West-Berlijn van schokken nog niet hersteld BINNEN 2 MAANDEN DEEL BEZETTING TERUGGETROKKEN \Huwelijk zal image in van Jackie geheel veranderen Engeland zal technologie als ruilmiddel nemen Ondergrondse van Moskou is pronkstuk van pronkzucht PASPOORTREGELING IN TSJECHO-SLOWAKIJE Aanval Beatle Leiinon in arrest DOOD VAN „BOBBY" MAAKTE HAAR EENZAAM Tito sprak met f Katzenbacli Japanse communisten V.S.-journalist uit Rusland gezet Op Java gepakte communistenleider oud-Apeldoorner Kostschool stortte in; 3 doden Heldengraf voor gehangenen GEEN DWERGENRIJK, WEL MARTELPLAATS Cernik in parlement ZATERDAG 19 OKTOBER 1968 BELGRADO President Tito van Joego-SIavië heeft overleg gepleegd met tenlandse Zaken Nicholas Katzenbacli. De Joegoslavische leider ontving Kat- zenbach op het presidentieel paleis er. stelde hem op de hoogte van de Russi sche bedreiging voor de Oosteuropesc landen, na de invasie van Tsjecho-Slo wakije. Van Joego-Slavische zijde werd vei nomen, dat Tito niet vroeg om special Amerikaanse hulp, maar dat hij de "ei enigde Staten slechts op de hoogte wil de stellen van de bezorgdheid van Be grado, dat de Sovjet-Unie hier een twee de Tsjecho-Slowakije zou kunen schep pen en dat een dergelijke actie de vei ligheid van de Westerse landen even zeer zou bedreigen. Katzenbach heeft meer dan een uu met Tito overleg gepleegd. Men ver wacht dat hij een boodschap van Titt aan president Johnson zal brengen. Katzenbach zal heden naar Londer vertrekken en vandaar naar Washing ton. TOKIO De Japanse communisti sche partij heeft vrijdag de in Praag getekende overeenkomst tussen de Sov jet-Unie en Tsjecho-Slowakije over de legering van Russische troepen „een onwettige daad zonder precedent" ge noemd. In een verklaring van het comité vooi buitenlandse zaken van de partij werd gezegd: „Wij eisen een onmiddellijke terugtrekking van de door Rusland ge leide troepen op Tsjechoslowaakse bo dem en dat het recht van zelfbeschik king voor het Tsjecho-Slowaakse volk wordt ontzien". De verklaring kwam nadat Alexan der Sjelepin, lid van het Russische po- litburo, die een bezoek brengt aan Ja pan op uitnodiging van de Japanse vak bonden had gezegd, dat de Russische troepen zullen worden teruggetrokken als de „normalisering" in Tsjecho-Slo wakije voortgaat. BERLIJN Het gevoelige West-Berlijn is deze zomer twee keer in zijn zelf vertrouwen geschokt. De eerste maal toen de üostduitse communisten paspoort en visumregelingen aan liet Westduitse verkeer van en naar West-Berlijn op legden en de tweede keer toen Tsjecho-Slowakije werd bezet onder leiding van de Russen en met deelneming van o.a. üostduitse strijdkrachten. Duitse waarnemers koppelen deze twee gebeurtenissen met betrekking tot het moreel van de 2.200.000 mensen die in West-Berlijn wonen. De Westberlijners laakten de Ame rikaanse, Britse en Franse autoriteiten voor hun houding terzake van de reis- besprekingen van juni. De geallieerden namen toen het standpunt in, dat hun transitrechten niet waren aangetast. De uiteindelijke Westduitse oplossing om de paspoort- éh visumkosten aan de Berlijnse reizigers terug te betalen was een pleistér op de wonde. Maar toen werden de Westberlijners opnieuw zenuwachtig bij de Praagse gebeurtenissen. Velen hunnèr zeiden of dachten: „Wij zijn de volgenden". Een geallieerde diplomaat noemde dit een ongerechtvaardigd pessimisme, aangezien actie van Sovjet-Zijde de machinerie van de geallieerde aanwe zigheid in West-Berlijn in beweging zou brengen. Zijn opmerking dat de ongerustheid van de bevolking min der is geworden lijkt over Het alge meen juist. Maar zowel de Wcstberlijnse politie ke leiding, met burgemeester Klaus Schütz aan het hoofd, als de bevolking zou verdere geruststellende verzeke ringen van de geallieerde kant toe juichen. Zelfs voor de Tsjechoslowaakse cri sis heeft Schütz om een duidelijke ver klaring van de geallieerden gevraagd over de status van West-Berlijn. Zulk een uitspraak zou een positieve verkla ring moeten inhouden over de rechten van de Westduitsers in West-Berlijn. De Westduitse politieke activiteit in West-Berlijn wordt immers -voortdu rend door de communisten aangeval len. Volgens Duitse waarnemers, zou men ook gi*aag oen leidende politieke figuur in West-Berlijn zien verschijnen om ter plaatse een injectie ter Ver sterking van het moreel toe te dienen. De Westberlijner heeft geleerd te leven met de muur. Maar de dreiging dat de deur nog eens definitief zal dichtval ten blijft bestaan. PRAAG Alle militaire eenheden van Oost-Duitsland, Polen, Bulgarije en Hon garije en een deel van de Sovjet-strijdkrachten zullen op grond van het woensdag jl. getekende Russisch-Tsjechoslowaakse legeringsverdrag, binnen twee maanden na ratificatie van de overeenkomst uit Tsjecho-Slowakije worden teruggetrokken. De achterblijvende Sovjet-eenheden zullen in speciale militaire districten worden geconcentreerd. De directe bewaking van de westelijke grenzen zal ook in de toe komst alleen aan de Tsjechoslowaakse strijdkrachten zijn toevertrouwd. Dit heeft premier Oldrich Cernik vrijdag in de nationale vergadering in Praag meegedeeld, aan het begin van een debat over de Russisch-Tsjechoslowaakse overeenkomst. De toespraak van Cernik werd door Radio-Praag direct uitgezonden. De premier verbond de vertrouwenskwes tie aan het regeringsvoorstel tot ratifi catie van het verdrag, dat in werking treedt, wanneer het door de parlemen ten van de Sovjet-Unie en Tsjecho-Slo wakije is goedgekeurd. De afgevaardigden van de nationale vergadering werden voor de aanvang van het debat buiten het parlementsge bouw begroet door een menigte van on geveer vijfhonderd mensen, orider wie zich verscheidene tientallen jongeren bevonden, die de parlementariërs met luide kreten aanspoorden het verdrag Riet goed te keuren. Men juichte voor president Svoboda, partijsecretaris Dub- cek en andere leiders, maar floot de na de invasie als collaborateurs*gebrand merkte Vasil Bilak én Alois Indra uit. Cernik voegde er aan toe, dat die troe pen die blijven ondergebracht zullen worden in militaire panden die voor dit doel beschikbaar werden gesteld. Dit zal moeilijkheden tot gevolg hebben voor het Tsjechoslowaakse leger, aldus de premier, en hoge eisen stellen aan de discipline van de Tsjechoslowaakse soldaten die „gehergroepeerd" zullen moeten worden. De nadrük leggend op de defensie-pa raatheid, zei Cernik, dat de bescher ming van de westelijke grenzen van Tsjecho-Slowakije uitsluitend zal wor den verzekerd door het Tsjechoslowaak se leger. Juridische geschillen voortkomend uit de tijdelijke legering van Sovjettroepen op Tsjechoslowaaks gebied, zullen on der Tsjechoslowaakse jurisdictie vallen, ongeacht of er Sovjet- of Tsjechoslo waakse soldaten bij zijn betrokken, al- NEW-YORK Rusland heeft de cor respondent van de New York Times, Anderson, uitgewezen. Het Amerikaanse blad had twee correspondenten in Mos kou. Volgens het Russische ministerie van Buitenlandse Zaken heeft Anderson zich schuldig gemaakt aan handelingen die niets met de journalistiek te maken hebben. Een van de redenen van zijn uit wijzing was, dat Anderson „een brief van een onbevoegd persoon naar het buitenland had doorgegeven." Eind augustus publiceerde de New York Times een brief van de Russische dich teres Natalia Gorbanevskaja, waarin de ze verslag deed van een enkele dagen tevoren op het Rode Plein gehouden demonstratie, waarin zij en zes anderen protesteerden tegen de invasie van de Oostbloklanden in Tsjecho-Slowakije. Vijf van de demonstranten zijn vorige week veroordeeld tot gevangenisstraffen of verbanning. De Russen trokken het visum van Anderson in. toen hij zich op vakantie in Griekenland bevond. dus Cernik. Hij beloofde dat de Sovjet- Unie zal betalen voor het gebruik van Tsjechoslowaakse fa^Miteiten, maar hij noemde geen bedragen. De plenaire zitting werd ook bijge woond door de voorzitter van het par lement, Josef Smrkofsky, president Lud- vik Svoboda en partijleider Alexander Dubcek en de meerderheid van de af gevaardigden. Smrkofsky spr§k inlei dende woorden voorafgaand aan de re de van de premier. Cernik zei: „Het juiste aantal solda ten dat tijdelijk in Tsjecho-Slowakije blijft is vastgesteld in de vorige over eenkomst'', maar hij zei niet onmiddel lijk hoe groot dit aantal is. Later werd meegedeeld, dat de Tsje choslowaakse nationale vergadering het verdrag geratificeerd heeft, waarbij het onbeperkte verblijf van 70.000 tot 80.000 man Sovjet-troepen, die in augustus het land binnenvielen, gelegaliseerd wordt. De stemming was 228 voor, 4»- tegen en 10 onthoudingen. DJAKARTA De geheimzinnige communistische leider die kortgeleden In Bogor, op West-Java, door de mili taire autoriteiten werd gearresteerd, is gisteren door het rooms-katholieke blad kompas geïndentificeerd als Bur- hanuddin Fransen Herderschee. Maar deze naam van de communisti sche leider, die tot dusverre slechts aangeduid is met de initialen „BFH" is officieel nog niet bevestigd. De 47-jarige communist is de zoon van een Nederlander en zijn in Indone sië geboren vrouw. Hij zou een van de belangrijkste contactmannen zijn ge weest van de buiten de wet gestelde In donesische communistische partij, de PKI, met het internationale communis me. BFH werd lid van de Nederlandse communistische partij toen hij nog de middelbare school in Apeldoorn be zocht. Volgens „Kompas' 'keerde BFH naar Indonesië terug met Musoe, lei der van de mislukte communistische staatsgreep van 1948, na een verblijf van vele jaren in de Sovjet-Unie. MALAGA Drie meisjes zijn om het leven gekomen en 21 anderen werden gewond, van wie verscheidene ernstig, toen de slaapzaal van de lagere Carme- litessenkostschool van Limonar instort te. De brandweer deelde mee dat het ge bouw was ingestort, omdat men vlak bij bezig was de fundamenten voor een nieuw gebouw te leggen. In een gesprek met journalisten werd aan een geallieerde diplomaat door een Duitser verteld, dat men in particuliere gesprekken in de stad kon horen, dat de geallieerden zelfs zou den aarzelen om op te treden als hun eigen garnizoenen zouden worden aan gevallen. De diplomaat antwoordde scherp, dat het onzin was om te geloven dat „wij vyerkeloos zouden toezien", als de garnizoenen er aan zouden gaan. De Duitser antwoordde op zijn beurt, dat ook hij dat niet geloofde, maar wat hij had willen zeggen was, dat het vertrouwen in West-Berlijn op zo'n laag peil stond, dat verantwoordelijke mensen het wel geloofden. Gelukkig is het moreel in de vroege re Duitse hoofdstad na de schijnbare rust in de Tsjechische kwestie weer wat opgemonterd. Maar de aanwezig heid van veel nieuwe Sovjetrdivisies aan de Tsjechoslowaaks-Duitse gren zen doet toch de angst latent blijven dat de Russen nog eens zullen toe slaan. LONDEN Dc „Bea«lle" John Len- non is vrijdag met zijn Japanse vrien din Joko Ono gearresteerd, op beschul diging van het in bezit hebben van has jiesj. De 28-jarige Lennon en de 24-jari ge Joko Ono, de vrouw van de Ameri kaanse filmproducent Anthony Cox wer den aangehouden in de flat van Len- nen in I.onden. Ze zijn later op borg tocht vrijgelaten. Het tweetal moet voor de politierech ter verschijnen. Zij worden er ook van beschuldigd de politie te hebben gehin derd bij het doorzoeken van Lennons flat in de Londernse wijk Marylebone. De Londense politie deelde mee dat de inval volgde nadat allerlei inlichtin gen waren ingewonnen door Scotland Yard in Londen en de politie in Surry waar Lennon vroeger woonde. Lennons vrouw Cynthia heeft o'm scheiding gevraagd. DJAKARTA Twee jonge Indone sische mariniers, die door de regering van Singapore donderdag als saboteurs zijn opgehangen, zijn begraven op het heldenkerkhof te Djakarta, terwijl dc vrees toenam, dat hun dood het sein zou kunnen zijn tot een golf van onge regeldheden «tegen de Chinezen in deze van emotie vervulde stad. In de hele hoofdstad stonden troepen met machinegeweren klaar om aan dergelijke ongeregeldheden het hoofd te bieden, nadat militante studenten aanvallen hadden gedaan op de ambas sade van Singapore en andere gebouwen van de regering van Singapore. Verontwaardiging en woede sloegen over op de hele stad, toen de studenten luidde het afbeken van de betrekkingen met Singapore en de uitwijzing van alle burgers van Singapore eisten. De ambassadeur van Singapore Pa- panasan Raman en zijn personeel wer den door functionarissen van de veilig heidsdienst „te hunner bescherming", naar het hoofdbureau van politie ge bracht, toen het geweld groter werd. De zaakgelastigde had zich sinds don derdagmiddag onder zware bewaking schuil gehouden in het deftige Hotel Indonesia, nadat gewapende mariniers Htedden gedreigd hem te zullen doden, om de dood van hun kameraden te wreken. DEN HAAG De SER stelde gis teren een advies aan de betreffende ministers vast waarbij wordt voorge steld, in navolging van de bedrijfsge- noten zelf, het bedrijfschap voor de blogmbollenhandel op te heffen. ADVERTENTIE NEW YORK In deze wondere tijden, nu Amerika zijn eigen vorstelijke personen creëert, stort het over de wei nige gekozenen met kwistige hand al die hevige naijverige genegenheid uit, die prakti sche mensen slechts wijden aan beelden in hun dromen. In ruil voor deze verheerlij king, eisen de Amerikanen ge hoorzaamheid. De regels zijn weinige, maar zij zijn streng, en de voornaamste is, dat ten koste van alles het beeld moet blijven bestaan, dat z.ij -ken nen en liefhebben. De regering van Jacqueline Kennedy heeft bijna acht jaar geduurd. Zij begon in het eer ste stadium van haar leven in het Witte Huis. waar zij een zeldzame jeugdige charme en schoonheid medebracht. Zij groeide in aanzien toen deze vrouw een geweldige tragedie onderging met een waardig heid en zelfbeheersing, die miljoenen tot tranen van me delijden en bewondering be woog. Haar eenzaam weduw schap, gewijd als het was aan de zorgvuldige opvoeding van haar beide vaderloze kinderen - de thans tienjarige Caroli ne en de zevenjarige John alsmede aan het levendig hou den van de herinnering aan haar vermoorde echtgenoot, was overeenkomstig de tradi tie van de grote koninklijke weduwen. Het is heel goed mogelijk, dat het beeld dat men van haar in Amerika heeft ge vormd en haar aanzien, door haar huwelijk met de 62-jari ge Griekse scheepvaartmag naat en playboy, die een van de rijkste mannen ter wereld is, zullen veranderen. Het schijnt dat mevrouw Kennedy altijd graag zelfs bij voorkeur is omgegaan met rijpe mannen en theore tische psychologen zouden dit kunnen toeschrijven aan haar grote gehechtheid aan haar vader, de kranige sportman en effectenmakelaar Jack Bouvier. Hij en haar moeder, tegenwoordig mevrouw Hugh D. Auchincloss zijn geschei den toen Jacqueline tien jaar was. Twee jaar geleden werd een bericht, volgens hetwelk zij zich binnenkort zou verloven met'de 62-jarige Spaanse di plomat* t Antonio Garriques y Diaz A na bate, zowel door de Amerikaanse ambassade te Madrid als door. mevrouw AuchinHloss tegengesproken. Harlech De hardnekkigste romanti sche geruchten betroffen Lord Harlech, de voormalige Britse ambassadeur in de VS en een intiem vriend zowel van wij len de president als van me vrouw Kennedy. De 50-jarige Lord Harlech, die Sir David Ormsby-Gore was tot hij enkele jaren gele de ti de titel van zijn vader erfde, vergezelde mevrouw Kennedy in 1967 op haar reis naar Cambodja, maar telkens als geruchten opdoken over een romantische verhouding werden deze door beiden na drukkelijk tegengesproken en mevrouw Kennedy en. Lord Harlech, de vader van vijf vol wassen kinderen, zijn gewoon goede vrienden gebleven. Het was de korte, gezette, playboy-Griek, die door Mi- das is aangeraaktvoorbehou den, de schone weduwe als bruid te winnen. Een vriend zei: „Jackie placht te zeggen, dat haar le ven voorbij was, dat het was geëindigd met. de dood van Jack. Nu wordt zij zich ervan bewust, dat zij nog een leven voor zich heeft". 5 jaar Over een maand is het vijf jaar geleden, dat president John F. Kennedy werd ver moord en elk jaar is jeu dagvoor de voormalige eer ste vrouw van de VS een dag van eenzaamheid en verdrie tige herinnering geweest. Van af aan zal zij deze droeve dag niet meer alleen doorle ven. Toen het nieuws van het aanstaande huwelijk bekend was geworden, gaven enkele van de intiemste vrienden van mevrouw Kennedy, die telefo nisch werden bereikt, uiting aan de hoop, dat het huwe lijk gelukkig zal zijn. Verscheidene personen op perden de veronderstelling dat de moord op haar zwager t senator Robert Kennedy, een voorname factor is geweest. „Jackie steunde helemaal op hem", zei er een. „Sinds hij is overleden, is zij zeer een zaam geweest". Een ander zei instemmend: „Zij is zeker thans eenzamer dan voor de dood van Bobby. Hij was een soort oom weet u, iemand op wie zij en de kin deren konden steunen'r. ruimtevaartorganisatie „ELDO", als er PARIJS Engeland zou waarschijn lijk niet aangekondigd hebben zich in 1971 terug te trekken uit de Europese MOSKOU De glanzende onder grondse spoorweg van Moskou biedt het voordeligste koopje in de stad. Voor vijf kopeken (ongeveer vijfen twintig cent) kan dc Rus snel in een schoon vervoermiddel naar zijn werk rjjdcn en hij krijgt een schilderijen tentoonstelling en een overzicht van dc Sovjet-gcschicdenis op de koop toe. Elke 90 seconden suist een trein een station binnen, dat is versierd met prachtige kroonluchters, muurschilde ringen, die de roem van het recente verleden in beeld brengen en op som mige plaatsen met vloeren van gepo lijste tegels. De meeste van deze „ondergrondse paleizen" zoals dé Russen ze noemen, dateren uit 1935 maai ze glanzen nog als nieuw, dank zij de hard werkende vrouwen, die zwabberen, stof afnemen en vegen en ze dag en nacht glimmend poetsen. De Russische ondergrondse spoor weg is een typisch voorbeeld van de pronkzucht van da Sovjets. De buiten landers die er konten, schamen zich gewoonlijk dood over hun armoedige oude ondergrondse thuis. Fe grootste sensatie voor mensen, •he er voor het e-rst komen, zijn de supersnelle roUrappen, die de passa giers in de aarde op de perrons wer pen. De tunnels van d.e ondergrondse /.i.in de diepste ter wereld, maar hurt juiste diepte is een roilikir geheim. Tijdens de tweede wereldoorlog heb ban zij goede diensten bewezen als schuilplaats voor dc Moskovieten tij dens- bombardementen. Zelfs wijlen Josef Stalin trok in 194i met zijn gene rale staf in de stations Byeioroesky en Kircfskv. de turners warer tijdens luchtbombardementen van de nazi's de veiligste plaatsen van .de stad. „Onze ondergrondse is eer. van de jongste ter wereld en wij zijn nooit opgehouden hem uit te breiden'', zei de hoofdingenieur Arkady Bakoenin on langs op eer per s« onierentic Naarmate Moskou groeit worden nieuwe tunnels gehoord naar de verste uithoeken van ue siad. Op het ogen blik zijn 123 km :n bedrijf F'.koenln deelde mede, oat 7.2U0 terreinen gemiddeld 4,2 miljoen passa giers per dag verveel en. Dc bouwers van de ondergrondse hebben zich ten doel gesteld het iede re Rus mocelijk te maken, in een kwartier van zijn woning naar de fa briek" te komen. V Kroestsjef Ex-premier Nikita S. Kroestsjef is in de dertiger jaren de grote stuw kracht achter de bouw van de onder grondse geweest. Als jeugdig functio naris van de partij te Moskou spoorde hij de arbeiders in vurige redevoerin gen aan, sneller tc werken en zich niets gelegen te laten liggen aan de ge varen van de gewaagde onderneming. Om ben te Inspireren heeft Kroest sjef zelfs vele uren doorgebracht in de modderige tunnels, half vol water. Uit Socjet-publikaties uit die dagen blijkt, dat de Boskovieten dp bouw van de ondergrondse met speciale be langstelling volgden, omdat een oude legende wilde, dat onder Moskou een ondergrondse stad bestond* Dwergen De mannen, die In onze tijd aan dc ondergrondse hebben gewerkt, hebben geen spoor van een koninkrijk der dwergen gevonden, noch van ander menselijk leven en evenmin van een s< Mat. Wel vonden zij de overblijfselen can dc beruchte „Bculenhof" waar dc waanzinnige Tsaar Ivan de Verschrik kelijke zjjn onderdanen Het folteren, geselen en levend door beren verslin den. In de omgeving van deze plaats wer den geraamten, zwaarden en andere overblijfselen gevonden, die nu in mu sea zijn ondergebracht. De Russen zijn trots op hun woelig verleden, maar zij praten veel meer over de toekomst. Ingenieur Bakoenin ziet de dag ko men, waarop de ondergrondse twee krinlijnen rondom Moskou zal heb ben plus zeven diagonale lijnen kris kras onder het hart van dc stad Ook zegt hij. dat de ondergrondse treinen van Moskou eerlang automatisch zon der bes+uurders rullen rijdén. nu met de EEG onderhandeld zou wor den over de Britse toetreding. Met an dere woorden: het Verenigd Koninkrijk wil zijn geavanceerde technologische kennis gaan gebruiken als onderhan- delingsarguirient voor toetreding. De Britse liberaal Lord Gladwyn, die dit vrijdag in Parijs verklaarde, gaf daar mee antwoord op de vraag, die Lord Chalfont, de Britse onderminister van Buitenlandse Zaken, eerder in de week niet hadden willen beantwoorden. Lord Gladwyn sprak in het parle ment van de Westeuropese Unie, dat in een debat over technologie een aan beveling aannam voor het oprichten van een Europese commissie van des kundigen. Deze commissie zou richtlij nen moeten stellen voor een gezamen lijke Europese politiek voor research en technologische ontwikkeling, 'voor stellen moeten doen voor samenwer king in specifieke projecten en een in dustriebeleid moeten opzetten. Lord Gladwyn probeerde via een amendement om van deze deskundigen commissie een commissie van onaf hankelijke deskundigen te maken, al dus trachtend er een supranationaal karakter aan te geven. Zijn amende ment werd echter verworpen. Het par lement accepteerde voorts een aanbe veling aan Engeland, om zijn houding ten aanzien van „ELDO" te wijzigen en aan Italië om zijn houding te her- zien met betrekking tot zijn bijdrage aan het „ESRO" budget. Het WEU-parlement is het vrijdag ook eens geworden over een aanbeve ling aan de ministerraad om aan de Sovjet-Unie te vragen, hoe het er in dat land bij staat met de activiteiten en experimenten op het gebied van wa penontwikkeling voor de ruimte. Zulke vragen zijn mogelijk ze moeten ook beantwoord worden ingevolge arti kel 9 van het verdrag voor vreedzaam gebruik van de ruimte. De Nederlandse christen-democraat Nelissen zei dat bepaalde experimen ten, die de Russen eind 1966 vanuit Ka zakstan ondernemen, duidelijk van mi litaire aard zijn. Als de Sovjets be paalde technische vindingen samenvoe gen, komt er een superieur wapen uit de bus, dat gemakkelijk de stoot kan geven tot een nieuwe bewapenigswed- loop. Hoewel de Amerikanen de Russi sche experimenten kennelijk niet als schending van het verdrag beschou wen. vergiftigen ze toch de sfeer, aldus de heer Nelissen. loomheid en onopgevoedheid zijn niet het „voorrecht" van een be paald ras, een volk of een klasse. Lieden met deze „eigenschappen" behept, komen in het ene land niet meer voor dan in het andere. Dat is geen schande op zich. Wel een schande is het, als lieden met meer verstand de gevolgen van de ze eigenschappen gaan exploiteren ten eigen bate. Die gevolgen zijn meestal de vrees voor het leven, het niet aankunnen van dc moderne pro blemen en als gevolg daarvan, het ach en wee roepen over „de moder ne tijd", het afgeven op de niet te begrepen jeugd en derzelver uitingen en het roepen om een „sterke man" in de politiek. Men kan en wil niet denken, en laat dat maar al te graag over aan de man die als „sterke politicus" de ge compliceerde zaken tot zeer simpele dingen vereenvoudigt. Te laken zijn dan niet alleen zij die niet verder kunnen of willen denken, maar nog meer de exploitanten, die beter weten. In het verleden hebben dc diverse dictatoren druk gebruik gemaakt van deze lieden die in elk ras, elk volk, elke klasse voorkomen. Wie herinnert zich niet de kreet uit de jaren omstreeks 1930-1940. bij de Duitsers: „Der Führer schafft es, er weiss was er tüt (Hitier brengt het wel voor elkaar, hij weet hoe hij het moet aanpakken) En zeer velen huppelden achter deze misdadiger en zijn trawanten aan, terwijl ande ren in een soort panische angst de ogen sloten voor alles wat niet in het ideaalbeeld van de leider paste. Als de Duitse Bondskanselier Kiesinger voor de rechtbank nog verklaart, dat hij eigenlijk niet op de hoogte was van liet lot van de Joden, terwijl hij tocli als ambtenaar belast was met de berichtgeving voor 't buitenland, be ter had kunnen en moeten weten, zegt dat toch wel iets over verdrin gingsmogelijkheden. LVn van de exploitanten is op het ogenblik de Amerikaanse derde kandidaat voor het presidentschap, George Wallace. De ex-gouverneur van Alabama heeft ,ds een bewo- GEORGE WALLACE 14 miljoen gen loopbaan achter zich. Van oor sprong democraat, heeft hij zich als een racist van het zuiverste water doen kennen. Hij preekt op het mo ment rust en orde, maar ontzag zich niet om gedurende de tijd dat hij gouverneur was en de centrale rege ring de openstelling van de scholen voor kinderen van alle rassen door voerde. persoonlijk aan de school deur de negers uit het schoolgebouw te gooien. Wallace exploiteert in Amerika de vrees en het onbegrip. Dé mensen die ver niet meer uit kun nen komen, wat betreft zaken als Viëtnam, de haters van negers, de mensen die het „een schande" vin den, dat er Amerikaans belasting geld wordt gebruikt voor hulp aan onderontwikkelde gebieden, de man nen en vrouwen in het zuiden en noorden van de V.S. die zich.door minder capaciteiten zien bedreigd in hun baantje door intelligenter negers, hun geeft hjj hoop. Wallace exploiteert bovendien een on gezond nationalisme en een gevoel van weemoed naar de „goede oude tijd" in het zuiden, naar Dixie de tijd toen er een schijnwereld en schijnwelvaart heerste met grote plantages en negerslaven. at de buitenstaander verwondert is niet dat zoiets mogelijk is. Wél dat er volgens de opiniepeilingen op dit moment veertien miljoen Ameri kanen bereid zijn hun stem aan Wal lace te geven. Is er dan toch wat mis in deze in on ze ogen zo goed georganiseerde en gecomputerde maatschappij, of ver geet men dat er nog veel honger is in dit zo grot^ land? Maar erger is dat njet de honderden achter Wallace aanlopen, maar juist de goed gevoeden en schijnbaar zo .succesvollen. Schort er dan wellicht iéts aan de opvoeding, aan het on derwijs, dat niet allen leert de voze schijn van de harde werkelijkheid te onderscheiden en de luiheid om te gaan denken niet wegneemt. Het is voor de toeschouwer niet moge lijk om dit alles te doorgronden. Wel is het beangstigend. Een diepgaand onderzoek naar de oor zaken die tevens misschien samen hangen met de grote gewelddadig heid (geweld is de machtloze uiting waar geen argumenten meer voorhanden zijn) is wel gewenst. Dat is een zaak natuurlijk voor de Amerikanen zelf. Maar als de leidende staat ln de vrije wereld af en toe eens zelfkritiek be oefent kan dan geen kwaad. Democra tie en vrijheid zijn geen zaken die in de schoot geworpen worden en die men verder achteloos kan laten liggen. Zij moeten dag aan dag veroverd worden. En dat veroveren eist gees telijke lenigheid, die ook niet van zelf komt.

Digitale periodieken - Gemeentearchief Veenendaal

De Vallei | 1968 | | pagina 6