AANTAL DODEN
ZEKER 14.000
Iran vraagt hulp voor de
zeer vele daklozen
DUURDERE MARK
NOG STEEDS ACTUEEL
RUSSEN NOG JAREN
IN TSJ.-SLOWAKIJE
UITTOCHT VAN HET INTELLECT
Rennies
Kennel
Felle kritiek op ontslag
van Barrault
HERBOUW VAN STEVIGER
CONSTRUCTIE
ijnramp in Japan
IN PRAAG VREEST MEN:
NADER
BESCHOUWD
Economische crisis
op IJsland
Nog meer deflatie
Politieke zaak
Record-hoogte
VAAG
GRUWELIJK
TURKIJE
Verlies
Twee tot drie
Nevenbaantjes
■fr Honorering
Eisen
Inkomsten
Terug
Brandend maagzuur,
WOENSDAG 4 SEPTEMBER 1968
LONDEN Iran heeft gevraagd oin dekens, tenten en geld in een poging
duizenden daklozen te redden die slachtoffer werden van de aardbevingen en
die nu dreigen te sterven van honger en koude.
Terwijl de ïraanse ambassade in Londen de oproep deed, vertrok een door
Oxfam gecharterd vliegtuig met een ton dekens naar het getroffen gebied waar
100.000 mensen dakloos zijn.
Oxfam is een Britse vrijwillige hulporganisatie.
De ïraanse ambassade zei geld nodig te hebben voor geneesmiddelen maar
geen behoefte te hebben aan verpleegsters en doktoren. „Volgens berichten uit
Iran zijn er genoeg medische ploegen ter plaatse", aldus een woordvoerder
van de ambassade. De leider van de Britse oppositiepartij, Edward Heath, heeft
er bij de regering op aangedrongen financiële hulp te sturen aan het verwoeste
gebied van Oost-Khorassan.
A Onder de ogen van een huilende vrouw zoeken militairen in de puinhopen van
een door de aardbevingen verwoest huis naar slachtoffers. Op de voorgrond een
geïmproviseerde brancard, die straks de droeve last moet dragen.
BONN. Een revaluatie of opwaardering van de Duitse mark is nog niet
van de baan. De president van de Westduitse centrale bank, dr. Karl Blessing,
heeft in een toespraak tot bankiers verklaard, dat West-Duitsland op den duur
toch wel zou moeten revalueren als andere Westerse landen kruipende inflatie
blijven toestaan.
„Internationale monétaire moeilijk
heden kunnen niet worden opgelost
door steeds meer geld te drukken en
kruipende inflatie te tolereren. Een op
lossing-ligt alleen in terugkeer naar
een gezond monetair beleid", aldus de
Westduitse bankpresident.
Nog geen week geleden heeft de
raad van de Westduitse centrale bank
het denkbeeld van een revaluatie van
de mark van de hand gewezen. Daar
mee was een slechts koi .stondig einde
gekomen aan de onzekerheid. Nu zei
dr. Blessing:
„De kwestie van de revaluatie blijft
te bezien in het licht van de verdere
ontwikkelingen. Voorlopig moet de
Bondsrepubliek een inflatore ontwikke
ling in het buitenland voorkomen door
kapitaalexport en een stabiel fiscaal
beleid. Het verstandigste is kalm af
te wachten hoe de situatie zich. verder
zal ontwikkelen".
Niemand kan volgens Blessing ver
wachten dat landen, olie met tekorten
op de betalingsbalans kampen, hun
economie krachtiger deflatore beper
kingen opleggen, maar wel is het
noodzakelijk dat zj) een einde maken
aan kruipende inflatie.
„Als belangrijke landen een politiek
van kruipende inflatie blijven voeren,
zullen internationale monetaire crises,
zoals die in maart rond de dollar en
het goud, steeds terugkeren. Niemand
kan met zekerheid zeggen of West-
Duitsland even lang overschotten op
de betalingsbalans zal hebben, als
sommigen beweren. De grootte hier-
,van zal voor een deel afhangen van de
politiek van andere grote landen".
„Het is zeer goed mogelijk dat het
overschot op de Westduitse betalings
balans kleiner wordt door vertraging
in de economische groei van de Ver
enigde Staten, door de devaluatie van
het pond in november en door de an
dere beperkende bepalingen van de
Britse regering", zei dr. Karl Bles
sing.
Dr. C. F. Harsten, lid van de raad
van bestuur van de Amsterdam-Rot
terdam-Bank. ziet een revaluatie van
de Duitse markt op korte termijn
één of twee maanden nog niet ko
men. ..Ik geloof dat Duitsland eerst
eens de ontwikkeling in Frankrijk zal
willen afwachten. Overigens is het nu
duidelijk een politieke zaak gewor
den".
„Of Nederland een eventuele Duitse
TOKIO Bij een instorting ii» een
kolenmijn in Joebari, zijn drie mijn
werkers om het leven gekomen en vijf
anderen worden vermist, zo heeft de
politie bekend gemaakt.
Joebari ligt op Hokkaido, het grootste
eiland van Japan.
revaluatie zou volgen hangt mede af
van de omvang daarvan. Als Duits
land met bijv. vijf procent zou re
valueren dan zie ik voor Nederland
niet zoveel aanleiding om Duitsland
hierin te volgen. Daarbij moet men
niet vergeten dat de toestand heel
verschillend is van die van 1961. Een
van de grote punten toen was de posi
tie van de grensarbeiders, maar nu er
in het Roergebied een vrij grote werk
loosheid heerst, speelt dat probleem
niet. En gezien de gevolgen voor enke
le bettrijfstakken in Nederland geloof
ik niet dat men er hier zo geweldig en
thousiast voor zal zijn", aldus dr. C. F.
Karaten.
De officiële notering van de Duitse
mark steeg in ons land tot de record-
koers van f 91,43' 2 De koers werd be-
invloed door de hoge dollarkoers van
3.63, maar vooral door de daling van de
dollarkoers in Duitsland van 3,93 tot
3.97' A mark.
Bijna was de dollar weer op het lage
re interventiepunt van de Bundes-
mark aangekomen.
In opdracht van de Sjah van Perzië
zijn gisteren in Oost-Perzië grote hoe
veelheden voedsel en medicijnen boven
de stadjes en dorpen uitgegooid, die na
de zware aardbeving van dit weekein
de nog steeds ontoegankelijk zijn. Het
officiële dodencijfer stond gisteren op
veertienduizend maar het aantal
slachtoffers is vermoedelijk hoger.
Om snelle hulpverlening mogelijk te
maken zal in Gonabad, een van de
zwaarst getroffen steden, 'n noodvlieg-
veld worden aangelegd. In Gonabad en
in de omliggende dorpen Dasht-Bayaz
en Ghayan zijn zeker achtduizend men
sen om het leven gekomen. De keizer
en de keizerin vliegen vandaag naar
het rampgebied. De keizer zal persoon
lijk de leiding van de hulpverlening aan
de slachtoffers op zich nemen. In Tehe
ran verluidde dat het Perzische keizers-
paar twee of drie dagen onder de
vluchtelingen zal verblijven en het ge
hele rampgebied zal bezoeken.
De berichten die gisteren uit het
rampgebied Teheran bereikten, gaven
slechts een vaag beeld van de chaos
die de aardbeving heeft aangericht.
Volgens een ruwe schatting is een ge
bied van tweeduizend vierkante kilome
ter door de schok getroffen. Tenminste
vijftien stadjes en dorpjes in de berg
achtige streek van Khorassan hebben
van de aardbeving te lijden gehad,
maar reddingsploegen zijn er nog niet
in geslaagd tot dit gebied door te drin
gen. Over het lot van de mensen die in
deze streek wonen, is niets bekend.
In Teheran zijn gisteren verscheide
ne vluchtelingen aangekomen die dak
loos zijn geworden als gevolg van de
ramp. De meesten waren nog zo ge
schokt dat zij niet in staat waren te
vertellen wat zij hadden meegemaakt.
Een oudere man zei: „Ik heb zoveel
verminkte lijken gezien en zoveel ge
kerm gehoord dat ik niet kan eten en
niet kan slapen."
De verbonden lijken van tenminste
300 gewonden die de verwoestende
aardbeving van zaterdag overleefd had
den, werden vandaag dicht tegen el
kaar aangekropen gevonden in het puin
van een noodziekenhuis. Zij werden het
slachtoffer van de tweede aardbeving
die zondag heeft plaats gevonden.
Deze gruwelijke ontdekking werd ge
daan door redders in de stad Ferdous
terwijl zij aan het graven waren in het
puin van een school die tot ziekenhuis
veranderd werd om de gewonden te
verzorgen.
De school stortte zondag in door een
nog heviger schok dan die van zater
dag die 1500 mensenlevens in de stad
eiste.
In zijn rapport van vandaag aan de
Sjah, zei de premier, Amir Abass Ho-
veida, dat de redders het opgeven om
te trachten lijken op te sporen vanwe
ge het gevaar van epidemische ziekr
ten. Bulldozers werd opdracht gegeven
de ruïnes met de grond gelijk te ma
ken waardoor de doden daar voor al
tijd begraven zullen blijven.
Naar vernomen wordt heeft de Sjah
de regering opgedragen plannen op te
stellen voor de geleidelijke wederop
bouw van de 50.000 tot 60.000 dorpen
en er voor te zorgen dat in de dorpen
moderne huizen met dikke muren ko
men in plaats van de gebruikelijke le
men huizen.
De premier heeft de Sjah meege
deeld, dat in het rampgebied 100.000
huizen herbouwd zullen worden met
normale bakstenen en stalen balken in
plaats van lemen stenen en planken.
Ondanks de aanvankelijk sombere be
richten van veel slachtoffers .en grote
PRAAG Twee weken na de Sovjet
invasie schijnen de Tsjecho-Slowaakse
autoriteiten er in toenemende mate van
overtuigd te raken, dat de Russen ja
ren, misschien tientallen jaren in het
land zullen blijven. Hoewel openlijk
het vertrouwen uitgesproken wordt,
dat de Russen zich zullen houden aan
hun belofte zich terug te trekken na
de „normalisatie" van de toestand,
schijnt een toenemend aantal functiona
rissen te berusten in een permanente
bezetting. De autoriteiten hebben de in
druk, dat de Russen zich ervan bewust
zijn, dat een van de sterkste schakels
in de defensie van het Sovjet-blok door
de invasie de zwakste geworden is.
De ideologische banden die het Tsje
cho-Slowaakse leger bonden aan de
Warschau- Pact-bondgenoten zijn der
mate beschadigd, dat zij in geen tien of
twintig jaar hersteld kunnen worden.
Een communist zei: „Ik zie niet hoe
zij ons land in de komende tien jaar
zouden kunnen verlaten. Hoewel de be
zetting bewezen heeft, dat de Russen
de macht kunnen overnemen in één
nacht, zullen zij nooit hun stellingen
langs de Westelijke grens weer verla
ten.
Tegen de honderd doden en enkele
honderden gewonden vormen de men
selijke verliescijfers op de balans van
de Russische inval in Tsjecho-Slowa-
kije en van de eerste dagen van de be
zetting.
In Praag alleen zijn er al 25 doden
te betreuren en 431 gewonden, van wie
er 124 nog altijd in ziekenhuizen wor
den verpleegd. In het noorden van Bo-
hemen telt men elf doden (in het dorp
je Liberec alleen al acht), negentien
zwaar- en 35 lichtgewonden.
Dit zijn, naar de correspondent van
het Parijse dagblad le Monde meldt,
de eerste cijfers die te voorschijn ko
men, nu de Tsjecho-Slowaakse rege
ring bij de terugkeer naar het normale
leven de rekening opmaakt.
Volgens een economisch overzicht in
schade, schijnen de gevolgen van de
aardbeving in Turkije minder ernstig
te zijn dan werd gedacht;
Premier Soeleyman Demirel heeft ge
zegd dat 15 personen zijn omgekomen
en 200 gewond.
In de stad Bartin waren negen doden
gevallen, drie in nabijgelegen dorpjes
en drie in Amasra op 16 km ten noor
den van Bartin, aldus een verklaring
van Demirel.
Volgens andere berichten zijn even
wel 21 mensen omgekomen en wordt
gevreesd dat het dodencijfer zal stij
gen.
De rode halve maan (het Turkse ro
de kruis) heeft 2000 tenten naar het ge
troffen gebied gestuurd, alsmede voed
sel, dekens en een veldkeuken. Het mi
nisterie van Volksgezondheid, heeft me
dische voorraden gezonden.
A Tsjechoslowaken in de rij voor het gebouw van de
Zwitserse ambassade in de Oostenrijkse hoofdstad, wattr
direct een inreisvisum en een verblijfsvergunning voor drie
maanden wordt verstrekt,
slowaken zeer in trek.
Zwitserland is bij de Tsjecho-
JVog steeds kampt West-Duits-
land met het „Mössbauer-ef-
fect": het verdwijnen van talentrij
ke wetenschapsmensen naar Ame
rika, dat in vergelijking met de
Bondsrepubliek geldt als het para
dijs van het wetenschappelijk speur
werk. De man wiens naam aan dat
verschijnsel werd verbonden was
misschien de beroemdste weten
schappelijke emigrant: de fysicus
Rudolf Mössbauer, de Nobelprijs
winnaar die enkele jaren geleden
West-Duitsland vaarwel zei. omdat
hij zich daar als wetenschapsman
niet voldoende kon ontplooien.
Ondanks de economische bloei is
in de Bondsrepubliek sindsdien wei
nig veranderd. Elk jaar vloeien bij
na 600 begaafde wetenschapsmen
sen af naar de Verenigde Staten.
Duitsland met zijn grote weten
schappelijke traditie, raakt daar
door _steeds meer ten achter bij lan
den als Amerika en Rusland.
Pas in de laatste jaren is het in
zicht gegroeid hoezeer daardoor de
industrie wordt geschaad: als het
wetenschappelijk speurwerk nu ver
dwijnt, zal dat over vijf of tien jaar
duidelijke gevolgen krijgen voor de
economie van het land.
W7at maakt eigenlijk, dat de on-
derzoekers Amerika prefereren
en weglopen uit hun vaderland? In
de eerste, maar niet in de enige
plaats: in Amerika verdienen speur-
werkers twee tot drie maal zoveel.
In Duitsland zijn vele wetenschap
pelijk, instituten in handen van de
staat, en de wetenschapsmensen
worden bezoldigd volgens ambte-
narenschalen.
Een andere Duitse Nobelprijswin
naar. de wereldvermaarde natuur
kundige Werner Heisenberg, zei
dan ook: „Ons beloningsysteem
maakt dat steeds de beste mensen
naar Amerika gaan en de zwakke
broeders in Duitsland blijven".
Ook de promotiekansen voor am
bitieuze begaafde onderzoekers zijn
in de Bondsrepubliek naar verhou
ding gering. Speurwerkers in staats
dienst volgen een ambtenarenloop-
baan met automatische promoties
op grond van het aantal dienstjaren.
Wie veel presteert, kan zijn promo
tie nauwelijks versnellen; en wie
weinig uitvoert komt er toch ook
wel.
Aan de universitaire instituten
zijn de hoogleraren-directeuren naar
oude traditie „academische halfgo
den" en de andere wetenschappe
lijke werkers zijn „lijfeigenen", zo
als een criticus het schetste. Het is
de „prof" die uitmaakt wie een kans
krijgt om op te klimmen en wie
niet.
TAe hoogleraar evenwel, naar ver
houding ook matig betaald, is
meestal overbelast met nevenbaan
tjes en heeft geen tijd om de we
tenschappelijke rapporten van zijn
medewerkers te lezen, ook al zijn
ze nog zo goed.
Wie promotie wil maken, doet er
dus beter aan door hielenlikkerij bij
de hooggeleerde chef in het gevlij
te komen. Juist voor jonge weten
schapsmensen met pit is een derge
lijke arbeidsfeer ondraaglijk.
Tenslotte wordt de ontplooiing
van het speurwerk fataal geremd
door alom tegenwoordige bureau
cratie, die aan de onderzoekingen
hun noodzakelijke flexabiliteit ont
neemt. Zo moeten bijv. hoge ambte
naren meestaT juristen, die niets
van natuur- of scheikunde weten
doorgaans een jaar van tevoren be
palen hoe het geld voor bepaalde on
derzoekingsprojecten moet worden
besteed. Later valt daaraan dan niet
meer te tornen. Ook moderne werk
methoden, in het bijzonder onder
zoek in ploegverband, zijn nog zeld
zaam.
bliek, eisen stellen en snel opklim
men.
Ook dat heeft de Nobelprijswin
naar Mössbauer gedaan; ook dat
behoort tot het „Mössbauer-effect".
Dr. Gerhard Stoltenberg (30), de
actieve minister voor het weten
schappelijk onderzoek, wil deze
toestand nu verbeteren. Enkele da
gen geleden bewerkte hij de fusie
van drie onderzoekingsinstituten
voor de lucht- en ruimtevaart tot
één nationaal instituut met 2500 me
dewerkers en 'n jaarlijks budget van
honderd miljoen mark.
Stoltenberg wil heel het speur
werk uitbreiden en organiseren op
lange termijn. Hij wil ook meer
armslag geven aan de wetenschap
pelijke werkers en meer promotie
kansen aan de jongeren. Tenslotte
wil hij de honorering drastisch ver
hogen.
r^elfs wetenschapsmensen die
graag in Duitsland willen blij
ven, trekken soms naar Amerika
om daar eerst de kans te krijgen
naam te maken. Dan pas kunnen
zij, bij terugkeer in de Bondsrepu-
TAeze voornemens zijn goed, maar
de uitvoering moet nog blijken
in de praktijk. De beloning van de
speurwerkers zou niet alleen ver
hoogd, maar ook meer gericht moe
ten worden op bijzondere hono
rering voor bijzondere prestaties.
Ook zullen de kopstukken in het
wetenschappelijk onderzoek voor
zover mogelijk moeten worden be
vrijd van hun tweede taak: colleges
geven aan studenten. Bovenal ver
eist lijkt een verandering, die niet
alleen met maatregelen van boven
af is door te voeren: een vernieu
wing van mentaliteit in de weten
schappelijke wereld, die een te
zware last aan tradities torst.
het partijblad Rude Pravo zijn duizen
den kilometers wegen door de tanks
verwoest. De reparatiekosten hiervan
worden geschat honderdenmiljoenen,
joenen.
Zwaar is ook het verlies dat het
land lijdt aan inkomstenderving, als ge
volg van deze verwoestingen en het
moeilijk op gahg komen van de herstel
werkzaamheden. In Praag, waar in de
radiowijk vier flatgebouwen totaal zijn
afgebrand, heeft men 39 gezinnen eeh
nieuw onderkomen moeten verschaffen.
Deze materiële schade is echter ge
ring vergeleken bij die welke nog al
tijd wordt veroorzaakt door de vertra
ging van het produktie-apparaat. Deze
schade is echter moeilijk te schatten.
Hoewel de bevoorrading van de zwa
re industrieën allengs op gang begint te
komen en de Russische olie normaal
wordt aangevoerd door de „Vriend-
schaps-pijpleiding", blijft het-moeilijke
punt de verbindingen met het buiten
land.
Het merkwaardige hierbij is, dat ter
wijl de spoorwegverbindingen met Oos
tenrijk en Duitsland reeds lang her
steld en normaal zijn, men nog altijd
aan het onderhandelen is over het her
stel van de internationale verbindingen
met de vijf landen, die Tsjecho-Slowa-
kije zijn binnengevallen.
Een groot aantal ondernemingen suk
kelt ook met een gebrek aan arbeids
krachten. De redenen hiervoor zijn ver
schillend. Het tekort aan transportmid
delen berooft een aantal bedrijven van
hun forensen. De arbeiders in de ura-
niummijnen weigeren het werk te her
vatten zolang de bezettingstroepen het
land niet verlaten hebben.
De textielindustrie heeft weer ande
re moeilijkheden. Die maakt- gebruik
van veel buitenlandse arbeiders, Zo
werken in Oost-Bohemen ongeveer vier
duizend Poolse vrouwen in de textiel
industrie. Deze durven niet naar hun
werk te komen uit angst voor repres-
saillemaatregelen van Tsjecho-Slo
waakse mede-arbeiders. 'Elders weige
ren Tsjecho-Slowaksen te werken naast
Poolse of Oostduitse arbeiders, die wel
op het werk zijn verschenen.
Volgens de directeur van de nationa
le bank zullen er twee tot drie jaar
moeten verlopen, voordat de schade
volledig zal zijn hersteld en de verlie
zen zullen zijn ingelopen. De Russische
regering heeft beloofd aan het herstel
bij te zullen dragen. Maar van de eco
nomische crisis die de oorzaak was van
de val van het bewind van Novotny, is
het einde voorlopig nog niet in zicht.
Sovjet-troepen zijn vandaag bezig
zich langzaam terug te trekken uit
openbare gebouwen, vandaag hebben
zij het hoofdkwartier van het nationa
le persagentschap C.T.K. ontruimd als
mede het radiostation in Bratislava, de
hoofdstad van Slowakije. Zij waren al
verdwenen uit het gebouw van het par
tijblad Rude Pravo, het enige blad
dat vanmorgen verscheen.
Het Hradcany kasteel, hoofdkwartier
van president Ludvik Svoboda is vrij
maar nog niet heropend voor de toeris
ten. Hetzelfde is het geval met het me
rendeel van de ministeries. Maar er
staan no gsteeds Sovjet-wachten bjj de
ministeries van Defensie en Binnen
landse Zaken, waaronder de politie
valt.
Een groot kampement van tanks en
pantserwagens staat opgesteld in een
park tussen het grote spoorwegstation
en het St. Wenzeslaus-plein in Praag.
Bij het standpunt van de heilige, dat
een symbool is geworden van verzet te
gen de Sovjets, hebben jongelui gehoor
gegeven aan dreigementen van de Sov
jets en de erewacht die zij hadden in
gesteld voor een 14-jarige jongen die op
de dag van de invasie door een tank
overreden werd en gedood, ingetrokken.
De Tsjecho-Slowaakse autoriteiten
doen al het mogelijke om gedaan te
krijgen dat de Sovjets de hoofdstad en
andere steden verlaten zodat zij ten
minste minder opvallen. Zij zouden in
opleidingsgebieden kunnen verblijven,
min of meer uit het zicht. Op de eisen
van de Sovjets zijn de borden en aan
plakbiljetten waarop zij aangevallen
worden praktisch verdwenen. Huisnum
mers en straatnaambordjes die wegge
haald werden om de Sovjet-troepen en
de politie in de war te brengen, begin
nen weer te verschijnen. De scholen
zijn gisteren heropend. Sommige bio
scopen draaien weer maar er waren
geen tekenen van voorstellingen in de
schouwburg of concerten, normaliter
de grote attracties in Praag.
REYKJAVIK De regering van IJs
land heeft de belasting op de invoer van
alle goederen tijdelijk met 20 procent
verhoogd en o8ok 20 procent belasting
geheven op de valuta van toeristen
naar aanleiding van een ernstige eco
nomische crisis, zo is dinsdag bekend
gemaakt.
De haringvangst van IJsland is dit
jaar schrikbarend slecht geweest en de
visvangst bepaalt 90 procent van de
uitvoer van het eiland.
Minister van Financien Magnus
Johnsson maakte bekend, dat de IJs
landse uitvoer sedert 1966 met 40 pro
cent was gedaald en dat de valuta
reserve is gedaald tot 500 milj. kroon.
De drastische economische maatrege
len zullen tot 30 november duren.
ADVERTENTIE
druk op de maag, opgeblazen gevoel?
VETat velen tijdens de spannende da-
gen van de Tsjechoslowaakse cri
sis heeft verwonderd, is de nogal la
conieke reactie van de Amerikanen,
zowel van de regering als van het pu
bliek en de pers.
President Johnson, die op zijn buiten
verblijf in Texas was en daar door
de Russen werd ingelicht tot schan
de van zijn eigen geheime dienst
vond het niet nodig naar Washington
terug te keren en hij ging met geen
van zijn ministers in extra-beraad.
De democratische conventie in Chi
cago werd wel beroerd, maar nauwe
lijks diep verontrust door de overval:
op de achtergrond speelde de Russi
sche bezetting wel mee, maar zij
kwam officieel geen moment ter spra
ke.
In Europa was er onder de Amerikanen
geen sprake van enige beweging van
betekenis.
Tr zijn wel enige oorzaken aan te
wijzen voor deze houding. Ameri
ka in verkiezingstijd is een ander
Amerika dan gewoon. Alles wordt dan
in een of andere wijze bij dc verkie
zingen betrokken en de kandidaten of
wie daarvoor doorgaat zullen zich wel
wachten iets bijzonders te doen, wat
niet in de van te voren uitgestippelde
planning past.
Maar daarnaast is er misschien nog
een reden.
Die moet dan gezocht worden in de
reeds zoveel besproken kwestie-Viët-
nam.
Zo langzamerhand is dit gebeuren bij
vele Amerikaanse politici een nacht
merrie geworden. Men kan niet an
ders dan in Viëtnam-termen denken
en handelen. Men is geneigd om het
als de enige van belang zijnde ge
beurtenis te zien. Alles wat daarbui
ten staat is niet van het grootste be
lang en schokt de Amerikanen op dit
moment niet zo diep.
Natuurlijk is er wel menselijk medele
ven met de Tsjechen. Maar te lang
heeft men gedacht dat Tsjecho-Slo-
wakije tot de oostelijke landen be
hoorde.
Ook in West-Europa is in de golf van
medeleven wel eens vergeten, dat
Dubcek en de zijnen toch minstens
van origine communisten waren en
zijn, die herhaaldelijk verzekerden
dat zij noch het communisme, noch
het Pact van Warschau wilden verla
ten.
Wat zij in hun hart dachten, zal nog
wel enige tijd verborgen blijven. Ze
ker is dat zij het volk op het beslis
sende ogenblik konden vertrouwen en
bezielen.
Tntussen rijst voor West-Europa het
schrikbeeld, van de verminderde
interesse van de Verenigde Staten.
Niet dat Amerika werkelijk West-Eu
ropa in de steek zal laten, maar er is
een tekort aan interesse.
De herhaalde kritiek van vele Europe
se landen, die te pas en te onpas
meenden het hunne le moeten zeggen,
de herhaalde strubbelingen met de
van nationalisme bezeten De Gaulle,
dit alles heeft zeker ook het zijne er
toe bijgedragen, dat de Amerikanen
in de Tsjechische kwestie, minder ge
reageerd hebben, dan men meende te
moeten verwachten van de grootste
van de democratieën.
Overigens hoeven niet alleen de man
nen van de Amerikaanse inlichtingen
dienst zich te gaan schamen over het
gebrek aan informatie over wat er in
Tsjecho-SIowakije voorviel. De Russi
sche geheime dienst heeft zich in de
reactie van de Tsjechen ook wel zeer
vergist. De Quislings bleken niet voor
handen te zijn en welke lieflijke
plaatjes de Sovjet-propaganda van
daag ook verspreidt van vreedzaam
keuvelende soldaten met Tsjechische
burgers, of van openluchtuitvoerin
gen van het rode leger, de ongecen
sureerde films en foto's van de eer
ste dagen logen er echt niet om.
Europa kan zich tegen de gevaren van
een verminderde belangstelling van
de zijde van de Verenigde Staten op
enkele manieren wapenen.
Allereerst door positief mee te werken
aan de oplossing van het conflict in
Viëtnam. Niet door aan de kant te
gaan staan en misprijzend het wijze
hoofd te schudden. Er is in dit geval
tussen de niet met verbreking van al
le verdragen van vriendschap binnen
gevallen Amerikanen in Viëtnam, en
de verraderlijke overval op Tsjecho-
SIowakije nog wel enig verschil.
Daarnaast kan men in Europa positief
gaan werken aan 'n nog grotere een
heid.
Niet alleen militair, dat is zeker niet
nummer een, al moet men de waak
zaamheid niet laten verslappen. Ze
ker wel economisch en politiek. Op
dat gebied is er nog genoeg te doen.
President Johnson heeft, toen ook Roe
menië werd bedreigd gezegd, dat men
„de honden van de oorlog" niet moest
loslaten.
Europa krijgt misschien een kansje om
die honden te temmen en als net op
gevoede huisdieren in een kennel te
zetten.
PARIJS Het ontslag van Jean-
Louis Barrault (58), directeur van het
Théatre de France, het vroegere Odéon
heeft in Frankrijk grote verontwaardi
ging gewekt. Men weet niet waarover
men zich het meest moet opwinden:
over het briefje van zes regels, waar
mee minister André Malraux deze gro
te acteur en regisseur op straat heeft
gezet, of over het feit dat het theater
voortaan moet stellen zonder de man
die het in negen jaar ttfd tot een pro
gressief en modern theater had opge
werkt.
Terecht schreef het gezaghebbende
blad Le Monde gisteren: „Waarom
heeft de ambtenaar, die vandaag het
ontslagbriefje aan Barrault heeft ge
schreven niet op de avond van de bezet
ting verantwoording aan Barrault ge
vraagd voor diens woorden? Hij was
daar immers ook aanwezig, te midden
van met f ietskettingen gewapende jon
geren"? En het blad constateert dat
er een verlate angstreactie en moge
lijk ook spijt aan dit ontslag ten grond
slag liggen.
Le Figaro spreekt over een „lompe
verwijdering' en l'Aurore over een „of
ficiële wraak'. De nationale federatie
van schouwburgen protesteert tegen de
redenen van dit ontslag, omdat zij daar
in een ernstige inbreuk op de vrije me
ningsuiting ziet.
