Kleuren-T.V. loopt niet in
Nederland
Nog meer
leer
HARRIMAN WEERLEGT
BEWERING DE GAULLE
Regime-Smith is wettig
oordelen rechters
B.S.P. zal niet uit cle
regering stappen
Pueblo moest 21
Koreaanse kust
km van
Wijven
Hoe uerselirikkelijk
deneliik on ouderwets Do
Auto Onderlinge is toont u
't moderne hoofdkantoor
in Groningen...
Waarheen
TE DUUR, TE WEINIG PRODUKTIES, WEINIG ANIMO
MEER
VOEDSEL IN
DE WERELD
10 JAAR
GARANTIE
Surfakote
Comité van 100
ontbonden
STRAUSS
TEGEN
ONTSPANNING
Eban waarschuwt
Egypte
Fusie General en
British Electric
Zuid-Vietnam wil
in de V.N.
Uitgebreid
Perfect
Boeiend
Geen verkoop in Yalta
Brug doorgeroest
in België
ZATERDAG 14 SEPTEMBER 1968
HILVERSUM Met tromgeroffel en trompetgeschal werd bijna een jaar ge
leden op 21 september 1967 de kleurentelevisie binnen onze landsgrenzen
gehaald. „De toekomst is aan de kleurentelevisie", riepen fabrikanten, hande
laren en televisiemakers in koor. Nu, na een jaar, is deze kleurige toekomst
echter nog nauwelijks begonnen.
ROME Op grond van gegevens tot
half juli 1967 schrijft de voedsel- en
landbouworganisatie (FAO) der Ver
enigde Naties in haar jaarverslag over
1967 dat de wereldvoedselproduktie vo
rig jaar na twee jaren met slechte oog-
eten met drie procent is toegenomen.
Toch is het voedselvraagstuk niet op
gelost, tydeiyk noch permanent, en een
ongeremde bevolkingsaanwas kan de
hoop op e»n oplossing de bodem inslaan.
In het verslag wordt opgemerkt dat
de voedselproduktie in onderontwikkel
de landen, die in 1965 en 1966 ernstig
te lijden hebben gehad van de slechte
oogsten, vorig jaar met ongeveer zes
procent is toegenomen of met meer dan
in vele jaren is voorgekomen. Ruim de
helft van de verliezen die de ontwikke
lingslanden in de twee voorafgaande
jaren hebben geleden, werd in 1967 in
gehaald, waarbij Latijns-Amerika een
verbetering toonde van vijf procent en
Afrika en het Verre Oosten een stijging
van zes procent tot stand brachten.
Tegenover de toeneming van de we-
reldproduktie van voedsel met drie pro
cent in het afgelopen jaar staat een be
volkingsaanwas van 2,2 procent, in en
kele achtergebleven landen was de be
volkingsgroei niet minder dan 3,6 pro
eent.
Het gunstige weer en als gevolg
van de slechte oogsten in de twee vo
rige jaren de hoge prijzen worden
genoemd als de voornaamste oorzaken
van de toeneming der voedselproduk
tie. Van invloed was ook dat de rege
ringen van onderontwikkelde landen
meer aandacht schonken aan de land
bouw en dat in enkele Aziatische lan
den nieuwe graanrassen met grote
opbrengsten werden geïntroduceerd.
Directeur-generaal ir. A. H. Boerma
van de FAO schrijft in het verslag dat
de wereldsituatie wat voedsel en land
bouw betreft thans in een periode van
overgang en hoop verkeert, maar hij
waarschuwde tegen het trekken van de
conclusie dat het voedselvraagstuk tij
delijk of permanent zou zijn opgelost.
Zoals gewoonlijk bevat het verslag
weinig gegevens over communistisch
China, maar het wijst erop dat alles
duidt op een grote toeneming van de
voedselproduktie in 1967 na een kleine
vermindering daar in het voorafgaande
jaar.
LONDEN De Britse regering heeft
haar goedkeuring gegeven aan de
grootste fusie in de Britse industriële
geschiedenis waardoor een elektro
technische industrie ontstaat met een
omzet van bijna een miljard pond per
jaar.
De fusie tussen de General Electric
Corp. en English Electric werd giste
ren door het kabinet goedgekeurd, na
dat de twee maatschappijen hadden ver
zekerd dat zij overleg met de vakbon
den en de overheid zullen plegen over
eventuele belangrijke ontslagen. Verder
heeft de regering de verzekering gekre
gen, dat de nieuwe reus niet kleinere
concerns naar het leven zal staan. De
voorwaarden van de fusie zijn nog niet
bekend.
Deze zullen de volgende week aan de
aandeelhouders worden voorgelegd.
Precies een jaar geleden heeft GEC
het concern Associated Electrical In
dustries voor 160 miljoen pond overge
nomen.
SAIGON Zuid-Viëtnam zal op de
komende algemene vergadering van de
Verenigde Naties, het lidmaatschap van
de volkerenorganisatie aanvragen, zo
meldt het Zuidviëtnamese persbureau.
Tussen 1951 en 1955 heeft Zuid-Viët
nam vergeefs gepoogd lid te worden.
Nadien werden geen nieuwe pogingen
gedaan. In J954 stelde de Russische af
vaardiging dat zowel Noord- als Zuid-
Viëtnam en Noord- en Zuid-Korea zou
den moeten worden toegelaten.
ADVERTENTIE
op pro-rato basis tegen afblad
deren, afbrokkelen, afschilfe
ren kortom op de hechting
van Surfakote op de onder
grond. Daardoor wordt op on
derhoudskosten van uw pand
bespaard, omdat de muren
niet elke 2-4 jaar opnieuw be
hoeven te worden geverfd. Uw
gebouw stijgt met Surfakote in
waarde.
SURFAKOTE wordt opgespoten rn
één laag, die 20-35 maal dikker is
dan een gewone verflaag.
Het beschermt tegen re
gendoorslag, isoleert en
is gemakkelijk te rei
nigen. Kleuren-sta-
len van onze 18
standaardkleuren
worden op aanvraag
gaarne verstrekt.
Geef uw huis met
SURFAKOTE een „tweede huid
Montfoort IU) Tel. 03484-587
Doorn Tel. 03430-2698
Wie bij fabrikanten en handelaren te
rade gaat, kan horen, dat de verkoop
van kleurentelevisie-ontvangers, de af
gelopen seizoenen niet aan de verwach
tingen heeft beantwoord. Voorzichtige
taxateurs (verkoopcijfers worden in de
ze branche nog steeds niet openbaar
gemaakt) schatten het KTV-bezit nu
op zo'n dertig- tot vijfendertigduizend
toestellen. Zeker niet het cijfer, dat en
thousiastelingen in het hoofd hebben
gehad.
Aarzelend heeft de kleurentelevisie
haar intrede gedaan. Een aarzeling,
die en daarover zijn alle betrokke
nen het eens een gevolg is van de
hoge prijs (3.000 gulden voor een toe
stel) en het geringe aanbod aan kleu-
renprogramma's van de omroepen (7
uur per week in het afgelopen seizoen).
Toch gelooft Philips, het concern dat
tweederde van de ktv-markt in han
den heeft, dat voor teleurstelling op dit
ogenblik nog helemaal geen reden is. Te
rugkijkend op de omzet in de afgelo
pen maanden, zegt de heer H. M. van
Lent, adjunct-directeur van Philips-Ne-
derland: „Wij zijn tevreden, maar niet
voldaan".
Van voldoening zal er volgens hem
sprake zijn aan het eind van het jaar.
Hij legt uit, waarop zijn optimisme is
gebaseerd: „Onze ervaring is, dat de
verkoop van televisietoestellen zich con
centreert op de laatste vier maanden
van het jaar. Zestig procent van de
verkoop geschiedt in deze maanden.
Voeg daar dan nog bij, dat het aantal
zenduren in kleur in oktober met twee
wordt uitgebreid, dat de Olympische
Spelen, die voor een groot deel in kleur
worden -uitgezonden, voor de deur staan,
en dat bovendien de Duitse televisie
haar kleurenuitzendingen gaat verdub
belen tot 16 uur per week, dan. ben ik
ervan overtuigd, dat het jaar goed zal
worden afgesloten".
Uit een recent marktonderzoek, dat
Philips heeft verricht, is komen vast te
staan, dat 90 pet. van degenen, die een
kleurenapparaat kopen, in het bezit was
of is van een zwart-wit-toestel.
Volgens het onderzoek zijn 64 procent
van de „kleurenkopers", vijftig jaar of
ouder. De verkoop beperkt zich niet al
leen tot de groep van welgestelden. On
der de kopers zijn mensen van allerlei
rang, stand en inkomen.
Over het hete hangijzer, de prijs, zegt
de heer Van Lent: „Die prijs mag hoog
lijken, in feite is hij in vergelijking met
het jaarlijks inkomen nauwelijks hoger
dan die, welke in de beginjaren van de
televisie voor een zwart-wit-toestel
moest worden betaald. In 1955 was het
jaarlijks inkomen gemiddeld f 6.100 en
kostte een zwart-wit toestel f 1.110. Nu
is het jaarlijks inkomen 13.500 gulden
en betaalt de consument bij inruil van
zijn zwart-wit-toestel, 2.600 gulden voor
een kleurenapparaat".
Philips heeft berekend, dat er in Ne
derland jaarlijks belangstelling is voor
100.000 kleuren toestellen. „Deze bere
keningen zijn gebaseerd op een consu
mentenonderzoek. Het is voor ons al
leen de vraag, wanneer een belangstel
lende consument tot de aanschaf over
gaat", aldus de heer Van Lent.
Hij gelooft, dat er heel wat televisie
kijkers over een tweede toestel beschik
ken. „Ik hoop en ik ben er ook van
overtuigd, dat op den duur het draag
bare zwartwittoestel als tweede toestel
zal worden gebruikt en dat 'n kleuren-
ontvanger dan het „hoofdtoestel" wordt.
Over vijf jaar zal Philips wel komen
met een draagbare kleurenontvanger.
Toch zie ik daar nu niet direct een gro
te vraag naar ontstaan".
Over een eventuele, binnenkort te
verwachten prijsverlaging voor ktv-
toestellen kan de heer Van Lent wei
nig meedelen. „Wel kan er 1 januari
misschien iets van de prijs af door de
invoering van de btw. Hoeveel dat zal
zijn, is nog niet bekend. Het wachten is
nog op de uitspraken van de minister".
De heer J. Wigerink, administratief
directeur van de Nederlandsche Veree-
niging van Radiodctailhandelaren, is ook
niet voldaan over de verkoop: „Ik heb
de indruk, dat er bij lange na niet zo
veel toestellen zijn verkocht, als werd
verwacht. Ik weet, dat er bij de leve
ranciers nog een vr(j grote voorraad zit.
Het najaar kan een opleving te zien ge
ven. Wij zullen er in ieder geval flink
tegen aan gaan".
Een woordvoerder van Grundig: „Er
is belangstelling genoeg voor kleuren
televisie. De kwaliteit van de toestellen
is perfect. Het wachten is op een goed
Het paradepaardje van de N.T.S.: de nieuwe kleurenreportagetrein, waarmee bui
tenopnamen in kleur kunnen worden gemaakt. Volgend jaar zeul de N.T.S. waar
schijnlijk een tweede aanschaffen.
kleurenprogramma. Er is vrijwel nie
mand die een auto koopt om er alleen
maar mee over een polderweggetje te
kunnen rijden".
De NTS en de omroepen zouden heel
graag een veel groter aantal uren kleur
willen verzorgen, alleen: het kan ge
woonweg niet. Het aantal uren kleur is
afhankelijk van toestemming van de
minister, die voor dit en het volgend
jaar uitbreiding van zes tot acht uur
kleur per week in het vooruitzicht heeft
gesteld. Meer is financieel niet haalbaar
en dat is ook wel begrijpelijk, als men
weet, dat de omroepen in geldzorgen
zitten en een uur uitzending in kleur
25 pet. meer kost dan een uur zwart
wit.
De technische outillage, waarover
NTS en omroepen kunnen beschikken,
houdt met het toegestane aantal uren
kleurenzendtijd gelijke tred. In oktober
worden de mogelijkheden groter, als in
het nieuwe omroepkwartier in Hilver
sum studio 3 in gebruik wordt genomen,
de eerste echte studio, waarin grote
kleurenprodukties kunnen worden ge
maakt.
In de loop van het volgend jaar zul
len nog drie van dergelijke studio's ter
beschikking van de NTS en de omroepen
komen. Verwacht wordt, dat in die tijd
ook een tweede kleurenreportagetrein
(kosten drié miljoen gulden) kan gaan
functioneren.
De eigen kleurenprodukties worden
dus aanmerkelijk uitgebreid. Ook het
NTS-journaal zal volgend jaar gedeel
telijk in kleur te zien zijn.
Fred Oster, regisseur: „Ik heb in het
begin mijn hart vastgehouden. Ik had
gedacht, dat er wel een heleboel niet
zou kunnen. Het is me allemaal enorm
meegevallen. Ik ben stapelgek op kleu
rentelevisie geworden. Als ik na een
kleurenproduktie weer zwart-wit moet
gaan doen, voel ik me net alsof ik een
klas wordt teruggezet".
Ben de Jong, -Vara-regisseur: „Ik
vind het erg boeiend om met kleur te
werken. Er zijn nog wel wat manco's,
maar de techniek zal ook hier wel een
oplossing voor vinden. Wel moeten wij
als regisseurs nog een beetje over de
angst om in kleuren te werken heen ko
men. Maar de ontwikkeling gaat veel
vlugger dan wij ooit hebben gezien en
het zal allemaal wel heel snel normaal
worden".
LONDEN Het comité van 100,
welks leden bijna tien jaar lang harts
tochtelijk hebben geprotesteerd tegen
oorlog en de atoombom, heeft bekend
gemaakt, dat het dit weekeinde zal
worden ontbonden.
Het zal worden vervangen door een
nieuwe niet-pacifistische groep, die
streeft naar aanhang in breder kring
en wil strijden voor de idealen
waarin zij gelooft.
Peter Cadogan, de 47-jarige gewezen
onderwijzer, die secretaris is van het
comité van 100, zal de collectieve
zelfmoord, die hedenavond in een ca
fé in het noorden van Londen zal wor
den gepleegd, presideren.
De leden hopen, dat zondag het nieu
we „comité voor extra-parlementaire
democratie" zal zijn gevormd. Ook
hiervan zal Cadogan secretaris zijn.
Het comité van 100 is zeven jaar ge
leden voortgekomen uit de campagne
voor kernontwapening (CND). Het
werd gevormd door 100 vooraanstaan
de linkse intellectuelen, onder wie de
filosoof Earl Bertrand Russell. Het
spoorde aan tot burgerlijke ongehoor
zaamheid als een middel om de Britse
regering ertoe te brengen, afstand te
doen van kernwapens.
FRANKFORT De Duitse minister
van Financiën en leider van de Bei
erse vleugel van de christen-demo
cratische partij Franz-Josef Strauss,
heeft in een nieuw boek als zijn me
ning gegeven, dat de vermindering
van de spanningen tussen de Ver
enigde Staten en de Sovjet-Unie in
werkelijkheid een verzwakking bete
kent van de vrije wereld.
Strauss zegt dat alleen de eenwording
van West-Europa een mogelijkheid
biedt voor een machtsverschuiving
ten voordele van het Westen.
Strauss schrijft in zijn nieuwe boek
„Uitdaging en antwoord: een pro
gramma voor Europa", dat de vol
gende week verschijnt, „De conse
quentie van een ontspanning tussen
Oost en West betekent in werkelijk
heid een verzwakking voor de vrije
wereld."
Het boek is ingeleid door Jean-Jacques
Servan-Schreiber, de Franse auteur
van het werk „De Amerikaanse uit
daging".
De juridische en diplomatieke erken
ning van de status quo zoals die in
Moskou wordt betracht, is niet al
leen bedoeld om de demarcatielijn
zoals die in Jalta werd getrokken te
legaliseren en op deze wijze de
scheiding van Duitsland te bezege
len maar tevens om te voorko
men dat Europa geconsolideerd
wordt als een op zichzelf staande
macht. Onze plicht als Duitsers en
als Europeanen is nu, om onze Ame
rikaanse partners uit deze moeilijke
situatie te redden.
A Het modehuis Carly Gry te Kopen
hagen heeft dezer dagen de ontwer
pen voor de komende winter getoond. Op
de foto een van de creaties, een zwart le
ren broefepafe, met pijpen tot net onder
de knie.
PARIJS Ambassadeur Averell
Harriman heeft de bewering van pre
sident De Gaulle op de korrel geno
men, dat de Amerikanen en Britten
ten dele schuldig zijn aan de Russi
sche bezetiting van Tsjecho-Slowakije.
„Eén ding wat generaal De Gaulle
zegt is juist. Hij was niet in Jalta",
zo zei de Amerikaanse diplomaat on
verbloemd in een vraaggesprek voor
radio-Luxemburg.
SALISBURY Het Rhodesische hoog
gerechtshof heeft vrijdag bepaald, dat
de huidige regering in Salisbury in rech
te de enige is en dat dit ook geldt voor
de grondwet van 1965.
De appèlkamer van het hof verwierp
op grond daarvan het beroep dat 32 ter
dood veroordeelde Afrikanen tegen hun
vonnis hadden ingesteld. Het appèl ging
uit van de stelling, dat de Britse Kroon
raad de hoogste beroepsinstantie in het
Gemenebest, heeft bepaald, dat de rege
ring van premier Smith ontwettig is
en al haar handelingen dientengevolge
geen rechtskracht hebben. De Afrika-
BRUSSEL De voorzitter van de
Belgische socialistische partij, Collard,
heeft besprekingen gevoerd met eerste
minister Eyskens, met name over een
meningsverschil dat aan de dag is ge
treden over de gelijktijdigheid van de
voorgenomen hervormingen voor eco-
mische decentralisatie en invoering van
culturele autonomie voor Vlaanderen
Wallonië.
Van Vlaamse zijde is deze week
scherp gereageerd op een recente ver
klaring van de Waalse socialistische
minister Delmotte, dat de economische
decentralisatie voorrang zou moeten
krijgen boven de culturele autonomie.
Voor dat laatste was n.l. een tijdroven
de grondwetsherziening nodig.
Collard verklaarde na zijn gesprek
met Eyskens, dat de oplossingen op bei
de gebieden gelijktijdig zouden moeten
worden nagestreefd. Maar als het ge
makkelijker zou zijn om op een van de
twee terreinen snel een oplossing te
vinden, zag hij geen enkele reden om
met de uitvoering ervan te wachten.
Het ging er alleen om, dat er een ge
meenschappelijke wil bestond om geza-
WASHINGTON De Amerikaanse
regering heeft gisteren de geheime in
structies openbaar gemaakt, waarin het
Amerikaanse spionageschip „Pueblo" in
januari van dit jaar is gelast, op zyn
minst 21 km uit de Noordkoreaanse kust
te blijven.
Uit de geheime orders, die aan de
commandant van de Pueblo, Lloyd M.
Bucher, zijn gegeven, kort voor hij uit
voer, is ook gebleken, dat zjjn opdracht
het elektronische schaduwen van Sov-
jet-vlooteenheden inhield.
Het ongebruikelijke Amerikaanse ge
baar van het publiceren van aan een
Amerikaans spionageschip gegeven or
ders, volgde nadat de Noordkoreanen
nieuw bezwarend materiaal hadden aan
gevoerd, voor het binnendringen van de
Pueblo in hun twaalfmijlszone.
Het Amerikaanse ministerie van Bui
tenlandse Zaken verklaarde, dat h^t
ondanks de jongste communistische be
weringen, „nog steeds geen reden heeft
om aan te nemen, dat de kapitein van
de Pueblo zich niet heeft gehouden aan
zijn instructie, de Noordkoreaanse kust
niet dichter te naderen dan tot op min
stens 21 km.
„Waar de Pueblo precies heen is
gegaan, is de kern van de onenigheid
tussen de VS en Noord-Korea over het
opbrengen van de Pueblo en haar be
manning door de communisten op 23 ja
nuari. De Noordkoreanen beweren en
de VS ontkennen, dat het schip Ko
reaanse wateren is ^binnengedrongen.
De VS hebben derhalve tot dusverre
geweigerd, de bekentenis af te leggen
en de verontschuldiging aan te bieden,
welke de communisten eisen als prijs
voor het vrijlaten van de 82 nog leven
de bemanningsleden.
BRUSSEL Een Bailey-brug over
de Zuid-Willemsvaart bij het Belgische
plaatsje Bree, is donderdagavond onder
het gewicht van een passerende vracht
wagen bezweken. Het bleek, dat een ge
deelte van de pijlers van de 19 jaar
oude brug volledig was doorgeroest, zo
meldt de Hasseltse krant „Het Belang
van Limburg". Er deden zich geen per
soonlijke ongelukken voor.
menlijk datgene tot een goed einde te
brengen, dat verwezenlijkt moest wor
den.
Wij zijn tenslotte geen kinderen, al
dus Collard. Nadat we met de CVP
langdurig hebben onderhandeld over
een regeringsprogram, zullen we zeker
niet de regeringsploeg bij de eerste
moeilijkheden laten springen.
nen waren veroordeeld op grond van de
beschuldiging dat zij wapens het land
binnengesmokkeld hadden.
De rechters waren het er allen over
eens, dat het regime-Smith de binnen
landse erkenning de jure had verwor
ven en dat de onafhankelijkheidsconsti
tutie van 1965 gehandhaafd dient te blij
ven.
TEL AVIV Israels minister van
Buitenlandse Zaken Abba Eban, heeft
op een lunch van de buitenlandse pers
vereniging in Tel Aviv, het Egyptische
volk dringend aangeraden, afstand te
nemen van de „valse berichten over
Israëls plannen voor een offensief". Der
gelijke onjuiste berichten, zowel uit het
Middens-Oosten zelf als uit andere delen
van de wereld, hebben in het verleden
ernstige gevolgen gehad, aldus de Is
raëlische minister.
Men meent dat Eban met deze op
merking doelt op berichten die uit Rus
sische bron zouden zijn gekomen en
de Egyptische leiders het vorig jaar aan
de vooravond van de oorlog deden ge
loven, dat Israël van plan was Syrië aan
te vallen.
ADVERTENTIE
Wij vinden dat de „geachte clientèle" van een goed ouderwets
en degelijk verzekeringsbedrijf recht heeft op jen coulante,
correcte en vooral snelle afwikkeling van alle posten. We zijn
gespecialiseerd in motorrijtuigverzekeringen, al 40 jaar lang.
't Blijkt dat we dit redelijk doen, want we hebben over heel
Nederland, vele, zeer véle tienduizenden polishouders. En dat
aantal groeit dagelijks. En tóch heeft elke individuele cliënt recht
op ouderwets persoonlijk dienstbetoon. Dat kan alleen als een
bedrijf zeer modern en efficiënt werkt. Omdat De Auto Onderlinge
zo degelijk is, moeten we wel progressief zijn. U ziet dus wel
dat dit hoofdkantoor in Groningen met zijn „computerized" admini
stratie inderdaad kenmerkend is voor de degelijke Auto Onder
linge.
Oh ja, misschien zijn onze concur-
rentie-begripptn ook al ouderwets,
want de A.O. biedt zeer ruime polis
voorwaarden bij gunstige premies
zowel voor W.A-als All-Risks ver
zekeringen!
de beste bumper is een polis
van De Auto Onderlinge
Dit was de conferentie welke in 1945
werd bijgewoond door president Roo
sevelt, premier Sir Winston Churchill
en de Russische dictator Joseph Stalin
ter bespreking van het lot van het na
oorlogse Europa. Harriman die toen
Amerikaans ambassadeur in Moskou
was, heeft de conferentie bijgewoond.
Harriman vervolgde, dat daarom de
indruk van De Gaulle niet steunt op
kennis van wat in Jalta is gebeurd,
„maar op een gebrek aan kennis".
De Gaulle heeft maandag betoogd
dat de weeën van Europa hoofdzake
lijk een gevolg zijn van de verdeling in
invloedssferen waartoe in Jalta werd
besloten. Hij had de Russische invasie
in Tsjecho-Slowakije ook ten dele aan
deze verdeling toegeschreven.
Harriman zei, dat De Gaulle Jalta
niet had bijgewoond, omdat dit niet
passend werd geoordeeld. Omdat hij
niet gevraagd werd, had De Gaulle,
die het Franse verzet had gemobili
seerd en die toen de voorlopige presi
dent was, later een ontmoeting met
Roosevelt geweigerd.
Harriman zei, dat de waarheid van
Jalta was, dat Roosevelt en Churchill
geprobeerd hadden vredesvoorwaarden
in Europa tot stand te brengen. „Wij
hebben natuurlijk over de deling van
Duitsland en de toekomst van Duits-
AVERELL HARRIMAN
...geen uitverkoop...
land gesproken en in dat verband ston
den wij (Amerikanen en Britten) er
op, dat Frankrijk een bezettingszone
in Duitsland zou krijgen hetgeen niet
voorzien was. Stalin stemde hiermee
met tegenzin in, maar zei natuurlijk
dat die zone gevormd zou moeten wor
den uit het gebied dat aan Amerika en
Groot-Brittannië werd toegewezen."
In het vraaggesprek zei Harriman,
dat Stalin van plan was, de Oosteuro-
pese staten bij de Sovjet-Unie in te lij
ven. Roosevelt en Churchill hadden er
echter aan vastgehouden, dat deze lan
den met inbegrip van Polen en Tsjc^
cho-Slowakije, het recht zouden heb
ben hun eigen toekomst te bepalen.
Harriman voegde hieraan toe. dat de
Westelijke leiders voor een groot deel
hun zin hadden gekregen.
Het was ongelukkig, zo gaf Harri
man toe, dat de Russen met betrek
king tot Oost-Europa en naarmate de
jaren voorbij gingen, de overeenkomst
van Jalta hadden gebroken.
Het kwam juist door het feit dat
Rusland deze overeenkomst had ge
schonden, dat het grootste gedeelte
van Oost-Europa in de machtssfeer
van Moskou was gekomen. En het was
dit proces geweest, dat de Westerse
staten er toe had gebracht, om zich
uit vrije wil aaneen te sluiten in de
Noordatlantische Verdragsorganisatie
voor hun eigen verdediging.
Harriman contrasteerde de wat hij
noemde „al te gesimplificeerde ge
schiedenis" van De Gaulle met de wer
kelijkheid zoals hij die ziet:
het Warschaupact van de commu
nistische staten onder overheersing
van de Sovjet-Unie kan op geen enkele
wijze worden vergeleken met de NAVO,
„die een vrij verbond van staten is".
Toen De Gaulle in 1966 de geal
lieerde troepen, waaronder de Ameri
kanen, verzocht om het Franse terri
torium te verlaten, was de enige
vraag: „Wanneer wilt u dat zij ver
trekken?". en zij vertrokken voor de
vastgestelde termijn.
"JVa de eerste wereldoorlog en de vre
de van Versailles, begon voor
Duitsland de „Erfüllungspolitik", de
regeringslijn die de bepalingen van
het vredesverdrag nauwgezet wilde
nakomen.
Men mag over dit verdrag denken zo
men wil, een document eerder van
wraak dan van verstandige vooruit
ziende politiek, kan men het wel
noemen. De mannen die dit verdrag
wilden nakomen, hadden het niet
makkelek, mede door het fervente
Duitse nationalisme, dat reeds zijn
kop begon op te steken.
Het was dan ook geen wonder, dat de
man die deze Erfüllungspolitik leid
de, de minister van Buitenlandse
Zaken en vroegere directeur van het
elektronische concern AEG. Walther
Rathenau door nazi's van het eerste
uur werd vermoord.
De republiek van Weimar zette de
eerste schreden op het pad dat tot
haar eigen ondergang zou leiden*
door tegen deze moordenaars wanho
pig slap op te treden. Het was zo dat,
mede doordat de nog heersende kei
zerlijk-nationalistische denkwijze in
de magistratuur en de justitie zo
ver doorwerkte, men verlamd
was als men maar de kreten
„Deutschland" of „Vaterland" voor
de rechtbank uitte. Men durfde of
wilde bewust geen nieuwe opvattin
gen te berde te brengen en de rege
ring die wel degelijk doordrongen
was van de republikeinse zienswij
zen, kon of durfde niet genoeg tegen
druk geven.
TVTa de tweede wereldoorlog, mede
onder druk van de bezettende
machten ls dit iets anders geweest.
Toch was er nog altijd die niet over
wonnen angst om tegen de nationa
listische leuzen zich te verzetten.
Men denke slechts aan het niet uit
leveren van gevluchte SS-oorlogsmis-
dadigers, onder het motto dat deze
lieden voor Duitsland hadden ge
vochten in de tweede wereldoorlog.
Van „Erfüllungspolitick" was nu geen
sprake, alleen al op grond van het
feit dat er geen vredesverdrag was
of is.
De nieuwe Duitse staat, de Bondsrepu-
KIESINGER
...deur dicht...
bliek heeft het dan ook ontzettend
moeilijk gehad om een eigen weg op
buitenlandse politiek gebied te vinden.
Men kon moeilijk Iets anders doen
dan zich in het Westerse kamp scha
ren. De verdeling van Duitsland,
waarbij een deel door Rusland be
zet bleef, de afwijzende houding van
de oostelijke staten die geen duim
breed vrijheid van Stalin kregen, lie
ten ook geen andere keuze. Zo be
landde Duitsland in de EEG en in de
NAVO.
Toch kan men niet zeggen, dat de wes
telijke landen zonder wantrouwen de
Duitse politieke macht zagen groeien.
Er bleef op de achtergrond altijd de
vrees, dat een machtiger Duitsland
de politieke hegemonie in Europa
zou verwerven en dat deze hegemonie
zou worden gebruikt om zich voor de
geleden nederlaag te revancheren.
l~kaar moet direct aan worden toege
voegd, dat de officiële Duitse po
litiek nooit in deze richting heeft ge
werkt.
Adenauer, hoe autoritair ook, veraf
schuwde de gedachte aan een poli
tiek van revanche en van een onver
dacht man als Willy Brandt is geen
stap in de richting van een wraak op
de geleden nederlaag te verwachten.
Maar de sfeer van terughoudendheid
tegenover een land dat driemaal bin
nen 'n eeuw had gepoogd met wapen
geweld een dwangoverheersing te
vestigen, de misschien wat overdre
ven publiciteit die men in het buiten
land aan bewegingen als de NPD
heeft gegeven, bleef voedsel geven
aan de vrees voor een nieuw Duits
land, zij het nog ongefundeerd.
VTandaar dat de Bondsregering een
uitweg uit deze impasse heeft ge
zocht door toenadering tegenover de
oostelijke staten. Men werd daarbij
geholpen door de ogenschijnlijke vrij
heid die Rusland aan de satellieten
scheen te gaan geven.
Duitsland liep diplomatiek storm in
Boekarest, in Warschau en in Praag.
De uitzonderlijk goede constellatie
van de economie hielp daarbij een
handje. De economie van de satellie
ten was door de onbekwaamheid en
starheid van de aangestelde commu
nistische leiders verre achterop ge
raakt. Het machinepark was, door de
dwang om slechts Russische toestel
len te kopen, verouderd. Er was bin
nen de Comecom, de Sovjet-tegen-
hanger van de EEG, geen kans om
economische expansie te krijgen. Het
chronische tekort aan verhruiksgoe-
deren van het Oostblok begon de
werkende massa ontevreden te ma
ken nu men de overvloed van het
Westen te zien kreeg.
De vrees voor de Duitsers moge in het
Westen vaag zijn, bij de Russen is
zü .*eëel en groot. Het optreden van
de Duitsers is in het Oosten veel gro
ver en wreder geweest dan in het
Westen.
Bovendien beseften de Russen wel de
gelijk, dat 25 jaar dwangheerschappij
de satellieten wel eens banger voor
Moskou dan voor Bonn had kunnen
maken.
Tsjecho-Slowak\je is het eerste slacht
offer van de angst van de Russen ge
worden.
Met dat alles staan dr Duitsers thans
opnieuw voor de politieke impasse.
De deur naar het Westen staat op 'n
kier. De weg naar het Oosten is nu
wel voor lange tijd potdicht.
Waar moet Bonn thans heen?