DEZE WEEK: nader beschouwd
Het verraad van broeders
Monument van heldhaftigheid
In tweeërlei opzicht een blunder
Nachtelijke
ingreep
kwam als
'n volkomen
verrassing
Zorgwekkende vragen
na onverwachte agressie
ORGANISATIE VAN DE POLITIE MOET
NODIG OP DE HELLING
Misdadigheid neemt toe - het geweld wordt bruter
Onze militaire
medewerker schrijft
OOST ..DUITSLAND
WEST..
DUITSLAND
OOSTENRIJK
HONGARIJE
Het is moeilik te zeggen wat meer bewondering afdwingt: de vastberaden eensge
zindheid waarmee het Tsjechoslowaakse volk zich blijft scharen achter zijn leiders,
ook al zijn die dan (men moet vrezen: voor altijd) van hen gescheiden of de haast
ongelooflijke moed waarmee vooral de jongeren aan de bezetters duidelijk maken dat
ze ongewenst zijn. Kijkend in de lopen van kanonnen en mitrailleurs schreeuwen ze
hun verwensingen uit en betuigen ze hun trouw aan Dubcek. Zonder wapens in de
hand bieden ze zo aan de Russische soldaten en hun satellieten een beeld van verzet
dat dezen toch wel moet imponeren en hun hun hele leven bij zal blijven.
Juist deze vorm van verzet immers moet de Russen toch wel iets zeggen over de aard
van het volk dat zij thans onder de voet lopen: het maakt namelijk duidelijk dat de
Tsjechen tot voor kort de Russen wel degelijk als hun kameraden, als een broeder
volk hebben beschouwd. De wijze waarop ze voor de kanonnen en de tanks gingen
staan, niet gelovend dat er ook echt zou worden geschoten, de manier waarop men
discussies aanging met de soldaten en hun trachtte duidelijk te maken wat een schan
delijke vergissing hier werd gemaakt op die manier gaat men alleen maar met
elkaar om als men elkaar altijd heeft vertrouwd. Zo zouden wy doen als bespotte
lijk voorbeeld de Engelsen ons land kwamen bezetten onder een of ander zot voor
wendsel. Maar niét als de Russen hier zouden komen, eenvoudig omdat wy Rusland
altijd al als een gevaar gezien hebben. En dat hebben de Tsjechen niet.
Juist deze vorm van verzet moet het de Russen toch wel heel duidelijk maken dat ze
aan een dom avontuur begonnen zijn. Dat ze militair zullen winnen, maar het zal een
overwinning zyn zonder enige waarde.
Eén facet van de Tsjechische heldenstryd dient apart belicht te Worden: de haast on
gelooflijke moed die journalisten, fotografen en cameramensen van pers, radio en te
levisie aan de dag hebben gelegd. Nooit zou het volk zo standvastig en eensgezind zjjn
gebleven als ze niet telkens weer de vertrouwde stemmen hadden gehoord van ver
slaggevers, die hun de waarheid vertelden, hun de boodschappen doorgaven van de
wettige leiders, hun vertelden van de morele steun en sympathie die heel de wereld
als een golf heeft overspoeld. En omgekeerd zou de buitenwereld nooit zo intens heb
ben kunnen meeleven en ook nooit zo nauwkeurig de feitelijke toedracht hebben
geweten als niet deze voorlichtingsmensen, soms met inzet van hun laatste krach
ten, hun werk hadden gedaan. Zij hebben voor zichzelf een monument van heldhaftig
heid opgebouwd, zij hebben ook eens en te meer aangetoond van hoe doorslaggevend
belang een goed functionerende voorlichting in deze wereld is. Nu nog zijn hun radio
stemmen steeds in de lucht, hun medeburgers een hart onder de riem stekend en nu
nog bereiken hun films, foto's en pamfletten de buitenwereld, wat ervan getuigt dat 't
verzet nog niet gebroken is. Zo maakt een communistisch land aan de vrije wereld
nog eens weer duidelijk dat een vrije en eerlijke voorlichting altijd en overal van
onschatbare waarde is we kunnen niet anders zeggen dan dat het pleit voor deze
Dubcek-vorm van communisme. We kunnen er nog iets van leren!
Tenzij er een wonder gebeurt zullen de Tsjechen zich toch moeten onderwerpen aan
de macht van hun bezetters het is niet anders. Ze hoeven op geen Veiligheidsraad
te bouwen, want die is in deze kwestie volslagen machteloos het is droef het te
moeten constateren, want het betekent dat het instituut van de Verenigde Naties op
het juist zo kardinale punt van recht en vrijheid een even groot fiasco geworden is
als ook de vroegere Volkerenbond was. En evenmin behoeft men te hopen op inter
ventie van Amerika of van het Westen, want dat zou een wereldoorlog betekenen en
wie durft te zeggen dat die prijs niet te hoog is?
De enige troost die de Tsjechen hebben is dat zjj op langere termijn bezien de win
naars zyn. En die termijn zal niet eens zo heel erg lang zijn. Want wat de rode mak
kers van het Kremlin nu gedaan hebben is in tweeërlei opzicht een blunder: zy heb
ben alle sympathie, zelfs van verreweg de meeste communistische partijen in de we
reld, verspeeld én ze hebben in hun eigen volk krachten wakker geroepen die over
misschien tien, misschien twintig jaar het Kremlin zullen dwingen tot eenzelfde li
beralisatieproces als nu nog met hulp van de soldatenlaars in Tsjecho-Slowakjje is
onderdrukt.
Nu al moet men zich in het Kremlin toch wel gaan realiseren dat de Russische in
vloedsfeer bijzonder klein is geworden. Van het Oosteuropese blok zyn achtereenvol
gens Joego-Slavië, Roemenië en nu Tsjecho-Slowakjje afgevallen geen Rus zal nu
nog de illusie koesteren dat de Tsjechen nog betrouwbare bondgenoten zullen zjjn,
ook al zal dan een collaborateurs-regering wellicht nog trouw de Russische ljjn vol
gen. De machtige communistische partjjen in Italië en Frankrjjk zjjn nauwelijks meer
bereid Moskou als leidinggevend centrum te erkennen. En buiten Europa wint het
Chinese communisme snel terrein op het Russische. Ruslands invloed wordt kleiner,
steeds kleiner en dat moet men in het Kremlin toch wel met angst beseffen.
Maar ook binnen Rusland zal de oppositie groeien het kan niet anders. Weinig
landen ter wereld doen zoveel voor het opleiden van wat men de intelligentia pleegt
te noemen. Met onmiddellijk daaronder een kader van hoogwaardige arbeiders, die
ook hun weetje geleerd hebben. Deze opkomende groepen zjjn het beu dat zjj op
bepaalde punten als onmondigen worden behandeld. Dat er voor hen gedacht wordt
en zjj niet het recht hebben zelf te denken. Tsjecho-Slowakjje heeft geleerd dat er
een nieuwe communistische generatie is opgestaan en het kan niet anders of dat
zal ook in Rusland gebeuren. Kort is het nog maar geleden dat een Stalin oppermach
tig was hoeveel is er sindsdien veranderd! Aan die veranderingen wordt ook door
de nacht van 21 augustus geen halt toegeroepen. Eenmaal zullen de Tsjechen in
vrjjheid leven en die tjjd is niet ver meer.
De gebeurtenissen in Tsjecho-Slowakije hebben een kreet
van afschuw, ergernis en teleurstelling in de gehele wereld
doen opgaan. Nog slechts enkele weken geleden, tijdens of
onmiddellijk na de conferenties in Cierna en Bratislava,
hield iedereen de adem in en een Russisch militair ingrijpen
lag toen in de lijn van de verwachting. Zou een bezetting
van Tsjecho-Slowakije op dat moment hebben plaatsgevon
den, ook dan zou de afschuw groot zijn geweest maar
toen er ogenschijnlijk niets gebeurde en de Tsjechoslowaak
se communistische partij als overwinnaar uit de strijd leek
te zijn gekomen, kwam de klap des te erger aan. Het teleur
stellingselement was des te groter geworden. Blijft de vraag
of men deze Russische stap niet had kunnen voorzien
komt zelfs ook de vraag naar boven of ook andere, Wes
terse landen iets dergelijks zou kunnen overkomen. Hebben
de inlichtingendiensten, de politieke zowel als de militaire,
niet op tijd alarm geslagen? Immers, als deze diensten op
dit punt gefaald hebben, dan is toch zeker beraad nodig om
een herhaling te voorkomen!
Het zijn deze en soortgelijke vragen die wij aan onze mili
taire medewerker hebben voorgelegd.
■*0
VROEGER lag de oostgrens van Europa
meer dan lOOOKro weg l v
THANS ligldeoosfgrens halverwege in Europa.Ons
wereldeel is gespiefen in hef-Westen en hefkommunis-*
fische Oosten
*USS. HONG. TROEPEN
BOEDJPE!
ST
Van een militaire medewerker is het de
taak de militaire aspecten van de
gebeurtenissen te belichten en daarbij is
het noodzakelijk enige tijd terug te gaan.
Ons alleen staan de gebeurtenissen in
Tsjecho-Slowakije en Polen van maart en
april van dit jaar nog helder voor de
geest. In Polen werd studentenverzet snel
gesmoord, maar in Tsjecho-Slowakije lag
de kaart heel anders. President Novotny's
positie bleek onhoudbaar en Dubcek en
Cera ik namen de leiding over. Als presi
dent van Tsjecho-Slowakije werd gene
raal Svoboda naar voren geschoven, die
onder het bewind van Novotny bevelheb
ber van de Tsjechische strijdkrachten was
geweest en die 25 jaar geleden 't toen pas
opgerichte le Tsjechoslowaakse bataljon
commandeerde dat vijf dagen en nachten
lang Duitse tegenaanvallen weerstond,
waardoor Russische eenheden van de on
dergang werden gered. Kennelijk was dit
een poging om de oude vriendschap met
de Russen eens extra te onderstrepen en
de Russen te winnen vow de liberalisatie-
maatregelen.
Deze democratiserende en liberaliserende
maatregelen, voorgesteld en uitgevoerd
door de beste elementen uit de Tsjecho
slowaakse communistische partij die hun
opleiding in Moskou hadden ontvangen,
beoogden een democratisch communisme
Commissaris Th. Ardon, hoofd van
de recherchedienst in Rotterdam,
geeft zijn visie op de toenemende cri
minaliteit en op datgene wat bij de po
litie veranderen moet om tot een meer
doelmatige bestrijding te komen.
Amsterdam heeft een speciale
moordbrigade; de Rotterdamse po
litie is bezig een assistentiegroep te
formeren die in staat is op breder
terrein bijstand te verlenen in de
strijd tegen de grote misdrijven. De
moordaanslag op de Bergen op
Zoomse zakenman Rogier bracht
een speciaal geformeerde recher-
chegroep in actie, die voortaan in
heel Brabant bijstand zal verlenen.
In Limburg draait al enige maan
den een regionale herkenningscen
trale, in Twente wordt daar binnen
kort een begin mee gemaakt. Waar
om dit alles? Zijn al deze hergroe
peringen noodzakelijk omdat de
misdaad anders is geworden?
Het antwoord komt van commis
saris Th. Ardon, hoofd van de
recherchedienst bij de Rotter-
- damse politie. „Inderdaad
zegt hij de misdaad slaat
steeds verder om zich heen. De
misdadiger zelf is mobieler ge
worden en hij verplaatst zich
steeds sneller over een steeds
groter gebied. Daar komt bij
dat het siteeds vaker voorkomt
dat in groepen wordt geopereerd;
groepen met vertakkingen elders.
De misdrijven worden harder,
agressiever en ruwer. Ook de
frequentie is groter. Het is ze
ker niet alleen een indruk van
mij ook al komt het dan niet
altijd tot uitdrukking in de sta
tistieken dat de misdadigheid
toeneemt en het geweld groter
wordt."
Ook al zou commissaris Ardon al
leen staan in die uitspraak over toe
nemende misdadigheid, ook dan zou
er alle reden zijn zijn woorden au
sérieux te nemen. Want uit ervaring
weet hij veel, heel veel zelfs af van
het recherchewerk. Twintig jaar
ruim zit hij nu bij deze tak van het
politiewerk, als inspecteur, hoofdin
specteur en als commissaris tenslot
te, maar ook in heel andere func
ties. Hij is gedetacheerd geweest bij
het studiecentrum voor hogere poli-
tie-ambtenaren in Heelsum en daar
heeft hij gedurende enkele jaren een
belangrijk aandeel gehad in de voor
bereiding van gespecialiseerde cur
sussen voor het hogere politieperso
neel. Trouwens, van 1938 af is hij al
docent bij de eigen Rotterdamse op
leiding.
Vandaag over een week, op 1 sep
tember, gaat hij met pensioen, maar
hij kan nog maar node afscheid ne
men van een dik dossier dat hem
dierbaar is: in overzichten en pro
gnoses zijn daarin de aanbevelingen
samengevat, die hij nodig acht voor
verdere uitbouw van de recherche.
Commissaris Ardon is voorstander
van meer samenwerking tussen de
verschillende korpsen zoals hij ook
meer samenwerking bepleit binnen
een en hetzelfde korps. „Globaal be
zien gaat het heel redelijk", zegt hij.
„In sommige gevallen gaat de sa
menwerking zelfs verder dan de
voorschriften mogelijk maken. Dat
zijn de momenten waarop gehandeld
moet worden. Achteraf hoor je dan
wel of het goed was."
Ook wordt volop aan uitwisseling
van ervaring en gegevens gedaan.
De hoofden van de recherche en de
zedenpolitie van de vier. grote ste
den komen daarvoor regelmatig bij
elkaar. Ervaren rechercheurs en
technische opsporingsmensen wor
den weieens aan elkaar uitgeleend
bij bepaalde misdrijven. Indien nood
zakelijk, worden soms hele groepen
uit verschillende korpsen tijdelijk
samengevoegd.
„Toch moet ik zeggen", aldus com
missaris Ardon, „dat dit allemaal
slechts incidenteel is, veelal nog ge
baseerd op persoonlijke relaties of
het inzicht van één functionaris. Het
komt om zo te zeggen van onderop,
terwijl het juist van hogerhand, door
de landelijke overheid georganiseerd
moest worden op grond van een
deugdelijke wettelijke basis. Er zit
ten nu nog te veel problemen aan
vast."
„Rechercheurs die bij andere
korpsen bijstand verlenen, hebben
daar feitelijk geen opsporingsbe
voegdheid. Als tot samenwerking van
verschillende korpsen wordt besloten
is er direct het probleem van de be
velvoering. Op een bepaald moment
moet worden beslist of tot arrestatie
zal worden overgegaan. Daarbij zijn
dan ook de bevoegdheden in het ge
ding. De territoriale bevoegdheden
zullen opnieuw geregeld en uitge
breid moeten worden. Het formeren
van grotere eenheden door perma
nente samenwerking over een groter
gebied, zal doelbewust en van boven
af georganiseerd dienen te worden.
De recherche-apparaten moeten op
de regio's van de misdaad worden
afgestemd. Dat is een zaak die blij
vend geregeld moet worden.
Ook het voorkomen van misdrij
ven is een dwingende noodzaak, die
ver uitgaat boven hetgeen nu ge
daan kan worden. Gelukkig zijn er
veel enthousiastelingen bij de poli
tie. Het is een genot om te zien hoe
er gewerkt wordt. Bij ouderen en
jongeren zijn er veel die hun werk
als hobby zien. Op zichzelf een mooi
verschijnsel, maar het politiewerk is
uiteindelijk geen liefhebberij. Het is
een vak. De opleidingen zijn daar
ook op gericht en worden steeds be
ter. De behoefte aan nog beter ge
schoolde mensen wordt steeds gro
ter."
Een typisch voorbeeld van eigen
korpsinitiatief voor een slagvaardi
ger optreden tegen de zich organi
serende misdaad, is de oprichting
van het Bureau Recherche Informa
tie bij de politie te Rotterdam. Dit
bureau in oprichting krijgt ten doel
allerlei informaties te verzamelen
die nuttig kunnen zijn bij de bestrij
ding van de misdaad. Het gaat er
daarbij mede om de mensen van
de geüniformeerde dienst meer bij
het recherchewerk te betrekken.
De recherche kan profijt hebben
van de wetenschap die bij de geüni
formeerde dienst aanwezig is, maar
die nu veelal ongebruikt blijft. Wijk
agenten en bemanningen van surveil
lancewagens kennen ontzaglijk veel
mensen. Zij zijn vaak op de hoogte
van allerlei toestanden en situaties
in straten en wijken.
„Een moordbrigade hebben wij
niet in Rotterdam", zegt commissa
ris Ardon. „Daarvoor worden er ge
lukkig te weinig moorden gepleegd.
Het zou ook niet rationeel zijn om al
leen voor moordzaken een belangrijk
potentieel van de recherche op één
categorie te binden. Onze assistentie-
ploeg heeft een breder terrein. Hoe
wel moord sterk aanspreekt, zijn op
lichting, bedrieglijke bankbreuk, ver
duistering en sommige reeksen van
inbraken vaak veel ingewikkelder en
moeilijker te ontraadselen."
De bedoeling van de assistentie
groep is enerzijds om betere coördi
natie en systematie te verkrijgen bij
de verwerking van ernstige misdrij
ven, en anderzijds profijt te trekken
van ervaringen, opgedaan bij andere
zaken. Tevens om de talrijke neven
taken, die vaak administratieve voor
bereiding vragen, zo goed mogelijk
te laten verrichten.
Commissaris Ardon: „Geprojec
teerd tegen de achtergrond van de
regio's zie ik de noodzaak tot cen
tralisatie van de technische hulp
diensten van de recherche. Dit kan
pas verwezenlijkt worden als de mo
gelijkheid daartoe wordt geschapen
door de overheid. Intern zijn wij ons
daar al op aan het voorbereiden.
Daar is ook onze voorlichting in
eigen korps op gericht.
In Rotterdam worden steeds meer
agenten van de geüniformeerde
dienst tijdelijk bij de recherche ge
detacheerd. Het is goed dat iedereen
inzicht krijgt in hetgeen er bij ande
re diensten omgaat. In groter ver
band, bij de verschillende korpsen
onderling, gebeurt ook al veel. Bo
vendien houden verschillende studie
commissies zich met 't politievraag-
stuk bezig. Verwacht mag worden
dat er eindelijk eens iets in het
groot gaat gebeuren.
Na 1 september zal ik met meer
dan gewone belangstelling de ontwik
keling op 'n afstandje volgen. Over
zie ik mijn loopbaan, dan moet ik
zeggen: je begint met hetgeen je
voorganger je in handen geeft. Je
probeert daar iets aan toe te voegen
en dat geef je dan weer door aan je
opvolger.
Je bent maar een schakel in een
groot geheel. In die zin heb ik mijn
positie altijd gezien: je bent een lid
van het korps. Ik heb er altijd tegen
gewaakt dat er gezegd zou worden:
Ardon heeft die zaak opgelost. Dat
is niet zo. Het is altijd het resultaat
van groepswerk. Die groepen moe
ten steeds groter worden en over 'n
groter gebied gaan werken. Dat is
de fase waarvoor de politie staat.
Aan de voorbereiding daarvan heb
ik meegewerkt".
naar het voorbeeld van Joego-Slavië. Ver
breking van de banden met het Warschau
Pact kwam beslist niet ter sprake.
De agitatie die echter hierdoor in Rus
land, maar vooral in Oost-Duitsland en
Polen ontstond, is volkomen begrijpelijk.
Ook in deze landen bevinden zich grote
groeperingen die niets liever zouden wil
len dan het voorbeeld van Tsjecho-Slowa
kije volgen. De aan het bewind zijnde
machthebbers zagen hun positie in gevaar
komen, want deze soort vrijheidsbewegin
gen heeft de (voor hen) onaangename
tendens snel om zich heen te grijpen.
Vooral de zeer kwetsbare Oostduitse
machthebbers die een muur nodig hebben
om hun volk binnen de grenzen te hou
den, moeten al vrijwel onmiddellijk bij de
Russen op matigende maatregelen hebben
aangedrongen. Politiek heeft zich natuur
lijk bijzonder veel afgespeeld, hetgeen al
heel vroeg in militaire maatregelen tot
uiting kwam.
Tn de tweede helft van juni zou de gro-
te Warschau-Pact-oefening SUMAVA
plaats vinden, waaraan Russische, Oost
duitse, Poolse, Hongaarse en Tsjechoslo
waakse eenheden zouden deelnemen op ter
reinen in Oost-Duitsland, Polen en Rusland,
maar vooral in Tsjecho-Slowakije, met na
me in Bohemen. Vooruitlopend op deze
grote oefening begonnen Russische eenhe
den reeds in mei zich te verplaatsen uit
hun vredesgarnizoenen in Oost-Duitsland,
Polen, Hongarije en West-Rusland naar op
stellingen rond Tsjecho-Slowakije. De rucht
baarheid die aan deze troepenbewegingen
werd gegeven, onderstreepte de bedoeling
om de gesprekken op politiek niveau kracht
bij te zetten of te beïnvloeden. Volgens
goed ingelichte Engelse kranten lagen om
streeks half mei onder het mom van de
ze SUMAVA reeds een groot aantal divi
sies in een ijzeren ring rond Tsjecho-Slo
wakije.
De lang voorbereide oefening, waarin het
Tsjechische leger een belangrijke rol speel
de, vond normaal plaats, maar na afloop
treuzelden de Russen bijzonder met het
terugtrekken van hun troepen en we herin-
neren ons nog allen heel goed dat de laat
ste Russische tank pas na de Cierna-con-
ferentie het land verliet. Ze trokken echter
NIET naar hun verre en verspreide vre
desgarnizoenen maar nestelden zich weer
in hun opstellingen rond Tsjecho-Slowakije,
waar ze vóór de oefening al zo vroegtijdig
waren samengetrokken. Op dat moment
waren ze dus al enige maanden achter el
kaar te velde, ver verwijderd van hun gar
nizoenen.
plotseling werd een nieuwe, kennelijk
geïmproviseerde oefening aangekon
digd. Deze oefening „NEMAN", die met veel
publiciteit werd omgeven, behandelde spe
ciaal het aspect van de verzorging van gro
te troepeneenheden met voedsel, benzine,
munitie e.d. De grote publiciteit deed we
derom politieke aspecten vermoeden. Toch
gingen er aan westelijke zijde op dat mo
ment ook andere stemmen op. Was het niet
voor de hand liggend dat deze grote troe
peneenheden, die nu al enkele maanden
lang te velde bivakkeerden met alle ge
volgen van dien, aan praktisch alles ge
brek begonnen te krijgen? Was het niet
strikt noodzakelijk geworden de voorraden
aan te vullen? Moest er misschien scherpe
munitie in plaats van oefenmunitie worden
aangevoerd?
Was toen reeds besloten Tsjecho-Slowa
kije militair te bezetten???? Het lijkt nu
meer dan waarschijnlijk.
In de nacht van dinsdag op woensdag
was het dan zover. Warschau-Pact-troepen
viel vanuit het noorden, het oosten en het
zuiden Tsjecho-Slowakije binnen. Het kaar
tje geeft een indruk hoe het, gebaseerd op
de nu beschikbare gegevens, zich waar
schijnlijk voltrok. De grote steden werden
in de kortst mogelijke tijden bezet en voor
al de meest westelijke as over Karlovy-
vary, via Pilsen naar Budweis kreeg bij
zondere aandacht. Er werden tanks gesig
naleerd die op grote opleggers (zogenaam
de „low loaders") werden vervoerd. Niet
omdat dit sneller gaat dan op eigen kracht,
maar om deze grote afstand te kunnen
overbruggen zonder snel in verzorgings
moeilijkheden te komen. Men zou hieruit
kunnen opmaken dat men geen tegenstand
van het Tsjechische leger verwachtte want
een tank kan zich in zo'n positie amper
verdedigen.
Daar staat tegenover dat elders weer
brugmateriaal werd meegevoerd zodat het
leek dat men de mogelijkheid van weer
stand en vernielingen toch niet uitsloot.
Ook de op de tanks en voertuigen geschil
derde witte strepen en kruisen (voor ons
allen duidelijk zichtbaar op het televisie
beeld) zijn wellicht te beschouwen als te
kenen ter onderscheiding van Tsjechische
eenheden die immers over hetzelfde mate
rieel beschikken. Op de hoofdstad Praag en
de omringende vliegvelden werden Russi
sche elite-eenheden ingezet en wel lucht
landingseenheden en mariniers, zoals op het
tv-beeld duidelijk kon worden waargeno
men. Waarom dit gescheidde is duidelijk. In
'56 deden zich gevallen voor dat jonge Rus
sische soldaten weigerden op te treden te
gen Hongaarse kameraden en burgers. De
discipline van deze elite-eenheden met hun
grote politieke betrouwbaarheid maakten
de risico's op dit gebied bijzonder klein.
Oostduitse, Poolse, Bulgaarse en Hon
gaarse eenheden werden, voor zover nu
bekend, op geen enkele as alléén ingezet,
maar overal in combinatie met numeriek
sterkere Russische eenheden. Met andere
woorden: ook daar werden geen risico's
genomen. Toch dient hier wel degelijk ook
een ander aspect te worden vermeld. Ken
nelijk hebben de Sovj éts toch wel zoveel
vertrouwen in de politieke en militaire be
trouwbaarheid van hun Warschau-Pact-
partners dat ze dit avontuur hebben aange
durfd. Wel schijnen sommige soldaten van
deze landen te hebben gedacht dat ze weer
op een oefening waren, zodat ze dus ken
nelijk niet waren ingelicht, maar van wei
geringen heeft men tot op heden toch nog
niet gehcrord.
TJet is zonder meer duidelijk dat deze
gecombineerde en geïntegreerde wij
ze van optreden door grote eenheden van
vijf nationaliteiten grondig is voorbereid.
De troepen lagen klaar, ze waren opnieuw
bevoorraad en iedere westelijke militaire
inlichtingendienst was hiervan op de hoog
te. Een bevel door de politieke leiders was
voldoende om deze enorme oorlogsmachi
ne in beweging te zetten. Kennelijk heb
ben alle politieke inlichtingendiensten hier
volkomen gefaald in het beoordelen van de
situatie. De ingreep kwam als een volko
men verrassing. Ook militaire inlichtingen
diensten hebben in dit stadium kennelijk
'n dergelijke ontwikkeling onderschat. Gro
te vraagtekens zijn te plaatsen bij het ver
rassen van de Tsjecho-Slowaken zelf. Heb
ben hun inlichtingen officieren zoweinig con
tacten bij hun Warschau-Pact-vrienden dat
een dergelijke verrassing mogelijk was?
Weer een ander aspect is het terugroe
pen van de Russische politieke leiders van
vakantie op de middag vóór de inval. Ge-
Tuchten gingen en gaan nog over een in
grijpen van militaire leiders over de hoof
den der politieke chefs heen. Dit lijkt echter
wel bijzonder onwaarschijnlijk. Het le
ger is in Rusland steeds bijzonder goed on
der controle gehouden. Hoge militairen
kwamen zelden tot grote politieke macht.
Politieke officieren bevinden zich op al
le niveaus en de communistische staat weet
maar al te goed dat een ijzeren greep op
het machtsapparaat, waar men overigens
niet buiten kan, bittere noodzaak is. Neen,
het ligt meer voor de hand dat dit alles
camouflage is geweest. Zand in de ogen
strooien om 'n volledige verrassing te kun
nen bereiken.
TVt verrassende optreden, dat overigens
volledig overeenkomstig de Russische
militaire doctrines en denkwijzen is verlo
pen, zal het Westen beslist voor een aantal
belangrijke vraagpunten stellen. Eén van
de allerbelangrijkste punten lykt dan wel
het probleem van de politieke of strategi
sche waarschuwingstijd. Hiermede wordt
dan bedoeld de tijd waarop de militaire
autoriteiten kunnen rekenen, neen moe
ten kunnen rekenen, om tijdig maatrege
len te nemen. Deze maatregelen bestaan
uit het mobiliseren van strict noodzakelijk
personeel, het laden van voertuigen, ja
zelfs volledige treinen, het verplaatsen uit
vredeslocaties naar soms ver gelegen ope
ratiegebieden, enz. enz. Krijgt men voor
dit soort maatregelen NIET voldoende tijd
dan komt men in situaties terecht waarbij
van gecoördineerde weerstand eenvoudig
geen sprake meer kan zijn. Zuiver militair
gesproken doet zich namelijk één- a twee
maal per jaar een met Tsjecho-Slowakije
vergelijkbaar geval voor in Oost-Duitsland.
Bij de grote manoeuvres der Russen wordt
dan het gehele grensgebied met West-
Duitsland tot verboden gebied verklaard,
zoals nu ook geschiedde langs de Tsjecho
slowaakse grenzen.
Het tijdig nemen van (politieke) beslis
singen in zo'n geval is echter zeer moeilijk
aangezien men er voor terug schrikt de
bevolking onnodig te verontrusten, terwijl
dit soort maatregelen altijd als een soort
provocatie kan worden uitgelegd.
De NAVO, met zijn geringer wordende
parate mankracht is sterk afhankelijk van
een vroegtijdige politieke waarschuwing,
en het gebeurde in Tsjecho-Slowakije zal
dan ook niet nalaten diepe indruk te ma
ken op politieke en militaire leiders tot in
de hoogste regionen.
