler's radar
Er gebeurt iets met
R.v.d. BURG n.v.
TSJECHO-SLOWAKIJE KNOOPPUNT TUSSEN OOST EN WEST
1918-1948-1968
THEODOKAKIS
IN ARREST
Na Russische ingreep
een elektronisch
orgel bespelen
is niet zo moeilijk
als u denkt!
H'
Beschuldigingen
over en weer
Parijs
in
Premier Pengel
naar Indonesië
In provincie Biscayc
Uitgeverij mag
geen tekentrols
cadeau geven
Ziekenhuis wil
verpleegsters
uit Z.-Slavië
HET WEER
IJS EUROPA
München
Gottwald
zomerprijzen
10%
korting
bont en suède
diezerstraat 43
zwolle
Conservatief
Crisis
DIENSTREGELING
GROTE INVLOED
Liberalisering
ONVERWACHT
ERNSTIGE SLAG
SCHENDING
EENSLUIDEND
De
FRANKRIJK
Natuurlijk moet u wel
oefenen, maar
Arnhemsestr. 8
AMERSFOORT
■el. 03490-138 77
Officier beschrijft
oorlogsperiode
Geheimzinnig
Foto's
Heftig gevecht
Landingsvaartuigen
DONDERDAG 22 AUGUSTUS 1968
rpsjecho-vSlowakije heeft een nieuw hoofdstuk toegevoegd aan rijn geschie-
denis die toch al vol is van bloedige strijd en overheersing door vreemde
mogendheden. De woelige historie van het land is voor een deel terug te
voeren op de ongelukkige geografische ligging, op een knooppunt van we
gen tussen Oost- en West-Europa.
in de Dertigjarige oorlog (1618-1648) verloren de Tsjechen hun zelfstan
digheid. Ze kwamen toen onder de heerschappij van Duitse vorsten. Van
toen af aan bleef het getal acht een merkwaardige rol spelen in de Tsjechi
sche geschiedenis.
De revolutie van 1848 stimuleerde het
nationaal bewustzijn van de Tsjechen
De eerste Tsjechoslowaakse repu
bliek werd gesticht in 1918. Hitier
nam Sudetenland in 1938 in. In 1948
kwamen de communisten aan de
macht en thans. 1968, drukken de
Russen en hun bondgenoten het libe
raliseringsproces hardhandig de kop
In.
Deze invasie was de tweede in 29 jaar
voor de betrekkelijk kleine republiek,
die uit twee delen bestaat en die ont
stond na de eerste wereldoorlog.
Nadat de nazilegers op 15 maart 1939
Bohemen en Moravië waren binnen
getrokken nam Hitier een parade af
in Praag. Als gevolg van het Ver
drag van München van september
1938, waar Tsjecho-Slowakije geen
stem had, stak geen land een hand
uit om hem tegen te houden.
Op 5 april werd Konstantin von Neurath
benoemd als Reichsprotector. Karl
Hermann Frank, die later bekend
werd als degene die op massale wij
ze gijzelaars liet vermoorden, was
minister van Buitenlandse Zaken.
De nieuw veroverde gebieden werden
als een protectoraat toegevoegd r.an
Duitsland.
In 1948 toen Klement Gottwald, de lei
der van de Tsjechoslowaakse commu
nistische partij, de macht overnam
van de ziekelijke en bejaarde presi
dent Edward Benesj, werden aan de
PARIJS Voor de Amerikaan
se en Noordviëtnamese delegaties
op de vredesbesprekingen te Pa
rijs bestond er gisteren niets
anders in de wereld dan de Viët-
namese oorlog. Niet vóór, noch
tijdens, noch na deze achttiende
vergadering, die gisteren werd
gehouden, is de Russische over
weldiging van Tsjecho-Slowakije
ook maar met één woord ter
sprake gekomen.
Opnieuw hebben de twee par
tijen elkaar ervan beschuldigd
deze besprekingen te vertragen
door een onverzoenlijke houding.
Xuan Thuy, die gisteren als eerste
mocht praten, zei, dat de verkla
ring van president Johnson op 19
augustus te Detroit eens temeer
duidelijk had gemaakt, dat het
werkelijke doel van de aanwezig
heid van de Amerikanen in Viët-
nam is: de instelling van een neo
kolonialisme in Zuid-Viëtnam;
het handhaven van de verdeling
van het Viëtnamese rijk en het
voortzetten van een agressie-oor
log om daardoor een rechtvaar
dige oplossing van het Viëtnamese
probleem onmogelijk te maken.
Harriman deed daana een hef
tige aanval op de Noordviëtname
se uiteenzetting van de oorzaken
van deze oorlog en van de door de
Amerikanen in deze oorlog be
oogde doelen. Ondanks de on
buigzaamheid van de Noordviët-
namezen hoopte Harriman dat zij
eens hun onverbiddelijke houding
zullen laten varen, waarna men
werkelijk tot zaken zou kunnen
komen.
DJAKARTA De Surinaamse pre
mier J. A. Pengel is van plan in janu
ari een bezoek te brengen aan Indone
sië. Dit is gisteren in Djakarta bekend
geworden tijdens een bezoek van een
Surinaamse delegatie onder leiding
van de minister van Handel en Indus
trie, G. S. Rakim, aan Indonesië.
ADVERTENTIE
tot 1 september
Thomas Masaryk was de
grondlegger van een onaf
hankelijk en democratisch
Tsjecho-Slowakije. Hij was de
eerste president na de vorming
van een republiek in 1918. Zijn
zoon Jan Masaryk (rechts) was
minister van Buitenlandse Za
ken in het na-oorlogse democra
tische kabinet, dat door een
communistische staatsgreep in
1948 ten val kwam. Jan Masa
ryk kwam door een val uit het
raam van zijn ministerie om het
leven. De omstandigheden waar
onder hij de dood vond zijn
nooit opgehelderd.
0 Een beeld uit het verleden dat gisteren opnieuw werkelijkheid werd:
vreemde troepen trekken de Tsjechoslowaakse grens over. De foto toont
de intocht van de Duitse Wehnnachtin dat deel van Tsjecho-Slowakije dat
door de Sudetenduitsers werd bewoond.
noordelijke grens in Oost-Duitsland
Russische troepen samengetrokken.
In het zuiden stonden Hongaarse
troepen gereed terwijl de oostgrens
werd bewaakt door de Polen. De drei
ging van de troepen was waarschijn
lijk de voornaamste reden dat Gott
wald zo snel aan de macht kon ko
men. Hij werd geholpen door de lin
kervleugel van de sociaal-democrati
sche partij, waardoor de communis
ten in staat waren te handelen tegen
de wensen van de meerderheid van
de Tsjechoslowaakse bevolking.
Tsjecho-Slowakije was op dat tijdstip al
helemaal overgeleverd aan de wille
keur van de Sovjet-Unie, zowel econo
misch als wat betrof zijn binnenland
se aangelegenheden. Het bewind re
geerde met stalinistische hand. Dat
kwam onder andere tot uiting in de
campagne tegen de katholieken waar
bij de aartsbisschop, mgr. Beran, ge
vangen werd gezet. Dat bleek ook
door het showproces tegen de eerste
secretaris van de communistische
partij, Rudolf Slansky, die in 1952
ter dood werd gebracht.
Deze en andere gebeurtenissen be
stempelden Tsjecho-Slowakije tot een
van de conservatiefste bondgenoten
van de Sovjet-Unie. De stalinistische
leiders Gottwald en Zapotocky wer
den opgevolgd door Antonin No-
votny die nog stalinistischer was dan
het toenmalige Moskou. In 1960 kre
gen de communistische leiders kritiek
te verduren wegens hun agrarische
hervormingen die waren gericht op
de nationalisering van de gronden.
Er zat dan ook niet veel anders op dan
de ..volksrepubliek" zoals het land
tot dan toe heette te veranderen in
een „socialistische republiek Tsje
cho-Slowakije". Dat gebeurde op 11
juli 1960 door de afkondiging van een
nieuwe grondwet.
Maar het bureaucratische systeem, de
afhankelijkheid van de Sovjet-Unie en
het verlies van buitenlandse mark
ten veroorzaakten een economische
crisis waartegen Novotny niet was op
gewassen. Hoewel hij voor de schijn
nieuwe economische maatregelen
nam, saboteerde hij deze in wezen
zelf door achter de schermen vast
te houden aan de orthodoxe commu
nistische opvatting van centralisering
Als gevolg hiervan ging de economie
van Tsjecho-Slowakije met sprongen
achteruit maar ondanks alle kritiek
kon Novotny zich tien jaar lang hand
haven. Die oppositie was een gevolg
van het streven naar meer vrijheid
dat zich overal in de communistische
wereld begon te manifesteren. Die
nieuwe geest vond zijn weerslag in
ADVERTENTIE
Van onze correspondent
PARIJS Reeds zes dagen houden
veertig priesters uit de Spaans-Bas-
kische provincie Biscaye het bisschop
pelijk paleis van Bilbao bezet. Dit is
gelegen in de Alameda Mazarredo-
straat.
Het is de eerste maal, dat in Spanje
een kerkelijk gebouw door priesters
bezet wordt gehouden. Zie hebben la
ten weten, dat zij er niet weg zullen
gaan, voordat zij antwoord hebben ge
kregen op de brief die zij vorige week
donderdag aan mgr. Gurpide, de bis
schop van Bilbao hebben aangeboden.
Zoals gemeld vragen zij in die brief
de bisschop een duidelijk standpunt in
te nemen ten aanzien van de door de
regering uitgevaardigde maatregelen
jegens de Bakische provincies. Tevens
willen zij weten of de bisschop al dan
niet toestemming heeft gegeven om
twaalf priesters voor de rechtbank te
doen verschijnen. Mgr. Gurpide is op
het ogenblik met vakantie in de pro
vincie Navarra.
De bezetters hebben een dienstre
geling ingesteld, volgens welke zij in
hun parochies elke dag de mis kun
nen lezen en hun priesterlijke taak
uitoefenen zonder de bezetting van
het bisschoppelijk paleis op te moe
ten geven.
Intussen is de pastorale raad van
deze kerkprovincie bijeen geweest
om te trachten een compromis te
vinden.
Dat is niet gelukt. De bezetters drei
gen nu een commissie te zullen vor
men, die representatief is voor de
gehele lagere geestelijkheid van Bis
caye meer dan zevenhonderd
priesters en die bepaalde maatre
gelen zal nemen buiten de bisschop
om.
De Baskische provincies vormen een
van de meest katholieke streken van
Spanje, Waar de invloed van de lagere
geestelijkheid op de bevolking bijzon
der groot is.
HAARLEM De uitgeverij De
Spaarnestad in Haarlem mag geen „te
kentrols" meer cadeau geven aan nieu
we abonnees op het meisjes blad „Ti-
na". De economische politierechter in
Haarlem heeft de uitgeverij veroor
deeld tot een boete van 400 gulden we
gens overtreding van de wet op het ca
deaustelsel.
De uitgeverij heeft begin van het
jaar 16.000 tekentrols verspreid, dat zijn
potloden voorzien van een trolpoppe
tje. De officier van justitie die in zijn
eis een boete van 500 gulden vroeg
was van mening dat het hier om een
branchevreemd artikel ging.
De Nederlandse Spitsbergenexpe
ditie heeft radiografisch bericht, dat de
voorgenomen landing op het Halve
maanseiland door grote ijsbarrières
verhinderd werd. De expeditie is nu
onder ideale omstandigheden geland
op Kaap Lee aan de Noordwestzijde
van het eiland Edgeoya.
felle acties van de machthebbers te
gen schrijvers en andere intellectue
len.
Niettemin werd binnen de Tsjechoslo
waakse communistische partij de
aandrang naar een minder bureau
cratisch beleid groter. In de partij
leiding werd de tegenstelling tussen
Tsjechen en Slowaken voor het eerst
sterk merkbaar. Die tegenstelling
werd uitgebuit door de voorstanders
van een liberalisering. Zij schaarden
zich achter Dubcek.
Het verdere verloop van de geschiede-
nis is bekend. Opnieuw moesten de J
Tsjechoslowaken bukken voor de over-
macht van hun omringende landen. 5
De Russische troepen die het land in
1945 bevrijdden van de Duitsers heb
ben het nu zelf in hun ijzeren ortho
dox-communistische greep.
t bericht over de overrompe
ling van Tsjecho-Slowakije is
in de gehele wereld met een menge
ling van afschuw en verwondering
ontvangen. Afschuw over het brute
optreden tegen een land dat rijn
eigen socialistische weg wilde gaan.
verwondering omdat men meende,
dat de Russen niet tot een herha
ling van de Hongaarse gebeurtenis
sen van 1956 zouden overgaan.
Overal ter wereld onderbraken re
geringsleiders en staatshoofden hun
vakanties en kwamen regeringen in
spoedzittingen bijeen, om de politie
ke situatie die door het Russische
optreden was ontstaan te bespre
ken. De meeste reacties weerspie
gelden de vrees dat de koude oorlog
opnieuw zal oplaaien en dat in elk
geval een einde was gekomen aan
een periode van grotere ontspanning
tussen Oost en West.
De Tsjechoslowaakse ambassa
deur in Nederland., de heer J. Pos-
pisil, legde gistermorgen een verkla
ring af, die in grote lijnen overeen
kwam met de verklaringen van de
Tsjechische ambassadeurs in ande
re landen. Hij zei dat de Russische
interventie niet alleen voor hem,
maar waarschijnlijk voor de Tsje
chische regering en het gehele volk
volkomen onverwacht is gekomen.
Hijzelf hoorde het nieuws in de vroe
ge ochtend.
De ambassadeur legde er de na
druk op dat tenminste negentig pro
cent van het Tsjechoslowaakse
volk achter Dubcek en de zijnen
staat en dat daarom het Russische
optreden onbegrijpelijk is. Temeer,
omdat in de verklaring na de confe
rentie van Bratislava het recht is
erkend van elke natie om langs eigen
wegen het socialisme na te streven,
aldus de ambassadeur.
Het gebruik van Oostduitse troe
pen „nota bene in dezelfde unifor
men als die welke indertijd werden
gedragen door de Duitse „Wehr-
macht", noemde de Tsjechoslowaak
se ambassadeur in Den Haag „on
smakelijk."
Oe Thant, de secretaris-generaal
van de Navo, veroordeelde de invasie
in Tsjecho-Slowakije als een klap
voor de wereld en voor de betrek
kingen tussen Oost en West. Hij
drong er bij de Sovjet-Unie op aan
„uiterste terughoudendheid" te be
trachten in zijn betrekkingen met
de regering en het volk van Tsjecho-
Slowakije.
In Engeland onderbrak premier
Wilson zijn vakantie voor spoed
overleg met zijn kernkabinet. Na
afloop van het beraad werd een
verklaring uitgegeven waarin werd
gezegd dat de Britse regering de in
vasie van Tsjecho-Slowakije veroor
deelde als een „flagrante schending
van het Handvest van de VN. Het
optreden staat in scherpe tegenstel
ling tot de vaak herhaalde verkla
ringen van de Russische regering
over niet-inmenging in de souvereine
rechten van onafhankèlijke landen",
aldus de Britse verklaring.
]%Tichael Stewart, de Britse minis-
ter van Buitenlandse Zaken,
bood de Russische ambassadeur
Smirnovsky om hem te zeggen dat
Engeland de gebeurtenissen in Tsje
cho-Slowakije beschouwt als een
ernstige slag voor de betrekkingen
tussen Oost en West.
President Johnson veroordeelde de
invasie in Tsjecho-Slowakije als een
..tragische, opzettelijke gebeurtenis".
Hij deed een beroep op de Sovjet-
Unie en andere landen die hun troe
pen naar Tsjecho-Slowakije hebben
gezonden, hun strijdkrachten terug
te trekken. Hij zei voorts dat zijn
regering spoedoverleg voert met zijn
bondgenoten ter overweging van
eventuele stappen in de VN.
De Westduitse regering veroordeel
de het binnenrukken van de troe
pen van het Pact van Warschau in
Tsjecho-Slowakije als „een duidelij
ke schending van de soevereiniteit
van Tsjecho-Slowakije en als inmen
ging in de binnenlandse aangelegen
heden van Tsjecho-Slowakije".
De voorzitter va* het Westduitse
parlement, Eugen Gerstenmaier, zei
later nog: „Wat in Tsjecho-Slo
wakije gebeurt, is ongetwijfeld een
flagrante inbreuk op 't Volkenrecht.
Dat Duitse troepen, zij het ook on
der het vaandel met hamer en sokkel
aan de bezetting van dit land mee
doen is een schandaal, waaronder
wij Duitsers allen weer zullen moe
ten lijden".
reacties van de Oosteuropese
landen, die aan de actie tegen
Tsjecho-Slowakije hebben deelgeno
men, waren vrijwel eensluidend. Zo
wel in Warschau (Polen), Boedapest
(Hongarije), Oost-Berlijn (Oost-Duits
land), Sofia Bulgarije) en Mos
kou (De Sovjet-Unie) werd er de na
druk op gelegd dat de strijdkrachten
van het Pact van Warschau waren
opgerukt om een bedreiging voor
het socialisme af te wenden. Zij zou
den worden teruggetrokken zodra
die bedreiging was afgewend.
De Zuidslavische president Tito,
kort geleden nog in Praag op be
zoek, heeft gisteravond het presi
dium van het Centrale Comité van
de Zuidslavische communistische
partij bijeengeroepen in zijn vakan
tieverblijf in Brioni. Hij zei gisteren
dat hij „diep bezorgd" was over het
binnentrekken van buitenlandse troe
pen in Tsjecho-Slowakije.
Onze Parijse correspondent telefo
neerde ons gisteravond:
Hp overweldiging van Tsjecho-
Slowakije heeft de van nature
vrijheidsgezinde Fransen diep in hun
hart getroffen. De regering en de
Franse communistische partij heb
ben met vrijwel dezelfde scherpte
het Russische ingrijpen veroordeeld.
In een fel communiqué veroordeel
den president De Gaulle en zijn re
gering de Russische actie. Zij zeiden
dat Moskou hiermede heeft laten
zien, dat het zich nog altijd niet los
heeft kunnen maken van de blokvor
ming, die het noodlottige gevolg is
van de overeenkomst van Yalta. Dit
is in flagrante strijd met het begin
sel dat elk volk over zijn eigen lot
dient te beslissen.
Daarom betreurt en veroordeelt
Frankrijk de gebeurtenissen in
Praag, die niet alleen inbreuk ma
ken op de rechten en de vrijwillig
gekozen toekomst van een bevrien
de staat, maar die bovendien de ont
spanning in Europa teniet doet.
De communistische partij, die het
hoofdtoestuur voor een spoedzitting
bijeen heeft geroepen, had reeds
vroeg in de ochtend, als eerste van
de communistische partijen in de
wereld, de Russische actie scherp
veroordeeld. Dit in tegenstelling tol
de houding die deze partij in 1956
bij de overval op Boedapest had aan
genomen.
Deze veroordeling is geheel in
overeenstemming met de motie die
de communistische partij op 19 april
had aangenomen en waarin werd ge
zegd dat elke communistische par
tij „het recht heeft haar eigen poli
tiek te kiezen volgens de toestan c
en de voorwaarden, die in elk land
aanwezig zijn".
ATHENE De Griekse componist
Theodorakis is gisteren opnieuw gear
resteerd en gedeporteerd naar een af
gelegen streek. De reden van zijn de
portatie is niet bekendgemaakt.
IJMUIDEN Bij Hoogovens in
IJmuiden zijn gistermorgen de 24-jari-
ge H. S. Somers en de 23-jarige B. J.
Tavenier uit Amsterdam om het leven
gekomen. Zij waren in de in aanbouw
zijnde tweede oxystaalfabriek bezig
met voorbereidend werk voor het hij
sen van grote wandplaten. Daartoe
stonden zij in een werkbak op 25 meter
hoogte. Door onbekende oorzaak stort
ten de mannen naar beneden. Zij wa
ren op slag dood.
CHICAGO De invasie van Oost
europese troepen in Tsjecho-Slo
wakije zal ook van invloed zijn op de
Amerikaanse presidentsverkiezingen.
Het standpunt van de „haviken", die
voorstander zijn van krachtig' optre
den tegen de communisten, zal ver
moedelijk aan kracht winnen. Men
neemt aan dat de invloed van de De
mocratische senator Eugene McCarthy,
de woordvoerders van de „duiven",
volgende week op het democratische
partijcongres in Chicago aan invloed
zal inboeten ten gunste van vice-pre
sident Hubert Humphrey.
Als gevolg van de crisis in Oost-
Europa is het vrijwel zeker dat de
commissie van de Democratische par
tij die het verkiezingsprogramma
moet opstellen, zich niet zal uitspreken
voor het doen van concessies in Viët-
nam, terwijl de communistische troe
pen elders in opmars zijn. De volge
lingen van senator Eurgene McCarthy
hadden er op aangedrongen dat het
Democratische verkiezingsprogramma
zich zou uitspreken voor stopzetting
van de Amerikaanse bombardementen
op Noord-Viëtnam en opneming van
de Viët-Cong in een Zuidviëtnamese
coalitieregering.
Aan de benoeming van vice-presi
dent Hubert Humphrey tot Democra
tisch kandidaat voor 't Amerikaan
se presidentschap lijkt na de jongste
gebeurtenissen in Oost-Europa niets
meer in de weg te staan.
Duidelijk is voorts dat het optre
den van de Russische troepen en hun
satellieten in de kaart zal spelen van
de Republikeinse kandidaat voor het
presidentschap, Richard Nixon. In
zijn rede waarmee Nixon twee we
ken geleden de kandidatuur aan
vaardde zei hij onder andere: „Wij
zullen de macht van Amerika her
stellen, zodat wij altijd kunnen on-
STADSKANAAL Het Refajazie-
kenhuis in Stadskanaal wil gediplo
meerde verpleegsters uit Zuidslavië in
dienst nemen. Het ziekenhuis, dat eind
oktober officieel wordt geopend en dat
plaats heeft voor tweehonderd patiën
ten, kan in de buurt geen verpleegsters
krijgen. Zuidslavië heeft een overschot
aan verpleegsters.
derhandelen op grond van onze
macht en daartoe niet zullen worden
gedwongen wegens onze zwakheid".
Nixon heeft zich bovendien altijd uit
gesproken voor een krachtig optreden
tegen de communisten in Viëtnam. Al
gemeen verwacht men dat de anti
communistische gezindheid in de Ver
enigde Staten zal toenemen, hetgeen
de kansen van Richard Nixon op het
winnen van de presidentsverkiezingen
zal doen stijgen.
a
S
Plaats
weer
wind
max. tei
gisteren
neersl.
Den Helder
zw.bew.
windst.
22
0
De Bilt
mist
windst.
23
0
Deelen
mist
windst.
24
0
Eelde
mist
ozo
24
0
Eindhoven
mist
windst.
24
0
Twente
mist
windst.
24
0
Vlissingen
l.bew.
windst.
21
0
Ypenburg
mist
windst.
22
0
Z.-Limburg
onbew.
windst.
24
0
Athene
onbew.
no
0
Barcelona
mist
windst.
25
0
Belgroda
zw.bew.
zw
21
0
Berlijn
h.bew.
nno
20
0
Bordeaux
mist
no
29
0
Brussel
h.bew.
windst.
25
0
Frankfort
onbew.
windst.
25
0
Genève
zw.bew.
windst.
25
0
Grenoble
zw.bew.
windst.
27
0
Innsbruck
h.bew.
wnw
23
0
Kopenhagen onbew.
n
16
0
Lissabon
onbew.
n
36
0
Locarno
h.bew.
O
25
0
Londen
mist
zzw
23
0
Luxemburg
onbew.
ono
25
0
Madrid
onbew.
windst.
35
0
Mallorca
onbew.
windst.
31
0
München
h.bew.
wzw
25
0
Nice
zw.bew.
n
24
0
Oslo
zw.bew.
O
15
0
Parijs
zw.bew.
no
27
0
Rome
onbew.
windst.
26
0
ADVERTENTIE
Kent u het genot
van zelf muziek
maken en hebt u
er wel eens over
gedacht een elek
tronisch orgel te
bezitten? Of over
weegt u de aan
koop ervan?
Kom dan eens luisteren... kijken...
vragen... zélf spelen in onze toonzalen.
Laat u adviseren over de mogelijkheden
door de vakman met 80 jaar orgel
ervaring!
In onze toonzalen:
elektronische orgels - harmoniums -
pedaalharmoniums - piano's - vleugels -
spinetten - clavecimbels.
piano- en orgelhandel
BONN In de nacht van de 27ste op
de 28ste februari 1942, een kwartier
na middernacht, sprong een kleine
groep Engelse parachutisten naar be
neden boven een eenzame villa aan
de Noordfranse kust. Twee uur later
verdwenen de mannen weer over
zee, met in hun bagage de belangrijk
ste onderdelen van de eerste radar-
apparatuur van Hitiers Wehrmacht.
Deze operatie bracht de Britten beslis
send voordeel bij het doorbreken var
de Duitse luchtverdediging. Deze oor
logsepisode wordt onthuld door Al
fred Price, een officier van de Britse
luchtmacht in zijn boek „Herrschali
über die Nacht" dat bij de Westduit
se uitgeverij Bertelsmann is versche
nen.
Al spoedig na het begin van de oorlo,
kwamen bij de Engelse spionagedien
berichten binnen over geheimzinnig'
apparaten, waarmee de Duitsers oj
grote afstand de nadering van vlieg
tuigen konden signaleren. In het na
jaar van 1941 had de Britse inlichtin
gendienst al 27 van zulke stations or
de Europese vaste-landskust min o
meer gelokaliseerd. Zo wist men on
der meer dat een dergelijk observa
tiepost moest zijn ingericht nabij
Saint-Bruneval, niet ver van Le Ha
vre.
Een luchtmachtofficier, die met ziji.
Spitfire enkele riskante duikvluchtei
waagde, slaagde er tenslotte in foto't
te maken van een villa, in een afge
legen kustgedeelte. Daarop waren on
der meer een klein loodsje tè zien en
een soort antenne in de vorm var
een grote schaal.
Een elite van parachutisten en techni
sche specialisten kreeg opdracht de
ze apparatuur te kanen en veilig te
rug te brengen naaF Engeland. Ein<;
februari 1942 waren eindelijk alle om
standigheden gunstig voor de opera
tie: volle maan, vloed kort na mid
dernacht en bovendien goed weer.
Honderdnegentien man doken met hun
valschermen in de diepte uit twaali
speciaal verbouwde Whitleybommen-
werpers. Een Duits bewakingsdeta
chement dat ongeveer even sterk was,
werd verrast en in een heftig ge
vecht verslagen. Zo groot was de
verwarring in het donker, dat een van
de Duitsers zelfs een tijdlang mee-
rende met een Brits peloton, dat in
looppas het strand bezette.
De technische ploeg van de Engelsen
demonteerde de radarapparatuur uil
de bedieningsloods en zaagden de
schaalantenne los van zijn betonnen
voetstuk.
Precies op het afgesproken tijdstip, om
kwart over twee 's nachts doken uit
het duister kleine landingsvaartuigen
van de Britse marine op. De para
chutisten konden zich inschepen mei
de begeerde technische geheimen bij
zich en bovendien met drie gevangen
Duitsers, van wie één als radarspe
cialist volkomen met de apparatuur
vertrouwd was.
I
