vlucht voortijdig
einde van vakantie
Bange
1
„Wij kunnen hier
niet rustig
blijven zitten"
dan
anders
andere
„Soms ging n hoffelijke tank
wel even voor ons opzij...**
lingendnolfi^
Geëmotioneerde vergadering
van gestrande Tsjechen
MILJOEN SCHADE BIJ STADHUISBRAND
Tsjechisch-
Nederlands
huwelijk
niet spoed
...In het dolfinarium
Harderwijk
VERENIGDE TOERISTENBEDRIJVEN N.V.
Amsterdams echtpaar veilig over de grens
Geen buitenlandse
vakantie voor
militairen
Koni
ingiii terug
Jongen verongelukt
door stropdas
Politie is grote
wapenhandel
op het spoor
constante kwaliteit
sprekers voor
regeringspartij en
„Korter werken"
afgenomen
Hand over 't hart
In Kamer twee
Dwars door de pantsereenheden van het
Rode Leger, vluchtend voor wilde schietpar
tijen, klam en bevend van angst zo eindig
de gisteren, een week te vroeg, de Tjechische
vakantie van het echtpaar Schutte-Korremans
uit de Kijkduinstraat in Amsterdam.
Om kwart over elf slaagde de 38-jarige
Herman Schutte er als een van de weinige
toeristen in Tsjechoslowakije bij Bratislawa te
verlaten en de Oostenrijkse grenspost Berg te
bereiken. Daar vertelden ze het avontuur van
hun leven.
Mevrouw Henny Schutte, die vandaag 38
jaar is geworden, trilde toen nog over haarJ
hele lichaam. Twee handen moest ze gebruiken
om haar koffie in een dorpscafé verderop
zonder morsen te drinken.
Geen van de mensen die de grenspost wis- j
ten te bereiken, heeft zoveel beleefd of op j
een tocht van honderden kilometers zoveel
gezien van de Russische bezetting. Daarom j
laten wij hun relaas hier letterlijk volgen.
HOOFD WON DEN
AFGEGRENDELD
SALVO's
„IK ZAL MIJIS LASDGEISOTES VERTELLES
WAT 9 IS GEWELDIG VOLK JULLIE ZIJN!"
SCEPSIS
Studente uit Praag:
Boulevard - Harderwijk - Tel. 03410-2569
VRIJDAG 23 AUGUSTUS 1968
Wij kampeerden voor de derde keer in Tsjecho-Slowakije. Tien dagen
stonden wij op een camping hij Poprad in het Hoge Tatragehergte, niet
zo ver van de Russische grens en ruim tweehonderd kilometer van Bratislava.
Woensdagmorgen zeven uur hoorden we alsmaar helikopters en andere vlieg
tuigen over de camping vliegen, maar we dachten aan een oefening van het
Tsjechische leger. Toen we goed wakker waren kropen we naar buit en en za
gen we duidelijk de rode ster van het Russische leger op de helikopters.
De hele camping was binnen een mi
nuut wakker. Er waren ook Bulgaarse
toestellen in de lucht. Later werd dui
delijk dat ze een grote legermacht op
de grond begeleidden. Weg wezen, dat
was onze eerste gedachte wegwezen
voor de Russische troepen uit, dit gaat
hier helemaal mis!
Wij hebben direct ingepakt en we zijn
gaan rijden in de richting van de
grens. We probeerden de weg met de
Russische troepen te vermijden zodat
we eromheen konden rijden, maar bin
nen zeer korte tijd kwamen we tot de
afschuwelijke ontdekking dat er Russi
sche troepen van alle kanten kwamen.
Een geweldig leger van pantser
auto's, lichte en zware tanks, vracht
wagens en andere voertuigen beheerste
alle wegen en snel doorrijden was on
mogelijk. We zijn er uiteindelijk ge
woon langs gereden als dat ging en bij
een kruispunt wilde zo'n Russische
tank zelf wel eens opzij gaan om ons
door te laten. Dat gaf ons wel moed,
hoewel zonder overdrijving kan worden
gezegd, dat de colonnes onafzienbaar
lang waren.
Veel chauffeurs van Russische
vrachtwagens hadden hoofdwonden op
gelopen doordat de woedende bevolking
stenen door de voorruiten had gegooid.
Als zo'n kolonne halt hield, gingen de
Tsjechen naar de tanks om de Russen
uitleg to vragen, te discussiëren of uit
te schelden. Het was wel duidciyk dat
de Russische soldaten met hun houding
slecht raad wisten. „Vraag het maar
aan het Kremlin", zei een officier.
Door motorpech van de oude vracht
wagens en ongelukken ontstonden er
grote opstoppingen en pas gisteravond
bereikten we Bratislava. Daar was
juist een schietpartij geweest bij de fi
losofische faculteit, waar studenten de
monstreerden voor Dubcek. Wij weten
zeker dat daar woensdagavond op zijn
minst drie doden zijn gevallen.
De mensen hadden de plaatsen, waar
de slachtoffers waren gevallen, afgezet
met stenen en er bloemen neergelegd.
De hele toegang tot de grensover
gang via de Donaubrug was afgegren
deld door een cordon van Russische
tanks. In de hele stad stonden trou
wens op elke hoek gevechtswagens en
tanks. Meestal met de kanonnen naar
alle richtingen om een aanval in de
rug af te slaan.
Wat ons het meest is opgevallen, was
dat de Tsjechen helemaal niet bang wa
ren en pal voor de loop van een tank
een bord met de foto van Dubcek hiel
den. Ze scholden de Russen uit en ze
schreven op de stoffige Russische voer
tuigen: „Russen, ga naar huis".
Wij konden niet verder rijden en we
hadden na een poosje ook bijna niet
meer in de gaten dat de Russen ons
aan alle kanten onder schot hadden.
Die Tsjechen waren fantastisch moe
dig en de Russen hielden zich zoveel
mogelijk afzijdig, zelfs als er met ste
nen werd gegooid.
Tsjechische soldaten lieten zich niet
zien. Onderweg hebben we geconsta
teerd dat ze in hun kazernes waren en
dat de Tsjechische militaire vliegtui
gen aan de grond stonden.
We hebben nog uren geprobeerd de
grens te bereiken maar we zijn ten
slotte van ellende maar naar de cam
ping buiten de stad gereden. Donder
dagavond fcijn we het weer gaan pro
beren want we wilden weg. We hadden
inmiddels al begrepen dat het niet om
een tijdelijke zaak ging. Het straat
beeld was gistermorgen ongewijzigd.
Er waren alleen nog meer mensen op
straat, want iedereen staakte. Er wer
den vooral door de jongelui veel de
monstraties voor Dubcek en tegen de
Russen gehouden. De Tsjechische vlag
werd meegedragen en er reden auto's
rond met grote foto's van Dubcek en
Svoboda.
Het universiteitscomplex was het cen
trum van de actie. Plots klonken er mi-
irailleursalvo's en sloegen er granatetk
in het wegdek. Dat was om kwart over
tien. Lam van de schrik stonden we
naast de auto en we doken een portiek
in. t
Later vielen er opnieuw schoten vlak
in de buurt. We hebben ongeveer een
half uur gewacht en we zijn toen met
de moed der wanhoop naar de auto ge
rend want toen stond helemaal vast
dat we de grens over moesten.
Om elf uur stonden we eindelijk voor
de Donaubrug die door tientallen Rus
sische tanks was bezet. We zijn maar
gewoon doorgereden en er gebeurde
niets.
De Tsjechische grenswachten lieten
ons direct door en nu zitten we hier."
DEN HAAG Militairen mogen
voorlopig niet met vakantie naar het
buitenland. Minister Den Toom (De
fensie) heeft daartoe besloten met het
oog op de ontwikkelingen in Tsjecho-
Slowakije.
Militair personeel dat zijn verlof bui
ten Nederland had willen doorbrengen
en daarvoor al kosten had gemaakt,
kan de kosten bij het rijk in rekening
brengen, zo deelde het ministerie van
Defensie gisteren mee.
Militairen, die al met vakantie in het
buitenland zijn, worden niet terugge
roepen.
ADVERTENTIE
DEN HAAG Hare Majesteit de
Koningin die, in verband met de ge
beurtenissen in Tsjecho-Slowakije,
haar zomervakantie in Italië heeft af
gebroken, is donderdagmiddag per
vliegtuig in Nederland teruggekeerd.
Het toestel landde om 13.51 uur op
de vliegbasis Ypenburg, waar de ko
ningin werd begroet door prinses Chris
tina en minister-president De Jong.
Vergezeld door de minister-president
reed Hare Majesteit naar het paleis
Huis .ten Bosch, waar zij samen met
hem de lunch gebruikte.
ROTTERDAM H(j is een zwaargebouwde vrachtwagenchauffeur. Een Tsjecho-
slowaak, in Nederland gestrand op het ogenblik dat de Russen zjjn land overwel
digden. Gisteravond stond hy met tranen in de ogen achter de microfoon in de
Rotterdamse Ahoyhal. „Vandaag ga ik proberen Tsjecho-Slowakije te bereiken.
Ik zal mjjn landgenoten vertellen wat een geweldig volk jullie zjjn", brulde hy de
Nederlanders in de immense overbevolkte zaal toe.
Hij is één van de veertig Tsjechoslo-
waakse vrachtwagenchauffeurs, die gis
teravond samen met in ons land ge
strande Tsjechoslowaakse toeristen, hier
langer wonende studenten en belang
stellende Nederlanders in de Ahoyhal
met sombere gezichten luisterden naar
verhitte toespraken.
Al pratende bleken hun mogelijkhe
den beperkt. „Wij willen een protest
resolutie opstellen, die via Hilversum
naar Tsjechoslowakije gezonden moet
worden. Wij zullen die resolutie ook
aanbieden aan de Russische,. Poolse,
Hongaarse en Oostduitse ambassades in
Nederland."
Op dat ogenblik klom de jonge Tsje-
choslowaak achter de microfoon.
Hij vroeg een minuut stilte, omdat
hij uit Praag bericht had gekregen,
dat een Russische soldaat zelfmoord
had gepleegd. „Deze martelaar voor
ons land verdient onze piëteit", verze
kerde hij zijn toehoorders. De volgen
de minuut kon je een speld in de zaal
horen vallen.
Met een sceptisch gezicht stond de
Amsterdamse psycholoog Jan Witten
berg de voor Nederlanders onverstaan
bare toespraken te beluisteren. Hij is
zelf Tsjechoslowaak. Dertig jaar gele
den vluchtte hij voor Hitier uit zijn
land en kwam naar Nederland.
„Ach wat, resolutie", vertelde hij
ieder, die het horen wilde. „Wat
koop je nou voor een protest-resolutie.
Deze mensen bedoelen het natuurlijk
goed, daar niet van. Maar er zijn ge
strande mensen, die niet terug kunnen
naar hun land. Zij zitten hier in hotels.
Daar kunnen zij niet blijven. Hun geld
raakt op. Ik heb het plan binnenkort
geld te gaan inzamelen. Ik weet zeker,
dat de Nederlanders hun portemonnaie
omkeren voor dit doel."
Even later stond ook de heer Witten
berg achter de microfoon om de aan-
zige Nederlanders op te roepen geld te
storten of adressen te geven waar
Tsjechoslowalfen kunnen komen loge
ren. De aanwezige Tsjechen gaven
hem een donderende ovatie. Tiental
len Nederlanders gaven hun adres.
Er kwamen telegrammen binnen, die
werden voorgelezen. Onder meer liet de
Bond van Hongaarse Intellectuelen in
Nederland weten, solidair te zijn met
het Tsjechoslowaakse streven. Met
doorgerookte kelen en betraande ogen
brulden de Tsjechoslowaken hun volks
lied door de zaal.
DORDRECHT De 17-jarige leer
lingdraaier J. M. C. Mensen uit Ze
venbergen is aan de gevolgen van een
bedrijfsongeluk overleden. Hij was in
de bedrijfsschool van de NV Lips
Brandkasten- en Slotenfabrieken in
Dordrecht aan het werk aan een draai
bank, toen op een gegeven moment
zijn stropdas werd gegrepen door de
snel ronddraaiende lidspil van de
draaibank.
'000*00000000000000000000000000000000000000000000000000000000,
„W/y kunnen als Tsjechen in Ne-
derland toch niet rustig met de
armen over elkaar blijven zitten?
In de grote steden van Tsjecho-Slo
wakije bouwen de studenten barrica
des op straat en ze worden neerge
schoten. Wij in het buitenland
moeten hen op de een of andere ma
nier helpen".
De 23-jarige Marie Vrabcova, af
komstig uit Praag, spreekt in Rot
terdam met een vastberaden trek
orfi de mond. Zij heeft samen met de
student in de architectuur, de 25-ja-
rige Zdenek Zavrel, de bijeenkomst
voor Tsjechische studenten in de
Rotterdamse Ahoyhal belegd.
De tengere Marie Vrabecva is pas l
een maand in Nederland. Na haar
einddiploma aan de toneelacademie
in Praag, vertrok zij met vakantie j
in westelijke richting. „Na een stu- f
dentenfeest in Delft hoorden wij
Zdenek Zavrel en ik woensdag- i
morgen het verschrikkelijke nieuws
via de radio. Sindsdien hebben wij
niet meer geslapen. Wij zijn ons
houvast kwijtgeraakt."
De hulp, die de kleine Marie en de
student Zdenek zich voorstellen te f
geven, is een stroom van berichten
uit het westen via radiozenders naar
de mensen van Tsjecho-Slowakije.
Reacties, die het Tsjechische volk
kunnen steunen in hun strijd tegen
de bezetters.
Marie Vrabcova beseft heel goed
dat een dergelijke hulp heel moei-
lijk zal zijn. „Er is nog maar één
vrüe zender, de Hradec Kralove.
In Tsjecho-SIowakye kunnen wff
ook radio Luxemburg heel goed ont- j
vangen. Het geeft niet op welke ma-
nier, als wij maar op legale wijze
contact blijven houden met onze fa- jj
milieleden en vrienden in het bezet- 5
te land."
Op onze vraag wanneer zij naar
Praag teruggaat, zegt zij: „Wan- jj
neer wil ik sterven? Ik weet het I
niet".
De Ziekenfondsraad heeft in meer
derheid besloten de minister van
Sociale Zaken en Volksgezondheid te
adviseren de premie voor de algemene
verzekering bijzondere ziektekosten
1969 vast te stellen op één procent. Een
minderheid in de raad sprak zach uit
voor 0,9 procent.
Een miljoen gulden bedraagt de
schade, die een brand gisternacht 5
aanrichtte in het historische raadhuis 5
in Oudewater. De brand, waarvan de
S oorzaak nog niet bekend is, moet zijn 5
J ontstaan in een archiefruimte boven 5
de raadzaal.
De bovenverdieping, de burgemees-
terskamer en enkele secretariékan-
toren brandden uit. De raadzaal liep
aanzienlijke waterschade op.
Tot half een 's nachts was er in het
stadhuis nog vergaderd, onder andere
over een grote onderhoudsbeurt voor
het stadhuis. Dat zal nu worden ge
restaureerd. Het rac r'.huis is met
inbegrip van de inventaris verze
kerd voor ruim een miljoen gutden.
De voor- en achtergevel worden ge
stut, de klokketoren wordt omverge
trokken.
ADVERTENTIE
nwiiiMii mm
ROTTERDAM De Rotterdamse po
litie is gisteren op een vry omvangry-
ke clandestiene wapenhandel gestuit,
wraarover echter nog het diepste stil
zwijgen wordt bewaard.
Na een achtervolging door een aan
tal patrouillewagens werd gisteren op
de Van Brienenoordbrug een man aan
gehouden, die vuurwapens van zwaar
kaliber in zijn auto vervoerde. Hij
kwam uit de richting Dordrecht en was
op weg naar Rotterdam. Deze arrestatie
heeft in Rotterdam tot nog twee aan
houdingen geleid.
Het zou gaan over een groot arse
naal van vuurwapens. „Het onderzoek
is nog in volle gang" zei de Rotterdam
se politie.
caballero
DEN HAAG Tijdens het Kamer
debat over de gebeurtenissen in Tsje
cho-SIowakye zullen dinsdag waar-
schyniyk 2 sprekers namens de rege
ringspartijen praten: de a.r.-fractie-
voorzitter mr. B. W. Biesheuvel en zijn
liberale collega mr. E. H. Toxopeus.
Het is in elk geval zeker, dat mr.
Biesheuvel namens de drie christelijke
partijen zal spreken. Er wordt nog wel
overlegd of ook de liberalen mr. Bies
heuvel als hun woordvoerder zullen la
ten optreden. Dat zal kunnen afhangen
van de vraag of de a.r.-spreker zijn be
toog meer of minder op godsdienstige
uitgangspunten zal baseren.
Als hij dat wel doet, wordt het voor
de VVD. die nu eenmaal geen confes
sionele partij is, moeilijk om zich door
hem te laten „vertegenwoordigen". Het
is intussen wel zeker, dat de oppositie
niet aan deze „coalitie" meedoet.
interessant voor u, heerlijk voor de kinderen!
In dit grootste overdekte dolfijnen-stadion ter wereld met 2.500 zitplaatsen, ziet
u een unieke show met zeeleeuwen en dolfijnen in één programma.
Aanvangstijden: 10.00 - 11.30 - 13.00 - 14.30 - 16.00 en. 17.30 uur.
(op zondag niet om 10 uur).
Speeltuin een van de grootste in Europa.
Veliwestrand groot, schoon en ongevaarlijk; geen gevaarlijke stromingen.
Rondvaart langs Oosteiyk Flevoland en de nieuwste polder Zuidelijk Flevo
land. Afvaart elk heel uur.
DEN HAAG Het korter werken in
sommige bedrijven is in juli afgeno
men. Er werd ruim 40.000 uren meer
gewerkt dan in de maand juni. Het
aantal daalde in juli tot 1107 en 't aan
werkt liep terug van 70 tot 48.
In juni waren er 1936 werknemers
die 91.507 uren korter werkten. Dit
aantal daalde in juli tit 1107 en het aan
tal minder gewerkte uren was 51.052."
Ook in de textiel- en confectie-indus-
trie, waar verscheidene bedrijven tot
korter werken over gingen, daalde het
aantal minder gewerkte uren.
Het ministerie van Sociale Zaken en
Volksgezondheid, dat deze cijfers ver
strekt, merkt op dat de daling van de
minder gewerkte uren niet beschouwd
worden als een verbetering van de be
drijvigheid. Dit omdat in de maand ju
li vele werknemers met vakantie gaan,
waardoor het aantal beschikbare pro-
du Ir ti ei'r**n o~~mjw w
EINDHOVEN Michaela Novako-
va. 23-jarige lerares uit Praag, heet
sinds gisteravond mevrouw Swinkels.
Ze trouwde gistermiddag om vijf uur
in het Eindhovense stadhuis halsover
kop met de reclameontwerper Peter
Swinkels (24). Dat gebeurde een goed
uur nadat de officier van Justitie in
's-Hertogenbosch, mr. Lamers, Mi
chaela bij dispensatie toestemming
voor dit spoed huwelijk had verleend.
De foto hierboven toont het bruids
paar.
Mr. Lamers vertelde gistermiddag
dringende redenen aanwezig te achten
om de normale wachttijd, die in Ne
derland in acht moet worden genomen
tussen het kenbaar maken van het hu
welijksvoornemen en de trouwdag zelf,
te laten vervallen. Als de wetteiyke
termijn van tien dagen zou zijn aange
houden. waren de trouwplannen van
het jonge paar heel waarschijnlijk
doorkruist door de dramatische toe
stand in Tsjecho-Slowakije.
Michaela, die als enig kind bij haar
ouders in Praag woonde, had het con
signe gekregen op 2 september in haar
land terug te zijn. Op die voorwaarde
had ze toestemming gekregen met va
kantie naar Nederland te gaan, waar
ze haar verloofde ging bezoeken.
De jongelui hadden elkaar voordien
in Praag ontmoet en waren aanvanke
lijk van plan komend voorjaar te trou
wen. De Russische inval in Tsjecho-
Slowakije bracht het tweetal zo in pa
niek, dat het geen moment met trou
wen wilde wachten.
In allerijl zochten de jongelui getui
gen. De ambtenaar van de burgerlij
ke stand Rooljmans streek met de
hand over het hart om dc jongelui in
dit dringende geval niet teleur te stel
len. Michaela kon namelijk geen ge
boorteakte tonen. Bovendien kon /.ij
niet bewijzen nooit eerder gehuwd te
zijn.
De heer Rooijmans heeft aan de
hand van Michaela's paspoort aangeno
men, dat die laatste zaak in orde was.
Het ontbrekende geboortebewijs werd
vervangen door Michaela, die het Ne
derlands niet beheerst, een verklaring
over datum en plaats van haar geboor
te te laten afleggen. De wet staat dit
in noodgevallen toe.
Zij wil absoluut terug naar Praag
omdat zij vreest dat haar ouders het
slachtoffer van vergeldingsmaatrege
len kunnen worden, als zij niet op tijd
in haar geboorteland terugkeert.
25 STUK8 f 1.50-EEN LAURENS PRODUKT
