VECHTEN PRIJSBINDING NOG „TOEGELATEN" Het rommelt in het rijk van koning klant OUDE MEUBELEN IN HOOISCHUUR Paus tegen sociale on Washington volkomen overrompeld Geheime dienst faalde Waarheid MOEDER VAN DUBCEK AFGESCHEEPT Legerzuivering op Java Amerikaanse (83) in China in ongenade Tumult in Indisch parlement Torenflat in Amsterdam Vloedgolven nabij Celebes Geen ladingen naar Hongarije Auti-Ulbricht actie in Berlijn Longo doet aanval op Moskou Stewart niet naar Boedapest en Sofia Kunstwerk gestolen Grootvader Gezwendeld FEITEN VERKEERD UITGELEGD OPNIEUW GROOT GENOEG TE LAAT ZATERDAG 24 AUGUSTUS 1968 rommelt in het rijk van de Ne- derlandse Koning Klant. Er wor den weer eens klappen uitgedeeld in de nimmer aflatende strijd om zijn hoge gunst. Een zeer invloedrijke groep onderdanen ziet zich de laat ste tijd steeds sterker gedwongen te vechten voor het behoud van de res ten van een systeem dat in het bui tenland vrijwel overal is verlaten: verticale prijsbinding. Verticale prijsbindingeen geslo ten verkoop systeem waarbij een fa brikant zijn artikel via grossier en winkelier tegen een door hem vast gestelde, uniforme prijs doorgeeft aan de consumentis in ons land voor een beperkt aantal bedrijfstak ken nog toegestaan. Een groeiend le gertje prijsontduikers is in het ge weer gekomen, tegen fabrikanten die met het systeem werken. De bedreigde fabrikanten slaan te rug. Iedere ontdekte prijsbreker wordt - in kort geding - voor de rech ter gedaagd. Daar delft hij, omdat de prijsbindersde rechternog aan hun zijde hebben, het onderspit, dagen ontliep, dank zij een juridische manoeuvre, een prijsbre ker dat lot. Dat was Autorama, het bedrijf van de Wassenaarse Jan van de Marei, dat door liefst dertien gerenommeer de fabrikanten van kruidenierswaren voor de rechter was gedaagd. De fa brikanten hadden, zo bleek ter zit ting juridisch gezien niet de juiste schuldige gedaagd, maar de advo caat van Autovama, mr. A. J. M. van Dal uit Den Haag liet het niet bij dat verweer. Hij ontwikkelde de riste dat bin nen afzienbare tijd ook in Neder land prijsbindingsovereenkomsten geen enkele kansme er zullen hebben Mr. Van Dal was bereid dat tegen over ons uiteen te zetten. DJAKARTA De militaire com mandant van Oost-Java generaal-ma- joor M. Jasin heeft gezegd, dat 182 le den van zijn Brawidjaja divisie, bij wie verscheidene subalterne officieren, zijn gearresteerd wegens banden met de verboden communistische partij. Jasin, die naar .Djakarta was geko men om een militaire parade bij te wo nen, verklaarde tegenover verslagge vers, dat hij een grote zuivering in zijn divisie had bevolen na de gevan genneming van ongeveer 850 communis ten tijdens acties in Z.-Blitar op Oost- Java, het centrum van de communis tische guerrillabeweging. Op centraal-Ja va zijn ongeveer 200 leden van de Diponegoro Divisie gear resteerd wegens vermeende deelneming aan de mislukte staatsgreep van 1965. Een en ander werd vrijdag bekend ge maakt door de militaire commandant van centraal-Ja va, generaal-majoor Su- rono die zich eveneens in Djakarta be vond. HONG KONG Het anti-communis tische blad „Hongkong Times" heeft gemeld dat de 83-jarige Amerikaanse schrijfster Anna Luise Strong in com munistisch China gevangen is gezet. De schrijfster woont al langer dan tien jaar in China en schreef artikels over de koers van Mao Tse-Toeng. Mevr. Strong is ervan beschuldigd „een agent te zijn van het Amerikaan se imperialisme", aldus het blad, dat verder meldde dat de schrijfster al eni ge maanden fel is bekritiseerd door pro- Maoïstische rode gardisten in Peking. Het blad vermeldde geen bron, doch Westerse waarnemers toonden zich niet verrast, één van hen verklaarde dat „nieuwsbrieven" uit China de afgelo pen maanden al te kennen gaven, dat haar positie in China aanzienlijk onze kerder werd. Tot voor kort scheen zij een gunste linge van Mao te zijn. In 1965 bood de Chinese leider haar ter gelegenheid van haar 80ste verjaardag een diner aan en zeker tweemaal verklaarde hij openlijk zijn genegenheid voor de Ame rikaanse. NIEUW DELHI In het Indische La gerhuis is vrijdag tumult uitgebroken in verband met India's onthouding bij de stemming in de Veiligheidsraad over de resolutie waarin de Russische inval in Tsjecho-Slowakije wordt veroordeeld. Leden van de socialistische en recht se oppositie schreeuwden: „Lang leve Tsjecho-Slowakije" en „lang leve Dub cek". Zij wilden weten waarom India de revolutie niet gesteund had. Premier Indira Gandhi verklaarde in het Hogerhuis, dat India bezwaar had gemaakt tegen het woord „veroorde len" in de resolutie, doch akkoord zou zijn gegaan met een minder krasse term zoals „afkeuren". Mevrouw Gan dhi zei dat India Tsjecho-Slowakije zal steunen. AMSTERDAM De kroon heeft een beroep van een aantal inwoners tegen het besluit van Gedeputeerde Staten van Noord-Holland, waarbij goedkeu ring is verleend aan een herzien uit breidingsplan, genaamd „Zuider-Am- stelkanaal", ongegrond verklaard. Het plan omvat het gebied dat begrensd wordt door het Zuider-Amstelkanaal. de Willem Pijperstraat, de Peter van An- rooystraat en het terrein van het Spino- za-lyceum. Dit herzieningsplan beoogt aan de noordwesthoek van het inmid dels voltooide flatgebouw, de oprichting voor het Philipspensioenfonds van een voor kantoren bestemd torengebouw mogelijk te maken. Dit gebouw zal 75 meter hoog worden. De appellanten vrezen dat het gebouw sterk zal domineren en op de omgeving een grote druk zal uitoefenen. Dit be zwaar heeft de kroon echter niet tot onthouding van goedkeuring kunnen lei den. „Mijn visie op het systeem van prijsbinding is, dat er langzamerhand een di vergentie begint te groeien tussen de jurisprudentie op dat terrein en de situatie zoals die zich ontwikkelt. De wetgever gaat vrij duidelijk in de richting van vrijwel alle Europese landen en Amerika; dat is een ontwikkeling naar een si tuatie waarin iedere prijsbinding door de wetgever is verboden". „Dat blijkt duidelijk uit het Koninklijke Besluit van 1 april 1964, gebaseerd op de Wet Economische Mededinging, waarbij in beginsel iedere verticale prijs binding is verboden, maar waarbij de mogelijkheid van ontheffing is openge laten". „Dat is in overeenstemming met de internationale tendens. Van de mogelijk heid tot het verlenen van ontheffing kan de regering gebruikmaken voor groe pen, waarvoor zij dat nog van belang acht". "Voor dr eerste maal dook Albert Johan Ma rie van Dal, sinds 1941 advocaat in Den Haag, enkele weken geleden in de problemen van de ver ticale prijsbinding. Bart van Dal, geboren Tilburger, studeerde lette ren kandidaatsexamen In 1928 en geschiedenis doctoraal in 1931 te NJjmegen. In 1981 vestig de hy zich in Den Bosch en trad hy als redacteur in dienst van het dagblad De Maasbode. Hy- werd in korte tyd een bereisd en veelzydig journalist, maar ging in 1936 „omdat ik het gevoel had dat Ik er te weinig van af wist" rechten studeren in Am sterdam. In 1938 studeer de hy ar. Een half jaar lang was hy advocaat in Breda. Hy werd gemobiliseerd als of ficier by de grenadiers en jagers, belast met de ver dediging van het Rotter damse vliegveld Waalha ven. Een ernstig ongeluk op de dag voor het uitbre ken van de oorlog onttrok hem aan de gevechtshan delingen. Na zyn herstel vestigde hy zich in 1941 als advocaat en adviseur van Brabantse bedryven in Den Haag. In 1952 werd hy secre taris-generaal van de In ternational Commision of Jurists. Van 1957 tot 1959 was hy daarvan vice-pre sident, een functie die hy sinds 1962 opnieuw be kleedt. De mau die vele sporten met succes beoefende, is een liefhebber van scha ken, maar zonder boekje. Met het oog van een scha ker bekijkt hy ook zyn werk. „Zo'n zaak als deze boeit me zo buitengewoon, omdat het net een schaak- ipel Is". WENEN - Generaal Iwan Paflofsky, bevelhebber van de Russische bezettings troepen in Tsjeoho-Slowakye, heeft tegen Dubcek's moeder gezegd, dat haar zoon de beloften, die hy in Cierna en Bratislava heeft gedaan, „niet is nage komen". Radio Trencin, een vrije Tajechoslowaakse zender, die dit meldt, zegt dat Dubcek's moeder naar generaal Paflofsky was gegaan om voor haar zoon te plei ten, die twee dagen geleden door de Russen is weggevoerd. Generaal Paflofsky had haar laten weten, dat Dubcek zich niet in hechtenis bevindt, maar dat de Russische autoriteiten „alleen maar met hem onder handelen". Inmiddels Is het niet bekend, waar de vrouw van Dubcek en hun twee zoons, Pavel en Michael, zijn. Zij passeerden op 2 augustus Oostenrijk op weg naar Joego-Slavië voor een tocht op de Adriatische Zee vanuit Rijeka. De correspondent van het blad in Belgrado heeft herhaaldelijk geprobeerd de verblijfplaats van het gezin Dubcek te weten te komen, maar de Joegoslavische autoriteiten hebben elke inlichting hierover geweigerd, aldus het blad. De zoon van Dubcek zou volgens sommige berichten in India zyn. DJAKARTA Vijfhonderd mensen worden vermist, nadat vloedgolven het eilandje Tuguan voor de noordwest kust van Celebes hadden geteisterd. Deze vloedgolven waren een gevolg van krachtige aardschokken die sinds 10 augustus het gebied hebben getrof fen. Tot dusver zijn, aldus meldt An- tara, 56 lijken gevonden. Honderden mensen worden nog vermist. In het begin van deze week had het ministerie van Sociale Zaken in Dja karta meegedeeld, dat in het kustge bied van Donggala in Midden-Celebes 200 mensen waren omgekomen door een aardbeving op 15 augustus. UTRECHT Het aannemen van wagenladingen en stukgoed naar Hon garije en verder via de Tsjechisch- Hongaarse grensovergangen Rusovce, Rajka, Komarno, Komaron, Sturovo en Szob is tot nader order gestremd, zo hebben de Nederlandse Spoorwegen vanmiddag meegedeeld. Het blijkt dat veel bruggen in Tsje cho-Slowakije als gevolg van de aan wezigheid vaft de bezetters in dat land, zijn beschadigd. I~)e vraag is dan, aldus mr. Van Dal, hoe in die gevallen de prijsbin ding wordt gehandhaafd. Daarvoor duikt hij in de jurisprudentie van de Hoge Raad de geschriften waaruit de rechtsopvatting van ons hoogste rechtscollege blijkt. Hij gaat terug tot 1937. In dat jaar won een importeur van tandpasta de zaak tegen een parfume rie die de tandpasta verkocht onder de vastgestelde prijs. De einduitspraak van de Hoge Raad werd beroemd als Kolynos-arrest, genoemd naar de tandpasta. Toen al werkten de fabrikanten met gesloten verkoopsystemen. Zij leverden aan grossiers, die een verklaring moes ten tekenen dat zij de produkten uitslui tend tegen de vastgestelde prijs zouden doorverkopen. De grossiers waren op hun beurt verplicht de winkeliers met een zelfde verklaring te binden. „De Hoge Raad", aldus mr. Van Dal, „baseerde de bescherming van de prijsbinding op de overweging: Als je artikelen van een fabrikant met een gesloten systeem onder de prijs ver koopt, profiteer je van een contract breuk die ergens in dat systeem moet zijn gepleegd. Dat is in strijd met de zorgvuldigheid in het maatschappelijk verkeer, dat is een onrechtmatige daad". „Daarmee was voor de' Nederlandse jurisprudentie de lijn aangegeven. Dat had voor die tijd, waarin door massa le werkloosheid en chronisch prijsbe- derf de bodem aan het prijsniveau dreigde te ontvallen, zeker zijn nut. Maar wat nu. Ik geloof dat rechtsop vattingen mét de economische constel latie verschuiven". IVa de oorlog hebben onze fabricage- en produktiesystemen een soort re volutie ondergaan. We zijn nu zo'n beetje aangeland in de post-industriële periode. De massale produktie heeft heel andere distributiesystemen doen ontstaan. Kijk maar naar de zelfbedie ning, de branchevervaging, de op komst van de supermarkten en, sinds kort, het uit de grond schieten van cash and carrybedrijven". „Die bedrijven zijn niet meer ge baseerd op gezelligheid en veel send ee, maar op lage verkoopkosten en ho ge omzetsnelheid, wat wordt bereikt door verkopen zonder franje. De winst marge kan kleiner zijn en in vind het juist dat het voordeel aan de consu ment wordt doorgegeven". Mr. Van Dal bespeurt een eerste verschuiving in de opvattingen van de Hoge Raad in de ook al beroemd ge worden Grundig-arresten van 1962. Toen procedeerde de importeur van Grundig-televisietoestellen tegen prijs brekers. Dat gebeurde twee keer op grond van de opvatting dat het profi teren van een contractbreuk onbetame lijk is. De importeur verloor. De con tractbreuk was in Duitsland gepleegd. „Als ik het nu even grof mag zeg gen", zegt mr. Van Dal, „zei de Hoge Raad eigenlijk het niet meer als onbetamelijk te zien als de contract breuk wat verder van huis lag. Ik con cludeer daaruit dat de Hoge Raad was gaan relativeren". „Maar toen kwam in 1964 het cel- stof luier-arrest, de papierfabriek Van Gennep tegen de Amsterdamse kruide nier Jac Hermans. Daarin kwam de Hoge Raad weer gedeeltelijk terug op het Kolynos-arrest van 1937. Gedeelte lijk, want, zei de Hoge Raad, als je profiteert van contractbreuk, ook al is het in de derde graad, is het onbeta- Met zijn negentien jaar is Tjerk Wie- gersma in liet Brabantse Deurne zeer waarschijnlijk <lc jongste antiquair van Nederland. I)e blonde slanke jon gen voelt zich thuis tussen de zeven tiende en achttiende eeuwse meubels en de schilderijen van een eeuw later. Want behalve antiquair is hij ook kunsthandelaar in het Brabantse dorp. Kunst en antiek gaan goed samen", zegt hij in zijn tot galerie omgebouw de hooischuur en paardenstal. Het is een bijgebouw van het kasteel Deurne, waarvan de toren er al in de twaalfde eeuw stond. De familie Wiegersma heeft even buiten de dorpskern duide lijk zijn sporen achtergelaten. In het Dinghuis, naast de ruïne, wordt de collectie van de schilder Hendrik Wie gersma bewaard. De negentienjarige antiquair heeft zijn goede smaak en zijn gevoel voor kunst van huis uit meegekregen. Hij geeft het nuchter toe. Als zoon van glazenier Pieter Wie gersma. „Om de taal te leren heet zo- hoofdfiguur, dr. Tjerk van Taeken, uit het boek Dorp aan de Rivier, waar schrijver Antoon Cool en zijn grootva der Hendrik mee bedoelde. „Ik ben zo'n zeven jaar in het bui tenland geweest', zegt Tjerk Wie gersma. „Om de taal te leren het zo iets. Omdat ik bij antiquairs en restau rateurs van antiek terecht kwam, ging het me interesseren". Tjerk Wiegersma blijkt er een spe ciale voorliefde voor Engelse meu bels van overgehouden te hebben. Want behalve de zeventiende eeuwse betaaïtafel (met een soort kassa on der- het verschuifbare tafelblad) uit Nederland en enkele Italiaanse meu bels, staan er vooral veel Engelse stuk ken in zijn voormalige paardenstal. Zo zitten we op zeldzame Windsor- stoeltjes. „Engelse meubels zijn nogal klein, maar wel erg praktisch. Boven dien is er nogal vraag naar het donke re eikenhout. Het past goed in de op geknapte boerderijtjes hier in de buurt. Soms wissel ik deze Engelse collectie af met Franse of Spaanse meubels. Maar de laatste tijd is er met die Spaanse meubels veel gezwendeld. Een stoel, waarvan maar één poot oud was, werd als antiek verkocht. Af en toe houdt Tjerk Wiegersma een tentoonstelling van schilderijen bij zijn meubels. Tot het einde van de maand heeft hij zijn eigen collectie Ne derlandse impressionisten opgehan gen. Een verzameling met werken van Breitner, Jongkind, Bauer, Israëls Maris en Weissenbruch. Zijn vader is er ook vertegenwoordigd met een paar schilderijen. „Mijn meest interessante stuk is de ze tekening van Ossip Zadkine. De he le familie heeft nogal een zwak voor Zadkine", voegt hij er verontschuldi- "J gend aan toe. „Op Zadkines sterfdag heb ik mijn zaak geopend. De studie voor de klei ne Orpheus is waarschijnlijk het laat ste, dat hij persoonlijk in zijn atelier op Montmartre verkocht heeft". Daarom doet Tjerk Wiegersma ook niet graag afstand van de tekening. melijk. tenzij bepaalde omstandigheden die onbetamelijkheid opheffen". „De Hoge Raad legde zich dus niet meer helemaal vast. Daar knoop ik dan aan vast: „Bij het publiek èn bij de handel begint zich een snelle wijziging te voltrekken in de opvattingen van wat betamelijk is en wat niet". „In veel landen wordt prijsbinding al als onbetamelijk ondervonden. Bij ons geldt zij dan nog voor bepaalde secto ren, maar ze is niet meer opgelegd, maar toegelaten". „"JVou, dan is voor mij de vraag of als je zegt: We moeten er vanaf het door publiek en handel nog als onbeta melijk wordt ondervonden als men de prijs doorbreekt. Ik vind dat er zich sinds de arresten van 1964 zo'n snelle ontwikkeling in de distributiemethoden heeft voltrokken dat het begrip onbe tamelijkheid op het gebied van de ver ticale prijsbinding begint te vervagen. Maar wie ben ik dat ik tegen de juris prudentie van de Hoge Raad zou dur ven ingaan". Voorlopig blijft het rommelen in het Rijk van Koning Klant. BOGOTA Paus Paulus VI heeft bui ten Bogota tot 300.000 boeren een toe spraak gehouden, waarin hij zich afkeu rend uitliet over de sociale onrecht vaardigheid en ongelijkheid in Latijns- Amerika en zich uitsprak voor spoedige hervormingen van de kant van regerin gen en werkgevers. Hij deed een beroep op de boeren „niet te vertrouwen op geweld en revo lutie". „Dat is in strijd met de christe lijke geest en het kan ook de sociale verbeteringen, die u terecht nastreeft, vertragen in plaats van bevorderen". De Paus, die inging op de vaak „el lendige levensomstandigheden" van de volksmassa in Latijns-Amerika, werd door de menigte geestdriftig toege juicht. „Wij zullen uw zaak blijven ver dedigen", aldus de kerkvorst, die éér der op de dag een bezoek aan president Carlos Lleras had gebracht. BERLIJN In verscheidene wijken van Oost-Berlijn zijn anti-Russische vlugschriften verspreid. De tekst luid de: „Burgers, kameraden. Buitenland se tanks in Tsjecho-Slowakije dienen slechts als klassevijand. Denkt aan het aanzien van het socialisme in de we reld. Eist eindelijk waarheidsgetrouwe voorlichting. Niemand is te dom om zelf te denken". Volgens welingelichte kringen hebben Oostduitse burgers bij bezoeken aan de ambassade nu het culturele instituut van Tsjecho-Slowakije in O.-Berlijn het medeleven met het Tsjechoslowaakse volk betuigd. Zij brachten bloemen en voedselpakketten. Voorts wordt uit dezelfde kringen ge meld, dat in Oostduitse fabrieken op grote schaal arbeiders weigeren ver klaringen te tekenen, waarin steun be tuigd wordt met het Oostduitse optre den in Tsjecho-Slowakije. WASHINGTON Het falen van de Amerikaanse geheime dienst Inzake het voor spellen van de invasie in Tsjeeho-Slowakye kwam neer op verkeerd uitleggen van de symptomen. Dit onderstreept een van de moeiiykheden van alle analyse van verkregen ge gevens het probleem van het beoordelen van bedoelingen en mogeiykheden tot verwezenlijking ervan. De symptomen waren er, maar ze zijn door de Amerikaanse deskundigen eenvoudig niet juist uitgelegd en vol gens de beschikbare informatie waren er geen rapporten van spionnen, die er de aandacht van de Amerikaanse auto riteiten op hadden kunnen vestigen, dat er meer dan een zenuwoorlog aan de gang was. De beoordelaars van de Amerikaanse geheime dienst hebben zich in slaap la ten wiegen door het feit, dat de Rus sen en hun bondgenoten eerder in de zomer beangstigende manoeuvres had den gehouden nabij de Tsjechische grens voor de geschillen tussen de Sov jets en de Tsjechen schijnbaar waren bijgelegd. Het Sovjet-leger en de andere legers van het pact van Warschau waren eni ge tijd gelegerd geweest in stellingen, waaruit de Tsjechische grenzen kon den worden aangevallen. De Russen voerden voorraden aan en namen an dere logistieke maatregelen, maar de ze passen bij het ontplooien van troe pen. Op 3 juli van dit jaar kondigde de Sovjet-Unie aan, dat in het westen van de Oekraïne en andere gebieden zoge naamde „militaire logistieke oefenin gen" zouden worden gehouden. In juli werden manoeuvres van het Pact van Warschau gehouden, gedeel telijk binnen Tsjecho-Slowakije, maar later in de maand trokken de Russi sche troepen weg. Ongeveer elf dagen geleden kondig de Rusland nieuwe manoeuvres nabij de Tsjechische grens aan. Achteraf bezien was dit onheilspel lend, maar de deskundigen van de Ame rikaanse geheime dienst achtten dit niet van meer betekenis dan de ma noeuvres van juli, die vooraf waren ge gaan aan een schijnbare politieke over eenstemming en niet hadden geleid tot een gevreesde militaire interventie van de Sovjets in Tsjecho-Slowakije. Met ongeveer 20 divisies in Oost- Duitsland en nog een half dozijn in Po len hadden de Russen reeds een aan zienlijke krijgsmacht in die streken. Zij behoefden dus geen speciale voor raden en uitrusting uit Rusland te ha len, om het soort operatie te steunen, dat thans kennelijk in Tsjecho-Slowa kije aan de gang is. Amerikaanse regeringsfunctionarissen zeggen, dat zij in het geheel geen cij fers hebben over de omvang van de invasiestrijdmacht, maar noemen haar vrij omvangrijk" groot genoeg, om met het Tsjechische leger klaar te ko men, maar te gering om een bedreiging te vormen voor de NAVO. Volgens in Europa ontvangen berich ten zouden zich 200.000 Russen, Honga ren, Polen, Oostduitsers en Bulgaren in Tsjecho-Slowakije bevinden. De elementen uit de satellietlanden zouden van slechts symbolische sterkte zijn. Het Tsjechische leger, dat bevel heeft gekregen geen weerstand te bie den, telt ongeveer 185.000 man. Behalve de troepenbewegingen had den zich in de Russische en Poolse pers kort tevoren opnieuw aanvallen op het liberaliserende Tsjechische regime voor gedaan. Achteraf beschouwd had men dit waarschijnlijk ook ernstiger moeten opvatten, dan de Amerikaanse gehei me dienst heeft gedaan. Volgens zegs lieden uit regeringskringen voorzagen analytici van de geheime dienst een in vasie in Tsjecho-Slowakije onder leiding van de Sovjets als een onmiskenbare mogelijkheid. „Het overheersende ge voelen bij de Amerikaanse regering was, dat het niet waarschijnlijk was, dat dit zou gebeuren", zei een func tionaris. Toen het dinsdagnacht gebeurd was, hoorde president Johnson het nieuws het eerst van de Sovjetambassadeur, Anatoly Dobrynin, ongeveer drie uur, nadat de invasie was begonnen en er verliep nog een uur, nadat het onder houd tussen Johnson en Dobrynin was begonnen voor het eerste bericht bin nenkwam via luisterposten van Ameri kaanse informatiekanalen, die een uit zending uit Praag hadden opgevangen, waarin werd bekendgemaakt, dat de in vasie was begonnen. ROME Luigi Longo, secretaris van het Italiaanse communistische partij, de grootste in het Westen, deelde de Sovjets mee, dat zij him handen moe ten afhouden van de binenlandse aan gelegenheden van Tsjecho-Slowakije. In de felste anti-Sovjet rede uit zijn carrière keurde Longo de gewapende invasie af en herhaalde de officiële hou ding van zijn partij van „ernstige on enigheid" met de Sovjet-Unie. Longo bracht aan de leiding van zijn partij verslag uit van zajn besprekin gen met Sovjet-leiders in Moskou en met de Franse communistische leiders in Parijs. Hij zei met de Russische leiders „in grote openheid" te hebben gesproken. Longo heeft overlegd met de Russische partij-ideoloog Mikhail Soeslof en an deren, maar niet met partijleider Brez- njef. LONDEN De Engelse minister van Buitenlandse Zaken Micheal Stewart heeft bezoeken aan Hongarije en Bulga rije, die volgende maand zouden plaats hebben afgezegd, aldus het ministerie van Buitenlandse Zaken in Londen. Ste wart gaat wel naar Roemenië. De afgelasting is een uiting van de Britse veroordeling van deze landen we gens hun aandeel in de gewapende in terventie in Tsjecho-Slowakije, zo staat in de officiële verklaring. SIENA Een 14de eeuwse madonna van Matteo dl Giovanni is donderdag avond gestolen uit een oude kerk in de ómgeving van Siena. Het paneel zou een waarde vertegenwoordigen van on geveer 500.000 dollar. Het schilderij hing in St. Agatha kerk van Asciano. Het werk is volgens experts zo be kend door reproducties, dat het waar schijnlijk op „bestelling" is gestolen in opdracht van een verzamelaar. „De huichelarij is een knieval van het onfatsoen voor het fatsoen". Het was de grote Nederlandse histo ricus Huizinga die deze woorden uit te. toen de troepen van de Duitse dictator Adolf Hitler in het voorjaar van 1939 in de straten van Praag marcheerden, zogenaamd te hulp ge roepen door de door Hitler ten dode toe gekwelde Tsjechische president llacha. Het schijnt dat het onfatsoen in de dertig sedertdien verlopen jaren, niets aan nieuwe praatjes heeft ge leerd. Want de schaamteloze over val van de Russische troepen op Tsjecho-Slowakije die wij dezer da gen beleven, gebeurt nog precies dezelfde wyze als Adolf Hitler des- tyds deed. Men marcheerde binnen „op verzoek van de Tsjechische regering en par tij", aldus de mededeling van Tass. Toen de Russische vertegenwoordiger in de Veiligheidsraad Malik gevraagd werd enige namen van deze „aanvra gers" te noemen, moest hy zonder schaamrood op de kaken het ant woord schuldig blijven. Achteraf zijn de Russen thans bezig het bewijs voor hun overval in el kaar te zetten. Het is niet te ver wachten dat de bejaarde president Svoboda in Moskou een andere be handeling zal ondergaan dan zijn beklagenswaardige voorganger Ha- cha in de Rijkskanselarij kreeg. Behalve een demonstratie van onbe schaamd machiavellismc, hebben wij deze week ook aanschouwd dat wat men wel het faillissement van het internationale communisme mag noe men. Men kan in Moskou toch nu niet meer met de beste wil van de wereld laten geloven, dat er nog zoiets als een so lidariteit van de communistische lan den bestaat. Toen de Duitsers in 1940 ons land bin nenvliegen (ook in de nacht, dat schijnen dictatoren voor hun duister werk te prefereren) zochten zy ook al lereerst naar de Britten die hier zou den rondlopen. De Russische soldaten die ais bezetters naar Tsjecho-Slowakije werden ge zonden kregen te horen, dat zy een contra-revolutionaire staatsgreep moesten neerslaan. Tot hun verwondering bemerkten zij in geen Tsjechische stad iets van een dergelijk optreden. Dat men na de gebeurtenissen in Ber lijn, Boedapest en thans in Praag nog met redelijke kans een woord van protest kan laten horen tegen een aanwezigheid van Amerikanen in Viëtnam, zal toch niemand meer in zijn hoofd halen. Het is dood-ordinair plat Imperialisme van Russen. Van solidariteit met Tsjechische prole tariërs. die door tanks worden ver morzeld is geen sprake meer. Met de bezetting van Tsjecho-Slowa kije hebben de Russen bovendien nog een grenzeloze domheid begaan. Zij hebben er namelijk overal ter wereld hun tegenstanders grotelijks mee in de kaart gespeeld. Wie ter wereld nu maar het woord vreedzame coëxistentie in de mond neemt, kan met de kreten, „Praag! Boedapest!", de mond worden ge snoerd. Wie altijd heeft beweerd, dat men geen heil in ontspanning niaar in kracht zoeken moet, lykt thans geiyk te krij gen van niemand minder dan van Breznjef en Kosygin zelf. De bezetting van Tsjecho-Slowakije zal op het morgen beginnende congres van de Democratische partij van Amerika in Chicago van doorslagge vende betekenis zyn. De „duiven" die over vrede spraken, z(jn door de R; en vrijwel monddood gemaakt en de mannen van de har de lijn, de havikken. hebben vanuit Moskou de oostenwind flink in de rug gekregen. McCarthy of McCovern zullen niet veel kans krijgen tegen de misschien geen harde havik zynde. maar toch wel in de harde lijn werkende Humphrey. Ook in Parijs zal het voor de onder handelaars een bijna onmogelijke taak worden in het vredesgesprek nog een zinnig woord te zeggen. In de warme nadagen van de koude zo mer van 1968, hebben we thans een uitbarsting gezien van de panische angst van een imperialistisch land. De angst voor de vrijheid en de waarheid die de Tsjechen en Slowaken in de vorm van liberalisatie en dictatoren in al hun meedogenloosheid en machtswaanzin aan de kaak gesteld. Of nu werkelijk de sluwe kronkelaar Ulbricht de auctor intellectualis van deze gewelddaad is, of dat er een ruzie tussen Breznjef en Kosygin aan vooraf gegaan is, doet er niet veel toe. Overduidelijk is weer eens aan het licht getreden, dat dictatoren van bruin, geel of rood, allemaal met het zelfde sop blijven overgoten. De angst voor vrijheid en waarheid blijkt onverhuld. Het moge voor de Tsjechen en Slowa ken maar een schrale troost zijn in dit uur van beproeving, in het wapen van de vrije republiek van Masaryk en Benesj staat, Pravda Vrezi: de waarheid overwint.

Digitale periodieken - Gemeentearchief Veenendaal

De Vallei | 1968 | | pagina 5