COMMUNISME LOS
VAN MOSKOU
Toeristen kappen massaal
Oost-Europa af
reis naar
BRAAT!
Bod van Borsumij Wehry
op T.O.H.M. elf miljoen
Tanks dicht bij grens
met Oostenrijk
Er gebeurt iets met
KEUKENS?
MATROOS IN
ENGELAND
VERDACHT
VAN SPIONAGE
Eisenhower: weer
hartkrampen
Gekaapte Boeing
startklaar
ONTGOOCHELDE GEZINNEN IN WENEN VREZEN
TERUGKEER VAN STALINISME
STENEN GOOIEN NAAR DE INDRINGERS
Shirley Temple
terug uit Praag
Na vlucht uit Tsj.-Slowakije
Protesten tegen Sovjet-ingreep nemen toe
In contanten of in aandelen
Paraat
Niet gehinderd
Geen advies
HARTPATIËNTE
Afwachten
FRANSEN EN ITALIANEN ZOEKEN MIDDENWEG
CEDOC
OPGESCHORT
•18 FRANCS
Al samenwerking
Voorkeur
VRIJDAG 23 AUGUSTUS 1968
TSJECHEN WACHTEN IN ANGST
Van onze verslaggever
YJ7ENEN De Oostenrijkse minister van Binnenlandse Zaken, Franz
Soronick, inspecteerde gisteren persoonlijk per helikopter de grenzen
van zijn land om de positie van de Russische troepen op Tsjechoslowaaks
grondgebied waar te nemen. Wij stonden naast hem, toen hij met een verre
kijker de grens bij Bratislava onderzocht en tot zijn ontzetting Russische tanks
zag staan aan de Oostenrijkse kant van de grote Donaubrug, nog geen kilo
meter verwijderd van Oostenrijks grondgebied.
De lopen van enkele tanks waren op Oostenrijk gericht en de minister keek
er middenin. Op het moment van zijn bezoek waren de schoten die in Bratis
lava knalden hoorbaar op Oostenrijkse bodem.
Q De Amerikaanse mevrouw
Black, het vroegere filmsterre
tje Shirley Temple, kijkt naar een
groepje fotografen bij de Duits-
Tsjechische grens. Zij was in Praag
toen de Russen Tsjecho-Slowakije
binnenvielen. De reis van Praag
naar de grens verliep zonder moei
lijkheden.
LONDEN Een matroos van de
Britse marine van 29 jaar is gearres
teerd op verdenking van spionage. Hij
is gisteren voor een politierechter in
Londen geleid en officieel in staat van
beschuldiging gesteld wegens overtre
ding van de wet op de staatsgeheimen.
De matroos, Robin Douglas Cloude,
voer op het fregat Duncan dat is be
stemd voor onderzeebootbestrijding.
Wat Cloude precies heeft gedaan, is
nog niet onthuld. Alleen zei de openba
re aanklager dat de matroos op en om
streeks 8 mei in de Kensington Palace
Gardens inlichtingen aan iemand ter
hahd had gesteld die voor een vijande
lijke mogendheid nuttig zouden kunnen
zijn.
Kensington Palace Gardens is een
stille, deftige straat die niet toeganke
lijk is voor het doorgaand verkeer.
Daar staat o.m. de Russische ambas
sade. Ook de ambassades van Bulga
rije en Tsjecho-Slowakije zijn er geves
tigd. Deze straat ligt pal tegenover het
paleis van Kensington, waar prinses
Margaret woont. In een ander deel van
de straat, bijgenaamd de Miljonairs-
weg, staat de ambtswoning van de Ne
derlandse ambassadeur, dr. J. H. van
Roijen.
De matroos is getrouwd, hij woont in
Zuid-Engeland en hij is woensdag ge
arresteerd door de speciale afdeling
van Scotland Yard die o.m. tot taak
heeft spionnen in te rekenen.
Bij Autorama NV hebben onbeken
den gisternacht ongeveer 80 inbouw-
radio's gestolen ter waarde van circa
f 15.000,-. De inbrekers kwamen aan de
achterzijde het gebouw binnen, nadat
ze een ruit hadden vernield.
Franz Soronick gromde en liep terug
naar de slagboom om persoonlijk de
binnendruppelende toeristen te onder
vragen over de situatie aan de over
kant van de grens. Zij bevestigden dat
er nog steeds werd gevochten in de
Slowaakse hoofdstad. De auto's van
sommige toeristen waren ernstig be
schadigd. Zij waren getroffen door ste
nen. bedoeld voor Russische tanks.
De grenspost, die normaal de grote
verkeersstroom uit Wenen verwerkt,
was gisteren vrijwel verlaten. Aan
Oostenrijkse zijde was de weg al vijf
kilometer voor de grens afgesloten. Al
leen Tsjechen die naar huis wilden en
grensbewoners mochten erdoor; de con
trole was niet streng, zodat ze het ver
laten grensgebied konden bereiken.
Op tien meter van de slagboom land
de een blauwgeschilderde helikopter
midden op de weg. Minister Soronick
sprong eruit. Hij werd begezeld door
de chef van de veiligheidsdienst.
Na zijn inspectie gaf de minister ons
commentaar: „De toestand langs de
grens is rustig op Oostenrijks gebied.
Het leger is in staat van paraatheid.
Officieel weten we niets van de ontwik
kelingen in Tsjecho-Slowakije. Wat we
weten horen we van de persbureaus en
de kranten. Voor zover bekend onder
vinden buitenlandse toeristen geen
moeilijkheden bij het verlaten van
Tsjecho-Slowakije, als ze tenminste de
grens kunnen bereiken".
Hij heeft uitgebreide maatregelen la
ten nemen om eventuele vluchtelingen
uit Tsjecho-Slowakije op te vangen.
„Tot nu toe zijn dat er twintig geweest,
die meestal reeds een uitreisvisum
hadden. Wij zullen alle Tsjechen, die
politiek asiel vragen, dat zeker verle
nen. Dat zal geen moeilijkheden ople
veren. Er zijn nog honderden Tsjechi
sche toeristen in ons land. Wij zullen
ook voor hen een hulpdienst beschik
baar stellen. In het algemeen kan ik
zeggen dat de situatie rustig is". Aldus
de Oostenrijkse minister van Binnen
landse Zaken.
Nadat dc minister afscheid had ge
nomen van de hakkenklappende
grenswachten stapte hij weer in zijn
heleikopter, op weg naar de volgen
de grenspost. Veilig aan Oostenrijkse
zijde zwenkte de helikopter over de
bergrug en verdween.
De grenssituatie is in het algemeen
zo, dat toeristen die de Tsjechische
grens weten te bereikn, niet worden
gehinderd bij hun vertrek naar het
westen. Zij schetsten de verhouding
tussen bezetters en Tsjechen als zeer
gespannen en merkwaardig.
De Tsjechen laten duidelijk merken
dat ze hun socialistische broeders als
schandelijke invallers beschouwen,
maar de buitenlandse troepen doen nog
steeds zinloze pogingen de situatie zo
voor te stellen alsof ze zijn gekomen
om de Tsjechen van Dubceks gevaar
lijke contrarevolutie te „bevrijden".
De honderden Tsjechen die in Oos
tenrijk verblijven zouden zonder gro
te moeilijkheden naar huis kurjien
gaan, maar van die gelegenheid
wordt een zeer beperkt gebruik ge
maakt. De Tsjechen weten op dit mo
ment niet wat het beste voor hen is.
Paniek heerst er dan ook in de Ween*
se Penzingerstrasse, waar het Tsjechi-
Ambassadeur
Pithard veilig
in Frankrijk
Van onze correspondent
PARIJS Dr. Vilein Pithard, de Tsjechoslowaakse ambassadeur in Parijs,
is in de nacht van woensdag op donderdag totaal onverwacht, op zijn
post teruggekeerd. Hij was met vakantie in Tsjecho-Slowakije en algemeen
had men gedacht, dat hij het land niet meer had kunnen verlaten. Vrij zeker
zal hij dezer dagen, vermoedelijk morgen, door president De Gaulle worden
ontvangen.
Dr. Pithard was gekleed in een
sportkostuum met een open hemd en
hij was uitermate vermoeid na een
hele dag rijden onder moeilijke om
standigheden, toen hij gisterochtend
om kwart over een arriveerde in de
Avenue Charles-Floquet op de Tsjecho
slowaakse ambassade, waar de natio
nale vlag half stok hing.
Hij was gevlucht, zo vertelde hij.
Hij vertoefde in de badplaats Frantis-
kovy Lazne met zijn vrouw, die daar
als hartpatiënte een kuur ondergaat.
Woensdagochtend om vier uur kwam de
behandelende geneesheer hen wekken
en vertelden hun met bijzonder veel om
haal, gezien de toestand van zijn vrouw
wat er op dat ogenblik gebeurd. Dr.
Pithard besloot onmiddelijk naar Parijs
terug te keren. Echter zonder zijn
vrouw, die als gevolg van het nieuws
een nieuwe inzinking kreeg.
„Ik had tot mijn beschikking een
kleine Skoda", zo vertelde de ambas
sadeur, „die in België was gekocht en
nog altijd een Belgisch nummerbord
droeg. Daareptegen had ik geen enkel
Omdat Frantiskovy Lazne slechts
papier van de wagen, noch een verze
kering.
0 Een verslaggever van 't West
duit se weekblad Neue Revue
nam deze foto in Bratislava: woe
dende burgers bekogelen een Rus
sische tank tijdens de intocht met
stenen.
sche gezantschap is gevestigd. Honder
den Tsjechische gezinnen staan daar
voor de deur, verscheurd door twijfel
en angst. Het gezantschap kan geen
advies geven. De enige verklaring die
werd afgelegd is dat men de regering-
Cernik als de wettige beschouwt.
De Tsjechen die wij spraken wilden
het liefst de ontwikkelingen in hun
land veilig in Wenen afwachten. Daar
is inmiddels een speciaal kampeerter
rein voor hen ingericht waar al drie
honderd mensen zijn ondergebracht.
De meesten vrezen echter dat een
nieuw stalinistisch bewind het hun kwa
lijk zal nemen als zij te lang in het
Westen blijven. Zij zouden het liefst
niet terugkeren, maar ze weten dat fa
milie, woning en baan dat onmogelijk
maken. Bovendien zeggen ze dat een
stalinistisch bewind dit zou wreken op
hun familieleden.
Bij iedere nieuwsuitzending viel er
een stilte in de Penzingerstrasse. Iede
re keer betekent het slechts een nieu
we teleurstelling. De Tsjechen in We
nen kondén niet meer doen dan hun
woede verbijten, hun tranen onderdruk
ken en afwachten.
WASHINGTON Bij de 77-jarige
oud-president Eisenhower doen zich op
nieuw hartkrampen voor. De ernst van
zijn toestand is onveranderd, maar de
patiënt, die sinds april vier zware hart
aanvallen heeft doorstaan, blijft opge
wekt, eet goed en ontvangt een paar
keer per dag familieleden.
Van onze correspondent
PARIJS In de Franse hoofdstad
vraagt men zich af of men als
gevolg van de Russische actie in
Tsjecho-Slowakije niet aan de voor
avond staat van een nieuwe scheuring,
een schisma, in de communistische we
reld.
Deze vraag fs mede gebaseerd op de
geruchten, dat de Franse en de Ita
liaanse communistische partij, die bei
de de Russische inval sterk veroordeeld
hebben, het plan koesteren om een con
ferentie bijeen te roepen van Westeuro-
pese communistische partijen. Deze
zouden dan een handvest moeten uit
werken voor een zogenaamd neo-com-
munisme, dat minder statisch is dan
zou zijn aan deze tijd.
ADVERTENTIE
Het zou een communisme kunnen
worden, dat een grote overeenkomst
zou vertonen met dat wat de laatste
weken in Tsjecho-Slowakije werd be
leefd en dat men het best zou kunnen
omschrijven met een streng gediscipli
neerde democratie."
Uit de veroordeling van de Russische
houding en de vriendelijke woorden
voor de ongelukkige Tsjechen het
was voor de eerste maal sedert 1921,
dat het Franse communistische blad
l'Humanité Rusland openlijk aan
viel mag men de conclusie trekken
dat zowel de Franse als de Italiaanse
communisten graag naar een ander
communisme willen, dan het door
Moskou voorgeschrevene.
Zij menen, dat deze verandering
noodzakelijk is, wil het communisme
in de huidige botsing tussen rechts
en uiterst links anarchisten en
maoïsten niet ten onder gaan.
Een neo-communisme zou bovendien
op het gebied van de binnenlandse po
litiek niet alleen in Frankrijk en Italië,
maar ook in tal van andere Westerse
landen, veel aantrekkelijker zyn voor
de kiezer dan het starre marxisme.
De leider van de Italiaanse commu
nisten, Luigi Longo, die gisteren na
zijn afgebroken vakantie in Moskou, te
Parijs arriveerde, had een lang ge
sprek hierover met zijn Franse collega
Waldeck-Rochet. Uit dit eerste contact
tussen deze communistische leiders is,
zoals uit het communiqué blijkt, nog
geen direct initiatief te verwachten.
Dit kan ook moeilijk, omdat de twee
partijen het eerst onderling eens zullen
moeten worden over de weg, die men
wil bewandelen, voordat men er ande
re communistische partijen in kan be
trekken.
Van een onzer verslaggevers
Uit alle delen van de wereld zijn pok
gisteren weer berichten binnen
gekomen over protesten en demonstra
ties tegen de Russische inval in Tsje
cho-Slowakije. Verscheidene Tsjecho
slowaakse organisaties in het buiten
land betuigden hun steun aan partij
leider Dubcek en de wettige regering
van Tsjecho-Slowakije. Vele toeristen
hebben hun reisplannen gewijzigd en
hun boekingen in Oost-Europa gean
nuleerd.
In Frankfort zei gisteren de eigenaar
van een Westduits reisbureau dat de
reizen naar Oost-Europa die worden
geannuleerd, de omvang aannemen van
een wereldboycot. Duitzenden reizigers
uit West-Europa en Amerika die van
plan waren hun vakantie in Oost-Euro
pa door te brengen hebben de afgelopen
twee dagen hun boekingen laten verval
len. Onder de annuleringen waren ook
boekingen voor Zuid-Slavië en Roeme
nië, zo zei hij.
„Wij staan overtuigd achter presi
dent Svoboda en de officiële wettelijke
regering." Zo eindigt een verklaring,
die het Tsjechische Reisinformatiebu
reau Cedok in Praag verstuurde aan
zijn kantoren in het buitenland. De
tekst luidt als volgt:
„Verklaring van de directie van het
hoofdbureau Cedok Praag. De mede
werkers van Cedok, het officiële Reis
informatiebureau in Tsjecho-Slowakije,
blijven ondanks de bijzonder ernstige
omstandigheden op hun posten en ge
ven hun uiterste krachten om alle bui
tenlandse gasten, die op dit moment in
Tsjecho-Slowakije zijn, alle noodzake
lijke dienstverleningen te bieden. Ook
doen ze alle moeite om het hun buiten
landse gasten mogelijk te maken
Tsjecho-Slowakije zo spoedig mogelijk
te verlaten.
Het vertrek uit Tsjecho-Slowakije van
de toeristen, die privé ons land bezoe
ken, wordt door de buitenlandse am
bassades georganiseerd.
Gistermiddag is de eerste colonne on
der Italiaanse vlag naar Oostenrijk
vertrokken. Men verwacht, dat de ver-
verdere colonnes onder de verscheidene
buitenlandse vlaggen vandaag zullen
vertrekken. De medewerkers van Ce
dok raden alle buitenlandse gasten, die
van plan waren naar Tsjecho-Slowakije
te gaan aan, de reis tot tenminste 1 ok
tober te verschuiven. Alle personeelsle
den van Cedok staan overtuigd achter
president Svoboda en de officiële wet
tig regering.
De organisatie van Europese schrij
vers Comes, waarbij ook een aantal
Nederlandse schrijvers zijn aangeslo
ten, heeft het congres in Lausanne
opgeschort uit protest tegen de be
zetting van Tsjecho-Slowakije. Het
congres, dat van 1 tot 7 september
gehouden zou worden, had als the
ma: De schrijvers en de huidige cri
sis in Europa. Van de Comes zijn ook
schrijvers uit Oost-Europa lid.
Theun de Vries die als Nederlands
correspondent van Comes optreedt,
ontving de mededeling van de op
schorting van de algemeen secreta
ris van Comes, de heer G. Vigorelli,
per telegram uit Rome.
Bij de protesten van regeringsleiders
voegden zich gisteren die van ver
scheidene Afrikaanse staten. De rege
ringen van Ethiopië, Kongo (Kinsjas-
sa), Tanzania, Kenia en Zambia ver
oordeelden alle de Russische inter
ventie in Tsjecho-Slowakije.
Ook de militaire regering van Grie
kenland veroordeelde het Russische
tien kilometer zowel van de West-, als
van de Oostduitse grens ligt, besloot
ik het erop te wagen. In overleg met
mijn collega in Bern, die in hetzelfde
hotel verbleef en die met mij mee zou
rijden, besloten we via West- Duitsland
terug te keren.
In de buurt van de grens zagen wij
ongveer tweehonderd Russische tanks
en pantserwagens. De soldaten hielden
ons kennelijk voor Belgen en keken ons
niet eens aan Aan de Tsjechische
grens stond Tsjechische politie en dou
ane.
Hun vertelde ik, dat ik in opdracht
van de regering op weg was naar mijn
standplaats in Parijs, en mijn collega
naar Bern. Vriendelijk lachend lieten
zij ons door.
De Duitse douane was uitermate ge
schikt. Zij liet ons vriendelijk passeren,
zonder papieren en zonder verzekering.
Maar aan de Franse grens te Forbach
moest ik achttien francs betalen voor
de verzekering. Niet dat de Franse
douane ongeschikt was, maar zij stond
op haar punt: „Het is in uw eigen be
lang, excellentie", zeiden zij.
Te Verdun stond een grote wagen
van de Tsjechoslowaakse ambassade
te wachten, waarmee hij zijn reis naar
Parijs besloot.
ADVERTENTIE
HET MEEST ZUIVERE NATUURPRODUCT
Volgens een 2 eeuwen oud recept ge
stookt in de distilleerderij van N.V. Joh.»
Verhoeven, 's-Gravenland.
0 Arbeiders in een autofabriek
in Moskou betuigen hun in
stemming met het Russische optre
den in Tsjecho-Slowakije door tij
dens een bijeenkomst in de hal van
de fabriek hun handen omhoog te
steken.
optreden. Zij waarschuwde dat „het ge
bruik van geweld rechtstreeks tot dra
matische avonturen leidt". De Griekse
regering beschouwde de Russische stap
als een „ingreep in de binnenlandse
aangelegenheden van een soevereine
staat".
De reis van Michael Stewart, de
Britse minister van Buitenlandse Zaken
naar Hongarije en Bulgarije begin vol
gende maand, gaat zo goed als zeker
niet door. Dit werd bekend na een
spoedzitting van twee uur van het Brit
se kabinet. Het is evenmin zeker dat de
reis van minister Stewart naar Roeme
nië zal doorgaan.
De Sovjet-Unie heeft gisteren gepro
testeerd bij de Westduitse regering te
gen de demonstraties voor de Russi
sche ambassade de dag tevoren. Enige
duizenden demonstranten vernielden
woensdag bijna alle ruiten van het ge-
woensdag bijna alle ruiten van het ge
bouw en besmeurden de gevel met
hiervoor schadevergoeding geëist.
In Wenen verluidde gisteren dat Oos
tenrijk van plan is diplomatieke stappen
te nemen om te protesteren tegen het
stopzetten van het scheepvaartverkeer
op de Donau door Hongarije. Alle ver
keer stroomafwaarts wordt tegengehou
den bij Komarom, terwijl het verkeer
stroomopwaarts wordt stopgezet in Boe
dapest. Volgens de Oostenrijkse rege
ring is de maatregel van Hongarije in
strijd met de Donau-conventie.
ADVERTENTIE
TE KUST EN TE KEUR IN ONZE
SHOWROOM: KAYERSDIJK 97
APELDOORN - TEL. 05760-31970
OOK'S-ZATERDAGS GEOPEND VAN 9 TOT 12 UUR
ENSCHEDE Borsumij Wehry wil voor de aandelen van de Twentsche
Overzee Handel Maatschappij ruim f 11 miljoen betalen, hetzij in con
tanten dan wel naar keuze gedeeltelijk in aandelen.
Om de aandelen van de Twentsche
Overzee Handel Maatschappij is ach
ter de schermen een harde strijd ge
voerd. Twee maal heeft, het bestuur
een bod bestudeerd. Eerst een van
165 procent in contanten, uitgebracht
door een niet met name genoemde ge
gadigde en daarna een van Borsumij
Wehry. Het bod van de laatste komt
uit op 170 procent.
Het bestuur vpn de TOHM geeft de
voorkeur aan Borsumij Wehry, vooral
omdat deze onderneming al een be
lang van 28 procent in de TOHM heeft.
Hierdoor bestaat een nauwe samen
werking tussen de beide maatschappijen,
en.
Bovendien meent het bestuur van
de TOHM dat de voortzetting van het
bedrijf en de belangen van de werk
nemers beter zijn verzekerd als
wordt samengegaan met Borsumij
Wehry, die alleen al een omzet heeft
van meer dan f 100 miljoen.
Dit bedrijf is bereid voor een aan
deel van f 1000 van de TOHM nomi
naal f 400 certificaten van zijn eigen
aandelen te geven plus f 1200 in con
tanten. De aandeelhouders van de
TOHM kunnen desgewenst ook f 1700
geheel in contanten krijgen. Als zij
voor de certificaten kiezen, zullen zij
daarop het volledige dividend over
1968 ontvangen.
Van het geplaatste kapitaal van de
TOHM, dat f 9,14 miljoen bedraagt, is
nominaal f 6,58 miljoen niet in handen
van Borsumij. Als alle houders van
deze aandelen de voorkeur geven aan
contanten, zal Borsumij ruim elf mil
joen gulden op tafel moeten leggen.
Eind 1967 beliepen de liquide middelen
van dit concern ruim één miljoen gul
den.
Het bod is gebaseerd op de huidige
nominale waarde van de aandelen
TOHM, zodat hierin niet is verwerkt
de terugbetaling van veertig procent,
die eind dit jaar zal worden uitgekeerd.
Bij het besluit het bod van Borsumij
Wehry aan te bevelen, heeft het be
stuur van de TOHM mede in aanmer
king genomen dat de aandeelhouders
voor een gedeelte belang houden bij
een onderneming van gelijksoortige
aard, waarvan de vooruitzichten gun
stig zijn.
Dit blijkt, aldus de TOHM, uit de
door het bestuur van Borsumij Wehry
uitgesproken verwachting dat op grond
van de tot nu toe bereikte resultaten
op een verhoging van het dividend mag
worden gerekend. Vorig jaar keerde
Borsumij zes procent uit en de TOHM
negen procent.
PARIJS Een groep werktuigkun
digen van Air France is op verzoek
van de Algerijnse regering naar Al
giers vertrokken. Deze technici hebben
opdracht gekregen de Boeing 707 van
El Al. die sedert 23 juli op de Algerijn
se luchthaven Dar-el-Beida wordt vast
gehouden. startklaar te maken.
In Parijs ziét men hierin een teken
dat de bemanning en de passagiers
van het Israëlische toestel derzer dagen
zullen worden vrijgelaten. Men acht het
zelfs niet onmogelijk dat zij met hun
eigen Boeing zullen mogen vertrekken.