Wat beweegt de mens?
Omdat 'ter nu eenmaal is
Een hele reeks PIONIERS
Basis voor macht
Achterblijvers
4- Moderne Farao
Ook het andere
Vietnamese oorlog
Naar de top
Het grootste avontuur dot ooit op touw gezet werd door de denkende bewoners ran de
pkmeet aarde, staat op 't punt te beginnen. Voor het eerst zullen aardebewoners in eigen
persoon starten voor een ontdekkingsreis rond een ander hemellichaam. Om te kijken hoe
het er precies is en om er volgend jaar een eerste voet op neer te zetten. De reis naar de maan
h een hoogtepunt in een rij van speurtochten, waarmee de vroegste mens uit de geschiedenis
zich al heeft bezig gehouden.
s- Maan bereikbaar
ln de geschiedenis der mensheid is
al heel wat ontdekt. Tot in de uit
hoeken van de aarde wilde de mens
tenslotte doordringen, hoewel er
geen aardse rijkdommen te vinden
waren. De Noordpool en de Zuid pool
werden bedwongen door moderne
zoekers naar het onbekende en het
laatste brok avontuur dat in een
steeds zakelijker wordende wereld
nog was te vinden. Het laatste,
eeuwenlang onbereikbaar geachte
stukje aarde, de top van de Mount
Everest, viel in 1953 ten prooi aan de
ontdekkingsdrang van de mens.
Wie kent niet het antwoord dat
Edmund Hillary, de Nieuw zeel and er
die met de gids Tensing Nor key, de
Mount Everest had bedwongenop
de vraag waarom hij de beklimming
had ondernomen:Because it's there
De top van de Mount Everest was
voor Hillary een uitdaging omdat die
top er nu eenmaal was en nimmer
iemand die top had kunnen bereiken.
Het was voor hem helemaal niet be
langrijk of er op die top iets te vin
den was wat in materieel opzicht de
moeite waard was.
De geschiedenis van de ontdekkingsrei-
ren is er een van de expansiedrift van de
rusteloze mensheid. Alleen in tijden van
volmaakte tevredenheid met het hier en
nu van een samenleving die stilstand bo
ven vooruitgang stelde, zijn geen grote ont
dekkingsreizen voorgekomen.
Eeuwenlang heeft de handel voor
krachtige drijfveren gezorgd wanneer ex
pedities naar verre en onbekende delen van
onze aarde moesten worden uitgerust of
wanneer het ging om het zoeken van ande
re handelswegen naar eerder ontdekte
bronnen van nieuwe rijkdom. De Phoeni-
ciërs dankten er in de grijze oudheid al de
grote bloei van hun scheepvaart aan,
evenals aan de andere kant van de wereld
de Chinezen.
Wie het onbekende tegemoet voer en na
maanden of jaren de thuishaven weer wil
de bereiken, moest op schip en stuurmans
kunst kunnen vertrouwen en in staat zijn
de weg naar de thuishaven terug te vinden.
De vroegere ontdekkingsreizen bevorder
den dan ook al de ontwikkeling van de
techniek van de scheepsbouw, van de na-
vigatiekunst en, omdat op zee alleen de
sterren houvast bieden, van de sterrenkun
de.
Ontdekkingsreizen, ook in later eeuwen,
verschaften vele landen de grondslag voor
grote macht en rijkdom die zelden in ver
houding stonden tot de grootte van die lan
den. Nederland en Portugal zijn daar goe
de voorbeelden van. En de namen van de
grote ontdekkingsreizigers uit de tijd na de
Middeleeuwen, zoals Vasco da Gama, Ma-
gelhaes en Abel Tasman en vele anderen,
leven nog altijd in de herinnering voort.
Er waren ook landen die al vroeg grote
ontdekkingsreizen te land ondernamen. De
bekendste daarvan is de reis van de Vene-
tiaanse middeleeuwer Marco Polo dwars
door Centraal Azië naar het verre China.
Evenmin als latere ontdekkingsreizen te
land stelde de lange tocht van Marco Polo
nieuwe eisen aan techniek en wetenschap.
Eigenlijk werden alleen land- en volken
kunde en misschien ook de talenkennis in
ons deel van de wereld er iets door ver
rijkt.
In het algemeen zou men kunnen zeg
gen dat landen die met hun ontdekkings
reizen vaste grond onder de voet bleven
houden in ontwikkeling achterbleven bij
landen die moed opbrachten het nieuwe
en het onbekende overzee te zoeken en
zich de middelen te verschaffen voor be
oefening van de verre zeevaart.
Enige eeuwen later, in het tijdperk van
de stoommachine, waren het sommige van
de landen die hun grote opbloei mede te
danken hadden aan technische en weten
schappelijke vorderingen die overzeese ont
dekkingsreizen op gang hadden gebracht,
die de kloof tussen de achterblijvers vérder
vergrootten. Die landen namen energiek de
ontsluiting van gehele continenten, door de
aanleg van spoorwegnetten, ter hand en
ïorgde voor een snellere overbrugging
van afstanden overzee door vervanging van
het zeilschip door het stoomschip.
Zó zweefde de Amerikaan White in 1965
buiten zjjn ruimteschip in de wereld
ruimte en
Een verdere verbreding van de kloof
ontstond een halve eeuw geleden toen een
zeer klein aantal landen de luchtvaart ging
gebruiken voor een nog snellere overbrug
ging van zeer grote afstanden en de mens
ook het luchtruim had leren beheersen. In
die tijd was het ook diezelfde klëine groep
landen die een al bestaand net van berich-
tenverkeerslijnen snel ging vervolmaken en
uitbreiden.
De mensheid werd snel vertrouwd met
de telegraaf, de telefoon, de radio, de te
levisie. De wereld was klein en tot in vrij
wel alle uithoeken snel bereikbaar gewor
den.
Het antwoord van Hillary („Because it's
there") is de laatste jaren herhaaldelijk ge
citeerd door geleerden en politici wanneer
de vraag werd gesteld waaroni er zo no
dig miljarden moesten worden uitgegeven
voor de eerste ontdekkingsreis naar de
maan. „Because it's there". Omdat de maan
er nu eenmaal is, als een uitdaging aan
het uitspansel voor een mensdom dat op
de eigen aarde geen grote ontdekkingsrei
zen meer maken kan. En: omdat de maan,
dank zij een steeds stormachtiger ontwik
keling van de techniek en de weten
schap, die de techniek schraagt niet lan
ger onbereikbaar voor de als eenling zo
nietige mens meer is.
Werd John F. Kennedy, als president
van de Verenigde Staten, gedreven door
grootheidswaan toen hij op 25 mei 1961
in een speciale boodschap aan het Ame
rikaanse Congres verklaarde: .,ln de eer
ste plaats, geloof ik, moet deze natie de
taak op zich nemen voor het einde van dit
decennium een man op de maan te laten
landen en hem daarna veilig naar de aar
de te laten terugkeren?"
Niemand heeft voor zover wij weten
Kennedy ooit grootheidswaan aangewre-
ven, maar onder de zeer velen die zich de
afgelopen jaren zijn blijven verzetten te
gen uitvoering van dit ontzaglijk kostbare
project zijn er zeker geweest die dergelijke
gedachten hebben gekoesterd.
De Farao's lieten zich, ter vermeerde
ring en eeuwige bestendiging van eigen
glorie, immens kostbare grafmonumenten,
de piramiden, bouwen zonder zich te be
kommeren om de nood der armen in eigen
land en elders in de wereld. Zou het kun
nen zijn dat Kennedy zo'n moderne Fa
rao was of wilde zijn? Was het denkbaar
dat hij voor zijn „piramide", het project
Apollo, wèl twintig miljard dollar over had
en niet voor leniging van de nood onder
de mensheid?
zó zag een oude tekenaar Christoffel Co
lumbus, toen deze, nu bijna vjjf eeuwen
geleden, voet aan wal zette in het land dat
in 1968 ruimtevaarders voortbracht
Kennedy, zei dat het Amerikaanse volk
zeker over de middelen beschikte om zowel
de ontdekkingsreis naar de maan mogelijk
te maken als de nood te helpen lenigen en
al die andere taken te volbrengen die te
genstanders van het project Apollo belang
rijker achtten.
In september 1962 schonk hij in een rede
die hij uitsprak in de aula van Rice-uni-
versiteit in Houston (Texas) zijn volle
aandacht aan de kritiek op het project
Apollo. De wereldruimte, zei hij, was een
„nieuwe zee" die de mens moest leren be
varen. Ook hij stelde enkele van de vra
gen die eigenlijk niet meer beantwoord be
hoefden te worden: Waarom moest zo no
dig de hoogste berg worden beklommen?
Wat bewoog Lindbergh als eerste te pro
beren in 'n vliegtuig de Atlantische Oceaan
over te steken?
„Wij hebben verkozen", zei Kennedy,
„in dit decennium naar de maan te reizen
en ook al het andere te doen; niet omdat
het zo gemakkelijk is maar omdat het zo
moeilijk is dat alles te doen; dat dat doel
het organiseren en opbrengen van de beste
van onze krachten en bekwaamheden zal
vergen".
Een paar jaren geleden, toen de wil tot
getroosting van grote offers voor uitvoe
ring van de reuzentaak die Kennedy het
Amerikaanse volk had gegeven langzaam
begon te verslappen, was er iemand die
het project Apollo niet vergeleek met de
piramidebouw van de Farao's maar met
de kathedraalbouw uit de Middeleeuwen.
Europa heeft vele tientallen kerktorens die
nimmer werden voltooid in een tijd toen
de wil om dat te doen er opeens niet meer
was; toen de prioriteiten plotseling werden
verlegd.
Kregen de sceptici die altijd hadden be
weerd dat de ruimtevaartmiljarden beter
gebruikt hadden kunnen worden voor leni-*
ging van aardse noden gelijk toen de stroom
der ruimtevaartmiljarden in de Verenigde
Staten trager begon te vloeien? Zouden bij
het verleggen der prioriteiten de „kathe
draaltorens" van de ruimtevaart onvol
tooid blijven en vervolgens de daarop be
zuinigde miljarden worden uitgegeven voor
verkleining van de tegenstelling tussen rijk
en arm in de gehele wereld en voor al die
andere aardse taken die zij belangrijker
achtten dan het streven naar expansie bui
ten de aarde?
De teleurstelling onder die sceptici was
groot. Die bespaarde miljarden werden
grotendeels bestemd voor de financiering
van het gewapende conflict in Viëtnam.
Geschiedkundigen die onze tijd beter zul
len kunnen overzien dan wij, zullen later
wellicht tot de slotsom komen dat die scep
tici geheel ongewild door hun verzet
tegen een krachtige voortzetting van de
Amerikaanse niet-militaire ruimtevaartac
tiviteiten een verlegging naar militaire
prioritenten in Viëtnam mogelijk hebben
helpen maken.
Het ziet er naar uit dat in de komende
jaren de dreiging van verdere afbrokkeling
van de niet-militaire ruimtevaartactivitei
ten ongedaan gemaakt zal worden en dat
het leren bevaren van de „nieuwe zee"
waarvan Kennedy gewaagde, beslist niet
zal worden opgegeven. Recente verkla
ringen van Richard Nixon, de nieuwe
president van de Verenigde Staten, wij
zen daarop. De „kathedraaltorens" van de
ruimtevaart blijven dan niet onafgebouwd
en Kennedy zal dan zijn „piramide" krij
gen waarnaar hij, wie weet, nooit zelf be
wust heeft gestreefd.
In één opzicht is dit beeld de piramide
zinvol. Wie er aan begint te bouwen moet
beginnen met een zeer brede basis en ten
koste van zeer grote inspanningen naar de
top toe werken. De top van de ruimtevaart
piramide die de Amerikanen bouwen is het
volbrengen van de eerste ontdekkingsreis
naar de onherbergzame kraterlandschap
pen en waterloze „zeeën" op de maan.
Vlak onder die top ligt de nu voorgeno
men reis van de astronauten Borman, Lo-
vell en Anders in de Apollo-8. Het is een
van de laatste voorbereidingen op de eerste
landing op de maan.
Dit z(jn de drie Amerikanen die op het ogenblik dat w(j dit schrijven, gereed
staan voor een reis rondom de andere planeet, de maan: Anders, Lovell en
Borman.
SL
sfSSSS -
Dit is hun doel
Een rijtje raketten uit dealaatste acht jaar projectielen waarmee mensen, dieren en dingen in de
ruimte zijn geschoten. Zij leverden de stuwkracht voor onder meer de capsules Wostok, Mercury, Gemini
en Apollo (boven de raketten van links naar rechts). De drie astronauten van nu zitten in een Apollo.
In namen, data en feiten samengevat ziet de nog maar enkele jaren oude geschiedenis
van de tochten der ruimtevaarders om de aarde er zó uit:
NAAM
Gagarin
Shepard
Grissom
Titof
Glenn
Carpenter
Nikolajef
Popowitsj
Schirra
Cooper
By kof sky
Teresjkowa
Feoktistof,
Pomarof,
Jegorof
Beljajef,
Leonof
Grissom,
Young
McDivitt,
White
Cooper,
Conrad
Borman,
Lovell
Schirra,
Stafford
Amstrong
Scott
Stafford,
Cernan
Young,
Collins
Conrad,
Gordon
Lovell,
Aldrin
Komarof
Schirra,
Eisele,
Cunningham
Beregowoi
RUIMTEN-
LAND
LANCEER
SCHIP
DATUM
Wostok-1
Sovjet-Unie
12 april
'61
Mercury-3
Ver.
Staten
5 mei
'61
Mercury-4
Ver.
Staten
21 juli
'61
Wostok-2
Sovjet-Unie
6 aug.
'61
Mercury-6
Ver.
Staten
20 febr.
'62
Mercury-7
Ver.
Staten
24 mei
•62
Wostok-3
Sovjet-Unie
11 aug.
'62
Wostok-4
Sovjet-Unie
12 aug.
'62
Mercury-8
Ver.
Staten.
3 okt.
'62
Mercury-9
Ver.
Staten.
15 mei
•63
Wostok-5
Sovjet-Unie
14 juni
•63
Wostok-6
Sovjet-Unie
16 juni
'63
Wozchod-1
Sovjet-Unie
12 okt.
*64
Wozchod-2
Sovjet-Unie
18 maart
'65
Gemini-3
Ver.
Staten
23 maart
'65
Gemini-4
Ver.
Staten
S juni
•63
Gemini-5
Ver.
Staten
21 aug.
'65
Gemini-6
Ver.
Staten
4 dec.
•65
Gemini-7
Ver.
Staten
15 dec.
'65
Gemini-8
Ver.
Staten
16 maart
'66
Gemini-9
Ver.
Staten
3 juni
'66
Gemini-10
Ver.
Staten
18 juli
*66
Gemini-ll
Ver.
Staten
12 sept.
•66
Gemini-12
Ver.
Staten
11 nov.
'66
Sojoez-1
Sovjet-Unie
23 april
•66
Apollo-7
Ver.
Staten
11 okt.
'68
Sojoez-3
Sovjet-Unie
26 okt.
•68
DUUR
v.d. TOCHT
1 u.
15 m.
15 m.
25 u.
4 u.
1 u.
94 u.
70 u.
9 u.
34 u.
119 u
70 u.
48 min.
22 sec.
37 sec.
18 min.
55 min.
56 min.
22 min.
57 min.
13 min.
20 min.
6 min.
50 min.
17 min.
26 u. 2 min.
4 u. 53 min.
97 u. 56 min.
190 u. 56 min.
330 u. 35 min.
'65 25 u. 51 min.
10 u. 42 min.
72 u. 21 min.
70 u. 46 min.
71 u. 17 min.
94 u. 34 min.
ruim een
etmaal
ong. elf
etmalen
ong. vier
etmalen
