Binnengasthuis in
opspr ik gebracht
Gen.-directeur:
„Klachten zijn
overdreven"
„Toch doen artsen en meeste
verpleegsters wat ze kunnen
Omdat schooljongens
ook dóórfietsen als het
begint te gieten.
post
vóórde
16
Hoeven heeft plan voor
ruimtevaartpark
Mr. Luns verwacht niet nog
lang minister te blijven
Geen hogere
premie voor
KNAC-leden
Discussie aan
universiteit
Grote steden geleidelijk
iets beter bij kas
AMSTERDAMSE PATIËNTEN DOEN 'N BOEKJE OPEN OVER
ONHYGIËNISCHE
TOESTANDEN
Oncontroleerbaar
Verouderd
Voordeel was
verjaard
Democra tisch
Appèl99 polst
kandidaten
niet eens
PHILIPS
Grote schade bij
branden
Interview voor Vlaamse televisie
Derde inbraak in
twee maanden bij
dezelfde juwelier
Accountants op
de bres voor
hun „titel"
Priester werkt
beter als
celibatair"
Dagen geen ontbijt
Vies sanitair
Kinderen bij bejaarden
batterijen
Scheve vloeren
Geen schoon goed
Geen gordijn
Daarom, daarom,
daarom: Davitamon io.
Elke dag. Allemaal.
Infectiezalen
PTT
<^oj
E*
IN DE BOSSEN
MAANTAXrS
1
Kardinaal Alferink:
MEERJARENPLAN
DINSDAG 10 DECEMBER 1968
jQe geneesheer-directeur van het
Binnengasthuis in Amsterdam,
dr. B. G. Godfried, kwam gisteren
even uit een congres in Nijmegen
om een eerste commentaar te ge
ven op de klachten over zijn zieken
huis. Hoewel hij de toestand in het
oude gebouw verre van ideaal vindt,
gelooft hij, dat de klagers op som
mige punten te ver gaan.
„Deze klachten lijken mij over
dreven, maar sommige hebben een
^ern van waarheid. Het is een feit
dat het werken in een oud gebouw
als het Binnengasthuis niet ideaal
is. Er worden wel verbeteringen
aangebracht, maar ik geef toe, dat
dit soms veel eerder had moeten
gebeuren. Zo wordt er nu een lift
gebouwd voor de afdeling interne
geneeskunde. Dat is wel wat laat.
Scheve planken en kieren krijg je
in een oud gebouw".
„Wat de klachten over sommige
verpleegsters betreft: dat zijn on
controleerbare zaken. Het verple
gend personeel zal heus niet altijd
vriendelijk zijn. Het is niet te con
troleren, vooral niet als men zich
niet direct beklaagt. Dan nog blijft
het een kwestie van beschuldiging
en ontkenning".
„Zo'n beschuldiging dat men drie
dagen lang geen ontbijt heeft gehad,
daarvan weet ik, dat het onjuist
moet zijn. Dat is onmogelijk. Wat
de onregelmatige verschoning be
treft, die klacht klopt wel. Er is
'destijds een storing gewreest bij de
gemeentelijke wasserij waardoor
vertragingen ontstonden. Vijf we
ken lijkt me overdreven".
Over de grote zalen en de slechte
behuizing zegt dr. Godfried: „Het
is een verouderd gebouwencomplex.
Nieuwbouw is dringend noodzake
lijk. Dat gaat nu gebeuren, zodat het
Binnengasthuis hopelijk over zeven
jaar kan verdwijnen. Kinderen lig
gen inderdaad wel eens incidenteel
tussen bejaarden, maar dan altijd
zo afgeschermd, dat ze elkaar niet
kunnen zien. Het is nooit voorgeko
men, dat een kind naast een ster
vende lag. Er liggen inderdaad twin
tig mensen op één zaal. Dat is niet
modern, neen, maar het hoeft de
medische behandeling niet te belem
meren. Hoewel het een gebrekkig
gebouw is, kan ik in het algemeen
niet zeggen dat de hygiëne op deze
afdelingen onvoldoende is. De me
dische resultaten zijn goed. Daar
over hebben de klagers dan ook
geen klachten", aldus de eerste reac
tie van dr. Godfried.
ADVERTENTIE
die
móéten
wel
goed
zijn!
DEN HAAG Bij de K.N.A.C. gaat
de premie voor de verzekering van
auto's en motoren per 1 februari 1969
niet omhoog. Deze automobielclub
brengt in haar eigen verzekering voor
leden geen verandering.
Met een eigen (afwijkend) systeem
van risico-indeling naar leeftijd en een
mogelijke korting van zestig procent in
vier jaar voor schadevrij rijden, vindt
de Koninklijke Nederlandsche Automo
biel Club de belangen van de leden het
best gediend.
De A.N.W.B. vindt de door de verze
keraars aangekondigde verhoging van
de premies niet onredelijk. De bond
meent dat er verscheidene maatschap
pijen zijn die deze verhoogde premie
zonder meer nodig hebben om uitkerin
gen te kunnen doen. „In het buitenland
zijn de premies veel hoger, soms wel het
dubbele van hetgeen in Nederland moet
worden betaald", aldus de A.N.W.B.
AMSTERDAM Wantoestanden op hygiënisch gebied
in het Amsterdamse Binnengasthuis zijn door twee patiën
ten aan de kaak gesteld. Hun klachten zijn vastgelegd in
een rapport, dat donderdag onderdeel zal zijn van een
discussie over veiligheid en hygiëne aan de universiteit.
Enkele van die klachten:
drie dagen lang geen ontbijt.
patiënten met puswonden, die fruit uitpersen voor an
deren,
kleine kinderen naast stervende bejaarden,
vijf weken lang geen schone kussenslopen,
één vies toilet voor veertig patiënten,
in één zaal soms twintig patiënten.
Ondanks deze byna onvoorstelbare beschuldigingen, voegen de twee (anonieme)
patiënten aan hun verklaring toe: „Toch doen de artsen en de meeste verpleeg
sters wat ze kunnen en is him streven en werk boven alle kritiek verheven. Het
zyn enkele oudere verpleegsters, die je het gevoel geven van de bedeling te ont
vangen".
De geneesheer-directeur van het Binnengasthuis, dr. B. G. Godfried, die gisteren
een congres in Nymegen bijwoonde, gaf onder meer als commentaar: „Iedereen
weet dat het Binnengasthuis een oud gebouw is met veel gebreken, waaraan
voortdurend wordt getimmerd. Het is de bedoeling dat het binnen een jaar of
zeven verdwijnt. De beschuldigingen zyn moeilyk controleerbaar.
„Het blijft „ja" van een ontevreden
patiënt tegenover het „neen" van een
verpleegster. Een aantal klachten is
wel gedeeltelijk juist. Ze lijken met ech
ter overdreven. Het is jammer dat pa
tiënten met klachten niet direct bij de
directie komen".
De forumbijeenkomst, waarop dit
rapport ter sprake komt, is georgani
seerd door de commissie gezondheids
zorg van de Civitas (overkoepelende uni
versiteitsverenigingen). De heer L.
Reijnders is als secretaris verantwoor
delijk voor de documentatiemap, waar
in de verklaringen van deze patiënten
zijn opgenomen.
Een van de algemene klachten over
de hygiëne in het Binnengasthuis be
vloeren waardoor de urinaals (glazen
om de urine van bedlegerige» op te
vangen) in de kastjes leeglopen.
„De urinaals worden 's nachts naast
de bedden op krukjes gezet, zodat de
naastliggende patiënt boven de „uit
laat" van zijn buurmans urinaal Jigt te
ademen.
Er liggen twintig patiënten op één
zaal. Eén afdeling daarvan is voor uro
logie (nierpatiënten), de andere voor
infectie-ziekten. Voor de veertig patiën
ten op deze zalen zijn één klein, vies
toilet en één kleine badkamer beschik
baar. De urologiepatiënten zijn zeer be
jaard. Zij voeren hun eigen spoelfles-
sen mee op een karretje, daarbij gehin
derd door catheters, (buizen waarmee
urine wordt afgetapt). Op het kleine
toilet kunnen ze zich niet roeren, waar
door er vaak zeer zielige taferelen ont
staan van schreiende, oude mannen, die
zowel zichzelf als het toilet bevuilen".
De verklaringen hebben alleen be
trekking op deze twee afdelingen.
Een van de patiënten verklaart: „Na
een zware operatie (zeer grote buik
wond) heb ik van 19 tot 26 augustus
1968 zonder ondergoed gelegen. De re
den: er was gèèn schoon goed. De week
daarna werd ik geholpen met een da-
meshemd van de dames-infectieafde
ling.
Vijf weken lang zijn de kussenslopen
niet verschoond, ook niet voor zeer
zwaar transpirerende patiënten. De kus
sens van alle bedden hebben een zeer
kwalijke reuk. Bij doorliggen moest er
gewoon om een luchtbed gevochten wor
den. Een broeder stond toe en moedig
de aan, dat patiënten met puswonden
hen hielpen bij het uitpersen va"h fruit
van en voor de patiënten. „Wij werden
verschillende keren door het verplegend
personeel „vieze mensen" genoemd,
want wij lagen op de vieze zaal (pus-
zaal). De werkster waste en voerde de
patiënten", aldus een van de patiënten,
die anoniem wil blijven, omdat hij nog
terug moet nhar 't Binnengasthuis voor
een na-behandeling.
Een andere patiënt kreeg stroop op
zijn brood, hoewel hij gevraagd had
hem geen zoetigheid meer te geven.
Toen hij hier een aanmerking op maak--
te, kreeg hij helemaal geen ontbijt.
„Daarna kreeg ik bij gebrek aan plak
jes kaas verschillende keren kale bo
terhammen, terwijl 's morgens om ze
ven uur het nachthoofd op haar laatste
ronde enkele keren heel triomfantelijk
met een ei zwaaide, dit in haar schort
zak stak en verdween".
„Op de zaal lag een kind van drie
jaar naast een stervende, oude man.
Een jongen van tien jaar en een van
zestien jaar-lagen eveneens naast een
zeer oude man, wiens bed zo was ge
plaatst, dat er tussen hem en de jon
gens geen gordyn kon hangen, waar-
ADVERTENTIE
Davitamon 10. het complete drageetje dat zorgt voor extra weerstand en ff vitamine-reserve.
door deze oude man, die zich vaak be
vuilde, te kijk lag als hij werd gewas
sen. Het komt geregeld voor, dat men
kleine kinderen tussen oudere patiënten
legt".
„Omdat er geen brood meer was,
kreeg ik drie dagen lang geen ontbijt.
Als een patiënt eens mopperde (over
het slechte eten) kreeg hij van een
stafzuster te horen: „U kunt toch weg
gaan, de deur is nooit op slot". Of: „U
moet niet mopperen, want het kost u
hier toch niets".
„Op zaal acht lagen verschillende
patiënten die alles lieten lopen. De reuk
was verre van aangenaam. De lo
pende patiënten moesten van een vie
ze tafel eten. Een tafelkleed werd ge
weigerd".
Een van de klagende patiënten wijst
er nadrukkelijk op, dat het vooral om
de infectiezalen 7/8 gaat, want in 1965
lag hij op de afdeling 30-40, waar hij
nooit tot het schrijven van dit relaas
zou zijn gekomen.
„Ik heb daar lange tijd vertoefd en
altijd gezegd: goed, het is een oud zie
kenhuis, maar ik heb over de verple
ging en de voeding niets te klagen". De
klachten slaan op de afdelingen infec
tie en urologie.
In het rapport wordt voorts opge
merkt, dat de hoogleraren Borst, Te-
gelaers en Van Enst al eerder een rap
port vol kritiek hebben uitgebracht, dat
echter „verdonkeremaand" zou zijn.
Hierin werd ook kritiek geuit op 't bui
ten laten wachten van bezoekers en op
de vuilnisemmers, die te lang buiten
staan.
De Civitascommissie gezondheids
zorg conclusdeert„Dit zijn zaken,
waarover men zich niet alleen behoort
te schamen, maar waaraan op zeer kor
te termijn iets moet gebeuren".
ADVERTENTIE
STEDUM In de radio- en tv-zaak
van de firma Knoop in Stedum heeft
maandagmorgen een grote brand ge
woed. Daarby Ring de hele inboedel
verloren en de winkel brandde totaal
uit. De brandweer van Stedum, die
werd geassisteerd door die van Lopper-
sum wist het woongedeelte van het
pand te behouden, hoewel dat ernstige
waterschade opliep. De totale schade
wordt geraamd op f 100.000,-. De oor
zaak van de brand is niet bekend.
VENLO Maandagmiddag is door
onbekende oorzaak brand uitgebroken
op de bovenverdieping van een pand
aan de Kalkenkerkerweg te Venlo. Op
deze etage waren auto-onderdelen op
geslagen, die toebehoorden aan de han
delaar J. van Susteren uit Venlo. De
bovenverdieping brandde totaal uit,
waarbij de voorraad onderdelen geheel
verloren ging. De brandweer wist de
belendende percelen te behouden. De
schade, die circa 30.000 gulden bedraagt,
wordt door verzekering gedekt.
BRIELLE Een felle brand heeft
maandagavond laat in Brielle het bo
vengedeelte van een garagebedrijf aan
de Nobelstraat verwoest. De brandweer
bestreed het vuur met zeven stralen.
De omvang van de schade is nog niet
vastgesteld. Het vrij grote pand is eigen
dom van de firma Vink.
'en artikel in „De Gelderlan
der" over de crisisjaren 1929-
1939 heeft een ware run veroor
zaakt op een slagerij in Nijmegen.
In dat artikel was een adverten
tie uit die tijd opgenomen, waarin
een slager adverteerde met onder
andere biefstuk van 75 cent per
pond, gehakt van veertig cent per
pond en gerookte hammen van
tachtig cent.
Vele Nijmegenaren trokken naar
de slager. Uit de Betuwe kwam
een vrouw, die twintig kilo vlees
en een aantal hammen bestelde.
Zij schrok toen de slager die
aanvankelijk van niets wist
haar de rekening van tweehon
derd gulden presenteerde. De be
stelling werd weer uitgepakt.
Een meneer in Cuyk bestelde te
lefonisch nog meer. Hij wilde bo
vendien. dat het gratis werd thuis
gebracht; dat stond tenslotte in de
aevertentie. Slechts met moeite
heeft de slager de mensen kunnen
overtuigen dat het een advertentie
betrof van jaren terug.
HOEVEN Als de plannen van de
kleine VVestbrabantse gemeente Hoeven
doorgaan, komt er binnen enkele jaren
een ruimtevaartpark. Maandag werd de
maquette van dit voor Nederland en
wellicht zelfs internationaal gezien
unieke project gepresenteerd. Dit ge
beurde door prof. ir. dr. J. M. J. Kooy,
ruimtevaartdeskundige en lector aan de
Koninklijke Militaire Academie te Breda,
en door Joop Geesink uit Amsterdam.
Ze hebben resp. de wetenschappelijke re
search verricht en het project artistiek
voorbereid. Het ruimtevaartpark draagt
de naam Lunarama De research
heeft tot dusverre een bedrag van bij
na f 30.000 gevergd.
Het totale project bestaat uit een
maanlandschap en een dorp uit het ste
nen tijdperk, met dieren uit de prehisto
rie. In eerste instantie zal Lunara
ma ongeveer vier miljoen gulden
gaan kosten.
Het idee voor het project is ruim een
jaar geleden gelanceerd door het .ge
meentebestuur van het 6.000 zielen tel
lende plaatsje Hoeven, gelegen tussen
Breda en Roosendaal. Hoeven heeft de
laatste jaren» een snelle ontwikkeling
doorgemaakt als recreatiegemeente. Met
een bosbad en een camping trekt men nu
gemiddeld een half miljoen bezoekers
per jaar. Om de recreatieve betekenis
verder uit te bouwen heeft de stichting,
die zich bezig houdt met de recreatie-
mogelijkheden in Hoeven thans besloten
eén nationale attractie tot stand te bren
gen.
Het ruimtevaartpark met dorp uit het
stenen tijdperk zal nabij het Hoevense
bosbad, middenin de bossen, worden ge
bouwd. Een jaar geleden werd de ruim
tevaartdeskundige prof. Kooij ingescha
keld om een en ander in wetenschappe
lijk verantwoorde vorm te gieten. De
maquette is door Joop Geesink Artists
N.V. in Amsterdam aan de hand van
adviezen van deze ruimtevaartdeskundi
ge tot stand gebracht.
Het park wordt ongeveer 80.000 vier
kante meter groot. Als basis van Lu
narama dienen twee natuurgetrouw
nagebootste maankraters. Deze kraters
krijgen wanden van acht meter hoog om
Lunarama te isoleren van de om
geving. Het landschap wordt gevormd
door lavagesteente en hoog oprijzende
kraterwanden.
Met maantaxi's zullen de bezoekers
het maanlandschap kunnen verkennen.
Een avond in de Kamer betekent voor minister Luns, dat hij een kilo lichter
thuiskomt. Hij onthulde dit gisteravondtoen hij als gast optrad in het
Vlaamse televisieprogramma „Ten huize van...", dat in de ambtswoning van de
minister was opgenomen.
Het risico van een gewichtloze minister van Buitenlandse Zaken is overigens
niet groot, want mr. Luns verwacht niet, dat hij nog lang minister zal zijn. Hij
noemde het meer dan waarschijnlijk, dat in een ander kabinet ook een andere
minister van Buitenlandse Zaken zou zetelen en hij kon zich best voorstellen,
dat hij het prettig zou vinden geen minister meer te zijn.
Een minister mag niet een soort na
tionale instelling worden vooral niet
in een democratisch land. Langdurige
ministerschappen als het zyne dr.
Vondeling zal het er helemaal mee eens
zyn waren eigenljjk geen aanbeve
ling.
Minister Luns gaf als recept voor een
goede minister van buitenlandse zaken:
Hij moet een zekere afstand nemen van
personen, een aangeboren tact hebben,
ook het buitenland aanspreken, talenken
nis bezitten en goed gezond zijn.
De moeilijkste beslissingen in zijn le
ven heeft hij in 1952 moeten nemen,
toen hfj voor het ministerschap werd
gevraagd. Hij had altijd marine-officier
willen worden, maar was net twee dagen
te oud toen hij zich aanmeldde. De di
plomatie heeft hem ook altijd erg geïn
teresseerd, maar de politiek 'minder.
Mr. Luns bestreed, dat hij „een recht
se prominent" of zelfs „een typische re
actionair" zou zijn. „Voor de oorlog zou
men mij bepaald iemand met sociaal
vooruitstrevende ideeën hebben gevon
den, ma^r met het klimmen der jaren
ben ik wel wat conservatiever gewor
den". Daaraan zal het ook wel liggen
dat de minister het niet moeilijk heeft
met beslissingen van de paus. „Ik heb
geen behoefte aan enige honderden pau
sen die het allemaal beter weten. Als dé
paus heeft gesproken, is voor mij de
zaak eigenlijk afgedaan. Ik heb een volg
zame natuur en de pil heeft op mij uiter
aard minder invloed dan op de dames".
Dat hij ooit nog eens de tijd zal vin
den om memoires te schrijven, leek mr.
Luns niet waarschijnlijk, al probeert hij
af en toe wel een dagboek bij te houden.
In een speelse bui heeft hij niettemin
weieens de titel van eventuele memoires
ontworpen: „Grote mannen, die mij heb
ben gekend".
De radicaler oordeelsvorming over ge
beurtenissen in het buitenland schreef
minister Luns toe aan het feit dat de
Nederlanders zich een eeuw lang nauwe
lijks voor het buitenlands Beleid hebben
geïnteresseerd, maar er nu hevige be
langstelling voor opbrengen. Dat ver
scherpt de kritische zin. „De Nederlan
der is overigens graag anti", zei minis
ter Luns. „Maar als puntje bij paaltje
zou komen, zou het Nederlandse volk
zeker de Amerikaanse kant kiezen."
ADVERTENTIE
ROTTERDAM Voor de derde
maal binnen twee maanden is bij een
juwelier aan de Oostzeedijk in Rotter
dam ingebroken.
Dieven stalen dit weekeinde voor
twintigduizend gulden aan sieraden, na
dat ze de etalageruit van de winkel
met een steen hadden vernield.
Uit het huis van een fabrikant aan
de C.N.A. Looslaan verdwenen siera
den ter waarde van 25.000 gulden en
een bedrag van tweeduizend gulden.
Binnen de kraters zal men modelen van
ruimtevaartuigen kunnen bezichtigen en
in de kraterwanden worden diorama's
gebouwd.
Reusachtige, driedimensionale uitbeel
dingen zullen de bezoekers een indruk
geven van wat de ruimtevaarder te zien
krijgt op zyn vlucht. Deze diorama's zal
men regelmatig kunnen aanpassen, al
naar de ontwikkeling van de ruimte
vaart.
In een andere maankrater worden een
luisterstation en een observatie post voor
satellieten opgesteld. Hier zal ook, onder
grote plastic koepels, worden getoond
hoe toekomstig aards leven moge
lijk wordt op de maan. Wie er prijs op
stelt, zal zich in de maankrater, in ruim
tekostuum gestoken, kunnen laten foto
graferen.
De gemeente Hoeven hoopt voor haar
plan een rijkssubsidie te krijgen. Men
hoopt verder, dat niet alleen dagrecrean
ten, maar ook veel scholen getrokken
zullen worden door Lunarama
Technisch kan het ruimtevaartpark
binnen twee jaar verwezenlijkt worden,
aldus hopen de initiatiefnemers.
DEN HAAG Twee leden van de
PvdA zyn zonder hun voorkennis of
instemming in een circulaire van
het Comité Democratisch Appèl ver
meld als kandidaten voor het partijbe
stuur. Het zijn de heren D. Dolman en
A. Stemerdink.
Zij zeggen te zijn benaderd door
een partijgenoot, „van wie wij in de
verste verte niet vermoedden" dat hij
meewerkte aan het Comité Democra
tisch Appèl met het verzoek kandidaat
te zijn voor het bestuur dat te veel
mensen van Nieuw Links zou omvatten.
Ondanks hun verklaring dat zij geen
kandidatuur, die is gericht tegen een
bepaalde groep, wilden aannemen,
werden hun namen in de circulaire ge
noemd. „Wij willen niet behoren tot De
mocratisch Appèl, noch tot Nieuw
Links of enige andere groep. Wij zijn
overtuigd lid van de PvdA en daarmee
basta", aldus de heren Dolman en Ste
merdink.
g Dit is de maquette van het
maanlandschap, dat als de
f plannen doorgaan deel zal uit-
maken van het ruimtevaartpark in
het Brabantse Hoeven.
DEN HAAG De 2700 Nederlands#
registeraccountants, verenigd in het Ni»
vra (Nederlands Instituut van Register
accountants) hebben ernstig bezwaar
tegen het onlangs ingediende wetsont
werp om administratieve en belasting
adviseurs van het midden- en kleinbe
drijf de titel accountant te geven.
Het Nivra wil voor de behandeling
van de wet in de Tweede Kamer bin
nen en buiten de accountantswereld de
discussie op gang brengen en overweegt
een klachtenbrief aan de leden van het
parlement te sturen.
99
ZUTPHEN „Een van de argumen
ten voor het priestercelibaat is de be
schikbaarheid. Daarbij gaat het niet
om de mentaliteit van beschikbaar wil
len zijn, maar om de mogelijkheid van
beschikbaar zyn. Men wordt
immers niet beperkt door zeer reële
verplichtingen die de gehuwde staat
met zich meebrengt."
Dit zei kardinaal Alfrink tijdens de
wijding van diakens in Zutphen. „Op
louter praktische, existentiële gronden
heeft de keuze voor de celibataire le
vensstaat in dienst van het Godsrijk
zin", meenden de kardinaal. „Het zou
interessant zijn een onderzoek in te
stellen naar de wrijvingen die gehuw
de mensen ondervinden tussen hun be
schikbaar willen zijn voor de mede
mens en hun verplichtingen als gehuw
den."
De kardinaal zei dat het bezoek dat
hij onlangs aan Afrika heeft gebracht,
hem ervan had overtuigd dat het celi
baat voor priesters, broeders en zus
ters de geloofsverkondiging en het mis
siewerk ten goede komt.
DEN HAAG De begroting van
Den Haag zal spoedig sluitend kunnen
zijn. In Amsterdam en Rotterdam is
dit pas over enkele jaren het geval.
Dit delen de ministers Witteveen (fi
nanciën) en Beernink (binnenlandse
zaken) mee in een nota aan de Tweede
Kamer.
Amsterdam krijgt voor 1969 een ex
traatje uit het Gemeentefonds van 35
miljoen-gulden; -Rotterdam ontvangt
zestien miljoen en Den Haag zal dan
nog een tekort hebben van zeventig
miljoen, Rotterdam heeft dan nog
ruim vijftig miljoen tekort en Den
Haag ongeveer zes miljoen gulden.
De twee ministers zullen binnenkort
een wetsontwerp indienen voor een
toekomstige verhoging van de uitkerin
gen' aan de drie grote steden.
Het blijkt mogelijk te zijn, dat deze
gemeenten orde op financiële zaken
stellen. De gemeentebesturen hebben
plannen ingediend om hun financiële
positie te verbeteren en de ministers
verwachten, dat deze voornemens ook
„met grote kracht" zullen worden ver
werkelijkt'. Dit houdt in dat plannen,
die alleen maar geld kosten zo zullen
worden „uitgesmeerd" dat ze de be
grotingen niet uit hun evenwicht ha
len. Gedeputeerde Staten moeten de fi
nanciële ontwikkeling van deze drie
grote steden scherp en kritisch blijven
volgen.
De ministers herinneren er in hun
nota aan, dat een jaar geleden werd
begonnen met een regelmatig overleg
tussen hen en de colleges van burge
meester en wethouders met als doel
gezamenlijk een oplossing te vinden
voor de financiële perikelen van dë
drie grote steden. Er zijn werkgroepen
ingesteld die voorstellen hebben ge
daan. Deze worden nu bestudeerd.
Waarschjnlijk zal een aantal van die
suggesties leiden tot maatregelen, die
de drie steden uit het slob kunnen hel
pen.
Deze zomer hebben de twee minis
ters bekeken op welke manier Amster
dam, Rotterdam en Den Haag kunnen
worden geholpen. Het resultaat was
een aanzienlijke verhoging van de uit
keringen uit het gemeentefonds.
Deze zijn echter niet voldoende om
alle tekorten weg te werken. Daarom
is aan de drie gemeenten gevraagd op
welke manier ze zelf in 1969 en volgen
de jaren hun tekort zouden kunnen
wegwerken. Den Haag heeft geant
woord dat het voor 1969 een nagenoeg
sluitende begroting kon indienen; Am
sterdam heeft een aantal maatregelen
genomen, die tot een aanzienlijke ver
mindering van zijn tekort kunnen lei
den. Er zal het volgend jaar echter
nog geen sprake kunnen zijn van een
sluitende begroting.
Ook Rotterdam heeft een aantal
maatregelen genomen verhoging
van de tarieven voor elektriciteit, wa
ter, straatbelasting, opcenten persone
le belasting, hondenbelasting, reini
gingsrechten, weekabonnementen op
tram en bus, verpleeggelden en voor
ambulancevervoer maar ook deze
leveren geen sluitende begroting op.
Verdere steun van het Rijk is nodig,
speciaal voor onderwijs, openbaar
vervoer, de havens en de ziekenhui
zen.
Amsterdam en Rotterdam zullen er,
zo staat in de nota, voor moeten zor
gen dat de tekorten geleidelijk ver
dwijnen. In 1974 moeten ze een slui
tende begroting hebben. Een planning
voor investeringen en een meerjaren
begroting voor bijvoorbeeld vijf jaar
kunnen een goede steun in de rug zijn.
Amsterdam heeft reeds toegezegd
dat het tot een planning op langere ter
mijn wil komen. Er zijn echter onzeke
re factoren, die ertoe kunnen leiden,
dat de begroting in 1974 nog niet zal
sluiten. Ook de besturen van de beide
andere steden wezen op deze onzeker
heden in de toekomst. Rotterdam
wees met name op de tekorten bij de
exploitatie van de havens.
De regering hoopt dat zij voor 1 juli
van het volgende jaar conclusies kan
trekken uit de studies, die werkgroe
pen maken over de tekorten bij het
onderwijs, de ziekenhuizen en het
openbaar vervoer, aldus de nota aan
de Tweede Kamer.