De man die Shell adviseerde
IS PAS
JONGENS BEGIN ERGENS ANDERS
DE DIRECTEUR
NEGENTIEN....
CAMEL - MET OF ZONDER
Plannen voor
in Vollenhove
HET GAAT OM j
EEN PAAR
MILJARD
„Zuid-Afrika
moet in
Unctad blijven"
Nu hebt u keuze uit twee Camel pakjes:
met of zonder filter!
Maar welk pakje u ook kiest, u geniet altijd
van de wereldberoemde Camel-kwaliteit!
VER. NATIES:
Geen zorgen
Verkeer
BEST BIJ
MOERDIJK Hoe voelt een man zich die de verantwoordelijkheid krijgt
voor de bouw van een complex fabrieken, waarmee een paar miljard gulden
kan zijn gemoeid
Zo'n man is ir. M. J. H. Gerla van SheH Chemie.
Hij hielp bij het adviseren van Moerdijk als vestigingsplaats, hij is als hoofd
van het ontwerpbureau Chemie van de Koninklijke/Shell in Den Haag verant
woordelijk voor de globale opzet van het plan en hij moet een begin gaan ma
ken met de uitvoering óók.
Ir. M. J. H. Gerla, verantwoorde
lijk voor de bouw van het complex
chemische fabrieken van Shell in
Moerhijk.
IR. GERLA
SLAAPT ER
VOLLENHOVE Vollenhove, het
stadje met ruim 5300 inwoners, in
Noordwest-Overijssel, welke landstreek
behoort tot het gebied dat in de twee
de nota over de ruimtelijke ordening
is aangewezen als park- en watersport-
gebied van regionale betekenis, heeft
plannen ontworpen om van zijn voor
malige vissershaven een jachthaven te
maken, plaatsbiedend aan 88 jachten
van diverse afmetingen. De totale kos
ten van dit plan belopen globaal
f 600.000,- te verdelen in f 400.000,- ten
behoeve van restauratiewerkzaamhe
den en f 200.000,- voor de inrichting
van de haven voor de recreatie.
Daar het plan in de ogen van alle
erbij betrokken deskundigen voor uit
voering in aanmerking komt, heeft het
provinciaal bestuur dit project reeds
voorgedragen voor subsidie in 1969.
Vollenhove zit reeds jaren met een
moeilijke erfenis van de Zuiderzee: de
oude vissershaven. Deze haven ligt aan
het randkanaal, dat het Vollenhover-
meer verbindt met het Kadoelermeer.
Watersporters uit het westen of vanaf
het Veluwemeer gaan via het Zwarte-
meer langs Vollenhove naar het Noor
den. Prognoses hebben uitgewezen dat
een passantenhaven in Vollenhove een
groot gerief zou betekenen voor de in
aantal steeds toenemende watersporters.
Hierin heeft het gemeentebestuur
aanleiding gevonden om wederom een
monument een passende bestemming
te geven. Het heeft landelijk en pro
vinciaal een aantal facetdeskundigen,
o.a. van het minsterie van CRM en
van het provinciaal bestuur van Over
ijssel, om de tafel geroepen om na te
gaan of en in hoeverre t.a.v. deze
oude en historisch bekende haven mo
numentenzorg en recreatie hand in hand
zouden kunnen gaan.
Vollenhove was één der Zuiderzee
steden, die getroffen werd door de in
poldering (in casu de Noordoostpolder)
De gevolgen daarvan zijn duidelijk:
om slechts een voorbeeld te noemen:
varf de vissersvloot van- meer dan 125
schepen is er nog één over. Vollenhove
heeft daarna gestreefd naar verrui
ming van de werkgelegenheid, o.a. door
industrialisatie. Doordat het gunstig ligt
aan het water in het waterrijke NW-
Overijssel, heeft Vollenhove getracht
ook zich dienstbaar te maken aan de
recreatie. Zo is voor het Vollenhover-
meer een groot recreatieplan ontwor
pen, waarvan de eerste fase in uitvoe
ring is genomen. Dit plan richt zich
primair op de dag- en verblijfsrecrea-
tie in relatie tot het water.
Verder ligt Vollenhove niet ver van
de toekomstige Rijksweg 1 (Amster-
dam-Lelystad-Groningen) en Rijksweg
10a, die in de toekomst Lelystad met
Noordwest-Overijssel moet verbinden.
a
NEW YORK De algemene verga
dering der Verenigde Naties heeft gis
teren een Afrikaans-Aziatisch voorstel
Zuid-Afrika uit de VN-organiaatie
voor handel en ontwikkeling (Unctad)
te stoten van de hand gewezen.
De stemverhouding was 55 voor en
33 tegen. De vereiste tweederden meer
derheid werd niet gehaald. Achtentwin
tig landen onthielden zich van stem
ming. De tegenstemmers vreesden dat
bij aanvaarding van het voorstel Portu
gal. Israël en nationalistisch-China het
zelfde lot zouden ondergaan.
Voor de wegen op het terrein heeft
Shell zijn eigen verkeersdeskundigen
geraadpleegd. Twee- a drieduizend
auto's van werknemers zullen uiteinde
lijk op het Shell-terrein van Moerdijk
een plaats moeten vinden.
De parkeerterreinen op het complex,
maar vooral de afvoerwegen naar de
hoofdweg buiten het terrein, worden zo
aangelegd dat een massale uittocht aan
het einde van de werkdag zonder ver
keersopstoppingen mogelijk is.
De ontwerpbureaus van de Koninklij
ke/Shell beschikken over nauwelijks
vermoede experts.
Het probleem van de energievoorzie
ning, die wordt opgewekt en van elek
triciteitsmaatschappijen, gekocht wordt
bekeken door de eigen elektrotechni
sche ingenieurs. Voor de oplossing van
problemen over intern transport en de
veiligheid van mens en machines staan
andere deskundigen ter beschikking. In
het eigen huis krijgt men adviezen van
experts op het gebied van water- en
luchtverontreiniging en van roestvor-
ming.
Ir. Gerla maakt zich dus geen zor
gen over de vraag of Moerdijk wel op
zijn pootjes terecht komt. Zijn carrière
voerde hem (na Delft, waar hij als
werktuigbouwkundig ingenieur afstu
deerde) eerst naar Werkspoor als ont
werper van ketels, daarna naar Shell
op dezelfde ontwerpafdeling, waarvan
hij nu de chef is.
Hij werkte twee jaar op Pernis, bouw
de daarna volgens tekening van het ont
werpbureau een raffinaderij in India,
ontwierp later zelf de bouw van de rub
berfabriek op Pernis (investering f 120
miljoen) en werpt zich nu op Moer
dijk.
„Daar gaat zover de plannen nu rei
ken, een miljard gulden inzitten. Als de
vijfhonderd hectaren zijn volgebouwd,
staat er voor een paar miljard" ver
wacht hij.
Toch noemt hij fabrieken bouwen zijn
hobby. Werken doet hij alleen thuis in
de tuin en als hij speelgoed maakt voor
zijn kleinkinderen.
T~ke directeur is negentien en heet
Hans. Z(jn vrouwelijke mede
directeuren zjjn Henny, Elly en
Marjan, respectievelijk twintig, 22
en 23 jaar oud. Samen zijn deze
vier oudste kinderen van jachten-
bouwer Zaadnordijk uit Uitgeest,
deze week een eigen bedrijf begon
nen: een jachtwerf op het industrie
terrein bij Heerenveen in Friesland.
Ze hebben een groot stuk grond in
gebruik, twee enorme loodsen waar
in straks dertig man personeel bo
ten bouwt en een bungalow die hun
vader ook heeft laten neerzetten,
om de directie huisvesting vlak bij
te garanderen.
Voor een uurtje want er wordt
gewerkt, ook voor de Hiswa van
straks zijn ze vereend in de zit
kamer van de bungalow: in broe
ken en truien, Marjan en Henny
met blond haar, Elly en Hans met
zwart. Op de schoot van Henny een
Siamese poes en een bolletje wol
met kwispelstaart, hetgeen herders
hond heet en straks waakzaam moet
zijn, maar voorlopig nog het liefst
bij bezoekers op schoot springt.
AMERIKA
Buiten staan een Opel-bestel, om
materiaal en boten te vervoeren, en
„een BMW-tje" voor het boodschap-
pendoen. En binnen legt Hans Zaad-
noordijk het „waarom" van het ei
gen bedrijf uit. Alle vier zijn ze,
na ULO, huishoudschool en een jaar
High-school in Amerika (voor
Hans), bij hun vader op de jacht
werf annex jachthaven komen wer
ken. Elly verzorgde de volledige
administratie, de drie anderen gin
gen met eigen handen polyester bo
ten bouwen.
Dat was in Uitgeest,waar het be
drijf Zaadnoordijk wilde uitbreiden,
maar dat wegens gebrek aan ruim
te in die gemeente niet kon.
„En toen", vertelt Hans, die net
terug is van een partijtje voetbal
met het personeel, „heeft mijn va
der gezegd: Jongens, we zullen er
gens anders een tweede bedrijf
moeten opzetten. Jullie weten hoe
je boten moet bouwen, Elly weet
alles van de administratie, ik geef
jullie de leiding en ga nu maar een
plek zoeken".
IJS EN PAARDEN
De vier waren zeer vereend,
maar moesten wel meteen aan de
slag. Het viertal kwam ten slotte
terecht in Heerenveen. waar de
vestigingsvoorwaarden gunstig zijn,
de Friese watersportcentrea vlak
bij en waar bovendien een kunst
ijsbaan is.
Want alle vier zijn schaats-lief-
hebbers; Hans en Marjan met na
me zijn goede hard-rijders. „En
behalve Hans dan, rijden we alle-
Hij heeft er geen nacht wakker van
gelegen. Hij ziet er niet tegen op en hij
voelt het niet als een last. Integendeel:
„Ik vind het een mooie opdracht. Ik
kan mij geen betere bekroning voorstel
len van mijn carrière bij Shell."
„Mijn eerste jaren als jong ingenieur
bij Shell waren moeilijker. Nu heb ik
mijn ervaringen en wat uiteindelijk in
Moerdijk wordt gedaan, is het resul
taat van reeksen onderzoekingen door
uitgebreide teams, die over de beste
deskundigen van Shell beschikken."
Hij gaat dus met een gerust hart
naar Breda, waar een bungalow (ook
naar zijn ontwerp) wordt gebouwd, om
in Moerdijk te beginnen aan het groot
ste project dat Shell ooit in één keer
op touw heeft gezet.
Als hoofd van 't ontwerpbureau bun
delde hij alle onderzoekingen van zijn
bureau en van Pernis naar de voor- en
nadelen van de dertig plaatsen waar
Shell Chemie de ruimte zou kunnen vin
den. Ruimte waar het in Pernis aan be
gint te mankeren.
Hij adviseerde tenslotte aan zijn di
rectie Moerdijk. Als hoofd van datzelf
de bureau begon hij met de indeling,
de „planologie" van het voor Shell be
stemde deel van Moerdijk.
Omdat hij ook de uitvoering van het
plan voor zijn rekening gaat nemen, be
gon hij inmiddels reeksen besprekin
gen met autoriteiten over de aanleg
van het industrieterrein, het vaststellen
van het tracee voor de nodige pijplei
dingen vanuit Pernis en de bouw van
een leiding voor afvalwater naar de
Westerschelde.
Waar moet een man beginnen als hij
een terrein van vijfhonderd hectaren
voor zich krijgt met de boodschap:
„Daar moeten de nieuwe fabrieken ko
men"?
Zijn antwoord: „De oplossing van elk
groot probleem vindt men door het in
details te laten uiteenvallen, en naar
hun meest elementaire vorm te zoe
ken."
Dat betekent voor een industrieter
rein van vijfhonderd hectaren een ba
sisplan voor de bebouwing ontwerpen,
waarmee men ongeveer twintig jaar
lang elke kant uit kan. Waar welke
soort chemische fabriek dan ook over
vijftien jaar nog gebouwd kan worden.
Zulk een plan groeit vanzelf als men
zich afvraagt waar de meeste mensen
zullen komen te werken. Hun plaats
moet dan aan de rand van het terrein
zijn. Dat geldt het kantoorgebouw bij
voorbeeld, maar ook de laadplaatsen
waar eindprodukten in spoorwagons en
in vrachtauto's gaan.
Pijpleidingen voor koelwater, grond
stoffen en produkten worden in cirkels
gelegd, zodat zij elkaar nooit kruisen,
in het centrum van het vijfhonderd hec
taren grote terrein wordt ruimte gere
serveerd vóór dienstverlenende afdelin
gen als centrale werkplaatsen en ma
gazijnen.
Have
C 68-1
Omdat ze van hun vader „iets voor zichzelf mochten beginnen", zit hier nu de directie van de nieuwe jachtwerf in Heerenveen v.l.n.rHans Zaad
noordijk (19), Henny (20), Elly (22) en Marjan Zaadnoordijk.
maal paard", aldus Hennie, „en
skiën doen we ook allemaal. Straks
gaan we nog heel even winterspor
ten met de rest van de familie".
Dat vakantietje in de sneeuw kan
er nog net even af, want met ingang
van januari zullen ze een_ heel jaar
geen dag vakantie kunnen nemen.
De eerste opdrachten zijn al binnen
en in Uitgeest zit een vader die wel
een en ander van zijn directie in
Heerenveen verwacht.
„Het is ook een enorme uitda
ging", vindt Marjan, die behalve bo
ten bouwt ook kookt voor allemaal
en meehelpt de (witte) vloerbedek
king in huis te leggen. „Om 't toch
nog 'n beetje goedkoop te houden",
lacht Elly over die vloerbedekking.
Een uitdaging datho udt in dat
de vier om half acht 's morgens in
de loodsen staan, om met 't perso
neel van leer te trekken. Dat perso
neel is gemiddeld niet ouder dan 30
jaar en dat is helemaal volgens de
afspraken die Hans, Marjan, Elly en
Henny samen hebben gemaakt.
GEEN MIJNHEER
„Als je negentien bent, is het mis
schien een beetje moeilijk mensen
van veertig of vijftig onder je te
hebben", aldus Hans, die voor de
jonge botenbouwer, die zojuist via
de keuken binnenkomt, geen „Me
neer" of „Meneer Hans" is maar
doodgewoon Hans. En wel een Hans
die meteen even mee moet komen
om twee handjes te helpen in de
loodsen.
Daar worden de kano's gebouwd,
roeiboten en kajuitjachten, tot een
lengte van zeven meter twintig.
Hans heeft voor later ook nog
iets in het hoofd betreffende race-
boten, die hij zelf wil gaan ontwer
pen.
Er wordt straks wanneer de
zaak eenmaal goed op gang is
door de vier Zaadnoordijks iedere
dag net zo lang gewerkt als nodig
is, eventueel 's avonds. „En anders",
oreert Hans, voordat hij de deur uit
stapt, „worden de avonden hier in
een ontspannen sfeer doorgebracht."
Hetgeen dan inhoudt dat er wordt
gelezen en platen gedraaid worden,
maar zo nodig ook vergaderd. Want
de vier hebben het druk; te druk om
zich af te vragen of ze niet een beet
je eenzaam wonen daar op het in
dustrieterrein.
Maar in het voorjaar gaat Marjan
wel rozen in de tuin zetten en de
waakhond ligt dan wellicht nog
steeds op schoot.
