Veenendaals
dagblad
Miljoenenplan voor
waterhuishouding
Buiten
Staking uitgebreid
tot Europoort
Voorstel Vance
werd afgewezen
Gelders-Utrechtse streekcourant voor Rijn- en Gelderse Vallei
Enorme reservoirs voor
tijden van droogte
biscuits
59
Fiberglas tegen echo
Vijf man gered
van zinkende
kustvaarder
Geleidelijk
kouder
RIJKSWATERSTAAT TREKT TEIS STRIJDE
TEGEN VERVUILING EN VERZIET ING
Yon Braun moet
getuigen in
nazi-proces
JAMIN
Arts (32) wilde
getuigen laten
vermoorden
„Tafelprobleem" nog niet opgelost
Jhr. Van Lennep
kandidaat voor
topfunctie
bij O.E.S.O.
Kritiek uit Rome
op progressieve
theologen
Geldkistje gestolen
uit Arnhemse bank
Schot van agent
doodt inbreker
op zijn vlucht
Edward Kennedy
verovert hoge
senaatsfunctie
IJsselmeer en Rijn
Voermethode
9 In studie
gesorteerde
300gram van 69 voor
niet te geloven voor die prijs!
IN LONDEN
RUGGESTEUN VOOR SLEPERS
TUMULTUEUS
„GRENS BEREIKT"
EEN GOEDE SFEER??
„SONVILIER" meneer!
NIET LOTEN
HARRIMAN
EERSTE STAP
Bur. voor redactie en administratie
Prins Bernhardlaan 28, Veenendaal,
Telef. 08385-10550 (adm.), 10757 en
10955 (red.), Giro 1321600.
Losse nummers 0,25; Abonnement
0,97 p. w., f 4,15 p. m., 12,35 p. k.
VALLEI
Voortzetting van het nieuwsblad „De Vallei",
opgericht in 1926.
Uitg.: Wegener's Couranten Concern n.v.
Advertentietarieven op aanvraag.
ZATERDAG 4 JANUARI I969 - 43e JAARGANG no. 3
DEN HAAG Een grootscheeps stelsel van kanalen, sluizen, dammen en
waterreservoirs ter waarde van honderden miljoenen guldens moet er voor zor
gen, dat in het jaar 2000 iedere Nederlander fris water uit de kraan krijgt, de
industrieën over voldoende koelwater beschikken en de rivieren en sloten regel
matig worden ververst.
Tegen de steeds verder oprukkende
verzilting en vervuiling van het water
zal een verbeten gevecht worden gele
verd. Dat blijkt uit een door Rijkswa
terstaat opgestelde nota over de water
huishouding van Nederland.
Minister Bakker (Verkeer en Water
staat) heeft de nota aan de leden van
de Eerste en Tweede Kamer gestuurd.
Om water te kunnen bewaren voor
moeilijke (droge) tijden, zullen enor
me reservoirs moeten worden aange
legd in het IJsselmeer, het Grevelin-
genbekken, de Biesbosch en in de ver
re toekomst misschien ook in de Wad
denzee.
De vervuiling van het water kan
worden voorkomen door toepassing
van de Wet tegen de watervervuiling,
die op dit ogenblik bij de Eerste Kamer
in behandeling is.
Omdat het IJsselmeer een sleutelpo
sitie in de Nederlandse waterleverantie
ESSEN Een rechtbank in Essen
heeft de Amerikaanse raketspecialist
Wernher von Braun, die directeur is
van het ruimtevaartcentrum NASA te
Huntsville in de Amerikaanse staat Ala»-
bama, gedagvaard om als getuige op te
treden in een proces tegen drie voor
malige S.S.-ers die een honderdtal ge
vangenen in het concentratiekamp „Do-
ra" in de Harz vermoord zouden heb
ben.
In dit kamp werden destijds de raket
ten V-l en V-2 gemaakt, die door Von
Braun waren ontworpen. Von Braun zal
moeten vertellen of raketten van dit
type in 1944 en 1945 onbruikbaar waren
als gevolg van constructiefouten of door
sabotage. De drie ex-SS'ers beweren
namelijk, dat er gevangenen zijn te
rechtgesteld wegens sabotage.
Vertegenwoordigers van de rechtbank
in Essen zullen naar New Orleans in
de V.S. gaan om daar Von Braun te
horen.
I VL'e kunnen 's winters de vogels
óm het huis op velerlei manie
ren helpen en doorgaans gaat dit
op de wijze van doe-het-zelf, wat
op de koop toe de meeste voldoe
ning geeft. De tierlantijnen van de
sentimentele Amerikaanse birdlo-
vers, die ik in de advertenties van
het mooie ,,Audubon-magazineals
lokkers aantref, zijn in 't geheel
niet nodig. Zorgzame mensen heb
ben in het voorjaar zonnebloemen
geplant en daar profiteert nu al
gauw de boomklever van. De grote
schijven met de ontelbare voed
zame pitten vormen een bijzonder
attractie, hetzij op natuurlijke wijze
in de tuin, het zij afgesneden, ge
droogd en bij nijpender nood dan
thans onderstboven op een stok ge
stoken, zodat de vogel als onder 'n
paraplu zit. Die zadenbevatten
10°/o vet c.q. olie en 15,8°/o eiwit,
waardoor zij wat het vetgehalte
betreft zelfs boven kokos, lijn
en raapzaad uitrijzen. Alleen reeds
voor de wintervogels dienden wij
veel meer zonnebloemen in de hof
te hebben. Zelfs de dikke stevige
stengels kunnen worden gebruikt,
n.l. door er stukken van 30 a 40 cm
af te snijden en over het langste
gedeelte óp te splijten, waarna het
merg wordt verwijderd, met uitzon
dering van een afsluitende schijf
aan beide einden. In, deze goot
komt 'n spoedig stollend vloeibaar
mengsel van zaad, vet, brood, kren
ten, hennep enz. Wordt zo'n appa
raatje loshangend aangebracht,
dan is het musvrij, maar bindt ge
het verticaal of horizontaal aan tak
of twijg, dan wordt het o.a. toegan
kelijk voor mezen en goudhaantje,
ook staartmees en winterkoning.
Het is de meest simpele manier,
die ik ken en zij misstaat nergens.
inneemt, zal dit streng tegen iedere
vorm van vervuiling moeten worden
beschermd. Tenslotte zal ook de Ryn
nauwlettend in de gaten moeien wor
den gehouden en zullen zonodig in over
leg met Frankrijk, Duitsland en de Be
nelux speciale beschermingsmaatrege
len tegen vervuiling moeten worden ge
nomen.
Rijkswaterstaat schat, dat Nederland
in het jaar 2000 32 miljard kubieke me
ter water per jaar nodig zal hebben.
Tegenover deze behoefte staat een ge
middeld jaarlijks aanbod van 110 mil
jard kubieke meter. De Rijn levert daar
twee derde van. Ongeveer 20 miljard
kubieke meter verdampt, zodat 90 mil
jard overblijft voor consumptie. Dat
lijkt, aldus Rijkswaterstaat, bijzonder
gunstig maar vooral 's zomers groeit de
behoefte aanzienlijk, terwijl het aan
bod dan juist sterk terugloopt. Alleen
enorme waterreservoirs kunnen in zo'n
situatie uitkomst bieden.
Een extra probleem bij de bestrijding
van de verzilting is de verder haven
en industrieontwikkeling. Het sterkst
rukt het zoute water op in en om het
Noordzeekanaal, rondom 't Rotterdam
se havengebied en in de toekomst van
uit de Westerschelde langs de zuidrand
van het Deltagebied.
Rijkswaterstaat studeert op de vol
gende maatregelen:
Een nieuw sluizencomplex bij IJmui-
den met een speciale zoutwaterbuf
fer;
het doortrekken van het Noordzee
kanaal naar de Markerwaard en een
speciale zoutwatersluis in het Amster
dam-Rijnkanaal;
het graven van een nieuw lozings
kanaal door de hals van Goeree;
een speciaal spuikanaal door Noord-
Beveland naar het Veerse Meer en
verder via het Sloe naar de Wester
schelde;
Een nieuw-kanaal door het smalle
deel van Zuid-Beveland;
een extra dam in de Oosterschelde
om het Zeeuwse meer zoet te hou
den.
Hoewel Rijkswaterstaat veel verwacht
van de Wet op de watervervuiling, zul
len lang niet alle vergiftigings- en ver
vuilingsrisico's kunnen worden verme
den. Vooral over de kwaliteit van het
Rijnwater maakt de dienst zich zorgen.
ADVERTENTIE
4 jan'69
A. B. WIGMAN
LONDEN In Londen is gisteren een
proces begonnen tegen een arts, die er
van wordt beschuldigd, pogingen te
hebben gedaan om zes getuigen in een
zaak tegen hem betreffende verdoven
de middelen uit de weg te laten ruimen.
De 32-jarige arts zou in zijn praktik in
een Londense voorstad, die hij 't „Oost-
londense verslavingscentrum", noemde,
jaarlyks 130.000 gulden hebben ver
diend met het verstrekken van verdo
vende middelen.
Volgens de tenlastelegging had hij in
de gevangenis een medegevangene
verteld, dat hij er 4000 pond voor over
had om twee getuigen a charge te laten
verdwijnen. De gevangene meldde dit
aan de politie. Een rechercheur trad
vervolgens op als „huurmoordenaar."
De arts verklaarde zich tenslotte be
reid om 15.000 pond te betalen, als alle
zes getuigen a charge zouden worden
opgeruimd.
Hij verklaarde zich gisteren schuldig
aan aanzetting tot moord en aan diverse
misdrijven inzake handel in verdovende
middelen.
ROTTERDAM De bemanningen van de sleepboten in de Europoort hebben
zich gisteravond aangesloten bij de staking van hun collega's in het stadssleep-
bootbedrijf. De actie is hiermee voor de Rotterdamse haven in een kritiek sta
dium gekomen. Nu de Europoortslepers langs de kant blijven, komt de bevoor
rading van de vijf grote raffinaderijen in gevaar.
Voor de mammoettankers de vaste
bezoekers van Europoort is het vrij
wel ondoenlijk zonder sleepboothulp
naar binnen te komen.
Het nieuws uit de Europoort bete
kende voor de stakers In Rotterdam een
bijzonder krachtige ruggesteun.
De bemanningen uit de verre Euro
poort hadden zich donderdag van de
actie gedistantieerd toen de staking uit
brak. Gisteren kwam een nieuwe ploeg
op, die gedurende een week op de boten
in Europoort zou dienst doen.
Alleen de sleepboten Maasbank en
Vikingbank grote kustslepers voe
ren gisteravond nog. Zij verleenden as
sistentie na een aanvaring voor de mond
van de Nieuwe Waterweg.
De stakers hebben intussen besloten
het werk niet voor dinsdag te hervatten.
Dan zal het resultaat worden besproken
van het referendum dat de Nederlandse
Bond van Vervoerspersoneel (N.B.V.)
onder zijn leden over de nieuwe c.a.o.
heeft gehouden.
Het bestuur van deze bond werd gis
termiddag op een zeer roerige vergade
ring danig onder handen genomen.
Stakingsleider Leen van Os zorgde er
voor, dat zijn mensen binnen de perken
bleven. Hij moest vele malen bezwerend
de handen opheffen toen de bestuursle
den van de N.B.V. in een ware heksen
ketel zich probeerden te verdedigen
tegen de genadeloze kritiek.
Een machinist van een Europoortsle
per had de bestuursleden toen al als
profiteurs gekenschetst. „Jullie leven bij
de gratie van ons contributiegeld", riep
hij uit. „Maar het is bewezen dat jullie
desondanks niet achter de arbeiders
staan. Daarom zullen wij op de eerstvol
gende vergadering voorstellen het hoofd
bestuur van de N.B.V. te royeren. Deze
heren hoeven voor ons geen c.a.o. meer
af te sluiten. Daar moeten anderen voor
komen of anders doen wij het zelf".
De stakers lieten er geen twijfel over
bestaan dat zij de mogelijke komst van
Duitse sleepboten desnoods met geweld
zouden tegenhouden. Een Belgische re
derij, die had overwogen met twee eigen
sleepboten een eigen schip uit Rotter
dam te zullen weghalen, kwam na
overleg met de N.B.V. op haar besluit
terug.
De directies van de zeven sleepboot-
maatsehappyen, die bij het conflict zyn
betrokken, hebben de verzekering gege
ven dat met de huidige voorstellen de
grens is bereikt. „Wij zijn niet bereid
nog maar één stap verder te gaan", al
dus mr. W. G. A. de Meester, de direc
teur van het Centraal Bureau voor de
Rijn- en Binnenvaart. „Het bestaan van
onze bedrijven korftt in gevaar".
Hij zei dat de stakers dreigementen
hebben geuit tegen de schépen van de
particuliere sleepbooteigenaren. Dit zou
gebeurd zijn om te voorkomen, dat de
particulieren als stakingsbrekers zouden
optreden. Donderdag al is van de Wil
lemsbrug af een stuk ijzer op het stuur
huis gegooid van een particuliere sleep
boot.
T>ARIJS Het Zuidviëtnamese nationale bevrijdingsfront (NLF) heeft gis-
teren de jongste Amerikaanse voorstellen om het vastgelopen vredesover
leg op gang te brengen, van de hand gewezen.
Tran Hoai Nam, ondervoorzitter van de delegatie van het NLF, verklaarde
in Parijs, dat het front geen Amerikaanse voorstellen kan accepteren waarin
sprake is van een confrontatie van twee partijen.
Een aantal topfunctionarissen van de door de slepersstaking gedupeerde bedrijven kwam gisteren te Rot
terdam bijeen om de situatie te bespreken.
In de Albert Hall te Londen zijn
109 schotels" van fiberglas
aangebracht om 't concertgebouw
van zijn beruchte echo te bevrijden.
De schijven zijn met de holle kant
naar boven opgehangen. Met het
BBC Symphony Orchestra worden
nu geluidsproeven genomen.
ADVERTENTIE
Bij Hotel-Restaurant
Herenstraat 75, .Rhenen
Telefoon 08376 - 2305
PARIJS De Nederlandse regering
heeft jhr. mr. E. van Lennep, thesau
rier-generaal van het ministerie van
Financiën in Den Haag, kandidaat ge
steld voor de functie van secretaris
generaal van de Organisatie van Euro
pese Samenwerking en Ontwikkeling
(OESO) in Parijs.
De Nederlandse schatkistbewaarder
zal, als hij wordt benoemd, Thorkil
Kristensen opvolgen als uitvoerend lei
der van de organisatie, waarvan 21 lan
den lid zijn.
Jhr. Van Lennep (53) is sinds 1962
voorzitter van de werkgroep van de
O.E.S.O., die zich bezighoudt met de
vraagstukken van de betalingsbalans.
Hij is ook voorzitter van het monetai
re comité van de Europese Economische
Gemeenschap.
Hij is als thesaurier-generaal onder
verantwoordelijkheid van de minister
van financiën onder meer belast met de
zorg voor het binnenlandse geldwezen,
internationale monetaire en betalings
balansvraagstukken, en de voorberei
ding van de rijksbegroting.
De functie van secretaris-generaal van
de O.E.S.O. is een topfunctie in het in
ternationale economische en financiële
beleid. De organisatie beoogt coördina
tie van het regeringsbeleid van de aan
gesloten landen op hét terrein van eco
nomie en financiën. Leden zijn de vijf
tien Navo-landen en Ierland, Oosten
rijk, Spanje, Zweden, Zwitserland en
Japan.
HOEK VAN HOLLAND De loods-
tender Albatros heeft gisteravond even
buiten de pieren van Hoek van Holland
vijf man opgepikt van de Duitse kust
vaarder Schlei (291 brt), nadat hun
schip in mistig weer was aangevaren
door de Britse vrachtvader Street Hardle
(13.000 brt).
De kustvaarder, afkomstig uit Rends-
burg, begon onmiddellijk te zinken. Een
van de opvarenden sloeg bij de aan
varing overboord, maar hij werd snel
opgepikt. De Brit vervolgde zijn reis
van Rotterdam naar Hamburg.
Een'van de vijf Duitse zeelieden werd
met een shock naar het Rotterdamse
Havenziekenhuis gebracht; De overigen
vonden onderdak in het Duitse zeemans
huis in Rotterdam. De sleepboot Maas-
bank maakte vast aan de zinkende kust
vaarder en slaagde erin het schip boven
water te houden.
„Het is erg moeilijk", zei hij, „om
de voorstellen te accepteren die (de
Amerikaanse onderhandelaar) Cyrus
Vance (donderdag) heeft gedaan, om
dat deze zijn gebaseerd op een confe
rentie van twee partijen waartegen wij
ons altijd hebben verzet".
Het NLF ondersteunt nu een Noord-
viëtnamees procedurevoorstel over de
schikking van de tafel tijdens het toe
komstig overleg. Noord-Viëtnam heeft
een ronde tafel voorgesteld die op geen
enkele wijze in stukken is verdeeld.
Als Amerika hiermee akkoord gaat,
zal de Noordviëtnamese delegatie de eis
laten vallen, dat elke delegatie een ei
gen vlag en naambordje mag voeren.
Bovendien zal het er dan niet langer op
staan dat het NLF en de Zuidviëtnamese
vertegenwoordiger erom zullen loten
wie het eerst het woord mag voeren.
Amerika heeft dit voorstel nog niet
aangenomen. „Hieruit blijkt dan weer
eens", aldus het NLF, „dat de Ameri
kanen de besprekingen opzettelijk blok
keren".
Zuid-Viëtnam vindt dat de conferen
tie over Viëtnam gesplitst moet worden,
omdat ze over onderwerpen van ver
schillend karakter zal gaan waar niet
alle partijen bij betrokken zijn, zo is
gisteren uiit de omgeving van de Zuid
viëtnamese delegatie in Parijs verno
men.
Saigon onderscheidt drie hoofdonder
werpen waarover afzonderlijk moet
worden beraadslaagd:
1. De verhouding noord-zuid, d.w.z. de
kwestie van de Noordviëtnamese agres
sie" en de toekomstige betrekkingen
tussen de twee landen na het herstel
van de vrede. Dit probleem gaat slechts
Noord- en Zuid-Viëtnam aan en dient
dus uitsluitend tussen Hanoi en Saigon
4e worden besproken, desnoods in Hanoi
zelf maar liever aan boord van een
schip ter hoogte van de 17de breedte
graad.
2. De interne problemen van Zuid-
Viëtnam. Daarover zouden in Saigon on
derhandelingen moeten worden gevoerd
tussen het Nationale Bevrijdingsfront
(De Viët-Cong) en de Zuidviëtnamese
regering.
3. De militaire vraagstukken die
voortvloeien uit de oorlog en degene, die
bij beëindiging van het conflict zullen
rijzen. Deze gaan zowel de Ver. Staten
als Noord- en Zuidviëtnam aan en in
laagste instantie de mogendheden, die
de status en veiligheid van Zuid-Viët
nam zullen garanderen. Alle onderhan
delingen hierover zouden in Parys
plaats moeten vinden, met uitsluiting
van het Bevrijdingsfront.
Volgens Zuid-Viëtnam moet de confe
rentie in Parijs dienen ter bekroning
van de onderhandelingen in Hanoi en
Saigon. Het plan is voorgelegd aan de
Amerikaanse delegatie, maar de leider
daarvan, Averell Harriman, voelt er
kennelijk niet voor. Harriman is van
oordeel dat alle onderhandelingen zich
VATICAANSTAD Het blad „Os-
servatore Romano" heeft gisteren kri
tiek uitgeoefend op de internationale
groep progressieve theologen, die in het
openbaar hebben aangedrongen op her
vorming van de Vaticaanse congregatie
voor de geloofsleer.
Het blad zegt, dat het niet de taak is
van deze theologen om hun verlangens
en voorstellen in het openbaar te be
spreken en betreurt het, dat zij een
vorm van publiciteit hebben gekozen,
die „het karakter heeft van een protest
en een pressiemiddel". Zoals bekend
hebben de theologen in een verklaring,
gepubliceerd in het in Nijmegen uitge
geven internationale theologische tijd
schrift „Concilium", diverse verlangens
en voorstellen geformuleerd, onder meer
hervorming van de Vaticaanse congre
gatie voor de geloofsleer, toekenning
van het recht van theologen, beschul
digd van dwaling of ketterij, op verde
diging in het openbaar van hun stellin
gen en pensionering van de Curiekardi
nalen op 75-jarige leeftijd. Zij drongen
ook aan op instelling van een inter
nationale commissie van theologen en
benoeming tot lid van de congregatie
voor de geloofsleer van theologen, die
niet tot de conservatieve Romeinse
school behoren.
ARNHEM Gisteravond heeft een
man, die een nylonkous over zyn ge
zicht had getrokken, een roofoverval
gepleegd op het kantoor van de Finata
Financieringsmaatschappij aan het Gele
Rijdersplein in Arnhem. De man ging
er met een geldkistje met enkele dui
zenden guldens vandoor.
De overval werd 's avonds om onge
veer half negen gepleegd. De bank was
nog open, hoewel er geen publiek meer
in het gebouw was.
moeeten afspelen in 't raam van de con
ferentie van Parijs en dat alle betrok
ken partijen daaraan deel moeten ne
men.
LAREN De 18-jarige zeeman R. S.
is vannacht bij een achtervolging door
de Larense politie dodelijk getroffen
door een pistoolschot.
Hjj had omstreeks middernacht met
vier kornuiten met succes ingebroken
in het benzinestation Keuker aan de Pa»-
rallelweg langs Ryksweg no. 1.
De auto van de inbrekers werd opge
merkt door een passerende surveillance
auto van de politie, waarna drie van de
vijf jongelui in de auto, zigzaggend over
de weg, de vlucht namen in de rich
ting Bussum. Het lukte de politie enige
honderden meters verder de auto klem
te rijden.
Een van de drie overgeblevenen werd
in de auto aangehouden, de beide ande
ren vluchtten. Een der agenten zette te
voet de achtervolging in. Naar de politie
meedeelde, gaf R. S. geen gevolg aan
herhaalde sommaties te blijven staan,
waarop de agent enige waarschuwings
schoten loste. Hiervan heeft er een S.
getroffen.
Het slachtoffer werd overgebracht
naar het ziekenhuis Hooglaren ongeveer
honderd meter van de plaats van het
incident, waar de jongeman kort daarna
is overleden.
De weggevluchte 20-jarige A. J. H.
werd later in de nacht in Utrecht aan
gehouden. De arrestant, die ter plaatse
werd aangehouden is de 18-jarige C. S.
uit Hilversum. Naar de twee andere le
den van de groep, die al bij het ben
zinestation de vlucht hadden genomen,
werd vanochtend vroeg nog gezocht.
Hun identiteit is de politie bekend.
WASHINGTON Senator Edward
Kennedy (36) uit de staat Massachu
setts is gisteren gekozen tot waar
nemend fractieleider van de Democraten
in de Amerikaanse Senaat. Hij versloeg
met ruime meerderheid senator Russell
Long uit Louisiana, die zich voor deze
functie herkiesbaar had gesteld.
Edward Kennedy werd gekozen met 31
tegen 26 stemmen, een grotere meerder
heid dan was verwacht.
Algemeen beschouwt men de over
winning van senator Kennedy als een
eerste stap in de richting van het Witte
Huis. De functie van waarnemend frac
tieleider in de Senaat kan een grote
steun voor Edward Kennedy betekenen
als hij in 1972 een gooi zou willen doen
naar het presidentschap.
De verslagen senator Russell Long,
voorzitter van de Senaatscommissie, voor
financiën, was sinds 1965 waarnemend
fractieleider. Hij volgde in dat jaar Hu-
bert Humphrey op.
Edward Kennedy is een broer van
Robert Kennedy, die vorig jaar in Los
Angeles werd vermoord en van John
F. Kennedy, die in 1963 In Dallas werd
doodgeschoten.
(Van onze
weerkundige medewerker)
In de loop van het weekeind zal
de temperatuur in Gelderland
geleidelijk op een wat lager niveau
komen. Daarbij neemt vooral in de
nacht van zondag op maandag de
kans op lichte vorst weer toe.
Een verse stroming van noord-
poollucht beweegt langs de Faroer
in zuidelijke richting, voorafgegaan
door een zone met neerslag. In ver
band hiermee zal er ook in onze
omgeving tijdelijk enige regen en
later mogelijk sneeuw vallen.
Boven Noordwest-Rusland ligt
een winters hogedrukgebied van
1040 millibaar (in Moskou was het
gistermiddag 17 graden). Het ge
vaar voor een felle uitbraak van
deze kou naar West-Europa is op
dit ogenblik nog niet groot door
aanwezigheid van een ander maxi
mum van 1035 millibaar bij Ier
land.
In Noord-Italië werd vrijdagmor
gen de laagste temperatuur tot nu
toe in deze winter gemeten: 30
graden C. bij Bergamo.
De gemiddelde decembertempe-
ratuur in Ugchelen was 3,3 graden
onder normaal, de laagste decem-
berwaarde sinds 1963.