Duitse teruggave van BTW slag voor middenstand
Omzet van
Limburgse
winkeliers
IN BIJLMERMEER
WORDT NIEUWE
STAD GEBOREN
achteruit
„ZWARTE JAAP" LIJDT AL VEERTIG
JAAR AAN „UITVIND-ZIEKTE
In V.S. blijven
stoomtreinen
rijden voor
toeristen
Haast achter het
Mammoetdok
STATION
PARKEERTERREINEN
PAPIERTJE
AANGESLAGEN
WERKLOOSHEID
ONBEKEND
VRAAGTEKENS
GELDBELEGGING
PARKEERGARAGE
WEL VIJFTIG
PROCESSEN
KLEINIGHEIDJES
De winkeliers in de koopcentra van Limburg beleven slag op slag. Door de
afvloeiing van het personeel in de m\jnen, de werkloosheid die hieruit voort
vloeit en de lagere verdiensten van mijnwerkers die een andere baan kragen,
loopt de koopkracht terug.
De Duitse kopers gaan minder naar Limburg omdat zü in eigen woonplaats
even voordelig terecht kunnen als over de grens. De Limburgers daarentegen
gaan steeds meer „over de grup", aangelokt door de lage prezen in Duitsland en
het terugbetalen van de belasting op toegevoegde waarde die daar op de prijzen
drukt.
Door al deze omstandigheden zijn de winkeliers in Limburg in een onzekere
toestand terecht gekomen. Het zwaarst weegt wellicht dat de Duitse winkels
steeds meer kopers wegsnoepen. Met hele pagina's advertenties in Limburgse
bladen proberen de Duitse zaken hun koperspubliek over de grens te vergroten.
AMSTERDAM Er is stellig geen volwassen Amsterdammer te vinden die niet
ooit het woord Bijlmermeer in zijn mond heeft gehad. En van de 3653 dagen in d«
laatste tien jaar is er hoogstwaarschijnlijk niet één waarop de naam van Bijl
mermeer niet op zijn minst één keer is gevallen. Bijna een hartstocht was he4
van mr. G. van Hall, toen die nog burgemeester van Amsterdam was. Vaker dan
Cato in zijn tijd opmerkte dat Carthago verwoest behoorde te worden, heeft bur
gemeester Van Hall gezegd, dat de Bijlmer vol Amsterdamse huizen zou moeten
DRS. L HORBACH
teruggave B.T.W.
onbegrijpelijke zaak
ZUID-LIMBURG/AKEN Vele winkeliers in de grensplaatsen van Limburg
weten het niet meer. Zij zien hun omzet achteruit hollen, zij raken van week
op week meer klanten kwijt.
De Duitsers, lange tijd beste klanten in vele zaken, komen steeds minder de
grens over omdat ze in eigen woonplaats even voordelig of nog goedkoper kun
nen kopen dan in de Limburgse winkels.
Voor de liefhebbers van (oude)
stoomtreinen is er in de VS heel wat
meer te beleven dan in de „Oude tve-
reld". Hier heeft men op enkele hoge
uitzonderingen na de oude stoom
paarden gesloopt of hoogstens in een
museum opgeborgen. In de „States"
laat men ze rijden! De toerist die
stoom wil afblazen kan dan ook goed
aan zijn trekken komen in Amerika.
In sommige gevallen heeft men zelfs
een speciale lijn aangelegd, zoails de
Santa Fe en Disneyland Railroad, Ana
heim en de Ghost Town en Calico Rail
way, Buena Park in Californië, of de
Portland Zoo Railway te Portland in
Oregon. In de meeste gevallen echter
heeft men gebruik gemaakt van be
staande, nog niet opgebroken lijnen
en lijntjes. Voor de liefhebbers van
zeer oud en apart materieel is hier
van het smalspoorlijntje van de Roa
ring Camp en Big Tress Narrow Gau
ge Railroad te Felton, Californië, bij-
zander aantrekkelijk.
Een aantal „stoompaard"-lijnen voe
ren door prachtige landschappen, bij
voorbeeld de White Mountain Scenic
Railroad (de naam zegt het reeds) in
Arizona, of met de jongste loot aan de
stoomstam, de New Hope and Ivyland
Railroad door de Buckingham Valley in
Pennsylvania. Deze laatste lijn wordt
overigens niet alleen voor toeristische
doeleinden bereden. Er is ook een in
tensief vrachtvervoer, maar de tractie-
vorm is en blijft stoom.
Het is een belevenis je te laten rij
den in zo'n oude, luxeuze coach (met
open balkons) waarvan een hele
sliert wordt getrokken door zo'n typisch
Amerikaanse stoomlocomotief door
de mooiste delen van de Verenigde Sta
ten.
De ontwikkeling van de stoomloco
motief is in de VS geheel anders ver
lopen dan in Europa. Door de enorme
afstanden die met deze machines wer
den overbrugd, waarbij soms zeer gro
te hoogteverschillen moesten worden
overwonnen, moesten de locomotieven
grote hoeveelheden water en brandstof
kunnen meevoeren. Zij hadden niet al
leen een lange ketel (Amerikaanse lo
comotieven zijn erg lang), maar sleep
ten ook een enorme tender achter zich
•an. Aan de voorzijde waren de machi
nes voorzien van een zeer grote zoge
naamde „koevanger" waarmee eventue
le ongerechtigheden van de rails werden
geschoven.
De eerder genoemde New Hope and
Ivvland Railroad, de lijn die ook in het
huidige vervoerssysteem een belangrij
ke rol speelt, biedt nog meer dan al
leen maar oude „coaches" en stoom
paarden. Men heeft bijvoorbeeld kans
gezien het stationsgebouw van New Ho
pe, een wonderlijk Victoriaans bouwsel,
geheel te restaureren.
In de lijn die ruim 25 km lang is
vindt men een van de zeldzaam gewor
den, zogenaamde „trestle bridges", een
brug van een type dat te vergelijken is
met de brug over de River Kwaa. En
deze ligt ook nog in een bocht!
Bij de heropening van de gerestau
reerde, met stoomtractie uitgevoerde
lijndiensten van de NH en IRR op 4
mei 1968 was een zeer bijzondere passa
gier aanwezig, namelijk een 84-jarige
dame, die in 1891 als zevenjarige doch
ter van treinconducteur Silas Yerkes
ook de eetste rit meemaakte.
De lijnen die thans veelal particulier
worden geëxploiteerd, variëren in leng
te van 3 tot 80 km. De ritprijzen zijn
navenant: van f 1,80 tot f 23,- voor een
retour voor volwassene; kinderen als
regel half geld.
En de Limburgse kopers zoeken in
toenemende mate hun voordeel over de
grens. Niet alleen de lagere prijzen van
vele artikelen in Duitsland lokken de
Limburgers aan. Van belang is ook dat
zij de belasting op de toegevoegde
waarde, die op boodschappen in Duits
land betaald moet worden, terugkrij
gen.
In Venlo en Roermond, Vaals, Kerk-
rade en Heerlen sinds de bevrijding
pleisterplaatsen voor de Duitse „Butter-
fahrten" kijken de winkeliers nu op
als er een Duitse klant binnenkomt.
Nog niet zo lang geleden stonden ze in
rijen voor de deur. Sommige winkeliers
lieten bij hun zaken parkeerterreinen
aanleggen om de Duitsers de kans te
geven hun auto kwijt te raken.
„Wat er nu aan Duitsers in mijn
zaak komt is nog geen twintig procent
van wat het vroeger was", zegt de heer
H. Gilliam, eigenaar van een levens
middelenzaak in Kerkrade. Frans Sou-
ren in Vaals in de etalages van zijn
winkel staan op alle prijskaartjes Duit
se teksten is twintig procent van zijn
„Duitse" omzet kwijtgeraakt. Er zijn
ook zaken waar die omzet met zestig
procent terugliep.
Die neergang heeft zich geleidelijk
aan voltrokken. Maar ineens, als een
bliksemslag bij heldere hemel, is daar
de actie bovenop gekomen van de Duit
se winkeliers om met het lokkertje „te
ruggave van de BTW" de Limburgse
kopers in hun handelsfuik te vangen. De
actie werd ontketend door de Kamer
van Koophandel in Aken onder de leu
ze „Export über den Ladentisch (Ex
port over de toonbank).
Met dat lokkertje is het zo: Neder
landers die in een Duitse winkel iets
kopen moeten over het bedrag dat ze
besteden „belasting op toegevoegde
waarde" betalen. Evenveel als de Duit
sers die boodschappen doen. Maar de
Nederlanders kunnen, als ze de grens
passeren, bij de Duitse douane een zo
genaamde uitvoerbevestiging krijgen.
Met dat papiertje kunnen ze naar de
winkel waar inkopen gedaan werden te
ruggaan, waarna de BTW, ongeveer
tien procent van het bestede bedrag,
wordt terugbetaald.
„Het is voor ons een onbegrijpelijke
zaak, dat de Duitse winkeliers op grond
van een overgangsregeling, de BTW te
rug mogen betalen aan Nederlandse ko
pers", zegt drs. L. Horbach, algemeen
secretaris van de Kamer van Koophan
del in Maastricht. Samen met de an
dere drie K.v.K.'s in Limburg, stuurde
de Maastrichtse Kamer deze week een
brief aan de staatssecretaris van het
ministerie van Financiën, waarin tegen
deze gang van zaken werd geprotes
teerd.
„Het systeem van de BTW houdt wel
iswaar in dat binnen de landen van de
EEG vele artikelen belastingvrij de
grens over kunnen, maar dit geldt al
leen voor het handelsverkeer en niet
voor zaken die door mensen bij win
kels worden gekocht", zet de heer Hor
bach nader uiteen.
De actie die de Kamer van Koophan
del in Aken ontketende „Wij hebben
de beste contacten met die Kamer",
zegt de heer Horbach is uiteraard
flink aangeslagen bij de Duitse winke
liers. In praktisch alle winkels liggen
folders in vier talen over de mogelijk
heden voor de kopers om de BTW terug
te krijgen.
Voor die teruggave is een termijn ge
steld van zes maanden. Limburgers die
iets in een Duitse winkel kopen en
daarvan een bevestiging krijgen bij de
Duitse douane, hoeven dus niet meteen
naar de zaak terug te gaan. Ze kunnen
het papiertje ook de volgende keer, als
ze weer inkopen in Duitsland gaan
doen, meenemen.
De belasting op de toegevoegde waar
de, die op 1 jan. in West-Duitsland werd
ingevoerd en die bij ons op 1 januari
komt, is gericht op het gelijk trekken
van de belastingsystemen in de EEG.
De heer Horbach, druk gebarend
„Maar met zo'n overgangsregeling als
Duitsland toepast en die bij ons niet mo
gelijk is, worden de verhoudingen
scheef getrokken".
De secretaris van de K.v.K. is niet
gerust op deze gang van zaken. Hij
wijst op de grote werkloosheid in Lim
burg en zegt: „De dienstverlening in de
winkels is een belangrijke bron van
werkgelegenheid. Daarom kunnen we
moeilijk verdragen dat het werk in die
sector terugloopt door het slechter gaan
van de zaken".
Maar kopers zoeken hun voordeel en
trekken zich er weinig van aan hoe de
winkeliers er voor staan. „Een half
pond roomboter kost nu in een Duitse
winkel 1,49 mark (1,34 gulden), ik moet
het voor 1,95 mark (1,75 gulden) verko
pen" zegt de heer Gilliam in Kerkra
de. Hij is uitstekend van de Duitse prij
zen op de hoogte. Wat geen wonder is.
Want zoals bij iedereen in de Limburg
se grensplaatsen, fladderen ook bij hem
de reclameblaadjes van Duitse winkels
naar binnen.
Nog een vergelijking: Suiker kost in
de Limburgse winkels 1,28 mark (1,15
gulden) per kilo, een Duitse winkelier
verkoopt het voor 98 pfennig (88 cent).
Vele duurzame goederen zijn over de
grens ook goedkoper. Zoals televisie
toestellen. Maar daar moet bij invoer
in Nedetrland 39 procent weeldebelas
ting op worden betaald.
„Hoe het met het kopen van zulke ar
tikelen na 1 januari zal gaan, als de
weeldetarieven vervallen zijn en er bij
ons twaalf procent BTW op komt, dat
weet ik niet. Maar ik ben wel bang",
zegt drs. J. Wijnen, economisch mede
werker van het bureau van de Katho
lieke Middenstandsbond in Venlo. Bij
deze bond zijn 6000 zaken in het mid
den- en kleinbedrijf in Limburg aange
sloten.
Hij vertelt dat zaken in Venlo geslo
ten zijn door het wegblijven van de
Duitse kopers. Hij is het eens met de
heer Horbach, die de verminderde lust
tot investeren bij de winkeliers een'
zaak met vele gevolgen noemt.
„Maar dat sluiten van winkels kwam
ook vaak neer op het dicht doen van
filialen. Het ging dus niet om faillisse
menten, om het helemaal opdoeken van
zaken", voert de heer Wijnen aan. „Bo
vendien moet u niet vergeten dat er in
Venlo een grote overbezetting aan krui
denierszaken was. De stad heeft 60.000
inwoners maar de kruidenierswinkels
waren berekend op een inwonertal van
tussen de 300.000 en 400.000".
Wat gaat het worden als door de in
voering van de BTW op 1 januari in
ons land, het prijsverschil wellicht nog
ongunstiger wordt?
,,'t Kan zijn dat het Duitse voordeel
van de terugbetaling van de BTW er
dan af is, want daar zijn door de Euro
pese Commissie voorstellen over ge
daan aan de ministerraad van de EEG.
Eind november wordt daarover een be
slissing verwacht. Maar die kan ook
wel later worden genomen", zegt de
heer Wijnen.
Het is dus nog lang niet zeker of het
voordeel van kopen in Duitsland er snel
afgaat. Sterke drank zal er voorlopig
wel goedkoper blijven. Schotse whisky
kost zes tot zeven gulden minder. Dat
komt door de verschillen in accijnzen
tussen Nederland en Duitsland.
„Kaufen ohne Risiko" staat in deze
juwelierszaak in een winkelstraat in
Aken. Twee Nederlandse marechaussees
kijken met veel interesse naar de gouden
voorwerpen die in de etalage zijn uitge
stald. Waarom ook niet. Als zij iets kopen
kunnen ze immers bij hun Duitse col
lega's van de grensbewaking een formu
lier halen, waarop ze de betaalde belas
ting terugkrijgen.
ROTTERDAM Scheepsbouwer
Verolme heeft de bouw van het mam
moetdok, dat de naam prins Willem
Alexander zal dragen en waarin sche
pen tot een miljoen ton gebouwd en
gerepareerd kunnen worden, opgedra
gen aan Aanneming mij. Dirk Ver
stoep Nederland n.v. in Den Haag. De
ze n.v. heeft ook de andere dokken en
hellingen op de werf op het eiland Ro
zenburg gemaakt. Het dok voor repa
ratie en nieuwbouw heeft een lengte
van 600 meter, een diepte van 12 me
ter en een breedte van 80 m. Een
nieuw element is de beweegbare tus
sendeur, die een afscheiding zal vor
men tussen een schip dat gerepareerd
en een mammoetschip dat gebouwd
wordt.
Verolme, die geen dag wil verliezen
ook al omdat over. de gehele wereld
al meer dan 260 mammoettankers in
aanbouw zijn, wil eind volgend jaar de
eerste mammoet laten dokken.
De helling voor schepen tot 400.000
ton dw lengte 360 m breedte 80
meter, waarvoor op 5 december vorig
jaar de eerste paal werd geslagen, is
gereed gekomen. Op het 2 meter 50
dikke betondek is een 255.000 tons tan
ker in aanbouw, die in april a.s. te
water moet gaan.
komen.
Dat is nu aan het gebeuren en nog
deze maand gaan de eerste bewoners
hun huizen betrekken pioniers in
een (op het oog) nog chaotisch gebied
dat in een paar jaar moet groeien tot
een complete stad, bewoond door
ruim honderdduizend mensen.
Mr. E. H. Toxopeus heeft, toen hij
nog minister van Binnenlandse Zaken
was, burgemeester Van Hall lang
dwars gezeten. Hij voelde niets voor
zo'n groot Amsterdam dat over zijn
grenzen zou puilen. Hij wilde liever
een stuk van Weesperkarspel afnemen
en daar samen met Diemen en Ouder-
Amstel een nieuwe gemeente Bijlmer
meer van maken om zo een ring van
sterke randgemeenten te vormen. Zel
den is er zo druk gelobby'd in Neder
land. En met succes, want vier jaar
geleden kregen de Amsterdammers
hun zin. De Tweede Kamer wees de
Bijlmer voor voorlopig twaalf jaar met
een meerderheid van zeven stemmen
aan Amsterdam toe.
Het Amsterdamse gemeentebestuur
heeft altijd een droomstad in de Bijl
mer voor ogen gestaan, al was het er
in de eerste plaats om te doen huizen
te krijgen ter beteugeling van de gi
gantische woningnood. Want die zou
nog lang niet zijn opgelost met
nieuwbouwwijken in west, noord en
zuid, waar snel de laatste beschikbare
grond binnen de bestaande gemeente
grenzen werd volgebouwd. Amster
dam wilde nieuwe grond om te bouwen.
„Al kregen we maar eerst de kans om
in de Bijlmer huizen te zetten, dan
willen we de zaak later best weer af
staan", zei burgemeester Van Hall in
1960. Hij heeft nu zijn zin, al beleeft
hij het niet meer als burgemeester.
Elf miljoen kubieke meter zand uit
de Vinkeveense plassen en Muider
Zand is gestort op de veenbodem van
de Bijlmermeer, die in het begin van
de zeventiende eeuw door enkele Am
sterdamse kooplieden als geldbeleg
ging werd drooggelegd. Nog twee keer
daarna is de Bijlmer opnieuw leegge
pompt; eerst in de zeventiende eeuw,
nadat men hem weer had laten vollo
pen als onderdeel van de Hollandse
Waterlinie; na de val van Naarden
duchtte men een aanval van de Fran
sen op Amsterdam. In 1702 brak tij
dens een storm een dijk; toen bleef de
Bijlmer tot 1825 onder water. Na droog-
maling werd het gebied deel van
Weesperkarspel.
De Bijlmer wordt de stad(swijk)
van de voetganger. Twee grote door
gaande autowegen, die zes meter bo-
van de „begane grond" liggen en
waarvan er één uit Amsterdam komt,
doorsnijden kruisingsvrij de nieuwe
woonwijk in noord-zuid en oost-west
richting. Drie tot vier meter hoog lig
gen de „lokale" wegen die ook uit
sluitend voor gemotoriseerd verkeer
bestemd zijn.
De begane grond is voor voetganger
en fietser, wier paden overal onder de
autowegen doorgaan. Autobezitter»
zijn verplicht hun wagen in de parkeer
garage te zetten die bij hun blok hoort
Ze staan vlak bij de lokale wegen en
zijn berekend op anderhalve auto per
woning, niet meegerekend het dak van
de garage waarop de bezoeker zijn wa
gen neer kan zetten.
Van de garage tot zijn huisdeur is
het voor geen enkele Bijlmermeerder
verder dan 400 (overdekte) me
ters, waarvan een deel door de
„straat" die door de eerste verdieping
van elk flatgebouw loopt. Alleen de
brandweer- en ziekenauto's mogen af
dalen tot de brede paden die door de
hele Bijlmer lopen en tot vlak voor de
flatgebouwen leiden. Zelfs de vuilnis
man en de verhuizer komen met hun
wagens niet verder dan de garage
(waarin ruimte om auto's te wassen
en er enkele karweitjes aan te ver
richten). Voor het transport van grote
stukken staan de verhuizers in de ga
rage elektrische lorries ter beschik
king.
De bakker en de melkboer kunnen
met hun „ijzeren honden" nog wel in
de straat op de eerste verdieping ko
men, waar ook de liften naar de woon-
etages zijn. Aan de zogenoemde bin
nenstraten liggen enkele ruimten
waarvan de bestemming nog niet vast
staat. Men heeft gedacht aan kinder
crèches, aan koffiebars, aan spreekka
mers voor huisartsen, aan bejaarden
clubs.
Er komt veel, heel veel groen in de
Bijlmerstad; één van de parken tussen
de huizen wordt bijna zo groot als het
Vondelpark en niemand zal er meer
dan achthonderd meter vandaan wo
nen. Er komen een groot winkelcen
trum en een cultureel centrum met
een schouwburg, een bioscoop, een
zwembad en een hulpsecretarie van de
gemeente.
De Bijlmermeerders worden ook de
eerste Amsterdammers die van de me
tro gaan profiteren, want de eerste lijn
van het Amsterdamse Stadsspoor loopt
straks van het Centraal Station naar
de Bijlmer. Er komt trouwens ook
een NS-station en tachtig procent van
de bewoners zal binnen vijfhonderd
meter van het openbare verkeer wo
nen.
„Het is een ziekte. Als ze zeggen: dat
kan nooit, dan krijg ik het weer. Je
gaat denken en knutselen en voor dat
je het weet heb je er voor duizenden
guldens tijd en materiaal in zitten.
Daarom zeg ik: uitvinden? Een ziekte,
meneer".
Zwarte Jaap (Jongkind) die men onder
deze bijnaam van de lagere school in
het telefoonboek van Aalsmeer treft,
kan het al veertig jaar niet laten. Toen
hij twintig was bouwde hij een heus
watervliegtuig, dat inderdaad de lucht
inging, maar niet voor lang, want het
toestel ging met de propeller meedraai
en en verdween onder water.
Zwarte Jaap, 59. jaar, zilvergrijs, in
zijn gerieflijke woning „De Ruige
Hoek": „Uitvindingen is voor veel din
gen die ik gemaakt heb een te groot
woord. Vaak waren het betere toepas
singen, handige verbeteringen, techni
sche verfijningen. Het zijn er wel vijf
tig geweest. Ik heb een goede opleiding
erg gemist. Je komt er wel, maar het
duurt soms te lang".
„Nog erger is dat ik helemaal geen za
kenman ben. Als ik iets gemaakt heb,
is voor mij de lol eraf. Het gaat in
hoofdzaak om apparaten voor besproei
ing en verwarming, waarvan er nog
veel worden gebruikt. Goed, je kunt
octrooi aanvragen. Dat moet je dan
verdedigen en dat kan vier jaar duren.
In die tijd mag je de betreffende vin
ding eigenlijk niet op de markt bren
gen. Maar ik had altijd geld nodig en
ik kon geen vier jaar wachten. Boven
dien zijn er veel dingen bij die snel ver
ouderen".
Zwarte Jaap heeft toch veel bijge
dragen tot meerdere glorie van Aals
meers internationale flower-power, want
bijna steeds waren zijn vindingen voor
de kwekers die hem omringen.
Een van zijn eerste apparaten was
een zwavelverdamper voor de bestrij
ding van meeldauw bij rozen, waarop
hij octrooi aanvroeg en kreeg. Al snel
ging een groot bedrijf de verdampers
namaken en moesten er processen wor
den gevoerd. Toen Zwarte Jaap tiendui
zend gulden had geïnvesteerd om zijn
gelijk te krijgen, was hij aan het eind
van zijn financiële krachten en liet hij
de zaak lopen. De zwavelverdampers
worden nog steeds gebruikt.
Als eerste ging hij grondstomen in de
kassen met lagedrukstoom, in plaats
van hogedrukstoom, wat besparingen
op de installatie betekende. Verschil
lende verstuivingsapparaten voor de
tuinbouw kwamen uit zijn handen en
natuurlijk deed hij eens mee aan de
TT in Assen op een zelfgebouwde mo
tor. Om zijn vindingen effectiever te
maken heeft Zwarte Jaap zich ooit met
een grote fabriek geassocieerd, maar
dat werd niets, omdat hij weldra de rol
van knecht kreeg toebedeeld.
„Het is een soort dwarsigheid van
me. Als iets niet lukt, zet ik door. Het
gaat wel eens mis hoor. Het hele dak
van de garage is een keer de lucht in
gevlogen. Maar ik zeg altijd tegen mijn
vrouw: Als je de knal hoort, is het al
gebeurd". n
In „De Ruige Hoek" bevindt zich
een van de merkwaardigste liften ter
wereld. Op de plaats waar eens een
trap als obstakel stond, maakt zich na
een druk op de knop nu een gedeelte
van het plafond los, dat zakt tot de
grond om passagiers op te laden. Het
houtvuur in de open haard van „De
Ruige Hoek" brandt op gas, hoewel
men zou zweren dat het werkelijk een
houtvuur is. „Kleinigheidjes, hoor",
zegt Zwarte Jaap.
Een jaar geleden scoorde Zwarte
Jaap weer eens met een ontbladerma-
chine voor de bloemenexporteurs. Het
luchtvervoer van bloemen kost acht gul
den per kilo. Er mogen dus niet te veel
bladeren aan zitten, want dat is nadelig.
Met de hand werden tot voor kort de
onderste bladeren verwijderd. Er bestaat
nu een handige machine voor. Er zijn
kwekers die per dag honderd kilo afval-
bladeren hebben. De machine van Zwar
te Jaap kost slechts vijftienhonderd gul
den, dus de kosten zijn er in twee da
gen al uit.
„Neen, je kunt zo'n machine niet
duurder maken, want het is nu eenmaal
vrij eenvoudig. Als ik te duur word
gaat een ander het goedkoper doen. Ik
heb nu aardig wat ontbladermachines
verkocht".
De uitvinder van Aalsmeer spreekt
zeer nuchter over zijn constructies. Al
leen zijn jongste uitvinding brengt hem
wat op temperatuur. „Je kunt voor
verwarming lichte of zware olie stoken.
Dat scheelt de helft in prijs. Nu loont
het alleen voor zeer grote gebouwen en
bedrijven om een branderinstallatie
van twintigduizend gulden te nemen, zo
dat er (goedkope) zware olie gestookt
kan worden".
„Voor middelgrote stokers, zoals de
kwekers hier, zou het voordelig zijn als
ze ook zware olie in hun lichte branders
konden stoken. Iedereen zei dat het niet
kon en dus ben ik gaan experimenteren.
Een jaar heeft het geduurd, maar het
is gelukt. Ik gebruik zware olie in een
lichte brander! Mijn installatie kost
ZWARTE JAAPIk gebruik zware
olie in een Hokte brander. Ze branden
geweldig.
vierduizend gulden en is alleen renda
bel als er ten minste vijftig ton per jaar
doorgaat. Er zijn er nu zes geplaatst
Ze branden geweldig. Daar zie ik wer
kelijk veel in. Bijvoorbeeld voor de
tuinders in het Westland en rondom
Rotterdam".
Het systeem van Zwarte Jaap komt
erop neer dat er voorverwarmde zwa
re olie door een extra motortje naar de
vlam wordt gepompt. Een klein straal
tje lichte olie houdt de vlam op peil.
„Neen, ik ga maar geen octrooi aan
vragen. Om te beginnen is het vrij moei
lijk in massa te maken en bovendien
wordt er misschien binnen enkele jaren
alleen nog maar op gas gestookt, Ten
slotte maak je de dingen om ze te ma
ken, nietwaar?"
