Veenendaals
- dagblad
Akkoord van Moskou is vaag en dubbelzinnig
Buiten
Dramatische
nacht in
Praag
Gelders-Utrechtse streekcourant voor Rijn- en Gelderse Vallei
Parlement en partij moeten goedkeuring nog geven
Plaatselijk
buien
Ondanks succes Humphrey
naam Kennedy genoemd
O
Twee Nederlandse
journalisten door
Russen aangehouden
Geen kranten
in Praag
Eisenhower
iets beter
Johnson hoopt
dat kandidaat
deelt
zijn mening
Studenten in
Mexico betogen
Papandreoe is
ernstig ziek
Tsjechen scholen geen
vliegtuig neer
De hei op
WANHOPIG
PRAAG
Bruiloftsgasten
schoten dak
in brand
C.D.U. en F.D.P. met
N.P.D. samen
Gemangeld
afscheid willen nemen
Bur voor redactie en administratie;
Prins Bernhardlaan 28, Veenendaal,
Telef Ü8385-10550 (adm.). 10757 en
10955 (red.). Giro 1321600. Rhenen:
Boekhandel C. Waiboer
VALLEI
Voortzetting van hei nieuwsblad „De Vallei", opge
richt in 1926. Ultg.: Wegener's Couranten Concern n.v.
Advert. losse mm-prija 17 cent Kleine 'annonces
„Vraag en Aanbod" op dl., do. en za. 1-10 woorden
/•1,50, ieder woord meer 15 cent.
WOENSDAG 28 AUGUSTUS I968 - 42e JAARGANG no- 202
TSJECHEN WILLEN WAARHEID WETEN
PRAAG Duizenden verholgen inwoners van Praag zijn gisteravond naar
het parlementsgebouw getrokken onder het roepen van leuzen als „Wij willen
niet leven op onze knieën'1 en „Wij willen de gehele waarheid weten11. In 25
man brede rijen trokken de betogers op van het St-Wenceslausplein.
Lit een raam van het parlementsgebouw verklaarde de afgevaardigde Poldniak,
dat de volksvertegenwoordiging geen akkoord zal steunen dat indruist tegen de
vrije meningsuiting of tegen de soevereiniteit van het land. Hij kreeg luide toe
juichingen toen hij verzekerde, dat het parlement „niet instemt met het com
muniqué van Moskou". „Wij zullen ons best doen deze republiek democratisch,
soeverein en vrij te maken", aldus de afgevaardigde.
Volgens radio-Midden-Bohemen verzamelden zich ook inwoners van Praag bij
het kasteel Hradcany, de ambtswoning van president Svoboda. Het radiostation
riep de bevolking op niet te demonstreren maar naar huis te gaan.
Met diep wantrouwen heeft het Tsjechoslow aakse volk het Akkoord van Moskou
ontvangen, waarmee zijn leiders, onder wie president Svoboda en partijleider
Dubcek, gisteren uitgeput in Praag terugkeerden.
Geheime zenders spreken al van „verraad".
Dat akkoord, vervat in een vaag communiqué, houdt in:
dat de „liberale koers" van Dubcek en de zijnen mag worden voortgezet;
dat de persvrijheid zwaar wordt beknot;
9 dat de bezettingstroepen zich niet zullen bemoeien met de binnenlandse
aangelegenheden van Tsjccho-Slowakije;
dat de vreemde troepen zullen worden teruggetrokken naarmate de toe
stand in Tsjecho-Slowakijc „normaler" wordt;
dat de Sovjet-Unie economische hulp zal geven om de schade van de be
zetting snel ongedaan te maken door een lening;
dat de betrekkingen tussen Tsjecho-Slowakije en de andere landen van
het Pact van Warschau zullen worden geregeld op basis van de akkoorden
van Cicrna en Bratislava.
Wat dat laatste inhoudt weet nie
mand en dat is de eerste reden van de
ongerustheid van de bevolking. De
Tsjechoslowaken menen stellig te we
ten dat in Cierna en Bratislava over
een is gekomen dat Russische troepen
AMSTERDAM Verbaasde Amster
dammers konden dinsdag constateren,
dat het straatnaambordje „Rusland (Cen
trum)" vervangen was door een nieuw:
„Dubcek (Centrum)". Een omdoping,
waar het oude „Ruysckland" nooit van
gedroomd zal hebben.
WENEN Radio „midden Slowa
kije" heeft een bericht uit Moskou ont
kend, dat Tsjechoslowaakse soldaten
een Sovjet-AN-12 vliegtuig hebben
neergeschoten.
|ver de miljoenen bloempjes der
struikhei zoemt en gonst het van
allerlei insekten belust, >p de zoete
nektar (c.q. stuifmeel) en het leeuwe-
aandeel daanvan maken de koning-
bijen uit. In de luwte van een groep j
jeneverbessen, in een del of achter een
wal staat hier en daar de verscholen
s veldstal van de imkernergens vindt jj
i ge zulk een druk va-et-vient, als bij s
deze bijendorpen. Daar is de invasie
j van het stadse volk in de zomermaan-
den niets bij! We hebben niet zo heel
veel van de heidevelden meer over; ik
kan u noemen die van de Ginkel (Ede),
van Kralo (Drente), van Razendaal en s
van het Deelerwoud, sinds een jaar
z door „Natuurmonumenten" openge-
steld. Ik zou zeggen, dat dit laatste in l
september de grootste attractie j
schenkt door de bloei der uitgestrekte
zuidelijke heivlakte, gestoffeerd met s
de schaapjes, die er méér thuis horen
j dan de damherten.
Behalve de charme van de calluna,
wordt u daar in een veldboeket als
toetje de variatie geschonken van de
geurige tijm, het crème leeuwebekje
en het gouden boerenwormkruid, ter-
wijl ook het St. Janskruid voorlopig
nog lustig voortbloeit. Langs de zoom
wenken rijpe brummels, kamtt en j
margriet, in de tuin van de wildschut
begroeten ons herfstasters en -serin-
gen, chrysanten en zonnebloemen en
dan hebben we nog honingklaver,
rode vossebes en de eerste bezien (li-
guster, heggerank, asperge en bitter-
zoet). Er trekken of pleisteren vele
vogels, vooral langs de zeekant en wie
van al die natuurtaferelen wil genie-
ten, komt in de dertig dagen van even-
maand tijd te kort, want hij derft ook
nog ongeveer anderhalf uur door het
korten der dagen.
28 augustus '68 A. B. WIGMAN
'.•■•■•■■•■•■■■•■■■■■■a■•■■•••■■■■••••■■■•■■■•■■■■iaiiiï
langs de Duits-Tsjechische grens gele
gerd zouden worden om „waarborgen
te scheppen tegen een aanval van het
Westduitse revanchisme".
Inderdaad verschenen er gisteravond
reeds, voor het eerst sinds 1945, Russi
sche tanks aan de Tsjechisch-Beierse
grens, waar de Tsjechische grensposten
volledig werden overgenomen door
Russen. De grensovergangen werden
voor alle verkeer gesloten. Van Duits
grondgebied af kon men de tanks duide
lijk zien en horen. Later trokken de
Russen zich weer terug.
Het Akkoord van Moskou moet nog
worden bekrachtigd door het Tsjecho-
Slowaakse parlement en de partij. De
regering en de partijleiding doen wan
hopige pogingen om begrip te kweken
voor de inhoud van de overeenkomst.
Gisteren hebben president Svoboda en
partijleider Dubcek het volk toegespro
ken; vandaag zal Smrkofsk.v dat doen,
de voorzitter van het parlement.
Partijleiding en regering proberen te
bereiken, zoals Svoboda zei, dat men
inziet dat het de plicht is van iedere
burger om zich volmaakt rustig te hou
den zolang er zich nog vreemde troepen
op Tsjecho-Slowaaks territoir bevinden.
De Russische bezettingstroepen heb
ben voor een deel Praag verlaten. Zij
blijven echter om de stad heen liggen,
gereed voor actie. Van andere steden
wordt hetzelfde beeld gemeld. Ook heb
ben enkele eenheden van het Russische
leger Tsjecho-Slowakije verlaten. Van
een begin van terugtrekking op grote
schaal is echter niets te merken.
Premier Cernik en enige andere ka
binetsleden hebben ook overleg gevoerd
met de voorzitters van de regionale
bestuursorganen, die eisten dat de be-
stuursorganismen door vrije verkiezin
gen vernieuwd zouden worden en dat
de bezettingstroepen zich niet in binnen
landse aangelegenheden mengen.
Cernik verzekerde hun, dat de in ja
nuari ingeslagen koers wordt voortge
zet, waarbij echter „rekening zal wor
den gehouden met de toestand in bin
nen- en buitenland".
Als belangrijkste taken voor de re
gionale comités voorzag hij allereerst
herstel van de schade door de bezetters
aangericht, normalisatie van de pro-
duktie en verzekering van de voedsel
voorziening.
Voor het eerst sinds het begin van de
bezetting heeft de bevolking van Praag
ongehinderd 's avonds de straat op ge
kund. dinsdagavond ook, al was officieel
het uitgaansverbod van 22.00 tot 05.00
nog niet opgeheven.
De gehele nacht hebben groepen jon
geren de wacht gehouden bij het St.
Wenceslaus-monument op het gelijkna
mige plein in de hoofdstad. Het monu
ment is een nationaal bedevaartsoord
geworden nadat er op de eerste dag
van de invasie een veertienjarige jongen
is doodgeschoten door Russische mili
tairen.
Op de plaats waar hij stierf zijn
kaarsen neergezet en talloze boeketten
Hippies, beatniks en andere jongeren
houden wacht De portretten van presi
dent Svoboda en partijleider Dubcek
zijn van het monument verdwenen. Er
hangt nu een groot spandoek: „wij wil
len totale democratie".
In de nacht van dinsdag op woensdag
werd nog wel door de straten ge
patrouilleerd door Russische soldaten.
Zij scheurden aanplakbiljetten van de
muren, die ze meenamen. Aan een
kant van het Wenceslaus-monument
hebben zij ook aanplakbiljetten en af
fiches verwijderd. Zij kwamen echter
niet aan de kant van het grote monu
ment waar de jongeren de wacht hiel
den.
Bij het gebouw van de Tsjechische
radio werd het wrak van een uitge
brande Russische tank weggesleept.
Rond 03.30 hoorde men in het cen
trum van Praag geratel van machinege
weren. Er zijn geen slachtoffers ge
meld.
Jonge Tsjechen ge\>en hier op luide
wijze uiting aan hun misnoegen over
het nieuws dat uit luidsprekers komt.
WENEN Twee niet met name ge
noemde Nederlandse journalisten zijn
dinsdag in de Tsjechoslowaakse stad
Tabor aangehouden door Russische mi
litairen, nadat in hun auto pamfletten,
foto's en onder meer het geheim tele
foonnummer van Emil Zatopck waren
gevonden.
De plaatselijke Russische comman
dant dacht met provocateurs te maken
te hebben en de journalisten werden
pas na een urenlange ondervraging
vrijgelaten, op voorwaarde dat zij on
middellijk Tsjecho-Slowakije zouden
verlaten. De twee journalisten zijn
dinsdagavond in de Oostenrijkse
grensplaats Gmünd aangekomen.
Het ministerie van buitenlandse za
ken deelt mede dat alle Nederlanders,
die zich bij de Nederlandse ambassade
in Praag voor vertrek gemeld hadden,
thans Tsjecho-Slowakije hebben verla
ten.
Voor zover bij de Nederlandse am
bassade bekend is, bevinden zich in
Tsjecho-Slowakije geen Nederlanders
meer die het land nog willen verlaten.
PRAAG Radio-Praag meldt dat
er vandaag in Praag geen dagbladen
zullen verschijnen. De journalisten, al
dus het radiostation, willen zich pas na
rijpe overweging tot het publiek rich
ten.
WASHINGTON De artsen die ouü-
president Eisenhower in het Walter
Reed hospitaal behandelen, hebben zich
voorzichtig - optimistisch over de toe
stand van de generaal uitgelaten.
In hun medisch bulletin wijzen zij er
evenwel op dat de gezondheidstoestand
van Eisenhower nog kritiek blijft. Sinds
zaterdagavond waren er geen belang
rijke onregelmatigheden in de hartslag
opgetreden. De geestkracht van de'pa
tiënt blijft „opmerkelijk goed".
RHEDEN Een kapitein van de Duit
se Bundeswehr die gisteren in Rhe-
den een Arnhems meisje in de huwe
lijksboot nam, voorzag bij wijze van
grapje al zijn gasten van pistolen en
lichtspoormunitie. Onmiddellijk werd
het hotel-restaurant Bronkhorst onder
vuur genomen. In een mum van tijd
stond het rieten dak van het hotel in
brand. Brandweer en buurtbewoners
blusten het vuur. Pas toen het dak
in brand stond gingen de bruiloftsgas
ten aan de feestdis.
1
CHICAGO Vice-president Hubert Horatio Humphrey heeft gisteren op de eer
ste dag van het democratische partijcongres in Chicago de eerste winstpunten
binnengehaald. Het democratische verkiezingsprogramma dat vandaag in behan
deling komt, weerspiegelt vrijwel geheel de opvattingen van Humphrey.
Op de tweede dag van de conventie van de democratische partij in Chicago zijn
dinsdagavond nieuwe pogingen gedaan om de 36-jarige Ted Kennedy, senatof
van Massachusetts, naar voren te schuiven als gegadigde voor de democratische
kandidatuur voor het presidentschap.
Nadat Kennedy vierentwintig uur eer
der te kennen had gegeven dat hij niet
in aanmerking wil komen voor de kan
didatuur, werden dinsdagavond een
reeks „spontane demonstraties" gehou
den ten gunste van hem. Spandoeken
en borden met opschriften als: „Wij
willen Teddy", „Kennedy in 1968" en
„doe een beroep op Kennedy" werden
de conventiehal rondgedragen.
Afgevaardigde Robert Tiernan zei
Kennedy bij de stemming te zullen
voordragen in een poging de eenheid in
de partij te bewaren.
Achter de schermen zou druk met de
gegadigden Eugen McCarthy en Geor
ge McGovern worden beraadslaagd om
hen hun kandidatuur te doen opgeven
en zich achter Edward Kennedy te
scharen.
Na een zeer onrustige vergadering
eiste een groep afgevaardigden uit
Wisconsin onmiddellijke verdaging, toen
ruim een uur na middernacht het punt
Viëtnam in het programma ter sprake
zou komen. Hun woordvoerder Donald
Peterson zei, dat een dergelijke belang
rijke zaak op een normaal uur dient te
worden behandeld, opdat het gehele
Amerikaanse volk daar via de televisie
kennis van kan krijgen.
De oppositie (minderheid) eiste bo
vendien voorlezing van haar eigen tekst
waarin gehele stopzetting van de bom
bardementen op Noord-Viëtnam wordt
verlangd.
Door handgeklap en voetgestamp na
genoeg onhoorbaar verdaagde de voor
zitter de bijeenkomst tot vandaag.
HANNOVER De christen-democra
tische en de liberele partij in West-
Duitsland hebben besloten samen te
werken met de ultra-rechtse nationaal-
democratische partij in de verkiezin
gen die op 29 september in enige kleine
gemeente van Neder-Saksen worden ge
houden.
Met een daverende klap met de voor
zittershamer opent John. M. Bailey,
voorzitter van de Democratische Cen-
ventie de grote strijd.
AUSTIN (Texas) President John
son heeft op zijn 60-ste verjaardag in
Austin de hoop uitgesproken, dat de
democratische presidentskandidaat in
beginsel zijn mening over de kwestie-
Viëtnam deelt.
Johnsons verklaring wordt door
waarnemers uitgelegd als een duide
lijke steunverklaring aan vice-presi
dent Humphrey, die na een weigering
het regeringsbeleid inzake Viëtnam af
te zweren ertoe is overgegaan dit
steeds openlijker te steunen.
Johnson gaf te kennen dat men in de
laatste maanden van zijn ambtster
mijn geen verandering van het Viët-
nam-beleid behoeft te verwachten.
„Tot 20 januari blijf ik de leider, en ik
denk dat iedereen mijn standpunten
kent", zo zei hij.
De president had afgezien van het
voornemen om op zijn verjaardag de
democratische conventie te bezoeken
en besloot in plaats daarvan het ver
jaardagsfeest in familiekring te vie
ren.
MEXICO Ongeveer 100.000 studen
ten hebben gisteren in Mexico-stad
deelgenomen aan een betoging tegen
de regering en wat zjj noemden wreed
heid van de politie. De studenten eisten
het aftreden van de regering en maakten
ook duidelijk dat zij niet veel goeds van
de olympische spelen verwachtten.
Op sommige spandoeken die zij mee
droegen stond als olympisch symbool,
de vredesduif, afgebeeld, maar met een
met bloed besmeurde bajonet door het
hart. Anderen toonden een tijdbom die
in een basketbalnet werd geworpen
met het onderschrift „olympische spe
len 1968."
Tijdens, de betoging werden de ambas
sades van de Verenigde Staten, Rus
land en Engeland en het hoofdkwartier
van het organisatiecomité voor de
Olympische spelen zwaar bewaakt maar
het kwam niet tot incidenten.
Op een spandoek stond: „komt uit
het paleis, gorilla's", en „Diaz Ordaz,
zoon van Johnson".
De betogers droegen grote tekeningen
van Trotsky en Josef Stalin met zich
mee. Er waren veel rode vlaggen, som
migen met de afbeelding van Che Gue
vara er op.
Sommige demonstranten gingen de
kathedraal binnen op de Zocalo en luid
den de kerkklokken.
Langs de met bomen beplante bou
levard stonden grote menigten die de
demonstratie gadesloegen en in de hand
den klapten. Het grote regeringsplein
en de zijstraten waren propvol mensen
lang voordat het einde van de stoet in
zicht was.
Een studentenleider heeft gezegd,
dat 2000 studenten permanent de wacht
zullen houden voor het paleis totdat de
regering aan hun eisen voldoet.
ATHENE Oud-premier George
Papandreoe is volgens berichten uit
Athene dinsdagavond ernstig ziek ge
worden.
Hij is naar een ziekenhuis van de
luchtmacht in Athene overgebracht.
Papandreoe, (80), is sinds de machts
overname door de junta, nu 15 maan
den geleden, vrijwel ononderbroken
onder huisarrest geweest.
PRAAG Hetzelfde Praag dat In 1938
door het Westen verraden werd, dat
in 1939 lijdelijk moest toezien hoe
Hitier z(jn soevereine rechten ver
trapte en dat in 1948 aan een com
munistische putsch ten offer viel, li
in 1968 nadat het licht van een nieu
we toekomst daagde, opnieuw aan
een imperialistische grootmacht uitge
leverd. Voor de tweede maal binneft
twintig jaar werd Praag gestrengeld
in de knellende plooien van bet ijze
ren gordijn.
De Sovjet-tanks die op verschillende
plaatsen in Tsjecho-Slowakije staan,
en die het symbool van de in 1945
herwonnen vrijheid zijn, hebben hun
grimmige trekken terug gekregen. Ze
rollen opnieuw door het land. Nu als
afschrikwekkende voorbeelden van de
knoet, die autoritaire staten menen te
kunnen hanteren.
Op sfinxachtige wijze als gevolg van
de druk die rode dwingelanden op
hem uitoefenen, lichtte president Svo
boda zijn volk gisteren op matte
toon in over het resultaat van de in
Moskou gehouden ongelijke besprekin
gen. Men moest weer aan het werk
gaan, er diende weer zelfdiscipline
te worden betracht. Tsjecho-Slowakije
kende zijn plaats in het oostblok en
in de marxistische, leninistische we
reld. Overbekende geluiden.
In Cierna aan de Theiss en later in
Bratislava zijn nog geen maand gele
den bijna dezelfde woorden gebruikt.
Er was toen alleen nog geen sprak#
van een brutale Sovjet-bezetting, die
op verraderlijke wijze werd uitge
voerd. Vandaar dat in de communi
qués die werden uitgegeven geen mel
ding kon worden gemaakt van de
noodzaak de invallers met rust te la
ten, zoals dat nu is gedaan. De kwa
lijke geur, waarin de onderhandelin
gen zijn gevoerd blijkt alleen al uit
de cynische bewering, dat de Russen
zich niet met de interne aangelegen
heden van de Tsjecho-Slowaakse re
gering en partij zullen bemoeien.
De inwoners van Praag voelen de kri
tieke situatie al sinds maandag aan.
Toen ze hun werk gistermiddag in d#
steek lieten om naar de redevoering
van president Svoboda te luisteren,
stonden de gezichten ernstig en ook
bedrukt. Ondanks het heldhaftige pas
sieve verzet, ondanks de moed die
ieder voor zich in de afgelopen dagen
heeft tentoongespreid, was er geen
enkele reden om zich over welk punt
dan ook optimistisch uit te laten.
De Praagse hervormers werden in
Moskou gemangeld tussen de gewel
dige kaken van het Warschaupact.
Gezien de benauwde omstandigheden
waaronder in de Russische hoofdstad
overlegd moest worden, kon er nog
nauwelijks sprake zijn van een eer
vol compromis.
Alom teleurstelling in Praag. Overal
vermoeide en droevige gezichten.
„Het is alles voor niets geweest", zegt
men somber, „onze vreugde, onz#
hoop, onze plannen, onze doden, alles."
De Russische troepen worden geleide
lijk teruggetrokken, hebben zowel ra
dio Moskou als president Svoboda ge
zegd. Een tijdstip is echter niet ge
noemd. Het zou om een trapsgewijze
operatie gaan, die praktisch paral
lel loopt met de normalisering van
het politieke beleid. Een stok achter
de deur dus, beweren de Tsjecho-
Slowaken. De aanwezigheid van de
rode invallers wordt als hefboom ge
bruikt om ons in de door Moskou ge
wenste richting te dwingen.
In Praag speelden zich gisteravond
hartverscheurende tonelen af. De gro
te discussie over het wel of niet aan
vaarden van het Moskouse akkoord
begon na de rede van Dubcek pas
goed.
Overal in de stad stonden grote groepen
mannen en vrouwen, die elkaar met
schreeuwende stemmen trachtten te
overtuigen. Drama's, diep menselijke
drama's van het begin tot het einde.
Niemand schaamde zich er voor mid
den op straat te staan huilen voor
mijn hotel aan de Vinoradsjkaplein,
waar de Russen de studio's van radio
Praag nog steeds bezet houden. Ver
der naar beneden op het historische
Wenzelplein, overal zag ik betraande
wangen.
ADVERTENTIE
In verband met het bereiken van de pensioengerech
tigde leeftijd zal de burgeiqeester dezer gemeente, de
heer Mr. Dr. J. Hazenberg, op zaterdag 31 augustus a.s.
zijn ambt neerleggen.
Allen die persoonlijk van burgemeester en mevrouw
Hazenbergde Jonge
worden hiertoe in de gelegenheid gesteld tijdens een
afscheidsreceptie in het raadhuis op
ZATERDAG 31 AUGUSTUS tussen 16.00 en 19.00 uur.
wvv\vv\v\vw\vv\\\v\v\v\vv\\v\v\vvv\v\\\\v\vwv\v\wvvvv\vvvw\\\\\\\vvw\vvC
Een hogedrukgebied boven Schot- l
land, het noordelijk deel van de Noord-
zee en Scandinavië, dat het weer in
ons land enige tijd heeft beheerst, is
nu nog maar van weinig betekenis. Op
het ogenblik wordt het weer in Neder-
land bepaald door een lagedrukgebied
boven Portugal. Randstoringen trok-
ken van Duitsland naar onze omge-
ving en deden dinsdag de bevolking
toenemen.
Er kwamen daarbij ten noorden van s
de grote rivieren enkele verspreide
buien voor. Door de aanwezige bewol-
king werd het niet warmer dan om-
streeks 21 graden.
Het komende etmaal komt in de al- 5
gemene luchtdrukverdeling maar wei-
nig verandering. Ons land blijft onder j
invloed van de depressie bij Portugal
in onstabiele lucht.
Plaatselijk zullen buien tot ontwik-
keling komen die van onweer verge-
zeld kunnen gaan. De temperaturen
zullen donderdag in het algemeen op-
lopen tot boven 20 graden, maar ma-
xima van 25 graden of meer worden
niet verwacht.
