Zwitserland wil
wapenuitvoerverbod
Bij arbeidsverzuim door
ziekte veel „komediespel"
Oostduitser met mini-duikboot
naar de vrijheid gevaren
Vrachtwagen
schoof in
file over
personenauto
Man haalde voor stervende
vrouw te laat hulp: eis 3 mnd.
HAÏTIAANSE POSTERIJEN
GEVEN BOESMAN-ZEGEL UIT
Schandaal Örlikon-Bührle schokt het land
Nazi-volksrechter
vrijgesproken
Biesheuvel wijst
gesprek met P.v.d.A.
van de hand
Communistenlejders
gepakt
Marlon Brand uit
vliegtuig gezet
Seinwachter was
oorzaak
treinramp
Prof. Gerhrandy:
Bankinstellingen
mogelijk strafbaar
voor bezit van
sluip
camera s
CONCLUSIE IN PROEFSCHRIFT
Meer dan de helft
REUZENTANKER
MELANIA WORDT
ZONDAG NAAR
ZEE GELOODST
Langzaam
Mini
Gesnapt
ZATERDAG 7 DECEMBER 1968
TWEE DODEN EN ACHT
GEWONDEN
KEIZERS VEER Op de rijksweg
Breda - Utrecht heeft zich gisteren na
bij de brug van Keizersveer een ge
compliceerd ongeluk voorgedaan, waar
bij twee doden, drie zwaar- en 5 licht
gewonden waren te betreuren. De
slachtoffers zijn overgebracht naar zie
kenhuizen in Raamsdonkveer en Gor-
kum.
Ongeveer kwart over zeven kwam op
de Rijksweg een vrachtwagencombina
tie op de linkerhelft in botsing met een
tegemoetkomende vrachtwagen. Hierbij
werd de chauffeur van deze wagen, de
22-jarige C. zwaar gewond. De beide
vrachtwagens werden totaal vernield.
Op de linker weghelft ontstond 'n lan
ge file. Even later reed een vrachtwa
gencombinatie die niet op tijd kon stop
pen, praktisch geheel over de laatste
personenauto van deze file heen. Twee
inzittenden van deze personenauto, de
bestuurder J. van der Heuvel (52, va
der van drie kinderen) uit Meerkerk en
de 20-jarige C. de Hartog uit Leerdam,
waren op slag dood. De twee andere
inzittenden van deze wagen, de 23-jari-
ge O. uit Leerdam en de 20-jarige N. W.
uit Leerdam werden zwaar gewond.
De slachtoffers moesten door de
brandweer van Oosterhout uit de auto
worden bevrijd.
De personenauto die hiervóór in de
file stond, werd op de linker weghelft
geworpen en totaal vernield. De inzit
tende hiervan, de 22-jarige A. K. uit
Gorkum werd licht gewond.
In een personenbusje dat weer vóór
deze auto stond werden de 23-jarige
Van A. en de 25-jarige Van A., alsme
de de ,22-jarige L. allen uit Rijswijk,
gewond. Het busje kwam eveneens op
de linker weghelft terecht en werd to
taal vernield. Een vrachtwagen vóór
dit busje, die de klap enigszins opving,
werd toch aan de voor- en achterkant
zwaar beschadigd. De bestuurder van
de personenauto voor deze vrachtwa
gen werd licht gewond. Ook dit voer
tuig werd vrijwel totaal vernield.
BERN De Zwitserse regering overweegt een verbod op de gehele uitvoer
van Zwitserse wapens, zo heeft de minister van Justitie, Ludwig von Moos
meegedeeld. Op een persconferentie zei hij echter, dat het kabinet tot nu toe
alleen een algemeen embargo in principe had bestudeerd en pas een beslissing
zal nemen na de leidende deskundigen van andere ministeries, speciaal die van
de departementen van Defensie, Justitie en Buitenlandse Zaken te hebben ge
raadpleegd.
Een algeheel verbod leeft sterk bij de openbare mening en zal waarschijnlijk
geëist worden door het parlement als gevolg van het jongste schandaal waarbij
op zijn minst een van de belangrijkste wapenfabrikanten Bührle en Co. van
Örlikon bij Zurich is betrokken. Tegen deze maatschappij is een onderzoek
aan de gang naar onwettige wapenleveringen aan zes Afrikaanse landen en
landen van het Midden-Oosten.
DEN HAAG Bankinstellingen kun
nen een vordering uit onrechtmatige
daad vrezen van de inbreker, die op
heterdaad werd gefotografeerd met een
zgn. sluipcamera. als het in juni inge
diende ontwerp van wet van kracht
wordt, dat ter bescherming van de per
soonlijke levenssfeer enkele strafbepa
lingen bevat betreffende afbeeldingen
van personen. Dit stelt prof. mr. S. Ger-
brandy, voorzitter van de faculteit der
rechtsgeleerdheid aan de Vrije Univer
siteit te Amsterdam in het jongste num
mer „Nederlands Juristenblad".
Bij bankinstellingen bestaan soms ap
paraten waardoor een filmcamera in
werking treedt b.v. als iemand illegaal
aan de kluis prutst. De filmstrook, door
een particuliere instelling voor haar
particuliere doeleinden gemaakt, zal
wel aan de politie ter hand worden ge-
iteld, die de foto's of zal publiceren of
voor bewijs zal gebruiken. Het wets
ontwerp echter stelt reeds het beschik
ken over die film strafbaar en a fortio
ri het publiceren van één of meer fo
to's daar uit, zo schrijft prof. Gerbran-
dy. „De ontwerper zégt nu wel dat dat
mag, maar de rechtspraak is in ande
re zin en beschermt misdadigers tegen
publikatie van foto's", stelt de hoogle
raar, verwijzend naar jurisprudentie.
Hij concludeert dat de wet zonder vrij
stellingsbepaling niet voldoende arm
slag geeft aan de justitie.
Vervolgens vraagt prof. Gerbrandy
zich af hoe het staat met de bankinstel
ling zelf: moet zij een vordering uit on
rechtmatige daad vrezen van de man
die bij haar inbrak. „Een blik op de
Franse jurisprudentie is voldoende om
ons te doen bedenken dat dit. in genen
dele absurd is".
Het artikel besluit met een aantal
conclusies. Allereerst heeft de justitie,
aldus de schrijver, behoefte aan een
uitzonderingsbepaling, die het gebruik
van sluipcamera's en de daarmee ver
vaardigde opnamen mogelijk maakt.
Ook zou de justitie de bevoegdheid moe
ten hebben foto's te publiceren als dit
noodzakelijk is voor de opsporing van
de plegers van een strafbaar feit. Ook
voor particulieren moet een mogelijk
heid worden geschapen om list of kunst
greep toe te passen, b.v. na toestem
ming van de procureur-generaal of van
de officier van justitie. In dat geval
zal het fotomateriaal onmiddellijk aan
de politie ter hand moeten worden-ge
steld en zal publikatie van deze afbeel
dingen aan particulieren niet vrij moe
ten staan. Prof. Gerbrandy vindt ver
der dat de foto's, indien ze niet in het
politie-archief moeten worden opgebor
gen. na de voltooiing van de opsporing
moeten worden vernietigd.
Nederlandse vissers in
Denemarken beboel
ESBJERG Twee Nederlandse
schippers zijn vrijdag elk met duizend
Deense kronen beboet voor het vissen
binnen de Deense territoriale wateren
bij het eiland Roemoe, zo heeft het
Deense persbureau Ritzau gemeld. Bei
den moeten nog eens 2500 Deense kro
nen betalen om hun netten en vangst
terug te krijgen. Hun twee garnalen-
treilers, de Willem en de Pescado uit
Goedereede, werden onlangs aangehou
den.
De minister van Justitie zei, dat de
regering thans alle exporten door alle
Zwitserse wapenfabrikanten tijdens de
laatste jaren nagaat. Verwacht wordt
dat het onderzoek in de zaak van Bühr
le en Co. binnen twee weken zal wor
den beëindigd.
„Dit is beestachtig", riep een parle
mentslid uit voor de televisie, toen hij
het schandaal van de wapenleveranties
behandelde. En een krant in Zürich
schreef op de voorpagina „het stinkt".
Het waren typische uitdrukkingen om
het algemene gevoelen onder de bevol
king weer te geven.
Israël, Zuid-Afrika en drie Arabische
staten werden genoemd onder de lan
den die de laatste tjvee jaar verboden
wapenleveranties hebben ontvangen,
maar niets schokte de Zwitsers meer
dan de bekendmaking, dat ook wapens,
tezamen met instructeurs naar Nigeria
waren verscheept. Er wordt op gewe
zen, dat door het in Zwitserland geves
tigde internationale Rode Kruis ge
charterde vliegtuigen om hulp te bren
gen aan Biafra beschadigd werden door
luchtafweergeschut, en scherp vroeg
de Neue Zürcher Zeitung: „met wat
voor soort kanonnen beschoten de Ndge-
riaanse troepen de Rode Kruis-toestel-
len?"
De onthullingen kwamen tegelijk met
een dringend verzoek van het interna
tionale Rode Kruis, om tien miljoen
francs bijeen te brengen om Biafra te
'helpen en een grote winkelmaatschap
pij heeft, een kerstcampagne gelan
ceerd om gelden in te zamelen.
Op een aanplakbiljet stond: „Helpt
de kinderen in Biafra" en iemand heeft
er bij geschreven „en Bührle levert de
wapens, zodat de oorlog nog lange tijd
kan duren". Een krant heeft opgeroe
pen tot een stille tocht naar de fabriek
bij Zürich.
Een pikante noot in de zaak was de
onthulling, dat een aantal van de 20
mm kanonnen, die naar Nigeria wer
den geleverd uit een voorraad kwamen,
aan het eind van de tweede wereldoor
log gevormd voor Duitsland, welke we
gens de snelle geallieerde opmars nooit
afgeleverd werd. De Biafraanse solda
ten die het eerste van dit soort kanon
nen in juni bij Port Harcourt op de
federale troepen hadden veroverd, kon
den het niet gebruiken omdat ze er
geen munitie voor hadden. Het duurde
enige tijd voor ze de waarde van hun
buit begrepen en toen hebben ze de
Zwitserse regering ingelicht.
Geleidelijk begon de regering de slui
er van geheimzinnigheid waarmee l?et
onderzoek was afgedekt op te lichten.
Het nieuws van de arrestatie van twee
directeuren van Oerikon-Bührle en Co.
had een sneeuwbaleffect, dat culmi
neerde in een tijdelijk uitvoerverbod op
alle door Bührle vervaardigde wapens
en in een motie in het parlement, om
alle verkoop van Zwitserse wapens aan
buitenlandse klanten te verbieden.
De levering aan leden van de NAVO
werd niet onmiddellijk getroffen door
het verbod dat Bührle is opgelegd. In
een speciale clausule van het uitvoer
verbod wordt voorzien in uitvoering
van contracten waarvoor leveranties
reeds zijn begonnen en Iaat ook de mo
gelijkheid van verlening van de con
tractvergunningen open.
De schok van het schandaal werd ook
gevoeld in Zweden, waar zich ook par
ticuliere wapenleveranties bevinden.
Het Zweedse Rode kruis heeft beslo
ten om voor 275.000 kronen (55.000 dol
lar) aandelen in de maatschappij Bo-
fors te verkopen, die het 10 jaar geleden
als donatie had ontvangen. De Zweedse
regering liet weten, dat zij de controle
zal verscherpen op ongeveer 20 Zweed
se firma's die wapens aan het buiten
land verkopen.
Oerlikon-Bührle heeft bekendgemaakt,
dat een paar van haar employés ver
antwoordelijk waren voor de onwettige
wapenleveranties. Een zegsman zei:
„Wij zijn er zeker van dat het laatste
woord nog niet is gesproken".
In sommige kringen wordt er voor
gewaarschuwd dat een verbod op alle
Zwitserse uitvoer, de binnenlandse in
dustrie zou kunnen noodzaken om de
dure technologische research te be
snoeien, waardoor de bevoorrading met
modern materiaal van het eigen Zwit
serse leger in gevaar kan komen. Maar
de openbare mening is ongevoelig voor
dergelijke argumenten en de pers heeft
er ook op aangedrongen dat het onder
zoek wordt behandeld.
De Bazelse National Zeitung schreef:
„Wij kunnen niet gedogen dat de goe
de naam van Zwitserland als neutraal
land als gevolg van twijfelachtige wa
penleveranties door het slijk wordt ge
sleurd. Wij kunnen niet gedogen dat
het beeld van Zwitserland wegens een
paar miljoen wordt besmeurd."
De Neue Presse beziét het anders en
schrijft: „Waarom kunnen wij nu niet
eens toegeven, dat we graag geld ver
dienen, zelfs aan wapens die naar lan
den gaan die oorlog voeren?"
BERLIJN. Een rechtbank in West-
Berlijn heeft vrijdag een rechter van
een „volksrechtbank" uit de nazi-tyd,
Rehse, vrijgesproken. Hem was mede
werking aan het vellen van doodvon
nissen, waarvan verscheidene zyn vol
trokken, ten laste gelegd. Toen de uit
spraak viel. brak in de zaal een storm
van protesten los. By het verlaten van
de beklaagdenbank werd Rehse door
iemand van het publiek in het gezicht
geslagen.
Het openbaar ministerie zal tegen de
uitspraak in beroep gaan.
Tijdens het proces, dat in hoger be
roep werd behandeld, eiste de openbare
aanklager levenslange gevangenisstraf.
Bij de behandeling in eerste instantie,
in 1967, was Rehse veroordeeld tot vijf
jaar gevangenisstraf. Rehse heeft als lid
van een „volksrechtbank" bij politieke
processen aan meer dan 230 doodvón-
nissen meegewerkt.
NIJMEGEN Het is duidelyk, dat op het gebied van arbeidsverzuim door ziekte,
in ons land op zo grote schaal komedie wordt gespeeld, dat de gewone arts er geen
oog meer op kan houden.
Aldus de conclusie van het proefschrift waarop drs. A. M. F. B. Crousen uit
Venlo gistermiddag aan de katholieke universiteit in Nymegen promoveerde tot
doctor in de geneeskunde. Als promotor trad op prof. dr. A. Th. L. M. Mertens,
hoogleraar in de sociale geneeskunde te Nymegen.
Dr. Crouwen grondde zijn dissertatie
op een uitvoerige enquête, waarin te
vens voor het eerst een analyse van 't
werk van de controlerend geneeskundi
ge werd gegeven.
In zijn proefschrift constateert dr.
Crouwen dat ziekten met betrekking tot
de ademhalingswegen, de spijsverte
ringsorganen, de huid en de bewegings
organen het meest voorkomen. Of er
inderdaad sprake is van arbeidsonge
schiktheid, is het moeilijkst vast te stel
len in gevallen van geestesstoomsisen
en ziekten van ademhalingswegen, spijs-
verterings- en bewegingsorganen.
In drie kwart van de gevallen was
bij de enquête arbeidsongeschiktheid
duidelijk vast te stellen. Voor het ove
rige kwart was die ongeschiktheid tot
werken tenminste dubieus te achten.
Slechts in minder dan de helft van
het aantal ziektegevallen (47 procent)
kon de arbeidsongeschiktheid worden
vastgesteld voor de volle periode, waar
in het werk werd verzuimd.
Bij veertig procent van de ziektege
vallen waren de betrokkenen, althans
gedurende een gedeelte van hun ver-
zuimperiode stellig wel degelijk ar
beidsgeschikt, of bestond er minstens
ernstige'twijfel aan hun ongeschiktheid
om weer aan de slag te gaan.
Acht procent van hen die zich ziek
meldden was van het begin af aan dui
delijk wél arbeidsgeschikt. Aan bijna
vijf procent van hen die zich ziek meld
den, kon een ziekenkaart worden ge
weigerd, omdat het staken van het werk
in geen enkel opzicht aanvaardbaar kon
worden gemaakt.
In zijn algemene conclusie stelt dr.
Crousen vast, dat in meer dan de helft
van het aantal ziektegevallen er moei
lijkheden zijn bij het bepalen van de
arbeidsongeschiktheid gedurende de
verzuimperiode.
Het stellen van een diagnose is
slechts bij ruim de helft van de ziekte
gevallen mogelijk. In zeker twintig
gevallen van arbeidsverzuim zijn er
moeilijkheden in verband met de werk
hervatting.
Dr. Crousen meent op grond hiervan,
dat dc controle op het arbeidsverzuim
teamwork vereist van controlerende ge
neeskundigen, behandelende artsen, so
ciologen, psychologen en personeels
diensten.
Dr. Crouwen (44) is geneesheer-direc
teur van het „St. Joseph Ziekenhuis"
in Venlo. Eerder is hij werkzaam ge
weest als bedrijfsarts; hij is verbonden
geweest aan het „Instituut voor sociale
geneeskunde" van de Nijmeegse univer
siteit.
DEN HAAG Mr. B. W. Biesheuvel,
voorzitter van de AR-fractie in de Twee
de Kamer, heeft het aanbod van drs.
J. M. den Uyl tot een gesprek over sa
menwerking met de PvdA van de hand
gewezen.
In het AR-weekblad „Nederlandse
gedachten" herinnert mr. Biesheuvel
er aan, dat drs. Den Uyl nog zeer re
cent opmerkte: „Wij zien niets in een
gesprek met de KVP. Als de ARP ech
ter bereid is tot een gesprek over sa
menwerking met de PvdA, zouden wij
dit zeker niet weigeren".
De AR-fractievoorzitter zegt dat de
politieke betekenis van deze verklaring
hem ontgaat. „Wij willen van onze kant
wel zeggen, dat het te naïef zou zijn te
veronderstellen dat de AR, die het ge
sprek met CHU en KVP loyaal en se
rieus voert, er zich toe zou lenen op
een suggestie van de PvdA tot een ge
sprek in te gaan, als die partij in één
adem verklaart in een gesprek met
een dér andere partners .uit de „acht
tien" niets te zien", aldus mr. Biesheu
vel.
DJAKARTA Militairen hebben
een vooraanstaande communistische
leider gearresteerd, die volgens het
leger een belangryke rol heeft gespeeld
by de mislukte staatsgreep van 1965 en
die zich daarna heeft weten schuil te
houden. Het is Sutikno, die vroeger lid
was van het inlichtingenbureau van de
verboden party. Als dubbelagent was
hy in het leger geïnfiltreerd en had hy
de leiding van de pro-communistische
elementen van de Diponegoro Divisie
op Midden-Java tegen de regerings-
strydkrachten, na de mislukte staats
greep.
Hij werd gearresteerd in Semarang,
waar hij probeerde de communistische
ondergrondse te reorganiseren, waarvan
een kern van 300 man bij grote mili
taire operaties eerder dit jaar is ge
arresteerd.
De militairen verwachten dat door
de arrestatie van Sutikno het mogelijk
zal zijn, de gehele ondergrondse in het
gebied op te rollen.
AMSTERDAiM Zondagmorgen be
gint het grote experiment, het turbine -
tankschip „Melania" 210.000 ton zal
dan zyn een week durende techni
sche proefvaart beginnen en daartoe
van de werf van de NDSM in Amster
dam-Noord naar zee worden gesleept.
De rederij Goedkoop heeft daartoe
zes sleepboten beschikbaar gesteld,
waarbij de twee grootste van de vloot
van slepers.
Deze zes sleepboten, die de 210.000
ton metende zeereus zullen slepen en
bovenal sturen, staan onder comman
do van kapitein De Vries, gezagvoerder
aan boord' van de „Melania". Via de
radio staat kapitein De Vries voortdu
rend in contact met de zes slepers zo
dat tot op de centimeter nauwkeurig
kan worden gemanoeuvreerd. Dat is
ook wel dringend nodig. De „Melania"
is namelijk 325 meter lang en 47.17 m
breed. Dat wil zeggen dat bij het pas
seren van de Hem brug aan beide zij
den precies 3 meter ruimte is en bij
de grote Noordersluis wederzijds iets
meer dan een meter. De sluis is name
lijk 49.20 meter breed.
Kapitein De Vries wordt op de 40 me
ter boven het water uitstekende brug
van zijn schip in dit karwei bijgestaan
door twee loodsen. Bovendien is de
commodore van de slepervloot van
Goedkoop, kapitein Van der Zwaag
aanwezig om zonodig zijn ervaring ter
beschikking te stellen. Deze ervaring
is opgedaan bij het manoeuvreren van
tankers in de dokken waarbij soms
niet meer dan een voet (30 cm) spe
ling is.
Maar het blijft een experiment want
nimmer tevoren is zulk een kolossaal
schip in Nederland gebouwd of op het
Noordzeekanaal te zien geweest.
Vooral het passeren van de Hem-
brug is een gevaarlijke zaak. Hoewel
de „Melania" leeg is anders zou de
diepgang te groot zijn is het zulk
een massa staal dat een aanvaring
met een van de pijlers van de brug
weieens fataal zou kunnen zijn, niet
voor het schip, wel voor de pijler.
LOS ANGELES De acteur Marlon
Brando, versierd met een volle baard
en een vlechtje, vroeg de stewardess
voor hy in het vliegtuig van National
Airlines stapte, dat vlucht no. 64 naar
Miami (Florida) zou maken: „Is dit de
vlucht naar Cuba?"
Het lieve kind, dat Brando niet her
kende en zich de vele gevallen van
vliegtuigroof uit de laatste tijd herin
nerde, waarschuwde een stationsagent,
die op zijn beurt de directeur van het
vliegveld, Gerald White, waarschuwde
en Brando werd prompt uit het vlieg
tuig geplukt.
Bij de ingang van het vliegveld her
kende een andere agent de acteur en
hij riep: „Dat is zowaar Marlon Bran
do". De 44-jarige acteur werd Onmid
dellijk uitgenodigd, weer aan boord te
gaan, aangezien hij een vliegbiljet naar
Miami had, maar daar kwam hij niet
meer in.
„Onnodig te zeggen dat hij woest
was", zei zijn advocaat, Mormal Ga-
rey, „het was de enige vlucht met aan
sluiting naar Columbia, waar Brando
de film „Quemada" van United Artists
maakt", vertelde Garey.
DEN HAAG Het hoofdbestuur van
de Koninklijke Nederlandse Vereniging
voor Luchtvaart heeft de heer W.
Kroes met ingang van 1 jan. benoemd
tot algemeen secretaris der vereniging.
De heer Kroes volgt dan de heer P.
J. Yperlaan op, die hoofd wordt van de
afdeling oudheidkunde, tevens plaats
vervangend directeur van het directo
raat oudheidkunde en natuurbescher
ming, van het ministerie van cultuur,
recreatie en maatschappelijk werk.
PORT AU PRINCE In verband met de eerste ballonvlucht van het echt
paar Boesman 'in Centraal-Amerika vanuit de hoofdstad van Haïti, Port au
Prince, hebben de Haïtiaanse posterijen een speciale zegel uitgegeven,
waarop afgebeeld staan de Nederlandse ballon en een foto van ballonvaaxder
Jan Boesman.
BERLIJN" Een Oostduitser heeft
verteld hoe hy als „zelfdoener" een
mini-duikboot heeft vervaardigd
voor een koude, gedurfde en span
nende zwemtocht naar de vryheid
een Deens lichtschip op 25 km uit de
kust in de Oostzee.
Bernd Böttger (25) die van een plaats
je bij Dresden in Oost-Duitsland komt
is 1 meter 80 lang en weegt 80 kilo.
Hij zei dat zijn verlangen naar vrij
heid en om zichzelf te zijn, de reden
was geweest voor zijn dramatische
nachtelijke vlucht, waarbij hij eerst
koers zette op de sterren en daarna
op de lichtseinen van het Deense
lichtschip „Gedser Rev".
Böttger gaf dit verslag: 8 september
des avonds om half 11 ging hij op een
strand ten oosten van Warnémünde
te water. Ongeveer vijf en een half
uur later had hij het lichtschip be
reikt. Toen hij het water ingleed,
droeg hij zijn 10 kiLo wegens mini-
duikboot onder de arm. Er waren te
gen zijn verwachting in mensen op
het strand en een hunner riep: „Kijk
die gek eens, die gaat het koude wa
ter in".
Oostduitse schildwachten in een nabije
wachttoren zagen hem niet en toen hij
eenmaal in het water was. bestond er
geen gevaar meer dat hij gesnapt
zou worden in het sterke zoeklicht.
Als een geoefend zwemmer, had Bött
ger chocola, suiker en water bij zich,
maar daar heeft hij niets van ge
bruikt. Onderweg schrok hij van een
1 meter lange vis die voor hem op
sprong, waardoor hij half uit het
water kwam.
Toen hij de seinen van het schip had
gezien, leek het lange tijd of hij niet
opschoot. Maar vervolgens begon hij
te naderen en toen hij op 30 meter
afstand was kon hij de letters van 't
schip zien, en toen wist hij „dat zijn
nauwgezette voorbereiding van twee
jaar en twee weken vérkennen aan
het strand beloond waren.
Een matroos op het schip zag hem en
hij werd met een touwladder aan
boord gehaald. Zijn eerste reactie
was dat hij begon te schreeuwen
„vrijheid, vrijheid, vrijheid".
Pas toen hij aan boord was ontdekte
hij dat hij in beide handen zijn
bloedsomloop kwijt was. Hij kreeg
een kop sterke koffie, zijn hart be
gon te kloppen en hij raakte bene
veld toen hij zich probeerde te her
stellen van de uren dat de golven op
hem hadden gebeukt. Maar hij her
stelde en leefde. Eerst werd hij in
Denemarken aan wal gezet en van
daar ging hij naar de Westduitse
kuststad Lübeck.
Hij vertelde hoe zijn mini-duikboot
werkte. Zij had een tank die vijf ki
lo brandstof kan bevatten. Onderaan
was een motor gemonteerd. Een snor
kel stak een meter boven de duik
boot uit. De motor was beschermd
tegen vollopen met water. Aan een
metalen handvat was een soort
draagband bevestigd waarin hij zich
zelf vastmaakte. Het appart. voort
gedreven door een propeller, had een
snelheid van ongeveer 5 km per uur.
Hij kreeg lucht door de snorkel en
droeg een masker, zwemvliezen en
een kikvorsmannepak, dat hij van
Westduitse familieleden had ont
vangen. Ook had hij een luchtmatras
bij zich en gereedschappen voor
eventuele reparaties, maar die kon
hij ongebruikt laten. Mijn duikboot
deed het perfect, zei Böttger. Hij had
genoeg brandstof voor tien uur in 't
water.
Böttger had al eens eerder de stranden
verkend om zijn vlucht voor te berei
den. maar hij werd toen gezien door
Oostduitse grenswachten. Het gevolg
was een voorwaardelijke gevangenis
straf van acht maanden.
Böttger heeft voor ingenieur gestu
deerd en woont en werkt nu in Ham
burg. Thuis in Oost-Duitsland had hij
al enige tijd proeven genomen met
voertuigen met propeller èn hij hoopt
de mini-duikboot te ontwikkelen voor
de handel.
Om de boot voor zijn vlucht te probe
ren, had hij haar onder zijn lucht
matras vastgemaakt en er op meren
mee gevaren. Iedereen was nieuws
gierig hoe ik me voortbewoog, maar
gelukkig kreeg niemand officieel ver
denking, zei hij.
UTRECHT De officier van justi
tie bij de rechtbank in Utrecht, mr. A.
A. Somerwil, heeft gisteren tegen de
49-jarige fabrieksarbeider Willem B.
uit Amersfoort een gevangenisstraf van
drie maanden geëist. De man stond te
recht omdat hij zijn vrouw, die hij op
maandagochtend 5 juni 1967 bewuste
loos in bed vond, tot dinsdagmiddag 6
juni in die hulpeloze toestand liet,
waarna zij overleed als gevolg van het
innemen van een overdosering aan
slaapmiddelen.
De behoorlijk ontwikkelde en bele
zen verdachte, gedesillusioneerd na de
mislukte poging om een zaak op te
bouwen, vertelde de rechtbank dat hij
op 5 juni door zijn dochtertje was ge
waarschuwd dat moeder niet wakker
was te krijgen. B. stelde daarop even
eens pogingen in het werk die echter
op niets uitliepen. De vrouw lag bewus
teloos en gaf nauwelijks een levenste
ken. B. belde de fabriek om te zeggen
dat hij niet kon komen, hielp de kinde
ren naar school en beredderde het
huishouden die dag.
De volgende dag kwamen een paar
buurvrouwen naar B. toe en adviseer
den hem tcfch de dokter te roepen.
Willem B. geloofde echter nog
steeds dat alles in orde zou komen,
temeer omdat hij hoe dan ook wilde
voorkomen, dat bekend werd dat zijn
echtgenote, van wie hij ondanks veel
gebrek aan innerlijk contact heel veel
hield, voor de tweede maal (het was
7 jaar eerder ook al eens gebeurd) te
veel slaapmiddeléh had ingenomen.
Twee maal mat hij haar lichaamstem
peratuur op. De tweede keer was die
39,6. B. meende dat 40 graden echt ge
vaarlijk was en achtte de tijd nog niet
gekomen om de ernst van de situatie
naar buiten bekend te maken. Maar
toen op de huid van de vrouw blauwe
plekken zichtbaar werden, kwam B. tot
de overtuiging dat er nu iets gedaan
moest worden. Hij greep zijn fiets en
poogde in allerijl de huisdokter te
waarschuwen. Toen deze niet thuis
bleek, waarschuwde B. de GGD. Kort
na de aankomst in het ziekenhuis „De
Lichtenberg" overleed de vrouw door
vergiftiging als gevolg van teveel
slaappillen. Bij de sectie bleek dat on
der invloed van de werking van de
middelen ook een longontsteking was
ontstaan.
Uit de rapporten trad B naar voren
als een uiterst gevoelige, kwetsbare
man. die zich nog weieens ergerde aan
het gebrek aan mensenkennis bij zijn
ITe dure winkels aan de Rue Didou-
che in Algiers hebben een nieuw
soort klanten: graag kopende Rus
sen uit de snel groeiende Sovjet-kolo
nie.
Naar schatting van bevoegde zijde zijn
de laatste anderhalf jaar ongeveer
3000 Russische technici, deskundigen
en adviseurs in Algiers gearriveerd.
De toestroming begon onmiddellijk
na de oorlog van het Midden-Oosten,
van verleden jaar.
De Russen bevinden zich in alle delen
van het land en in vrijwel elke indus
trie. Toch blijft de regering van pre
sident Hoeari Boumedienne, ondanks
haar politiek van „revolutionair so
cialisme" anti-communistisch. De Al
gerijnse communistische partij is ver
boden en de Algerijnse leiders onder
strepen, dat hun vriendschap met de
Sovjet-Unie niet aan voorwaarden is
gebonden.
Om deze onafhankelijke politiek te il
lustreren laten zy de Hongaarse am
bassadeur Elek tot nu ai sinds- sep
tember wachten om zyn geloofsbrie
ven aan president Boumedienne te
overhandigen. Er wordt geen ge
heim van gemaakt, dat deze ver
nedering bedoeld is als represail
le voor de toelating van de verban
nen Algerijnse communistische leider
Bou Ali tot de drie internationale
communistische bijeenkomsten welke
dit jaar in Boedapest zijn gehouden.
l"ke Algerynse leiders zyn ongeloofiyk
trots op hun achtjarige onafhanke
lijkheidsoorlog tegen het Franse be
wind. Nooit zal het een buitenlandse
mogendheid meer worden toegestaan
om militaire bases op Algerijnse bo
dem in te richten, zo zeggen ze. Zelfs
vrouw en haar geringe financiële in
zicht belangrijke factoren in het
echec van de opbouw van zijn onderne
ming, die B. noopten tot het aangaan
van een betrekking in een fabriek.
„Het was me wel opgevallen dat mijn
vrouw de laatste jaren geestelijk on
evenwichtig was en dat zij dikwijls
klaagde over- rugpijn", aldus B. die
daaraan toevoegde: „Ons huwelijk was
gelukkiger dan de buitenwacht wel
veronderstelde. Ik hield van haar en
was om haar vaak verdrietig".
De president, die de verdachte zeer
veel aan het woord liet de man had
geen verdediger liet af en toe door
schemeren dat „de buurt" het gezin
B. ook niet altijd plezierig tegemoet ge
treden was.
Op de vraag van de president of B.
zich onder behandeling van een so
ciaal-psychiater zou willen stellen, ant
woordde de verdachte: „Ik heb geen
behoefte aan vervelende gesprekken
ik heb gepoogd te vergeten en dat doe
ik nog. Het enige dat ik nodig heb is
rust, gewoon veel rust".
Volgens de officier van justitie had
B. eerder moeten begrijpen dat hij hulp
had moeten halen. „B. had móeten in
grijpen, er kwamen zelfs mensen aan
de deur om hem te waarschuwen".
Uitspraak volgt op 20 december.
BRUSSEL. De seinwachter van een
station by Luik, waar vorig jaar okto
ber 13 mensen werden gedood en 97 ge
wond by een treinbotsing, is vrydag
veroordeeld tot een voorwaardelyke ge
vangenisstraf van tien maanden. De
Belgische Spoorwegen werden veroor
deeld tot een voorlopige schadevergoe
ding van een frank aan elf mensen die
zich party hadden gesteld In het proces
Het ongeluk deed zich op 4 oktober
'67 voor te Fexhe-Le-Haut-Clocher.
Door een botsing van een auto met een
overweginstallatie, was kort tevoren de
automatische signalering uitgevallen en
moesten seinen en wissels met de hand
worden bediend.
De 47-jarige seinwachter die dienst
had, heeft toen het sein voor twee trei
nen tegelijk op veilig gezet, waarna een
botsing ontstond.
niet de „broederlijke socialistische
vriend" de Sovjet-Unie..
Maar westelijke diplomaten zijn hier
niet zo zeker van. Zij menen dat Bou
medienne ongetwijfeld oprecht is in
zijn wens op zijn nog jonge natie
stipt afzijdig te houden, maar ze vre
zen dat de groeiende Sovjet-invloed
deze vrijheid van keuze geleidelijk
zal ondermijnen.
Hun vrees berust op de grote militaire
hulp. welke de Algerijnse strijdkrach
ten bijna geheel afhankelijk heeft ge
maakt van Russische instructeurs,
uitrusting en bevoorrading. Onder de
uitzonderingen bevinden zich de me
dische militaire dienst, genie en de
gendarmerie, welke moet optreden
bij wanordelijkheden. Zij worden nog
steeds opgeleid en uitgerust door de
Fransen. De Franse invloed blijft ook
een onzichtbare, morele factor onder
de hoge officieren, van wie er velen
in de Franse strijdkrachten hebben
gediend.
Maar de Russen leveren de artillerie,
tanks, voertuigen en munitie voor het
Algerynse leger, de Mig-21 voor de
luchtmacht en schepen van het Ko-
mar- en Osa-type, uitgerust met ra
ketten, voor de kleine maar groeien
de marine.
Ongeveer 600 Algerijnse piloten worden
opgeleid in Rusland, terwijl Russi
sche instructeurs de leiding hebben
van vlieg- en onderhoudsscholen in
Algiers. Sovjet-instructeurs, verbon
den aan legeronderdelen en marine
schepen, houden zich bescheiden op
de achtergrond, en hebben nergens
bevelvoerende functies.
Een half dozijn Russische civiele tech
nici helpen bij het onderhoud van de
vroegere Franse marinebasis van
Mers-el-Kebir, by Oran.
Deze grote basis, heeft een ondergrond
se commandopost van 300 meter diep
en diep ingegraven voorraaddepots
en brandstoftanks, die eens voldoen
de waren om de gehele Franse Mid
dellandse Zee-vloot te bevoorraden.
De Fransen droegen de basis 31 ja
nuari 1968 over aan de Algerijnen,
negen jaar voordat de pachtovereen
komst zou vervallen. In ruil hebben
de Algerijnen beloofd, dat zij geen
enkele buitenlandse mogendheid zul
len toestaan de basis te gebruiken,
althans niet voor 1977, in welk jaar
de pacht zou eindigen. De Franse re
gering en vele Westelijke militai
re deskundigen in Algiers zyn er
van overtuigd, dat de Algerijnen hun
woord hebben gehouden.
Voorzover bekend is aan geen enkel
Sovjet-schip, sinds de Fransen de ba
sis hebben verlaten, toegestaan Mers-
el-Kebir binnen te varen. Ondanks
wyd verspreide geruchten van 't te
gendeel, zijn er geen tekenen dat Al
giers van plan is om de Russische
Middellandse Zee-vloot Mers-el-Kebir
te laten gebruiken, zelfs niet na 1977.
Een westelijke diplomaat merkte op:
„Er is geen noodzaak voor de Rus
sen om Mers-el-Kebir te gebruiken,
aangezien zy vry gebruik kunnen
maken, en dat ook doen, van de ha
veninrichting van Algiers.
Deze praktijk heeft van Algiers het
meest westelijke steunpunt in de Mid
dellandse Zee gemaakt voor de Sov
jet-vloot. Maar in een erisistoestand
zal de militaire betekenis waarschijn
lijk niet groot zijn, omdat de haven
van Algiers zo open ligt.
W'estelyke strategen maken zich meer
zorgen over de mogelijkheid dat
Rusland in zulk 'n crisis de Algerynse
bezwaren zal weten te overwinnen en
trachten de luchtbases over te nemen
die diep in de Sahara zijn gelegen.
Deze bases, zoals Laghouat, Ouargala
en Amguel werden oorspronkelijk
door de Fransen aangelegd en zijn
daarna met Russische hulp uitge
breid. De Algerijnse eskaders Mig
toestellen gebruiken de bases en Rus
sische transportvliegtuigen die wa
pens naar Nigeria vervoeren nemen
er soms brandstof in.
Toch zou de Sovjet-Unie, die geen vlieg
dekschepen heeft om haar vloot lucht
bescherming te bieden, in een nood
situatie de bases in de Sahara graag
willen gebruiken. In vele Westelijke
gedachten is het de vraag of de af
hankelijkheid van Algiers van Sov
jet-wapens op zekere dag het land te
gen zijn wil zou kunnen dwingen om
zijn deuren voor Sovjet-troepen te
openen.
