HUIS, SENAAT, GOUVERNEURS
V.S. kiezen meer dan
een president
dagelijks 'n goede portie vlees
Mlȕi
Mevrouw Onassis in Athene
Dubcek en
Husak oneens
Engels onderzoek naar
decentralisatie bestuur
SOJOEZ-3 OEFENDE
MAANLANDING
Groot verschil van mening
over partijvernieuwing
in Nederland i
Over de
grenzen
Niet veel
ENGELAND NIET TEGEN
IERSE EENHEID
Geen verrassingen in Troonrede
Sovjet-witboek
wordt bekeken
Misschien 6 december
;ii mTtmm Nf
Poging Duitser
uit Hongarije
te helpen
OPMARS VAN
KERNENERGIE
IN AMERIKA
Speer vaak met
Hitier oneens
BEKEND
Diner
Maar over Voortrekker Pijptabak
zijn ze het eens. Voortreffelijk! [I
Aan geen generatie gebonden.
Die twee roken er best van!
NIEUW!
BUITENLAND
ECONOMIE
DONDERDAG 31 OKTOBER 1968
ADVERTENTIE
NEW YORK Behalve een president kiezen de Amerikaanse kiezers op
5 november ook een nieuw Huis van Afgevaardigden, dat 435 zetels telt, 34
nieuwe senatoren van de honderd die zitting hebben in de senaat, en nieuwe
gouverneurs in 21 van de 50 staten. Verkiezingen voor het huis hebben elke
twee jaar plaats. De bevolkingsomvang van de staten beslist over het aantal
afgevaardigden dat zij naar het Huis kunnen zenden.
Senatoren, twee voor elke staat, worden gekozen voor een termijn van zes
jaar. Elke twee jaar treedt een derde van de Senaat af.
De ambtstermijnen van de gouverneurs verschillen van staat tot staat en va
kieren van twee tot vier jaar. Vier jaar is de gebruikelijke termijn.
De huidige verhoudingen in het Con
gres en in de hoofdsteden van de sta
ten zijn als volgt:
Republikeinen
Democraten
Huis
188
245
Se- Gouver-
naat neurs
37 26
63 24
De meerderheid in het Huis bedraagt
218, in de Senaat 51.
De Republikeinen hebben dit jaar de
wind mee en men verwacht dan ook
dat zij in Huis zowel als Senaat zetels
zullen winnen. Het ziet er naar uit dat
zij ook hun voorsprong bij het bezet
ten van gouverneursposten zullen kun
nen vergroten. Sommigen zijn zelfs
van mening, dat de republikeinen de
meerderheid in het Huis van Afgevaar
digden zouden kunnen behalen. In de
Senaat zal hun dat waarschijnlijk niet
gemakkelijk vallen.
De Democraten hebben in de afgelo
pen veertien jaar de meerderheid ge
had in het Huis. Als zij dit jaar dertig
zetels verliezen, hebben de Republikei
nen de meerderheid.
De Republikeinen zullen waarschijn
lijk 12 zetels in de zuidelijke staten en
tien in het westen kunnen winnen. Als
zij dan in de Mid-West en de oostelijke
staten nog acht zetels in de wacht we
ten te slepen, hebben zij de meerder
heid in het Huis veroverd.
Van de 34 zetels die dit jaar in de
Senaat op het spel staan, bezetten de
democraten er 23, de republikeinen 11.
Van 1950 tot 1958 hielden de twee
grote partijen elkaar ongeveer in even
wicht in de Senaat. De meerderheid be
droeg toen nooit meer dan twee zetels
maar in 1958, halfweg de tweede
ambtsperiode van Eisenhower (1956 -
1960) konden de Democraten 17 zetels
winnen. En sindsdien hebben zij een
grote meerderheid behouden.
De Republikeinen moeten dit jaar 14
zetels op de Democraten veroveren wil
len zij de meerderheid aan de Demo
craten ontnemen en slechts weinigen
achten hen hiertoe in staat.
Bij de senatoren die zich herkiesbaar
hebben gesteld zijn vier nationaal en
internationaal bekende figuren: de De
mocraat William Fullbright van Ar
kansas, voorzitter van de senaatscom
missie voor buitenlandse betrekkin
gen en tegenstander van Johnson's
Viëtnam-beleid, de Democraat Wayne
Morse van Oregon, die president John
son in het algemeen heeft gesteund, zij
het niet wat betreft Viëtnam, de Demo
craat George McGovhern van Zuid-Da-
kota, die korte tijd naar de Democra
tische kandidatuur voor het president
schap gestreefd heeft en zich achter de
ideeën van wijlen senator RobertKen-
nedy stelde, en de Republikein Everett
Dirksen van Illionois, die de Republi
keinse fractie in de Senaat leidt.
De gouverneursposten hebben in de af
gelopen jaren herhaaldelijk van poli
tieke kleur gewisseld. Voor 1966, toen
er geen presidentsverkiezingen waren,
waren 33 gouverneurs democraat, 17
I
WILLIAM FULLBRIGHT
republikeinen. In dat jaar verloren de
Democraten acht posten en werd de
verhouding 2525. Nu is de verhouding
dus 2624 in het voordeel der Republi
keinen.
Dertien van de 21 staten waar vol
gende week een nieuwe gouverneur ge
kozen wordt hebben een Democraat
aan het hoofd, acht een Republikein,
zeven van deze acht staten zullen naar
men verwacht gemakkelijk in Republi
keinse handen blijven.
De Republikeinse voorsprong zou dan
aangroeien tot 3317.
MOSKOU Het centrale comité
van de Russische communistische par
tij is gisteren voor het eerst na de be
zetting van Tsjecho-SIowakije in Mos
kou bijeen gekomen. De bijeenkomst
viel samen met een conferentie van
ministers van defensie van de landen
van het Warschau-pact in Moskou.
Mevrouw Jackie A. Onassis, voor het eerst in het openbaar na haar huwelijk,
hier in vrolijk gesprek met haar schoonzus mevrouw Artemis Garoefalioes, bij aan
komst op het vliegveld van Athene.
BRATISLAVA. - De Tsjecho-Slowaakse
communistische partijleider Alexan
der Dubcek heeft in een redevoering
in Bratislava duidelijk gemaakt, dat
de Tsjecho-Slowaakse communisten
zouden trachten hun „eigen weg"
naar het communisme te blijven vol
gen.
Hij zei dat zij „voort zullen gaan van
uit onze tradities en bijzondere om
standigheden" en gebruik zouden
maken van „de algemene ervaringen
van de internationale communisti
sche beweging, en de algemene wet
ten van de socialistische opbouw zou
den respecteren."
Dubcek sprak op een gezamenlijke ver
gadering van het centrale comité van
de Slowaakse communistische partij,
het centrale comité van het nationale
front en de Slowaakse nationale
raad in het park van cultuur en re
creatie na de ondertekening van een
wet op de federatie van Tsjechië en
Slowakije.
De tweede spreker was- de Slowaakse
partijleider dr. Gustav Husak die
soortgelijke gedachten tot uitdruk
king bracht over de Tsjecho-Slowaak
se weg naar het communisme. Hij
sprak zich echter ook uit ten gunste
van „een strijd tegen... abstracte li
beralistische opvattingen."
Een grote groep studenten en profes
soren aan de Karelsuniversiteit heeft
geprotesteerd dat Tsjecho-Slowaakse
leiders wijken voor de Sovjet-pogin
gen om het stalinisme in dit bezette
land weer in te voeren.
„Onze vertegenwoordigers doen nu de
ene concessie na de andere en iede
re concessie betekent een nieuwe aan
tasting van het vertrouwen van onze
volken", aldus de resolutie, welke
aan de universiteit was aangeplakt
uit naam van de studenten en pro
fessoren van de filosofische faculteit.
„Wij verwerpen de ratificatie van het
verdrag met de Sovjet-Unie over het
tijdelijke verblijf van Sovjet-Troepen
op ons grondgebied. Wij verwerpen
het, omdat het de aanvaarding is
van een gevangenisstraf van vele ja
ren voor ons land."
ALG Britse troonrede zonder grote verrassingen.
LONDEN Koningin Elizabeth heeft gisteren in de troonrede voorgesteld een
commissie op te richten om decentralisatie van het bestuur in Engeland te
bestuderen. De decentralisatieplannen vormen de enige verrassing in het pakket
van ongeveer 20 wetsvoorstellen, die de regering van premier Wilson het par
lement in zfjn derde zittingsjaar denkt aan te bieden.
Wat Rhodesië betreft vertolkte de koningin het regeringsstandpunt, dat het grond
wettelijk gezag daar moet worden hersteld, waarbij een meerderheidsbestuur
door het Afrikaanse volksdeel moet worden gevormd.
Zoals verwacht kwam in de troonrede het voornemen van de regering tot uiting,
de stemgerechtigde leeftijd te verlagen van 21 tot 18 jaar, het Hogerhuis te her
vormen en een nieuw nationaal pensioenplan op te zetten.
PRAAG Een „witboek" over de
gebeurtenissen in Tsjecho-SIowakije,
dat door een groep Russische journa
listen is samengesteld zal door Tsje
cho-Slowaakse journalisten nauwkeurig
worden geanalyseerd.
Het presidium van de bond van
Tsjechische journalisten heeft een
commissie hiertoe opdracht gegeven,
aldus meldt het persbureau CTK. In
de Tsjeohoslowaakse pers is reeds her
haalde malen de betrouwbaarheid van
de artikelen en verhalen in het wit
boek aangevallen.
Het presidium heeft de regering ver
zocht een verklaring te geven voor het
feit dat in Tsjecho-SIowakije talloze il
legale publikaties die niet geregistreerd
zijn worden verspreid. Deze publika
ties zjn in vele gevallen door de Rus
sische troepen om de bevolking ver
spreid.
Het presidium heeft verder de ont-
werpstatuen goedgekeurd voor een op
te richten buitenlands perscentrum in
Praag.
BOCHUM (West-Duitsland) De
Russische Sojoez-3 heeft een generale
repetitie gehouden voor een landing op
de maan, aldus Heinz Kaminski, direc
teur van het instituut voor een onder
zoek op het gebied van satellieten en
de ruimte.
Kaminski zei, dat de Sojoez-satelliet
kort voor de landing een „remraket"
afvuurde, „wat een repetitie is voor
een landingssysteem op de maan."
Het instituut weidde niet uit over de
proef, maar zei dat gedurende de
vlucht van bijna vier dagen een afzon
derlijk versneld instrument zich van de
raket afscheidde en een landing maak
te op een tevoren vastgesteld punt.
Het meest geschikte ogenblik voor
een Sovjet-vlucht om de maan zal 6
december 1968 zijn, aldus Kaminski.
Na een medische controle en een di
ner gaf Beregovoi bij het landingster
rein een persconferentie. Op de vraag
hoe hij zich bij zijn terugkeer op aar
de voelde zei hij: „Toen ik weer op de-
aarde stond, had ik het gevoel alsof ik
wat dronken was."
De kosmonaut vertelde dat de lan
ding zeer zacht was verlopen. „Toen
de parachutes de ruimtecabine over
een veld begonnen te slepen toen zij
door de sterke wind werden gevuld,
schakelde ik een speciaal apparaat in
dat ze lossneed".
Op de vraag hoe de Sojoez-3 zich had
gedragen zei hij: „Het ruimtevaartuig
is uitstekend. Volgens mij hebben de
kosmonauten zeer grote mogelijkheden
voor verder onderzoek van de ruimte".
Over het zicht dat hij van 200 km
hoogte op de aarde had gehad zei Be
regovoi: „Ik was verrukt over de
zachte wijzigingen in de tinten en kleu
ren."
ADVERTENTIE
NlÊMÈTlR
Voortrekker Naturel.
Licht en geurig. Eerlijke tabak.
Puur natuur. Recht op de man af.
ƒ1.25 per pakje.
Een creatie apart:
Voortrekker Aromatic! Dezelfde
eerlijke tabak, Iets
aromatischer van geur. Ook 1.25.
U kunt zich gratis abonneren op „Het Nieuwsblad voor Pijprokers". TMrVNn^Nni IC M I C|\ /I EZVC O
Briefkaartje aan Postbus 41 N - Groningen,is voldoende. I II LZv^LyV^yrx LJ3 l\ll Lil VI E I Clx
Kolonel Georgi Beregovoi is na
een ruimtevaart van vier
dagen om de aarde in de Sojoez-3
terug op aarde geland. Hier geeft
hij verslag van zijn ruimtereis kort
na de landing tijdens een perscon
ferentie.
BOEDAPEST Mario Rocchino, 25,
een Italiaanse binnenhuisdecorateur en
Henriette Blueye, 21, een Amerikaans-
Indiaanse uit het reservaat Towanda,
zijn tot anderhalf jaar veroordeeld, on
der beschuldiging geprobeerd te hebben
een Oostduitser uit Hongarije te smok
kelen.
Rocchino, die in Göppingen, (West-
Duitsland) woont werd in het vonnis
de hoofdschuldige genoemd en kreeg
bovendien een boete van 1500 forints
(460 gulden).
Beiden zullen uit Hongarije gezet
worden, als zij hun straf uitgezeten
hebben.
Onder de Hongaarse wetten, heeft de
aanvullende straf van uitwijzing uit het
land tot gevolg, dat de twee beklaag
den niet eerder op erewoord kunnen
worden vrijgelaten.
De verdedigers van de beide jongelui
hebben beroep tegen het vonnis aange
tekend. Maar ook de officier van
justitie gaat in hoger beroep omdat hij
voor Henriette Blueye een hogere straf
opgelegd wenst te zien.
In het vonnis wordt verklaard, dat
Henriette Blueye en Rocchino schuldig
zijn „aan het verlenen van hulp bij een
poging bij een verboden grensdoor-
laatpost te passeren."
Steden met speciale sociale proble
men gedacht wordt aan steden met
een relatief hoog aantal immigranten
krijgen subsidies, onder andere voor
de verzorging van kinderen onder de
leerplichtige leeftijd. Hiervoor zal het
kleuteronderwijs, dat tot dusver gelden
ontving uit de pot voor lager onder
wijs, een aparte begrotingspost gaan
vormen.
In het gedeelte over het buitenlands
beleid verklaarde koningin Elizabeth,
dat Engeland ook in de toekomst een
actieve rol in het Atlantische bondge
nootschap zal blijven spelen, wat be
schouwd wordt als een wezenlijke fac
tor voor handhaving van de Europese
veiligheid. De regering zal het verdrag
tegen verspreiding van kernwapens ra
tificeren en zich voorts inspannen voor
verdere ontwapening.
Ook om een oplossing in de kwestie-
Viëtnam naderbij te brengen zal Enge
land elke mogelijkheid gebruiken. De
aanvraag van het EEG-lidmaatschap
blijft gehandhaafd en de regering on
dersteunt elk streven naar Europese
samenwerking, dat kan leiden tot opna
me (ran Engelanl in de EEG. Bij de ver-
Verenigde Naties zal Engeland zich in
spannen voor totstandkoming van een
rechtvaardige vrede in het Midden-
Oosten. De koningin herhaalde tenslotte
het regeringsbesluit om in 1971 alle
Britse troepen uit Maleisië, Singapore en
de Perzische Golf terug te trekken.
Op financieel-economisch gebied
streeft de regering naar het zo spoedig
mogelijk van kracht worden van het
stelsel van speciale trekkingsrechten in
het Internationaal Monetair Fonds.
Tegelijkertijd zal het beleid, gericht
op versterking van de Britse economie,
onveranderd worden voortgezet, met als
einddoel het kweken van een overschot
op de betalingsbalans. Alleen hierdoor
kan Engeland zijn internationale ver
plichtingen nakomen, zijn reserves uit
breiden, de industrie moderniseren en
nieuwe werkgelegenheid scheppen, zo
betoogde de koningin in haar rede tot
het Hogerhuis.
De troonrede werd in het Lagerhuis
voorgelezen door de voorzitter. Kort
voor het voorlezen van de troonrede
werd veldmaarschalk Montgomerey on
wel in het Hogerhuis. De 88-jarige oor
logsheld werd door twee boden de ka
mer uitgeleid.
NEW YORK Volgens een voor
spelling van de voorzitter van de Ame
rikaanse commissie voor kernenergie,
dr. Glenn Seaborg, zal kernenergie te
gen 1980 In de Verenigde Staten even
veel stroom leveren als kolen. In 1980
zal in de kerncentrales in totaal 25
miljard dollar zijn gestoken. In de
jaren na 1980 zal volgens Seaborg
per jaar bijna 4 miljard dollar in In
stallaties voor de opwekking van elek
trische energie met behulp van kern
energie worden geïnvesteerd. De voor
zitter van de commissie deed deze voor
spelling op een financieel forum over
kernenergie in New York. ghij zei ook
dat de commissie de kernindustrie In
staat zal stellen om ingaande 1 januari
uranium uit particuliere bron te kopen
en het tegen betaling te laten ver
rijken door de staatsgasdiffusiebedrij-
ven.
De enige fase van de kern brandstof-
fencyclus die thans nog niet iin handen
is van de particuliere industrie, zo zei
Seaborg verder is het verrijkingspro
ces. Maar de commissie „bestudeert de
wenselijkheid van de particuliere eigen
dom en de exploitatie van een aantal
van haar verrijkingsinstallaties". Met
't programma voor het onderzoek naar
de mogelijkheden van vreedzaam ge
bruik van kernexplosies van de com
missie - „operatie ploegschaar" ge
naamd - worden belangrijke vorderin
gen gemaakt.
Seaborg wees er evenwel op, dat
kerncentrales niet alleen elektriciteit,
maar ook plutonium onontbeerlijk
voor de vervaardiging van kernwapens
produceren. Volgens de voorzitter
van de Amerikaanse commissie voor
kernenergie zullen „de Verenigde Sta
ten tegen 1980 dan ook voldoende pluto
nium produceren om zonodig tientallen
kernwapens per dag te fabriceren".
li iBl
Tn Syrië is dinsdagmorgen een nieu-
we regering gevormd door presi
dent Noeredin Atassi, die het kabinet
van premier Joessef Zaijen, dat 25
maanden aan de macht is geweest,
moet vervangen.
In een presidentieel besluit dat over de
radio bekend werd gemaakt, werd
gezegd dat het ontslag van Zaijen
was aanvaard en dat een nieuw kabi
net van 26 man was gevormd.
Zaijen, een links lid van de Arabische
socialistische Ba'Athpartij, heeft de
regering van Syrië geleid sinds sep
tember 1966:
President Atassi is nu het derde Arabi
sche staatshoofd geworden, die be
halve president ook eerste minister
is.
f\ok in het nieuwe kabinet heeft de
Ba'Athpartij de meerderheid. De
NOEREDIN ATASSI
in de pas
meeste ministers komen uit het kabi
net van Zaijen. De vroegere vice-
premier en minister van Buitenland
se Zaken Ibrahim Makhos, heeft ech
ter zijn post niet behouden.
Ook in het nieuwe kabinet is een com
munistische minister: Wasel Feisal,
de nieuwe minister voor Verbindin
gen.
Generaal Hafez Al Assad, de comman
dant van de luchtmacht van Syrië,
behield zijn ambt als minister van
Defensie. Er zijn drie onderministers
van Defensie, onder wie de chef-staf
van het leger generaal-majoor Moes-
tafa Tlass.
De nieuwe minister van Buitenlandse
Zaken is Mohammed Eid Ishawi, die
als minister van Binnenlandse Zaken
wordt opgevolgd door kolonel Mo
hammed Rabah Tawil, de comman
dant van het Syrische „volksleger",
'n semi-communistische organisatie.
Oolitieke waarnemers betwijfelen dat
de regeringswisseling verandering
zal brengen in de linkse politiek van
het land. Zaijen en Makhos, die door
het land. Zaijen en aMkhos, die door
de verandering het meest hebben ver
loren, zijn nog steeds lid van het on
langs herkozen hoge commando van
de Ba'Athpartij.
Zestien leden van het kabinet komen
uit het vorige kabinet. Er zijn slechts
vijf nieuwe ministers, onder wie mi
nister van Voorlichting Asad Sakr.
De algemene indruk is dat hier een wat
minder links, maar wel zeer oorlogs
zuchtig kebinet aan het werk Is ge
gaan. Dat belooft niet veel goeds
voor Israël.
ESSEN Hitler's vroegere minister
voor de bewapening, Albert Speer heeft
bij het proces tegen drie vroegere SS-
officieren verklaard, dat hij en de
„Führer" dikwijls meningsverschillen
hadden gehad over de omstandigheden
in de concentratiekampen.
De drie SS'ers wordt ten laste gelegd
schuldig te zijn aan de dood van 155 ge
vangenen in het concentratiekamp Do-
ra.
Speer zei, dat hij geschokt was toen
hij in december 1943 het kamp in het
Harz gebergte bezocht. Veel gevange
nen waren ondervoed en werden ge
dwongen in ondergrondse tunnels te
slapen. Speer herinnerde zich dat de sa
nitaire voorzieningen onvoldoende wa
ren. „Zij leefden in zeer verschrikkelij
ke omstandigheden", getuigde Speer.
Maar hij voegde hieraan toe, nooit ge
hoord te hebben dat gevangenen in het
kamp waren opgehangen of doodgescho
ten.
Speer vertelde de jury-rechtbank, dat
hij Hitler had aanbevolen geen gevan
genen voor de Duitse produktie te laten
werken. Maar Hitler had op advies van
de baas van de SS Heinrich Himmler
besloten, meer gezonde gevangenen in
de concentratiekampen onder Duitse
technische supervisie aan het werk te
zetten.
Het proces tegen de drie SS'ers duurt
reeds 81 dagen.
IXINDEN De Ierse premier Jack
Lynch heeft woensdag na besprekingen
in Ixmden met premier Harold Wilson
verklaard, dat Engeland niet langer be
lang hecht aan de deling van Ierland.
„Indien Ulster (Noord-Ierland) en het
zuiden van Ierland zouden besluiten
één staat te vormen, zal Engeland zich
daar niet tegen verzetten", aldus
Lynch op een persconferentie.
Lynch heeft in Londen onder ande
re gesproken over de recente onlusten
In Londonderry.
Hij verklaarde dat de grondoorzaak
van de onrust in Ulster ligt in de ver
deling van het land, in een voorname
lijk katholiek zuiden en een protestants
noorden.
Als er een einde komt aan de verde
ling zouden daarmee de belangrijkste
problemen van Ulster, dat nu deel uit
maakt van het Verenigd Koninkrijk,
kunnen worden opgelost, zei Lynch.
Lynch zei nog dat hij gaarne over
leg zal plegen met de premier van
Ulster, Terence O'Neill, die hem eer
der er van had beschuldigd zich in de
binnenlandse problemen van Ulster te
mengen, door zijn besprekingen met
Wilson.
Volgens diplomatieke bronnen, heeft
Wilson Lynch eraan herinnerd, dat de
zaken van Noord-Ierland in de eerste
plaats Ulster aangaan en niet Londen.