Veenendaals
- dagblad
Vakcentrales zeggen bonden
steun toe bij acties
Werkgevers willen deur nog
open houden voor overleg
Buiten
Positie Labour
uiterét wankel
HEKKEN MAKEN
IS HERASWERK
VS-troepen naar
West-Duitsland
Gelders-Utrechtse streekcourant voor Rijn- en Gelderse Vallei
Powell steunt
Ian Smith
SINT EN PIET OFFERDEN HUN BLOED
SPECTACULAIRE VLUCHT j
NAAR HET WESTEN
„Geen proeven
met chemische
wapens
Koud
weekend
OP KADERDAG IN UTRECHT EN ARNHEM BERAAD
OVER EVENTUELE STAKING IN GROOT-METAAL
„Niet hopeloos,
maar wel
moeilijk''
30.000ste schip
in Rotterdam
Van gekeurde
auto's 90%
niet geheel
in orde
Pond sterling weer in het nauw
Onbekend schip
oorzaak van
aanvaring
Overval op bank
V reemde j
levensvormen j
DISCIPLINE
ONREDELIJK
„NIET UIT DE WEG
BEZITSVERDELING
BONN ONTKENT
BESCHULDIGING
Voor oefening bij
Tsjechische grens
Ek»r voor redactie en administratie.
Prins Bernhardlaan 28, Veenendaal,
Telef 08385-10550 (adm.), 10757 en
10055 (red.), Giro 1321600. Rhenen:
Boekhandel C. Waiboer
VALLEI
Voortzetting van het nieuwsblad „De Vallei", opge
richt in 1926. Uitg.: Wegener's Couranten Concern n.v.
Advert, losse mm-prijs 17 cent. Kleine *annonoe«
„Vraag en Aanbod" op dl, do. en za. 1-10 woorden
1,50, ieder woord meer 15 cent.
ZATERDAG 7 DECEMBER I968 - 42e JAARGANG no. 289
UTRECHT/ARNHEM De werknemersorganisaties,
die betrokken zijn bij de onderhandelingen over de collec
tieve arbeidsovereenkomsten in de metaal- en elektrotech
nische industrie (groot-metaal), houden vandaag een de
monstratieve kaderdag. Op de samenkomst, belegd door
de Metaalbedrijfsbond NVV in de Margriethal van de
Utrechtse Jaarbeurs, verschenen vanmorgen naar schatting
vierduizend mensen, op die van de katholieke bond St.-
Eloy in de Merwedehal van de Jaarbeurs verwachtte men
2500 man. terwijl de deuren van Musis Sacrum te Arnhem
zich openden voor een 1700 leden van de Christelijke Be-
drijfsbond voor de Metaalnijverheid en Elektrotechnische
Industrie. Op al deze bijeenkomsten wordt over een even
tuele staking gesproken.
De werkgevers in de metaalindustrie (groot-metaal) willen
de deur openhouden voor het overleg met de vakbonden
over de nieuwe c.a.o. „De onderhandelingssituatie is niet
hopeloos, maar wel moeilijk", zo schetste ir. K. van der
Pols, voorzitter van de werkgeversorganisatie FME. gis
teravond de toestand.
De onderhandelingsdelegaties van werkgevers en werknemers zjjn gistermiddag
drieëneenhalf uur bijeengeweest in Den Haag.
De werknemers willen een c.a.o. met een looptijd van één jaar, nu het loongesprek
is vastgelopen. Maar de werkgevers staan er op, dat een driejarige c.a.o. wordt
afgesloten. Als het overleg vastloopt, willen zij een commissie van „wijze man
nen", die naar een oplossing moet zoeken.
„U verkeert in de eervolle, maar niet
benijdenswaardige omstandigheid, dat u
het spits moet afbijten. Met arendsogen
volgt iedereen het verloop van de be
sprekingen in de bedrijfstakken. Wat er
bjj de metaal uitkomt, is richtinggevend
voor de rest", zei de heer A. H. Kloos,
voorzitter van het NVV, vanmorgen op
de kaderdag van de Metaalbedrijfsbond
NVV in de Margriethal te Utrecht.
..We hebben het gevoel", zo zei de heer
Kloos verder o.m., „dat u zich deze ver
antwoordelijkheid bewust bent naar
twee kanten: in de eerste plaats naar
de kant van de mensen, voor wie u on
derhandelt: de werknemers in de me
taalindustrie. U vecht voor het behoud
van de koopkracht in een periode dat
de prijsontwikkeling gevaarlijke vor
men kan gaan aannemen. Maar u vecht
ook voor een stukje welvaartsverbete
ring waarop de werknemers recht heb
ben in een periode. dat de economie
zich bijzonder gunstig ontwikkelt".
Niemand kan op dit moment voorspel
len of er een botsing met de werkgevers
aanstaande is. Als het kan, zullen we
die moeten vermijden Als het moet.
zullen we de strijd niet schuwen. De
andere bonden in het NW voelen zich
ten nauwste betrokken bij deze onder
handelingen. Verscheidene bestuurders
hebben me in de afgelopen weken aan
gesproken en tot uitdrukking gebracht,
dat op hun solidariteit, wanneer het tot
f ewone mensen zien cactussen
J en vetplanten vaker binnen dan
buiten de muren, maar wie de Z
prairies en half-woestijngebieden l
van Amerika doorkruistzal de
sappige, vlezige figuren, die aan
sommige landschappen een eigen
karakteristiek uitzicht verlenen.
Z ongetwijfeld ontmoeten. Ik putte Z
destijds mijn geringe kennis van l
de wonderlijke cactusfamilie met
haar geheimzinnige afkomst uit 5j
het Verkade's Album ran A. J. van
Larendat is langer dan 35 jaar
geleden, maar ik weet nog, dat ik
getroffen werd door de mystiek, de
j bloei, de schoonheid en de grillige l
levensvormen. Ze vormen een ge-
heel aparte orde in onze planten-
wereld en verwierven door hun j
Z vermeerdering, hun vaak bizarre
voorkomen en prachtige bloemen
onnoemelijk veel vrienden, die in Z
speciale kwekerijen alles van hun
gading vinden. Het leerzame lief-
Z hebbers-kasje, gisteren op deze
1 plaats gememoreerd, bevat reeds
een rijke vormenvërscheidenheid Z
van klein tot groot. De eigenaar Z
Z kan zijn bilibotheek thans aanvul-
len met het uit 't Tsjechisch be-
l werkte boek van Rud. Subik
..Bloeiende Cactussen"
door een landgenote met 'n kleine Z
honderd voortreffelijke kleurenpla- Z
ten geïllustreerd. De succulenten- S
kenner J. C. van Keppel bewerkte
het voor ons taalgebied. In mijn
eenzijdigheid vond ik de historie
der cactussen interessant, alsmede
de biologie, doch de echte kweker
zal aan het hoofdstuk over vegeta- Z
jj tieve vermeerdering, over enten,
ziekten en plagen, bijzondere aan-
dacht schenken. Allebei zullen we
het er evenwel over eens zijn, dat
de prijs van dit fraaie gecarton-
neerde werkje (ruim 250 blz en
J 96 volleblad platen) n.l. slechts Z
S 7,90 heel laag is. Koopt het gauw,
S want in januari komt er 0,60 bij.
j 7 dec. 1968 A. B. WIGMAN
een conflict komt gerekend kan wor
den.
Daarmee is he^ gevecht in de metaal
industrie het gevecht van het NVV ge
worden en ik twijfel er niet aan, dat
het bij de andere vakcentrales, die van
daag zoals wij in eigen kring vergade
ren, niet anders zal liggen".
De heer M. Zondervan, voorzitter van
de Metaalbedrijfsbond NVV en tevens
voorzitter van de werknemersdelegatie,
die betrokken is bjj onderhandelingen
over de c.a.o.-groot-metaal, zei:
„Duidelijk hebben wij tot uitdrukking
gebracht, dat de onderhandelingen 31
december afgerond moeten zijn, waarbij
we hebben aangegeven, dat als wij van
oordeel zijn, dat er in. feite gaen rede
lijke mogelijkheid is om tot overeen
stemming te komen, wij de onderhan
delingen zullen afbreken.
Dit betekent, dat er dan ook niet ge
praat wordt; we zullen dan tot actie
moeten overgaan. Anders gezegd: het
geweer blijft aan de voet, want hoewel
we menen in het belang van een ieder
deze laatste kans niet te moeten laten
liggen, veel hoop heb ik niet. De werk
gevers zeiden gisteravond, dat de toe
stand niet hopeloos was, doch wel deli
caat. Of hij niet hopeloos is, zal binnen
korte tijd blijken".
„Ik wil ook daar geen misverstand
over laten bestaan: onze plannen tot ac
tie waren gereed en we gaan gewoon
verder met de voorbereiding.
Wat die plannen inhouden is moeilijk
met vierduizend man te bespreken",
zo zei de heer Zondervan tot zijn ge
hoor. „doch het betekent staking.
Niet omdat wij het willen, maar om
dat het niet anders kan. Hoe, waar en
door wie, zullen we met de betrokken
leden dan nader bespreken". Wij
vragen nu en in de komende weken,
en ook als het tot actie komt de groot
ste discipline en solidariteit.
De voorzitter van het Nederlands Ka
tholiek Vakverbond, de heer P. J. J.
Mertens. heeft berekend, dat bjj een on-
gewjjzigd beleid van regering en werk
gevers de reële besteedbare lonen van
1968 tot 1971 ruim 11 procent achter zul
len blijven bjj de stijging van de ar-
beidsproduktiviteit. Hjj baseert zich
daarbjj op de ramingen van september
J.L
De heer Mertens noemde dat van
ochtend, op de demonstratieve bijeen
komst van de bij het N.K.V. aangesloten
metaalbond St. Eloy in de Merwedehal
te Utrecht, volkomen dwaas en in strijd
met elk gevoel voor redelijkheid en
rechtvaardigheid.
Wat de gevolgen van het halstarrig
„neen" van de werkgevers zullen zijn,
wenste de heer Mertens niet te voor
spellen. Wel zegde hij St. Eloy toe. dat
de bond kan beschikken over de midde
len van 't N.K.V. om een actie te onder
steunen.
Hij betoogde voorts, dat de meeste
werknemers dit jaar slechts een reële
vooruitgang van 1 procent van hun be
steedbare inkomen boeken. Als de werk
gevers het voor het zeggen hadden, zou
dat in '69 neerkomen op een stijging
van nul procent. De vakbeweging zal er
nooit of te nimmer mee akkoord gaan,
dat de beperkingen eenzijdig ten laste
van de werknemers komen, terwijl het
reële inkomen van zelfstandigen vol
gend jaar met 6 procent zal toenemen.
Er zou de christeljjke vakbeweging
„veel aan gelegen zjjn een conflict tc
vermjjden. Wjj geven van oudsher de
voorkeur aan het overleg. Maar dat niet
ondanks alles en tot elke prjjs. Als het
conflict ons wordt opgedrongen, gaat
ook de christeljjke vakbeweging de
strjjd niet uit de weg.
Dit verklaarde de voorzitter van het
Christelijk Nationaal Vakverbond, de
heer J. van Eibergen, vanmorgen op de
buitengewone vergadering van de
Christelijke Bedrijfsbond voor de me
taalnijverheid en de elektronische in
dustrie in Arnhem.
De heer Van Eibergen constateerde 'n
duidelijke verscherping van de strijd
tussen de organisaties van werkgevers
en werknemers. Daardoor zo zei hij
kan een sfeer ontstaan, die leidt tot
allerlei wilde acties, die zeer schadelijk
kunnen zijn voor iedereen, ook voor de
werknemers.
Het C.N.V. wil dergelijke acties niet,
het is steeds bereid geweest het spel
volgens de regels te spelen. Hij dacht
bij de werkgevers begrip te vinden voer
zijn verlangens maar, aldus de heer Van
Eibergen, tot nu toe is daarvan weinig
gebleken. Nog altijd zien de werkgevers
elke vorm van inspraak voor de werk
nemers in het bedrijfsbeleid als een
aanslag op hun macht.
De heer Van Eibergen ontkende, dat
de vakbeweging een geheel andere eco-
nomische-orde zou willen. Ze eist alleen,
dat binnen de bestaande orde de ver
deling van macht zowel als van in
komen eindeljjk eens rechtvaardig
wordt geregeld.
Het zijn de werkgevers zelf, die er
oorzaak van kunnen zijn, dat de vakbe
weging zich anders gaat opstellen te
genover de huidige economische orde,
aldus de C.N.V.-voorzitter, „namelijk
als zij blijven weigeren gehoor te geven
aan verlangen naar rechtvaardiger ver
houdingen en als ze geen begrip tonen
voor onze motieven."
Van de werknemers wordt nu ge
vraagd de buikriem aan te halen in het
belang van de economische groei en de
werkgelegenheid. Het is inderdaad zo,
dat er. als de werknemers minder
loonsverhoging krijgen, meer geld over
blijft voor de verdere uitbouw en ver
betering van ons bedrijfsleven, maar,
aldus de heer Van Eibergen, de werk
gevers vergeten erbij te zeggen, dat de
enorme bedragen die de werknemers
zich zouden moeten ontzeggen in het
belang van de werkgelegenheid, auto
matisch eigendom worden van de be
zitters der ondernemingen. De bezits
verhoudingen worden daardoor steeds
schever.
ROTTERDAM Om half vier gis
termiddag was het zover: het 30.000e
schip van het jaar voor Rotterdam
stoomde bij Hoek van Holland de Nieu
we Waterweg op.
De Zweedse vrachtvaarder Garm
(1599 brt) ging tenslotte met de eer
strijken. De Britse kustvaarder Clarity
en de Nederlandse kustvaarder Labra
dor. die respectievelijk voor en achter
de Garm voeren, vielen net buiten de
prijzen.
DEN HAAG Van de 38 auto's die
de ANW B gisteren aan een experimen
tele veiligheidskeuring onderwierp wer
den er twee onherroepelijk afgekeurd
en vier goedgekeurd.
Elf moesten na uitvoering van een
lange reparatielijst opnieuw worden ge
keurd en 21 konden rekenen op het
„goedgekeurd-vignet" als eerst een aan
tal kleine reparaties zou zijn uitgevoerd.
(Van onze correspondent)
LONDEN De positie van de socialistische Britse regering en van de so
cialistische partij is op het ogenblik uitermate wankel. Dat bleek gister
avond vooral uit de stroom geruchten
over een spoedig aftreden van pre
mier Wilson, van de minister van
financiën, Jenkins, en zelfs van de
ADVERTENTIE
HOTEL-REST. „DE KLOMP'
le Kerstdag: KAARSLICHTDINER
2e Kerstdag: DINER DANSANT
Toezending menu's op aanvraag
Telefoon (08387) 244
LONDEN De Britse conservatieve
politicus Enoch Powell, die zich uitge
sproken heeft voor stopzetting van niet-
blanke immigratie in Engeland, heeft
gisteren de Britse regering verzocht, de
Rhodesische onafhankelijkheid als een
feit te erkennen. Tegelijkertijd moedig
de Powell de regering-Smith aan, thans
ook de laatste band met de Britse kroon
te verbreken en de republiek uit te roe
pen.
St. Nicolaas en zijn knechten zijn vrijdag vanaf Schip
hol naar Madrid afgereisd. Voor hun vertrek naar de
Spaan: e hoofdstad, stonden de goedheiligman en een van
zijn Pieten nog bloed af voor de bloedtransfusiedienst.
helft van het kabinet. Vele ministers
zouden zich niet langer achter het
beleid van Wilson kunnen scharen;
2. over een op handen zijnde nieuwe
devaluatie van het pond sterling.
Deze geruchten deden niet alleen de
ronde in de Londense City, het finan
ciële centrum van de hoofdstad, maar
ook op het vasteland van West-
Europa.
De nieuwe druk waaraan Hét pond
blootstaat gaf voedsel aan de geruch
ten. De Bank van Engeland moest gis
teren opnieuw de kostbare reserves aan
spreken voor steunaankopen.
Wat de geruchten over Wilsons po
sitie in de hand werkt is vooral de sen
sationele uitslag van het laatste opinie
onderzoek in Engeland. Dit gaf de con
servatieven een voorsprong van 27 pro
cent op de socialisten.
De Britse regering, die zwaar gebukt
gaat onder al dit slechte nieuws en
onder de stroom van geruchten die haar
aanzien ondermijnt, zei er gisteren geen
woord over. Haar woordvoerders gaven
echter te verstaan dat zij volkomen on
gegrond zijn. „Geen enkele minister
treedt af, er komt geen nieuwe deva
luatie en er is dit weekeinde geen spoed
vergadering van het kabinet" zo luidde
gisteravond het parool.
Dat neemt natuurlijk niet weg dat
zowel de positie van de regering als
die van het pond zeer zwak zyn.
Intussen is op een besloten bijeen
komst van de socialistische Lagerhuis
fractie duidelijk gebleken hoe gedesil
lusioneerd velen zich voelen over het re
geringsbeleid. Ook op part(jvergaderin-
gen in het land merken de socialistische
parlementsleden steeds sterker hoe af
kerig zelfs trouwe aanhangers van de
partij zijn van de regeringspolitiek.
Voor premier Wilson bestaat nu het
gevaar dat het gevoel van onbehagen
in de socialistische Lagerhuisfractie zo
groot wordt, dat een deel van zijn vol
gelingen hem in de steek Iaat. Dat zou
hem bij een stemming over een belang
rijke kwestie een nederlaag kunnen be
zorgen die zijn heengaan tot gevolg zou
kunnen hebben.
HANS WEERT Het zoeken naai
de slachtoffers van de aanvaring tussen
het Zweedse vrachtschip „Tasmanic" en
het Nederlandse binnenvaartschip „Mar
co" op dc Westersohelde heeft nog geen
resultaat opgeleverd. Zoals gemeld, wor
den schipper Kees Benen (24) van de
„Marco" en zjjn vrouw (24) en dochter
tje (negen maanden) na de aanvaring
vermist.
Vandaag zouden duikers onderzoeken
of de slachtoffers zich nog in het schip
bevinden. Intussen is komen vast te
staan, dat een nog onbekend binnen
vaartschip oorzaak van de aanvaring
moet zijn geweest. De Zweedse „Tas
manic" moest voor dit schip plotseling
uitweken, met het noodlottige gevolg.
De rijkspolitie te water tracht het schip
op te sporen.
De Oostduitser Betnd Böttger heeft gisteren in West-Berlijn onthuld,
hoe hij in september via de Oostzee naar het Westen is gevlucht. In Z
een zwembad gaf hij gisteren een demonstratie. In kikvorspak liet hij zich
voortslepen door een onderwatermotor, die in een waterdichte cilinder
was gebouwd. Een snuiver" van zestig cm zorgde voorluchttoevoer. Voor
het 'relaas van Böttger zie men elders in dit blad. Z
ADVERTENTIE
HERAS HEKWERK OIRSCHOT - TELEFOON 04997-1966*
GRATIS uitvoerige kleurenbrochure op aanvraag! Ook kunt U met ons 'n
afspraak maken voor een vrijblijvend bezoek van onze rayonleider uit Zwolle.
OOST-BERLIJN De naar het oos
ten uitgeweken dr. E. Petras, die in
West-Duitsland de leiding had van het
microbiologisch laboratorium van het
Grafschaft-instituut, heeft op een pers
conferentie in Oost-Berlijn voor wes
telijke journalisten zijn beweringen
toegelicht, dat de Bondsrepubliek met
biologische en chemische wapens expe
rimenteert, hoewel dat haar verboden
is. Het Grafschaft-instituut werkt vol
gens hem samen met het Westduitse
ministerie van Defensie en diverse Ame
rikaanse organisaties.
Volgens hem was kortgeleden een
studiegroep voor ABC-wapens in het
leven geroepen, bestaande uit vertegen
woordigers van verschillende afdelin
gen van het ministerie van Defensie in
Bonn. Dr. Petras verklaarde dat hij
naar Oost-Duitsland was uitgeweken,
omdat zijn geweten was gaan spreken.
Hij liet de journalisten verscheidene do
cumenten zien waaronder een fotokopie
van een door de Westduitse veiligheids
dienst verstrekt certificaat, waarin
stond dat dr. Petras inzage mocht heb
ben „in vertrouwelijke documenten, die
als Navo-geheim zijn geclassificeerd".
Regeringskringen in Bonn ontkenden
gisteren met klem dat West-Duitsland
zich bezighoudt met de vervaardiging
van bacteriologische wapens. De bij het
begin van zijn herbewapening aange
gane verplichting om zich te onthou
den van het fabriceren van ABC-wa
pens wordt onder controle nageleefd,
zo werd gezegd.
Het Westduitse ministerie van Defen
sie van zijn kant verzekerde dat de enige
activiteit van semi-militair karakter in
het Grafschaft-instituut bestaat uit het
zoeken naar middelen van bescherming
tegen bepaalde gevaarlijke stoffen, dit
in nauw contact met de bondgenoten.
Deze bewuste stoffen worden in zeer
beperkte hoeveelheid door de bondgeno
ten ter beschikking gesteld van de on
derzoekers. De geleerden van het insti
tuut hebben, zo wordt verder gezegd,
contractueel de mogelijkheid om een
klacht bij de justitie in te dienen als zij
menen dat er sprake is van werkzaam
heden die indruisen tegen de regels van
menselijkheid. Dr. Petras had daar geen
gebruik van gemaakt.
BREDA De beheerder van een bij
kantoor van de Algemene Bank Neder
land in Breda is vrijdagavond beroofd
van 1.805 gulden. Omstreeks kwart voor
zeven drong een man, die een nylonkous
over het hoofd had, het gebouw aan de
Molstraat binnen. In zijn hand had hij
een wapen dat waarschijnlijk 'n alarm
pistool geweest is.
De politie begon meteen een groot
scheeps wijkonderzoek. Ongeveer drie
weken geleden heeft een soortgelijke
overval plaatsgehad op het bijkantoor
van de Boerenleenbank, dat dichtbij het
kantoor van de A.B.N. ligt. De beroving
gebeurde toen op hetzelfde tijdstip.
De politie weet niet of er verband
tussen beide zaken is. In elk geval wij
ken de signalementen van de daders
van elkaar af. De overval van gister
avond gebeurde toen de kassier alleen
in het gebouw was. Het kantoor sloot
om negen uur.
WASHINGTON De Verenigde
Staten zullen in januari 15.500 mili
tairen en 96 Phantom-jachtbommen
werpers naar West-Duitsland zenden
voor een grote militaire oefening in de
buurt van de Tsjechoslowaakse grens,
zo maakte het Amerikaanse ministerie
van Defensie gisteren bekend. De ma
noeuvres zullen in januari en februari
worden gehouden in de omgeving van
Grafenwoehr, ruim 30 km van de
grens.
In de bekendmaking werd erop ge
wezen dat minister van defensie. Clark
Clifford, vorige maand tijdens de bij
eenkomst van NAVO-ministers in Brus
sel had meegedeeld, dat de oefening
oorspronkelijk later in 1969 zou worden
gehouden, maar was vervroegd om de
paraatheid van de NAVO te verhogen.
Volgens een raming van Pentagon-
functionarissen is met de oefening en de
overbrenging van de eenheden, die juist
de afgelopen zomer uit West-Duitsland
waren teruggetrokken om het tekort op
de Amerikaanse betalingsbalans te ver
minderen een bedrag gemoeid van 15
miljoen dollar. Van de 15.500 militairen
behoren er 3.500 tot het luchtmacht-
personeel. De legereenheden zullen na
de oefening naar de V.S. terugkeren,
maar de vier Phantom-squadrons blijven
tijdelijk in Europa. Dit laatste wordt ge
zien als een aanwijzing, dat Amerika
van plan is de tactische luchtsterkte in
Europa te vergroten.
Het pentagon noemde de manoeuvres
„de eerste in een voorgenomen reeks
jaarlijkse oefeningen voor die eenheden
en voor enkele andere in Duitsland ge
legerde eenheden."
(Van onze
weerkundige medewerker)
Fr is geen enkele kans op, dat we
dit weekeind verlost zullen
worden van de koude continentale
lucht. Een hogedrukgebied van
1028 millibaar boven de Karpathen
breidt zich in noordwestelijke rich
ting uit, terwijl een diepe depressie
boven Spanje dit in noordelijke tot
noordoostelijke richting doet. De
oostelijke tot zuidoostelijke stro
ming handhaaft zich hierdoor niet
alleen, maar zal vooral zondag en
maandag ook in kracht toenemen.
De vorst blijft vooral aanvankelijk
tot één a twee graden beperkt. Er
is geen gevaar dat diepvrieskou
van 35 tot 45 graden onder nul ten
noordoosten van Leningrad op
korte termijn naar West-Europa
komt. Het weer blijft overwegend
droog.
