Veenendaals
dagblad
Spanning gestegen in
Midden-Europa
Buiten
Olympische Spelen in gedrang
BORON
Russen dichter
bij bemande
maanreis
SCHOONHEDEN OP SCHIPHOL
Gelders-Utrechtse streekcourant voor Rijnen Gelderse Vallei
Albanië: Russen weg uit Bulgarije
Koel weer
John James no£
belegerd
STAKING BIJ
VEROLME
DUURT VOORT
STUDENTENOPROER in MEXICO
NEEMT IN KRACHT TOE
jfO 19496 (CALTéx)
wnnaah
500r
S10PUCHI
SPEL
Bij hoog water
in Zwitserland
vier doden
Spoedig nieuwe
premier in
Portugal
„Vakbonden zullen minstens
zes procent eisen"
Zeventien jaar
in hol
Zond-5 behouden terug
O,, wepj naai
de maan
Vice-voorzilter van het N.V.V.:
CERNIK
RECTOR VAN UNIVERSITEIT TREEDT AF
',n het grote
RECTOR
Lovell
Apollo
Kwartaalabonnees
bespaar incasso
Betaal per giro
Bur voor redactie en administratie:
Prins Bernhardlaan 28. Veenendaal,
Telet 08385-10550 (adm.). 10757 en
10955 (red Giro 1321600. Rhenen
Boekhandel C. Waiboer
VALLEI
Voortzetting van het nieuwsblad „De Vallei'*, opge
richt in 1926. Uitg.: Wegener's Couranten Concern n.v.
Advert, losse mm-prijs 17 cent. Kleine -annonces
„Vraag en Aanbod" op di., do. en za. 1-10 woorden
1,50, ieder woord meer 15 cent.
MAANDAG 23 SEPTEMBER I968 - 42e JAARGANG no. 224
BELGRADO Verscheidene ambassades van „grote landen" zouden, zo
wordt uit goede bron vernomen, hun regering alarmerende berichten hebben
gezonden over de snelle verslechtering van de toestand in de Balkan.
Tekenen die op deze verslechtering wijzen zijn de toenemende spanning
tussen Moskou en Zuid-Slavië, het feit dat weer enkele vlooteenheden van de
Russen door de Dardanellcn naar de Middellandse Zee zijn gevaren en de eis
van Albanië aan Bulgarije, stappen te nemen tot terugtrekking van de Rus
sische troepenconcentraties die in Bulgarije zouden zijn. Deze waarschuwing
kwam juist op het moment dat de opperbevelhebber van de troepen van het
Warschau-Pact, maarschalk Jakoebofski, een bezoek bracht aan de Bulgaarse
hoofdstad Sofia.
Anderzijds is opgevallen dat juist zaterdag een aantal hoge officieren van
het opperbevel van de NAVO in Griekenland aankwam voor een bezoek aan
de NAVO-eenheden langs de Griekse grens.
In Zuid-Slavië zijn talloze waarschu
wingen te horen en worden voorzorgs
maatregelen' genomen, nadat vier van
de vijf lidstaten van het Pact van War
schau scherpe aanvallen op dat land
hebben gedaan, die lijken op' die wel
ke voorafgingen aan de inval in Tsje-
cho-Slowakije. In de Zuidslavische
pers worden deze aanvallen beant
woord door de militairen van maar
schalk Tilo. Zij schrijven, dat 20 mil
joen Zuidsla ven vastbesloten zijn mo
gelijke aanvallen van de 300 miljoen
..wapenbroeders van Warschau" af te
slaan.
Het Kremlin heeft de afgelopen we
ken ook de gang van zaken in Roeme
nië gekritiseerd. Het Roemeense volk
reageerde met betuigingen van trouw
aan het bewind van Ceausescoe.
De Sovjet-Unie heeft inmiddels nog
niet gereageerd op de rede die pre
mier C'ernik van Tsjecho-Sluwakije za
terdag in Ostrava tot partijkader uit
sprak en waarin hij het begin van de
terugtrekking van de Russen binnen
enkele dagen aankondigde. „Enkele
contingenten", zo zei Cernik, zouden
blijven. De Tsjecho-Slowaakse premier
stelde voorts, dat in juli in Cierna geen
overeenkomst was getekend, maar
dat men het Kremlin er slechts van in
kennis gesteld had op welke wüze
uiterst links en uiterst rechts zouden
worden bestreden.
In geen geval zou worden terugge
gaan tot de methoden van de jaren
vijftig. Niemand zou om zijn politieke
overtuiging worden vervolgd. Cernik
sprak zijn rede uit nadat, naar verluid
de, de Russen hadden geëist dat schrij
vers en journalisten zouden worden
vervolgd en partijleider Dubcek zou
moeten worden heengezonden. Een
reis van de Tsjecho-Slowaakse leiders
naar Moskou voor nieuw overleg werd
in de tweede helft van de vorige week
uitgesteld. Nog steeds is niet definitief
bekend, wanneer zij nu zullen gaan,
hoewel verondersteld wordt dat dit be
ging van deze week zal zijn.
Verder nieuws uit Tsjecho-Slowakije
van dit weekeinde was:
De Tsjecho-Slowaakse minister
Gasparik is in Zwitserland. Het is zijn
taak de vijfduizend daarheen uitgewe
ken landgenoten te bewegen tot terug
keer. Alle vijfduizend hadden zij een
uitnodiging gekregen om naar de mi
nister te komen luisteren. Er versche
nen er nog geen honderd.
De Russische kranten blijven bewe
ren dat „anti-socialistische krachten"
-5Ür Vogelbescherming
~\fieuwjaar 1969 hoopt de „Nederl. j
Vereen, t. Bescherming v. Vogels'' l
haar zeventigste verjaardag te vieren
en van dit feit wil ilz ook in mijn
hoekje graag gewag maken, want het i
betekent een vreugdevol kroonjaar
voor deze vitale dame-op-leeftijd, die
op haar gebied veel ups and downs
heeft meegemaakt, doch van wie ge-
zegd mag worden „still going strong!"
Zij heeft o.m. een werkzaam aandeel
gehad bij de voorbereiding en het tot
stand komen van vogel- en jachtwet.
Voorts streed zij met succes tegen
verzamelwoede en vernielzucht, reser-
veerde of huurde terreinen, rijk aan i
vogels en voerde vaak een verbeten
strijd voor het behoud van deze char-
mante, levendige schepsels in haast j
elk Nederlands landschap. Tot de op-
richters behoorden J. Buttikofer (di- i
recteur der ..oude" Rotterdamse Dier-
gaarde) en Jac. P. Thijsse. We mogen j
wel zeggen, dat zij „vogelbescher-
ming" met veel begrip door de senti
mentele kinderjaren hebben geloodst.
Ookde beide De Beauforts (W. H. en
L. F. voor de insiders) hebben er in j
die periode sterk voor geijverd en
wisten veel te bereiken. Hoewel men
bijna altoos aan de weg timmerde, be-
reikte men niettemin relatief weinig
leden, want volgens de nieuwste ge-
gevens is slechts 0.075 procent lid,
d.w.z. nog niet één op de 1000 Neder-
landers, wanneer we onze bevolking
op 13 miljoen stellen. Daarom bereidt
het bestuur voor het e.v. kwartaal
een wervingsactie voor, met fraaie
prijzen in het verschiet, b.v. een
prachtige prismakijker voor het aan-
brengen van 15 nieuwe leden. Mijner
zijds wil ik helpen met het noemen
van het gironummer: 29213 t.n.v. Vo
gelbeschermingAmsterdam. Mini
mum-contributie f7,50 en met het
aardige orgaan „Vogeljaar" erbij f 4,-
extra.
23 sept. 1968 A. B. WIGMAN
nog altijd belangrijke posten in Tsje
cho-Slowakije bezetten, met name bij
de voorlichtingsorganen. Dat wijst er
op dat de Russen, wanneer Dubcek in
Moskou aankomt, verdergaande zuive
ringen zullen eisen. Hun positie is dan
sterker dan ooit, nu zij hebben beloofd,
hun troepen terug te trekken.
De leiders van de diplomatieke
missies van vijf landen van het act
van Warschau zijn gisteren weggelo
pen van een receptie op de ambassade
van Mali te Belgrado nadat de verte
genwoordiger van China had gespro
ken over de bezetting van Tsjecho-Slo
wakije.
LONDEN Ook tijdens het week
einde is er geen einde gekomen aan het
beleg van de 28-jarige John James, die
zich woensdag na een verkeersovertre
ding met vrouw en vier kinderen opsloot
in zijn huis aan de grens tussen Enge
land en Wales. De man is al enkele ja
ren overspannen.
Zaterdag hadden zijn familieleden en
een priester vrij veel contact met Ja
mes, een landarbeider die de poliite
op een afstand houdt met een dubbel
loops jachtgeweer. Daar kan hij on
danks zijn ene oog uitstekend mee
schieten, en dat heeft hij sinds woens
dag dan ook herhaaldelijk gedaan. Ja
mes heeft een enorme voorraad patro
nen, zeker wel duizend stuks.
Er is zaterdag voedsel en drinkwater
naar het belegerde gezin gebracht, na
dat de kinderen uit het raam hadden
geroepen dat er bijna niets meer te eten
was en dat ze honger hadden. Overigens
zijn ze buitengewoon opgewekt, ze ko
men veel voor het raam en wuiven
naar hun familie die buiten bij het po-
litiecordon in. spanning afwacht.
SYDNEY Zeventien jaar lang
hebben de nu 70-jarige Litouwer Ste
fan Pietroszys en zijn 57 -jarige
vrouw Jennifer in een soort hol ge
woond, vlak bij de prachtige huizen
van Sydneys ..deftige" voorstand in
de heuvels Killarney.
Het verblijf van het echtpaar werd
pas donderdag door de autoriteiten
ontdekt. Zondag bleken man en
vrouw spoorloos te zijn. Kennelijk is
de plotselinge publiciteit teveel voor
hen geweest.
Iemand van het Leger des Heils
die eerder in contact kwam met. het
echtpaar, had het voedsel gegeven,
maar man en vrouw hebben er niet
van gegeten.
Direct na aankomst in Autralië
hadden de Lit omver en zijn vrouw
het hol betrokken. Zij hebben nooit
om steun bij de autoriteiten aange
klopt..
ROTTERDAM —De staking op de
Verolmcwerf te Rozenburg Is ook maan
dagmorgen bij de opkomst van de eer
ste ploeg doorgezet. De werknemers gin
gen, na om 8 uur het terrein te hebben
betreden, regelrecht naar de kantines.
Aan de poort werden opnieuw pam
fletten uitgedeeld aan het Verolme-per-
soneel. die opriepen tol voortzetting van
de actie. De pamfletten waren afkom
stig van de CPN en van de „kritische
universiteit" en de studentenvakbewe
ging te Nijmegen.
MEXICO Militairen in pantserwa
gens patrouilleren in de Mexicaanse
hoofdstad, na een nacht van nieuwe ge
vechten tussen studenten en politie,
waarbij één politieman werd gedood
en zes werden gëwond. Er werden een
reeks kleine brandjes die. volgens de
politie, door Molotofcocktaiis zgn ver
oorzaakt. Twee politie-auto's en een
autobus werden de afgelopen nacht in
brand gestoken.
Sedert donderdag militairen de uni-
ADVERThNTIE
H j. veerhui»
StsJort>a«n**
Amstelveen
versiteit bezetten, zijn 680 arrestaties
verricht.
De universiteitswijk, waar het zwem
bad voor de waterpolowedstrijden van
de Olympische Spelen ligt, is door mi
litairen met machinepistolen en pant
serwagens afgezet.
Inmiddels heeft de stakingsraad van
de studenten, die zegt 168.000 studenten
te vertegenwoordigen, een pauze van
twee dagen aangekondigd om zich. over
zijn strategie te beraden.
De studenten demonstreren en sta
ken al twee maanden uit protest tegen,
wat wordt genoemd, het grove optre
den %van de politie en om medezeggen
schap.
De gevechten waren de ergste sinds
de studenten op 26 juli gingen demon
streren en waren misschien wel de he
vigste die sinds de dagen van de revo
lutie in het centrum van México heb
ben plaatsgehad.
De straten in de wijk lagen zondag
voöl* zonsopgang bezaaid met glas en
stenen. In de lucht hing nog de scher
pe geur van het traangas bij het mi
nisterie van Buitenlandse Zaken was
nog een sterke politie en legermacht
aanwezig.
De rector van de universiteit van
Mexico, Javier Barros Sierra, is zon
dagavond afgetreden temidden van be
roering onder de studenten.
Hij diende zijn ontslag in na de hef
tige kritiek die de afgelopen dagen van
officiële en particuliere zjde op hem
is geleverd.
In het begin van de studentenberoe
ring hebben de rector en verscheidene
vooraanstaandere professoren meegelo
pen in een studentenmars uit protest
tegen het ingrijpen van het leger in
een opleidingsschool welke van de uni
versiteit afhankelijk is.
MOSKOU De Sovjet-Unie heeft gisteren een £rote stap vooruit gezet op de
weg naar een bemande maanréis, door het onbemande ruimtevaartuig Zond-5
veilig te bergen nadat het in de afgelopen dagen om de maan heen was gecirkeld
en daarna naar de aarde teruggekeerd.
De officiële bekendmaking van de historische vlucht meldde, dat het ruimte
vaartuig Zond-5 zaterdag te 19.08 uur in de Indische Oceaan is neergekomen en
daarna voorspoedig door een Russisch bergingsvaartuig aan boord gehaald.
De bekendmaking had zondagmiddag plaats door het officiële Russische pers
bureau Tass.
Tass zegt dat de Zond-5 met zijn,
niet nader geïdentificeerde appara
tuur „een schat van wetenschappelijke
gegevens heeft meegebracht."
Westerse waarnemers zijn van oor
deel dat vooral de films die de Zond-5
van de maan heeft kunnen maken, van
essentieel belang zullen zijn voor het
verdere Russische maanreis-program-
ma, omdat deze van betere kwaliteit
zullen zijn dan de tot nu toe beschik
bare films en foto's.
De vlucht van de Zond-5 heeft ook
waardevolle gegevens opgeleverd over
de controleapparatuur zowel op de
grond als in het ruimtevaartuig zelf.
Vrijdag had Tass reeds bericht, dat de
Zond-5 regelmatig gegevens doorgaf
naar de aarde over de werking van de
apparatuur in het vaartuig.
De Zond-5 is-op 15 september gelan-
céerd, heeft woensdag de maan „ge
rond" en is zaterdag op een punt onge
veer 3000 km ten oosten van Zuid-Afrika
in de Indische Oceaan geland. Er werd
geen gebruik gemaakt van remraketten;
doch van luchtweerstand en een para
chute, zo verklaarde de Russische
ruimtegeleerde Leonid Sedof.
Sir Bernhard Lovell, de directeur
van het ruimtevaartobservatorium van
Jodrell Bank, heeft zondag verklaard,
dat de Russen in de wedloop met de
Amerikanen wie het eerst een mens op
de maan zal krijgen, een belangrijke
voorsprong behaald hebben, nu het ex
perimenten met de Zondr-5 geslaagd is.
„Het is waarschijnlijk, dat de Rus
sen in staat zijn de maan van zeer
dichtbij te bestuderen, lang voor de
Amerikanen dat zullen kunnen doen",
aldus Lovell.
LovélL was de eerste die bekend
gemaakt heeft, dat de lancering van
de Zond-5 ten doel had een ruimtevaar
tuig rond de maan te laten cirkelen en
daarna weer op aarde terug te bren
gen.
De Russen hebben dit aanvankelijk
ontkend, waarschijnlijk om gedekt te
zijn als de proefvlucht mocht misluk
ken.
James E. Webb, de directeur van
het Amerikaanse bureau voor de ruim
tevaart, heeft zondag .verklaard, dat
de Russische Zond-5-vlucht „het meest
volledige bewijs, van volledige beheer
sing van de ruimte is, dat tot nu toe
door een land geleverd is."
Ook dit weekeinde moesten de op-
roer-politie en de militairen van de
Olympische stad in actie komen tegen de
studenten, die heftig protesteren tegen de
bezetting van de Nationale Universiteit.
Hier wordt een gewonde politieman van
het strijdtoneel gevoerd.
Volgens verslaggevers op Kaap Ken
nedy, menen de Amerikanen nog vlak
bij de Russen te liggen in de wedloop.
Als de proefvlucht volgende maand
met de „ApoIlo-7" met drie man
slaagt, zullen de Verenigde Staten mo
gelijk nog in december een cabine met
drie man rond de maan jenden. De
moeilijkheid is de terugkeer naar de
aarde. Beide landen hebben ervaring
met de berging van cabines die om de
aarde hebben gedraaid en die met
een snelheid van 27.000 kilometer te
rugkeren, maar de snelheid van een
ruimtevoertuig van de maan bedraagt
zo'n 40.000 kilometer per uur. Vooral
de hoek waarin de cabine in de damp
kring komt is belangrgk. Is die te
klein, dan zou het voertuig terugkaat
sen naar de ruimte: is de hoek te
groot dan verbrandt hg.
Volgens de directeur van het ruimte
observatorium in Bochum, Heinz Ka-
minsky, zullen de Russen nog voor het
eind van dit jaar of in het eerste kwar
taal van 1969 een voertuig met drie
ruimtevaarders om de maan laten
draaien. De volgende stap is dat een
mens op de maan zal landen, zegt hij.
Oktober 1957:
April 1961:
Februari 1962:
Juni 1963:
Oktober 1964:
Maart 1965:
April 1967:
Russen lanceren
Spoetnik 1.
Joeri Gagarin in
Vostok-1.
John Glenn in ruimte.
Valentina Teresjkova
eerste „ruimtevrouw".
3 Russen in ruimte.
Leonof wandelt in
ruimte.
Komarof verongelukt
bij landing.
BERN Bij overstromingen in.
Zwitserland zijn vier mensen om het
leven gekomen. Verscheidene wegen
zijn geblokkeerd en spoorlijnen onder
gelopen. De inwoners van verschillende
dorpen staan klaar om geëvacueerd te
worden. Zondagavond scheen echter het
ergste voorbij te zijn. De schade loopt
in de miljoenen guldens.
Te Niederwil in het kanton Aargau.
werd een 67-jarige man door het water
van een rivier meegesleurd. Hij ver
dronk. Te Zaziwil in het kanton Bern,
vond een echtpaar de dood, toen de
muur van een huis instortte, in Genève
kreeg een jonge Italiaan een hartver
lamming toen hij zijn koopwaar uit een
ondergelopen kelder wilde halen.
De zwaarst getroffen kantons in Duits-
Zwitserland zijn Thurgau, Aargau, So-
lothurn, Bern, Schaffhausen en Zürich.
In de stad Aargau staat een hele wijk
blank. De bewoners zijn van de rest
van de stad afgesloten. De schade in
Zürich is groot. De zwaarst getroffen
kantons in Italiaans-Zwitserland zijn
Walles, Neuchatel (Neuenburg) en
Freiburg. De spoorlijn door de Simp-
lon-tunnel is onbruikbaar. De overstro
mingen zijn veroorzaakt door zware re
genval.
LISSABON De Portugese presi
dent Americo Thomaz zal binnen 48
uur een nieuwe premier benoemen als
opvolger van Antonio Salazar (79), die
in een coma in een ziekenhuis in Lissa
bon ligt, zo is uit goed ingelichte bron
nen in de Portugese hoofdstand verno
men. Het staat vast dat Salazar niet
meer in staat zal zijn. het ambt van
premier uit te oefenen, zelfs als hij de
beroerte die hem getroffen heeft over
leeft.
UTRECHT De vakbonden zullen in de komende loononderhandelingen be
slist niet minder dan jces procent eisen. Dit heeft de viee-voorzitter van het NVV.
de heer A. de Boon zaterdag tgdens de eerste van drie bijeenkomsten voor kader
functionarissen in het district Utrecht gezegd.
De heer De Boon, die weinig waardering had voor de inhoud van de miljoenen
nota, constateerde dat bijzondere voorzichtigheid niet nodig is omdat we „ondanks
de ontkenningen van de werkgevers opnieuw op weg zijn naar een nieuwe perio
de van hoogconjunctuur."
Het NVV ziet geen aanleiding tot
buitengewone voorzichtigheid, zeker
niet „als we de ontwikkelingen, zoals
die zijn geprogrammeerd in 1969, be
kijken en zien dat het Centraal Plan
bureau een kostenstijging van het le
vensonderhoud van 4,5 procent ver
wacht en eenstijging van de sociale
verzekeringslasten."
De vice-voorzitter wees bovendien
op de waarschijnlijke verhoging van
kosten na de invoering van de wet op
de verruiming van het gemeentelijk
belastinggebied, waardoor de gemeen
ten de bevoegdheid krijgen belasting
te gaan hefïen over hun inwoners.
s,Als een constante loonstijging min
der dan 6 procent bedraagt, dan inl
casseren wij een reële loonsverlaging.
De kosten van het levensonderhoud lig
gen dichter bij 6 dan bij 4 procent".
De heer De Boon betreurde het dat
de tweede voorzitter van het C.N.V.,
de heer Borstlap zich heeft gemengd
„in het koor van hen die de voorzich
tigheid prediken en die deze week
heeft gezegd dat de vakbeweging niet
moet overvragen." De NVV'er zei dat
men de uitlatingen van de heer Borst
lap niet au sérieux moet nemen.
Men had mogen verwachten volgens
de heer De Boon dat de regering in de
miljoenennota zou hebben toegegeven
dat zij een fout heeft gemaakt bij het
beoordelen van de wenselijkheid van
een loonmaatregel. „Dat heeft de rege
ring niet gedaan integendeel, men
heeft in de miljoennota op onbe
schaamde wijze zijn voldoening uitge
sproken over het feit dat het in 1968
is gelukt om een wijziging in het maat
schappelijk inkomen te verkrijgen ten
gunste van de winstinkomens. Men
spreekt over de winsten die sneller zijn
gestegen dan het nationaal inkomen.
Dat betekent dat de verkregen gunsti
ge winstsituatie is ontstaan door hei
achterwege blijven van stijging van de
arbeidsvoorwaarden bij een stijgend
nationaal inkomen".
Verzoeke voor I oktober
12,35
over te schrijven op onze
giro 1321600
t.n.v. DE VALLEI, Veenendaal
Met vermelding
1. abonnement 4e kw. 1968
2. naam en adres waar ons blad
bezorgd wordt
3. post- of bezorgabonnement.
Abonnementen-administratie
SCHIPHOL Schoonheid in alle ver
scheidenheid was gisteren te bewon
deren op Schiphol, dat voor deze
keer verzamelplaats was voor
schoonheidskoninginnen uit Europa
en Afrika voor het in Tpkio op 5 ok
tober te houden Miss International
Beauty Contest.
Uit alle windstreken arriveerden spoe
dig na elkaar de schoonheidskonin
ginnen uit 19 landen, die in de mid
dag gezamenlijk per Japan Air Lines
doorvlogen naar de Japanse hoofd
stad. Nimmer tevoren waren er zo
veel tegelijk op onze luchthaven ge
weest, tot grote vreugde van de
persfotografen, die in groten getale
waren komen opdagen.
Wel overheerste blank nog hevig,
maar er was toch ook een echte
Afrikaanse uit Kongo bij, die in To
kio gaat meedingen naar de titel.
Voor Nederland neemt de 22-jarige
mannequin Cecile van der Lelie uit
Arnhem (^e bij de laatste Miss Hol
land-verkiezing) aan het concours
deel.
Boven Groenland en het zeegebied
ten oosten daarvan is de luchtdruk
hoog. Bij de Azoren bevindt zich even
eens een hogedrukgebied. Tussen bei
de hogedruksysternen ligt een gordel
van lagedrukgebieden, die zich uit
strekt van Zuid-Groenland over de
Britse eilanden en de Noordzee naar
de Oostzee. Tussen het Azoren-hoge-
drukgebied en deze lagedrukgordel
handhaaft zich een krachtige weste
lijke stroming met storingen, die on
bestendig weer in onze omgeving ver
oorzaken. Het afgelopen weekeinde
kenmerkte zich vooral door veel wind.
terwijl er ook flinke buien voorkwa
men, sommige met onweer. De neer
slaghoeveelheden liepen van plaats tot
plaats uiteen. Zo tapte Leeuwarden de
afgelopen nacht 23 millimeter af. De
middagtemperaturen schommelden in
ons land in het algemeen tussen de
15 en 18 graden.
Het komende etmaal verandert in
deze weerssituatie niet veel, zodat op
een wisselende bewolking met enkele
buien gerekend moet worden met een
matige tot krachtige, langs de kust
af en toe harde wind tussen zuidwest
en w&st, later tussen west en noord
west. De middagtemperaturen zullev
dezelfde zijn of iets lager.
