Tsjechen maken Russen
verbli jf tot hel
Het laat hem.... Siberisch
DUBCEK EN SVOBODA
VRAGEN GEDULD
EN VERTROUWEN
Jeugd kan het
niet begrijpen
V.-raad zette
delmt stop
bi.i
TEGEN DE
MUUR
JIRI HAJEK
TERUG
NADER
BESCHOUWD
BOYCOTACTIE
VERVOERDERS
OPGESCHORT
Ruiten ingegooid
Wilson
V.S.-filmploeg
gearresteerd
PAMFLETTEN: „WU
ZIJN WEER VERKOCHT99
GA NAAR HUIS IVAN
Gebroken
Voor u en ons niet gemakkelijk
Week zonder
censuur
PHILIPS
Controles
Spotliedje
Botsingen
Fluitconcert
ONGERUST
NIET SNELLER
GELDIGHEID
Anjers
zijn er nu volop,
'n Aantrekkelijke bloem.
Voor 'n bescheiden prijs.
Ze wachten op u.
Pronkend met
hun fijne
kleuren.
Wachten
Gedicteerd
Svoboda
Normalisering
Hertogin van Kent
overleden
batterijen
WOENSDAG 28 AUGUSTUS 1968
PRAAG VOL DROEFHEID
EN VERBITTERING
PRAAG Do vreugde van de Tsjechen, die 's morgens nog gedanst en ge
zongen hadden na de behouden terugkomst van president Svoboda en partij
leider Duhcek, heeft in de loop van de dag geleidelijk plaats gemaakt voor
droefheid, wantrouwen en verbittering. In een café waar de radio de rede van
partijleider Dubcek uitzond lieten de mensen hun tranen de vrije loop.
Git de woorden van Dubcek en uit die van president Svoboda, die vóór Dubcek
het Tsjechische volk had toegesproken, begrepen zij dat hun een moeilijke tijd
te wachten staat.
ADVERTENTIE
A Dagelijks beeld uit Praag. Huismoeders die, onbewogen door de vele tientallen
tanks in de straten van de Tsjechische hoofdstad, er met de boodschappentas op
uittrekken om wat levensmiddelen te bemachtigen.
PRAAG Tsjecho-Slowakije dreigt
voor de bezettende troepen een hel te
worden, ook zonder geregelde gevech
ten.
De hele bevolking, die ademloos de
onderhandelingen in Moskou heeft afge
wacht, laat niets na om de rode broe
ders het verblijf in hun land onmoge
lijk te maken.
Dag en nacht geven de vrije radio
stations berichten en instructies aan de
bevolking door. Zo weet men dat er
achthonderd Russen van de geheime
dienst, die het Tsjechisch perfect be
heersen, in het land zijn. Buitenlanders
worden dus gewantrouwd en iedere keer
moet dit wantrouwen worden doorbro
ken.
De wegen zijn verlaten. Slechts enke
le Tsjechen keren terug van vakantie
met een bloedend hart.
De spertijd die de bezetters afkondig
den, begint om acht uur 's avonds. Om
incidenten te voorkomen hebben de ge
heime zenders opdracht gegeven geen
drank na deze tijd te schenken. Ieder
een houdt zich daaraan, 's Avonds schie
ten de Russen zonder waarschuwing.
We ontmoeten herhaaldelijk eenzame
schietklare tanks, op weg naar de
grens en we raken eraan gewend. Bij
Tabor, negentig kilometer van Praag,
kijken we plotseling in de lopen van
Russische kanonnen en geweren. De
Russen hebben zich op een heuvel in
gegraven.
We moeten stoppen en uitstappen. Al
les wordt onderzocht vooral op wapens.
Steeds vaker zien we nu Russische
tanks en bevoorradingstroepen in ver
ouderde voertuigen.
Weldra volgt de tweede controle, die
vlot verloopt omdat de Russische offi
cier in hoofdzaak zijn Engels wil de
monstreren.
De Russen zUn vermoeid, geplaagd
en teleurgesteld. Zy worden niet als
bevrijders ontvangen. Integendeel, ze
zijn gehaat en gevreesd.
In heel Tsjecho-Slowakije zijn de
verkeersborden verplaatst en omge
draaid, de straatnamen zijn onleesbaar
gemaakt. Van alle gebouwen en huizen
hangen Tsjechische vlaggen halfstok.
Op ieder huis staat een anti-Russische
leus: „Iwan ga naar huis", „S.S.-Sovjet-
Unie", „Leve Dubcek".
Op de dorpspleinen lacht men zich
krom om de Russische tanks die
voortdurend verkeerd rijden. Als de
Russen een fabriek passeren laat men
sirenes gillen om hun de stuipen op het
lijf te jagen. Alle cafés en restau
rants zijn voor de bezetters gesloten
en water en voedsel heeft men niet.
Dit is het lijdzaam verzet in perfec
tie uitgevoerd door gans een volk, op
instructies van de geheime zenders, die
mobiel zijn en die de Russen niet kun
nen peilen.
i
Buitenlanders wijzen de Tsjechen de
•chte weg, tenminste als ze de zaak
vertrouwen. Ze adviseren: Ga verder
met de trein, want de Russen nemen
zelfs je horloge af. Radio Vrij Praag
heeft inmiddels het eerste spotliedje al
uitgezonden
Iwan, wat doe je hier,
ga toch naar huis Russen,
dan houden wij Dubcek,
en jullie Brezjnef,
Ga toch naar huis Russen
want vissen en gasten gaan
na drie dagen stinken.
Het onderkomen van de Russen is in
derdaad niet aangenaam, want zij sla
pen in hun wagens langs de weg. Geen
Tsjech heeft een bed over. Van alle om
gedraaide verkeersborden staat er maar
één in de goede richting: Moskou.
Op alle wegen wordt gepatrouilleerd.
De Tsjechen weigeren in de kant te krui
pen voor een tank, wat tot botsingen
leidt. Rijdend tussen twee Jozef Stalin-
tanks gebeurde dat vlak voor mijn neus.
De achterop komende tank, van het
zwaarste kaliber, remde opzettelijk niet
af, zodat ik werd ingeklemd wat de
Russen als een goede grap beschouw
den en mij de zoveelste hartklopping
bezorgde.
In het algemeen wordt de boycotactie
van de Tsjechen door de Russen be
antwoord met onbeschoft gedrag. Bo
men, telefoonpalen en muren worden
omvergereden.
Tegenover de moderne wagens en
voertuigen van de Russen staan de zeer
ouderwetse bevoorradingstroepen, die
het water in open tonnen aanvoeren.
Men beschikt zelfs niet over goede ten
ten want dit onderdeel van 't Rode Le
ger was druk doende zeildoek te span
nen over gekapte bomen als onderko
men voor de nacht.
Verderop zag ik nog tweehonderd
pantservoertuigen die zich gedeeltelijk
verdekt hadden opgesteld in de bos
sen, waar wordt gepatrouilleerd.
Op de strategische punten, als nicn
een bocht omkomt, kijkt men plitseling
in het kanon van een Russische tank.
Op geen enkele manier valt daarbij te
denken aan socialistische verbroedering.
Zelfs in het volstrekt onbelangrijke
dorp Trebon by de grens telden wy 34
zware kanonnen. Op iedere hoek van de
straat hielden de Russen met karabij
nen de bevolking onder schot, die daar
overigens in alle rust, een foto van
Dubcek tegenover plaatsten.
Zoals «overal werd de intocht van de
Russische overmacht begeleid door een
fluitconcert van de dorpsbewoners. De
Russen, die zelfs beschikken over pant-
serboten, die aan zware vrachtwagens
zijn gekoppeld, hebben met alles reke
ning gehouden, behalve met de wens
van een volk.
Het lijdzaam verzet van de Tsjechen
is zo perfect dat de Russen zelfs rauw
voedsel moeten eten en al moeite heb
ben om aan water te komen.
Praag is niet gerust over het resul
taat van de laatste besprekingen in Mos
kou. Men wantrouwt de Russen voor
honderd procent en pas als de nu ge
sloten akkoorden door het Tsjechische
parlement zijn bekrachtigd en zijn na
gekomen «iet men weer ruimte voor op
timisme.
Een gunstig teken is wellicht dat col
laborateurs als Kolder. Bilak en Indra
in Moskou politiek asiel hebben ge
vraagd. terwijl hun families politiek
asiel hebben gevraagd bij de Russische
ambassade in Praag.
ADVERTENTIE
Opel Rekord nu
7995.-
Veiligheidsstuur - Gescheiden remcircuits - Schijfrem
men met rembekrachtiging, vóór - Buitenspiegel -
Achteruitrijlamp - Uitklapbare zijruit achter.
Uit de woorden van Dubcek bleek
duidelijk hoeveel moeite het hem gekost
moet hebben het akkoord in Moskou
te aanvaarden. Hij struikelde vaak over
zijn woorden, hakkelde en had kenne
lijk grote moeite zich te beheersen,
Dubcek en de óndere Tsjechische
leiders waren oververmoeid uit Mos
kou teruggekomen. Bij zijn aankomst
in Praag zakte Dubcek van uitputting
in elkaar toen hij uit de auto stapte.
De Tsjechische onderhandelaars uit
Moskou begonnen in Praag onmiddel
lijk besprekingen met het centrale par
tijcomité en afgevaardigden van de
Nationale Vergadering. Intussen groei
de voor het parlementsgebouw de me
nigte aan in afwachting van medede
lingen over het bereikte akkoord.
Naarmate mededelingen over de Rus-
sisch-Tsjechische overeenkomst uitble
ven, nam de ongerustheid van de me
nigte toe. Zij verergerde nog toen een
persconferentie, die voor tien uur was
vastgesteld, zonder toelichting werd af
gelast. De Tsjechen begonnen te be
grijpen dat hun leiders een uiterst moei
lijke verklaring aan het voorbereiden
waren.
Toen eindelijk laat in de middag de
tekst van de overeenkomst jverd gepu
bliceerd, verraste het de meeste Tsje
chen al niet meer dat daarin de wel
haast onverteerbare clausule voor
kwam dat de Russische troepen voorlo
pig in Tsjecho-Slowakije zouden blijven.
De Tsjechische leiders staan nu voor
de moeilijke taak het volk te verzoenen
met de op papier tydeiyke aan
wezigheid van Russische troepen in het
land. Dit kan de zwaarste proef zijn
voor Dubcek, Svoboda en de andere
leiders die aan het overleg in Moskou
hebben deelgenomen.
„Wij zijn verkocht", was een com
mentaar dat veel werd gehoord. Een
oudere arbeider zei: „Herinnert u zich
Hongarije? Dat was in 1956. De Russen
zijn er nu nog. Hoe lang zullen ze hier
blijven?"
Enkele Russische divisies zullen, naar
verluidde, in West Tsjecho-Slowakije
worden gestationeerd officieel om de
grens met West-Duitsland te bescher
men, maar ir* -werkelijkheid, zo vrezen
vele Tsjechen, om Praag er voortdu
rend aan te herinneren dat van nu af
aan de verwezenlijking van een demo
cratisch socialisme niet sneller mag
gaan dan Moskou toestaat.
Gisteravond stonden overal in Praag
groeien mensen de jongste gebeurtenis
sen te bespreken. Af en toe reden auto's
langs die pamfletten uitwierpen met de
woorden: „Verraad... Verraad".
Vooral d& jonge Tsjechen hadden
moeite zich met het compromis dat in
Moskou was bereikt te verzoenen. Zij
waren van oordeel dat totale onder
werping aan Mpskou was verpakt in
enkele minimale concessies ten behoe
ve van de Tsjechische nationale trots.
Vele oudere Tsjechen waren daarente
gen van mening dat het door Svoboda
en de andere leiders bereikte akkoord
het beste was wat in de gegeven om
standigheden, gezien de grote machts
ontplooiing van de landen van het
Warschau-Pact. kon worden pereikt.
„Beter een half ei dan een lege dop."
was hun argumentatie.
Een bolangryk punt, dat ook voort
durend door de vrije radiozenders naar
voren werd gebracht, is de omstandig
heid dat het akkoord alleen geldig is als
het geratificeerd is door het parlement,
hel centrale comité, het partycongres
en het Slowaakse partijcongres dat op
het ogenblik in Bratislava bijeen is.
Het Wencelausplein ziet wit van de
muurkranten en gekalkte leuzen. De
Tsjechen blijken zeer vindingrijk als
het erom gaat de Russen te bespot
ten. Overal zijn speciale verkeersbor
den geplakt: Verboden voor Russische
tanks. Brezjnjef wordt in de meters
hoge cartoons bij voorkeur als varken
afgebeeld.
De Russische soldaten kunnen dit al
les moeilijk verkroppen en gezien de
massale haat van de Tsjechen vreest
iedereen dat deze situatie op den duur
tot moeilijkheden zal leiden, vooral nu
de besprekingen in Moskou geen direc
te terugtocht van de Russische troepen
hebben opgeleverd.
Er zijn reeds 22 doden en 340 gewon
den alleen al in Praag bij onregelmati
ge schietpartijen in het duister geval
len. Bovendien vreest men dat de Rus
sen een aantal slachtoffers verborgen
houden.
NEW YORK Jiri Hajek de Tsje-
choslowaakse minister van Buitenland
se Zaken, heeft bekendgemaakt dat
hij naar Praag zal terugkeren. Hij
gaf te kennen dat hij zeer spoedig zal
vertrekken.
Toen men hem vroeg of hij ver
zocht had dat de Tsjechoslowaakse
kwestie zou worden afgevoerd van de
agenda van de Veiligheidsraad van de
Verenigde Naties, antwoordde hij:
„misschien zullen we later een brief
sturen."
In het communiqué dat in Moskou
na de Tsjechoslowaaks-Russische be
sprekingen werd uitgegeven werd ge
zegd dat Tsjecho-Slowakije niet had
verzocht om een bespreking van de
invasie voor de Veiligheidsraad, en
werd gevraagd het onderwerp van de
agenda af te voefen.
Hajek wilde niet zeggen of hij een
dergelijk verzoek had gedaan. De
kwestie kan alleen door de raad zelf
van de agenda worden afgevoerd wan
neer de meerderheid van de leden
daarvoor is.
Anjers brengen sfeer I
LONDEN Een brug in zuid-Tsjecho-
Slowakije, die onlangs onder het ge
wicht der Sovjet tanks is bezweken, is
herdoopt in „brug van de Russiseh-
Tsjechoslowaakse vriendschap", zo
heeft de vrije Tsjechische radio van
daag bekend gemaakt.
De brug ligt over de rivier de Drob-
nicka en verbindt de dorpen Rimov en
Balinovice.
De winkelruiten in Bratislava zijn vol
geplakt. Mededelingen, berichten van
de vrije radio, aanmoedigingen aan de
Russen om snel te vertrekken, wisse
len elkaar af.
814
NEW YORK De Veiligheidsraad
van de VN die vorige week begon aan
een debat over Tsjecho-Slowakije wist
gisteren geen raad met de situatie die
ontstond na de overeenkomst van Mos
kou.
De Westerse afgevaardigden in de
raad vergaderden achter gesloten deu
ren maar ze werden het niet eens over
eventuele verdere acties. Vandaag zul
len ze opnieuw bijeenkomen in de hoop
dat de nieuwe toestand dan wat over
zichtelijker zou zijn door verklaringen
van Tsjechoslowaakse zijde.
Alexander Boker, de nieuwe West-
duitse waarnemer bij de VN sprak er
gisteren zijn twijfel over uit dat West-
Duitsland wegens de invasie van Tsje-
choslowakije nog in staat zou zijn het
non-proliferatieverdrag te onderteke
nen.
„Wanneer wij het verdrag onderteke
nen" aldus Boker, „betekent dit dat we
ons vertrouwen stellen in de landen die
zichzelf kunnen verdedigen. Wat er nu
in Tsjecho-Slowakije is gebeurd toont
aan dat tenminsten een van deze mach
tige landen bereid is onder bepaalde
omstandigheden nogal meedogenloos
gebruik te maken van zijn macht."
Zo noemde de Noorse minister van
buitenlandse zaken. John Lyng, de
overeenkomst een oplossing die „door
de bezettingsmogendheden is gedic
teerd". De Roemeense ambassadeur in
Denemarken, George Ploesteneoe deel
de Denemarken „en alle parlementen
ter wereld" mee dat Roemenië zich
distantieert van de invasie.
De Britse vakbond voor transportar
beiders schortte gisteren het plan op
voor een boycot van 24 uur van sche
pen en vliegtuigen die naar Rusland,
Polen. Oost-Duftsland, Hongarije of
Bulgarije gaan.
Lfoe zou het Nederlandse volk het
opnemen wanneer op een goeè
de of kwade dag de Neder
landse regering vader Drees
plotseling brandmerkte als een ver
rader, hem zijn burgerrechten ont
nam en opsloot in een donkere ker
ker?
Mocht u niet meteen antwoord
weten op deze gélukkig onzinnige
vraag, dan moet u zich eens verdie
pen in de problemen waarvoor de
Russen zich dezer dagen gesteld
zien. Niet de grote mannen van het
Kremlin maar de Rus-in-de-straat.
De Rus heeft het moeten verwer
ken dat zijn leiders besloten het
volk van Tsjecho-Slowakije te hulp
te komen nadat een daartoe strek
kend verzoek uit Praag in Moskou
was binnengekomen. Vervolgens
heeft hij te horen gekregen dat „an
ti-socialistische krachten" zich te
weer stelden tegen de bevriende
Russische troepen. Daarna kreeg
hij te horen dat Dubcek en de an
dere moderne leiders van Tsjecho-
Slowakije verraad hadden gepleegd
jegens het marxisme. Iedere Rus,
ook de geringste en domste, weet
wat dat betekent.
jViettemin heeft hij vervolgens,
inderhaast uitgerust met Tsje
choslowaakse vlaggetjes, een van
die Tsjechoslowaakse nieuwlichters,
de oude Svoboda, Held van de Sov
jet-Unie, moeten toejuichen terwijl
het geschut zijn saluutschoten uit
braakte over het Rode Plein.
Hij heeft gehoord hoe Dubcek en
de zijnen vervallen zijn verklaard
van hun leidende posities. Maar een
paar dagen later heeft hij verno
men dat diezelfde Dubcek, inder
haast uit de kerker te voorschijn
gehaald, kwam onderhandelen met
de Russische leiders.
Eerder al had hij gezien hoe
mannen als partijleider Brezjnjef
of premier Kosygin Tsjechische lei
ders als Svoboda en Dubcek omhels
den bij de conferenties van Cierna
en Bratislava, terwijl toch van te
voren hem duidelijk was gemaakt
dat deze Tsjechen verwerpelijke re
visionisten waren. Enkele weken
later worden zij hem, alle harte
lijkheidsbetuigingen ten spijt, op
nieuw voorgehouden als adders
aan de boezem van het marxisme.
Terwijl wij in Nederland of in
welk westers land ook compléét
gek zouden worden van dergelijke
plotselinge veranderingen in de op
vattingen van onze regeerders,
slikt de Rus alles gelaten.
Dat komt niet omdat hij bij elke
richtingsverandering een hersen
spoeling óndergaat. Het komt waar
schijnlijk ook niet omdat hij volko
men onverschillig staat tegenover
wat er in de rest van de wereld ge
beurt.
HTot voor enkele jaren hebben
veruit de meeste Russische
politici hun carrière zeer abrupt
beëindigd; na gedurende enkele ja
ren of maanden hooggeroemd te
zijn geweest werden zij plotseling
beschuldigd van hoogverraad of
iets dergelijks en verdwenen ver
volgens spoorloos.
De Russen hebben achtereenvol
gens de Duitsers moeten beschou
wen als vrienden en bondgenoten
(na het beruchte Von Ribbentrop-
pact) en als doodsvijanden (na de
inval van Hitler in 1941). Daarna
hebben zij de Westduitsers afge
schilderd gekregen als „revanchis
tische fascisten" en de Oostduit-
sers als „socialistische kamera
den".
Zij hebben, na de dood van Stalin
vadërtje Stalin niets dan nare
dingen van de man moeten horen.
En de man die' Stalin ten val
bracht en deswege hogelijk werd ge-
prezen Kroestsjef werd op een
kwade dag ook plotseling ten val ge
bracht en hij mag blij zijn dat men
hem het leven heeft gelaten.
W/'at wij hiermee willen zeggen is
dat de Rus het heeft afgeleerd
om verbaasd te zijn. Wat wij on
mogelijk zouden slikken is voor
hem dagelijkse kost. Dat is het ook
wat het de Russische leiders moge
lijk "maakt om, zonder bevreesd te
moeten zijn voor prestigeverlies,
van de ene dag op de andere van
koers te veranderen. Eén voorbeeld
daarvan was de oplossing van de
crisis om Cuba. Een ander vormt
de kwestie-Tsjecho-Slowakije.
PRAAG De Tsjechoslowaakse partyleider, Dubcek, heeft zyn landgenoten gis
teren in een toespraak voor de radio bezworen tot elke prys bloedvergieten en
wanorde te voorkomen. Maar dit betekent niet, zei hy, dat we een onderworpen
houding aannemen.
Het wantrouwen jegens de overeen
komst van Moskou was volgens Dub
cek ongegrond en schadelijk. Hij zei
dat de bezettingstroepen onmiddellijk
de kwartieren hadden betrokken die
voor hen waren vastgesteld en dat
sommige eenheden het land al in de
nacht van maandag op dinsdag hadden
verlaten.
Dubcek sprak van het historische
kasteel Hradcany te Praag uit. Het
was voor het eerst sinds hij bij het
begin van de invasie door de Russen
werd weggevoerd dat hij zich tot de
Tsjechoslowaken richtte.
Hij wees op de noodzaak van orde
en discipline waaraan hij toevoegde
dat er in de toekomst nog meer disci
pline nodig zal zijn. Hij verzekerde
dat de bezettingstroepen geleidelijk
meer op de achtergrond zouden wor
den gehouden en tenslotte zullen wor-
ROTTERDAM De voorgenomen
boycot-actie op vervoersgebied legen de
vijf Oosteurppese landen die Tsjecho-
Slowakije bezet houden, is opgeschort.
De Nederlandse Bond van Vervoers-
personeel (aangesloten bij het N.V.V.)
in Utrecht kreeg gistermiddag telefo
nisch bericht van de Internationale fe
deratie van transportarbeiders in Lon
den dat eerst de jongste ontwikkelingen
op politiek terrein aan een nadere be
schouwing zullen worden onderworpen.
Men wil in elk geval geen stappen on
dernemen die ten nadele van Tsjecho-
Slowakije kunnen uitvallen.
Het Verbond van Nederlandse onder
nemingen voelt niets voor een handels
embargo of boycot der Oosteurópese
landen. Verstandiger vindt het de con
tacten die er in de loop der jaren zijn
ontstaan te behouden.
WENEN „In de laatste 20 jaar
zijn wij niet in staat geweest zo vrij
te spreken als in de laatste paar da
gen", aldus Radio-Praag vandaag. Er
werd aan toegevoegd „wij weten niet
wat de toekomst zal brengen."
„Maar wij moeten onszelf een ding
beloven - mogelijk zullen wij niet in
staat zijn alles te zeggen wat wij den
ken, maar wij zullen^nooit zeggen of
schrijven wat indruist tegen ons ge
weten."
LONDEN Met flessen smijtende
Biafraanse betogers hebben dinsdag
avond drie ruiten ingegooid van de
ambtswoning van premier Wilson van
Engeland. Bij een heftige betoging bui
ten Wilsons officiële verblijf in Lon
den, verbrandden de betogers een af
beelding van'de Britse eerste minister
en vochten met de politie.
NEW YORK De Amerikaanse te
levisiemaatschappij NBC heeft meege
deeld, dat een van de correspondenten
en een filmploeg van de maatschap
pij door de Russische troepen in
Tsjecno-Slowakije waren gearresteerd
en enkele uren waren vastgehouden.
De Russen hebben de film in beslag
genomen, die de Amerikanen hadden
gemaakt van de aankomst van de
Tsjechoslowaakse leiders uit Moskou
en van de Russische soldaten in de
stad.
De correspondent, Frank Bourgholt-
zer, het hoofd van het Parijse bureau
van de NBC, deelde per telegram mee,
dat hij, een cameraman en een ge
luidsman waren gearresteerd en na
enkele uren weer waren vrijgelaten.
PARIJS In de vroege morgen van
de 21ste augustus hebben twee wa
gens van de Sovjet-ambassade de
binnenvallende tanks naar de gebou
wen van het centrale comité van de
communistische partij in Praag ger
loodst, zo schrijft Stanislav Budin,
hoofdredacteur van het weekblad Re
porter in een artikel in Le Monde.
„Volgens de beste traditie van de films
uit Hollywood, werden alle aanwezi
gen onder wie de eerste secretaris
van de partij, het hoofd van de re
gering en de voorzitter van de natio
nale vergadering, onder bedreiging
met machinepistolen, tegen een muur
geplaatst, waar zij uren stonden na
dat hun bevolen was geen beweging
te maken of ook maar een woord te
zeggen. Daarna werden zij naar een
onbekende bestemming vervoerd. Het
was pas laat in de middag dat alle
overige aanwezige persoonlijkheden
in vrijheid werden gesteld verschei
dene van hen waren hun horloges
kwijt.
In Praag deed het, verhaal de ronde:
„De horloges zijn verdwenen. Sovjet
horloges? Nee, alleen maar Zwitser
se horloges".
Budin schreef dat de plannen voor de
invasie ter plaatse waren opgesteld
door Sovjet ambassadeur Tsjervonen-
ko. Volgens hem hadden de Tsjechi
sche leiders een aanwijzing gekregen
dat er moeilijkheden op komst warén
op een diplomatieke receptie op 16 au
gustus waar Tsjervonenko met partij
leiders had gesproken. Maar de Tsje
chische leiders verwachtten geen in
vasie, schreef Budin.
den teruggeroepen. De troepen zullen
onmiddellijk worden teruggetrokken
uit dorpen en steden.
Alle regeringsorganen, aldus Dub
cek, hebben opdracht gekregen om
met spoed te werken aan het herstel
van de economie. Hij zei. verder dat
de Russische vertegenwoordigers bij
de onderhandelingen in Moskou willen
meehelpen om de toestand weer nor
maal te maken.
„De eendracht die het volk heeft ge
toond". zo betoogde Dubcek, „is voor
de regering een reden om met nog
meer kracht haar werk voort te zetten
in overeenstemming met de beslissin
gen van de partij. Succes is echter
alleen verzekerd bij eendracht en wan
neer fouten worden vermeden."
Dubcek drong aan op blijvende steun
van de bevolking omdat dit zou helpen
om de maatregelen ongedaan te ma
ken die de vrijheid zouden beperken.
Hoe groter deze steun is des te eerder
„kunnen we terugkeren op de weg
die we in januari zijn ingeslagen."
Tenslotte verzekerde de Tsjechoslo
waakse partijleider dat men niet zal
schipperen met de opvattingen over
menselijkheid en democratie.
De Tsjechoslowaakse president Svo
boda, had zich gistermiddag al tot zijn
volk gericht. Ook hij verklaarde dat
met de Sovjet-Unie was overeengeko
men dat de Russische troepen geleide
lijk en volledig uit het land zullen
worden teruggetrokken. Hij was ervan
overtuigd, zei hij, dat de Tsjechoslo
waakse delegatie naar Moskou het
vertrouwen van het volk niet had be
schaamd.
„Het was voor u niet gemakkelijk",
aldus de president „en voor ons even
min. Wij danken u voor uw unanieme
steun en uw zelfbeheersing. Voor on«
is voortaan alleen plaats in de socia
listische wereld. Wij zullen niet toe
staan dat de resultaten van de bespre
kingen in gevaar worden gebracht
door degenen die de socialistische doe
len niet nastreven."
„De recente ontwikkelingen in ons
land hebben van uur tot uur tot de
meest tragische gebeurtenissen geleid.
Als soldaat weet ik tot hoeveel bloed
vergieten een conflict tussen burgers
en een leger met moderne materieel
kan leiden."
„Bijgevolg beschouwde ik het als
uw president, als mijn plicht alles te
doen wat ik kon om te verzekeren
dat dit niet zou gebeuren, dat het
bloed van volkeren die altijd vrienden
zijn geweest, niet zinloos zou worden
vergoten en dat tegelijkertijd de fun
damentele belangen van ons vader
land en zijn volk zouden worden ge-
Svoboda deelde-verder mee dat zijff
regering ett.' de 'Communistische partij
zullen voortgaan óp de liberale -weg
die zij in januari zijn ingeslagen. „Wij
willen voortgaan met de ontwikkeling
van een socialistische orde en het de
mocratische karakter ervan verster
ken zoals tot uitdrukking komt in het
actieprogramma van de partij in de
regeringsverklaring."
„Van deze plannen zullen wij geen.
duimbreed wijken", aldus de presi
dent. Hij zei verder dat Tsjecho-Slo
wakije „echt belang stelt in het her
stel van het vertrouwen in en de sa
menwerking met de landen waarmee
wij door het lot zijn verbonden."
Hij liet er evenwel op volgen: „Ik
wil niet verhelen dat de wonden van
de afgelopen dagen nog lange tijd ge
voelig zullen blijven."
Svoboda verklaarde dat de oplossing
van de huidige ingewikkelde toestand
moet komen van een volledige norma
lisering van het werk van de regering,
de maatschappij en de leiders. „Dit is
de eerste en voor ons de belangrijkste
stap op weg naar de normalisering
van het leven in ons land."
„Het vertrek van de legers van de
Sovjet-Unie en de andere communisti
sche landen van ons grondgebied hangt
hier vanzelfsprekend mee samen."
President Svoboda besloot zijn toe
spraak met een oproep aan alle Tsje
choslowaken om „wijsheid en voor
zichtigheid" aan de dag te leggen.
Een foto van de hertogin van Kent,
vroeger prinses Marina van Grieken
land, weduwe van de in de oorlog om
gekomen nertog van Kent. Gistermid
dag stierd zij in een Londens zieken
huis aan een in-operabele hersen
tumor.
ADVERTENTIE
die
móéten
wel
goed
zijnI
i/#>i
