Onwaardig veldgebruik
Motorgeweld verjaagt edelwild
notities
1
Dol fijn met de dolfijn
Sportieve automobilisten willen
anderen ook wat laten proeven
m
m
1
De
„Journaal van
Oude en Nieuwe
Wegen"
SCHAKEN
mmmiu
mm m
m
m m
m
m
m
m
m
m
DAMMEN
BRIDGE
KRUISWOORDRAADSEL
-
-
Fietsen helpt bij
longziekten
door H. KRAMER
door J. M. BOM
door H. W. FILARSKI
5
31
51
We hebben allemaal in de
krant kunnen zien zo
schrijft ons de hr. A. B. Wig
man hoe men het gevaar
op de Veluwse wegen voor
overstekend wild tracht te on
dervangen door een nieuwe
proef met waarschuwingsbor
den, groter van formaat en in
drukwekkender van uitbeel
ding dan de oude. Of dit veel
zal uithalen, kunnen we nog
niet zeggen, maar we verheu
gen ons erop, dat er lieden
zijn met open oog voor de
ongeschonden natuur en met
een toegenegen hart tot de
voorname viervoetige figuren,
die haar bewonen. Zij probe
ren tenminste iets. Hoe moei
lijk deze schepselen van bos
en hei het niet zelden hebben
«n met hoe weinig inzicht de
autoriteiten te hunnen opzich
te handelen, blijkt uit een bij
drage in het winterprogram-
ma van „Het Edelhert", or
gaan der Vereniging tot Be
houd van het Veluws Hert.
Dit artikel is ongetwijfeld
waard in breder kring te
worden gelezen en daarom
meen ik er goed aan te doen,
het voornaamste eruit over
te nemen.
Door de Technisch Hoofd
ambtenaar I der Genie, te
vens jagermeester der Rood
wild-jachtcombinatie „Arn-
hem/Rosendaal", groot ken
ner en beschermer van ons
Veluwse edelhert, C. J. Tiele-
man te Schaarsbergen, wordt
n.l. verhaald, hoe een functio
naris der gemeente Arnhem
hem ruim een jaar geleden
verzocht op de Arnhemse Hei
de een oefenterrein voor ter
rein-rijden door de leden van
de motorclub „Arnhem" aan
te wijzen. Hoewel schoorvoe
tend, zocht T. een geschikte
plaats aan de oostkant van
het gebied op, waartoe ver
gunning moest worden verkre
gen van de militaire autoritei
ten. Deze laatste wisten niet
beter te doen, dan het rustige,
met berken en hei begroeide
middenstuk van het jachtveld
aan te wijzen!
Weldra hoorde men er de
onverdraaglijke luidruchtig
heid der knalpotten van op
gepepte twee- en viertaktmo-
toren. Slechts vier herten ble
ven het oude gebied trouw;
zij kozen hun dagverblijf in de
rogge. Hier moge worden op
gemerkt, dat aan de land
bouwers eventuele schade ver
goed wordt uit het Jachtfonds.
'Foen brak de eerste zondag
van augustus 1968 aan. De
auteur ziet tot zijn schrik de
hel over de prachtige Arn
hemse Heide losgebarsten,
want de motorclub Arnhem
heeft toestemming verkregen
om een internationale moto-
cross te houden, waarvoor
reeds weken lang reclame is
gemaakt.
's Middags had de verkeers
politie handen vol werk om de
bezoekers naar de heide te lei
den. Het was minstens even
druk als op de eerste zondag
van de opening van Burgers
leeuwenpark. Het vericeer op
de weg naar de kop van Dee-
len zat vast. In de verte hoor
de je de motoren knetteren en
loeien. Het publiek was heer
en meester in het jachtveld.
De vier geweidragers in de
roggepercelen, zochten naar
een uitweg. Waar bevond zich
nog een rustplaats? De zand
wegen en karresporen op de
hei waren deze zondag vol
mensen. Voor de oneven 10-
ender was dit aanleiding om
in paniek te geraken en op hol
te slaan.
Hij was totaal de kluts kwijt
en had maar één gedachte:
weg, weg van die herrie en
die mensen.
Hij probeerde over te steken
bij de kogelvangers van de
schietbanen, voor hem bekend
terrein. Enkele honderden me
ters naar het westen is dek
king. Zijn wissel was echter
versperd door stilstaande
auto's en rondlopende mensen.
Dan maar weer terug....
Het hert rende naar het
noorden, kwam op het weiland
van boer Van Roekei en dacht
onder de beuken dekking te
vinden. In volle vlucht sprong
het onder de bomen, vond daar
ook weer auto's en mensen,
sprong over een auto heen en
dacht de vrijheid te vinden op
de voor liggende vlakte, maar
brak zijn nek tegen het raster
van het vliegveld.
De deuk van 2 m2 oppervlak
en 30 cm diep valt heden nog
in het harmonikagaas te zien.
Ie heer Tieleman kon te
recht aanspraak maken
op het inmiddels door de ver
keerspolitie bij de poelier ge
brachte kadaver. Hem werd de
opbrengst eind oktober toe
gezonden, ter uitkering aan de
jachtcombinatie. Volgens haar
statuten moet dit bedrag wor
den aangewend voor het kopen
van wintervoer in hare terrei
nen. Dat men dit niet moet
versmaden, blijkt uit het feit,
dat voor de verkregen geldsom
ruim een ton (1000 kg) suiker-
bietenpulp kon worden aange
schaft in voedingswaarde over
eenkomende met 9.000 a 10.000
kg voederbieten. Dit als late
pleister op de wonde. Voorts
is het verblijdend, dat de mo
torjongens achteraf hun krach
ten thans kunnen meten op 'n
terrein naar het oosten van
het veld (Apeld. weg), zodat
grof- noch kleinwild er meer
last van ondervindt. Door
schê en schande wordt men
wijs. Aldus de heer Wigman.
In de dierentuin van Duisburg wilde
men het nu toch eens weten: fanta
seerde de Romein Plinius, toen hij twee
duizend jaar geleden zijn verhaal schreef
over een jongen die op de rug van een dol
fijn naar school reed - of kan het écht? Er
werden een paar kinderen in het bassin
met de dolfijnen gezet en jawel, ze werden
meteen als speelkameraadjes opgenomen.
Het verhaal, met foto, werd dezer dagen
de wereld rondgestuurd en het verbaasde
velen - behalve dr. W. H. Dudok van Heel,
in zijn dolfinarium te Harderwijk. Zijn ei
gen kinderen, Saskia (13), Willem (6) en
Wolfert (6) doen het namelijk óók. En al
lang
Twee maanden geleden gaf dr. Dudok
van Heel hun toestemminghet eens te
proberen. Als spel, maar ook als experi
ment met het doel om eens te kijken, of
een dergelijk nummer op de een of andere
manier in de show te gebruiken is. Als
vast onderdeel van de show zal dat nooit
kunnen, in verband met de wet op de kin
derarbeid (zie Heintje). Het gaat er dan
ook meer om, de dieren aan de mens in
zijn alleronmiddellijkste nabijheid te wen
nen en dan later eens te bezien, of daar
van gebruik kan worden gemaakt.
'Foch hebben de dolfijnen hier, hoe ver
trouwd ze ook zijn met de mensen om
hen heen, wel even opgekeken toen de drie
kinderen bij hen in het water doken. Maar
mochten ze eerst hebben gedacht dat het
een nieuw kunstje was, al gauw kregen ze
in de gaten dat er gespeeld kon worden.
Binnen twee weken was de dolfijn Min
nie zover, dat zij Saskia, die haar aan de
rugvin vasthield, door het hele bassin heen
trok. De andere zeven dolfijnen vinden dat
nog een beetje ver gaan, maar ze zijn wel
op elk uur van de dag voor ieder ander
spelletje te vinden.
De kinderen Dudok van Heel zelf staan
er nauwelijks bij stil, dat ze aan 't stoeien
zijn met dieren, die een haai met een wel
gemikte slag van de staart kunnen doden.
Ze hóeven er ook niet bij stil te staan,
want de dolfijnen zullen er niet aan den
ken - dat denken is haast letterlijk op te
vatten - hun iets aan te doen.
Maar kan het spelenderwijs soms ook
te wild gaan? Dr. Dudok van Heel is daar
niet bang voorDe dolfijnen passen zich
namelijk perfect aan in het spel; je zou
kunnen zeggen, dat ze nooit ivilder spelen
dan de kinderen zelf doen en wanneer die
nu de maat maar kennen, is er niets aan
de hand.
Voor de kinderen is alles wat erover
te zeggen valt louter theorie, waar ze zich
het hoofd niet over breken. Ze hebben er
een paar fijne speelvriendjes bijgekregen
en dat is alles.
Opgedreven van hot naar
haar kan zo 'n in de om
singeling van publiek en
auto's geraakt hert in paniek
zich gemakkelijk doodlopen.
Veertien patiënten met
middelzware en zware
longziekten kregen van
dr. Harry Bass in Boston
(V.S.) een fietskuur voor
geschreven om er weer
bovenop te komen. Tij
dens de eerste week van
het trainingsprogramma
moest op een kamerfiets
in het ziekenhuis wor
den geoefend; daarna
thuis waarbij het schema
werd opgevoerd van 3-10
minuten tot 30-35 minu
ten fietsen per dag. Na
zes weken kon bij alle
patiënten een duidelijke
verbetering in hun toe
stand worden vastgesteld.
Na 12 weken fietsen was
de gezondheidstoestand
dusdanig dat alle patiën
ten weer arbeidsgeschikt
konden worden verklaard.
Ter gelegenheid van Kerst
en Nieuwjaar geeft Shell-Ne-
derland nu al 8 jaar achter
elkaar een boekje uit over
een weinig of niet beschreven
onderwerp. Het is daarbij een
goede gewoonte van deze
maatschappij waar mogelijk,
de boekjes op te dragen aan
sen landelijke instelling van al
gemeen belang. Deze instellin
gen, die zich met betrekking
tot het beschreven onderwerp
direct of indirect verdienstelijk
maken, behoeven veelal aan
dacht en financiële steun.
Het nieuwe boekje voor 1969
is bijzonder interessant en
kreeg de titel „Journaal van
Oude en Nieuwe Wegen". De
tekst is van dr. J. M. Fuchs.
Behalve de oude wegen in
Nederland geeft dr. Fuchs te
vens 'n beschrijving van oude
transportmiddelen, van pleis
terplaatsen, van de eigenaars
van de eerste kentekenborden
van auto's, alsmede van het
Deelerwoud en ander natuur
schoon waarheen de wegen lei
den.
Het boekje is dit jaar opge
dragen aan de Vereniging tot
Behoud van Natuurmonumen
ten. Deze Vereniging heeft
o.m. zoals bekend het Deeler
woud aangekocht. Het boekje
wil de 110.000 lezers nogmaals
attent maken op de actie, die
nog steeds door de Vereniging
wordt gevoerd om 't benodig
de geld voor het Deelerwoud
bij elkaar te krijgen.
Natuurmonumenten komt
nog 600.000 gulden tekort.
Dank zij grote giften uit 't be
drijfsleven en van duizenden
particulieren is reeds een zeer
groot deel van de koopsom van
2 miljoen gulden bijeenge
bracht.
Op 17 december is het eerste
exemplaar van het boekje door
mr. D. J. Rueb, directeur
van Shell Nederland, overhan
digd aan de voorzitter van de
Vereniging tot Behoud van
Natuurmonumenten, mr. H.
W. Bloemers, Commissaris van
de Koningin in de provincie
Gelderland, in het Huis der
Provincie te Arnhem.
rie Stichting „Sportief Toeris-
me", die vorig jaar augus
tus in het centrum van ons
land een nationale auto-ster-
tocht organiseerde waaraan
toen circa 1300 personen met
ruim 670 auto's hebben deel
genomen, heeft voor dit jaar
twee grote toeristische toch
ten voor automobilisten op
het programma staan. Een in
ternationale tocht tijdens het
weekeinde van 19-20 april die
door Zuid-Limburg, de Eifel
en de Ardennen voert en een
nationale tocht die weer door
mooie streken in eigen land
leidt, doch gezien de grote
deelneming die wordt verwacht
tijdens twee weekeinden in
juli en augustus zal worden
verreden.
tiet sportief toerisme is een
terrein, dat eigenlijk nog
maar weinig of zelfs in het ge
heel niet door de automobiel
wereld is ontgonnen", stelt de
42-jarige verzekeringsinspec
teur en assürantiebezorger
Nico Jager, die met een col
lega uit het vak, de 34-jarige
Ben van Delden uit Amster
dam de promotors zijn van de
nog vrij jonge stichting. „Men
heeft", aldus de beide auto
sportenthousiasten, „bij deze
vorm van sport geen dure ap
paratuur nodig, geen opge
voerde motoren, geen extra
technische voorzieningen en
zelfs geen geroutineerde kaart
lezers. Het doel van deze
sportieve tochten is het leve
ren van een echte toeristische
prestatie met een sportief ele
ment. Voor de deelneming aan
onze ritten is natuurlijk wel
een zekere rij-ervaring nodig
en het is prettig als men zich
wat kan oriënteren, maar
men behoeft beslist geen ral
ly-rijder of crack te zijn om
zo'n tocht te kunnen volbren
gen".
Den van Delden, die enige
jaren geleden het boekje
„Kaartlezen als wedstrijd
sport" heeft geschreven, is al
sinds vele jaren een enthou
siast automobilist. Vanaf zijn
26st« jaar heeft hij deelgeno
men aan tal van ritten van
de RAC-West, waarvan hij de
meeste met zijn collega Mar
tini heeft gewonnen. „Mijn
eerste rit was een liefdadig-
heidstocht met zo'n 160 deel
nemers. Ik eindigde op de
laatste plaats en dat was voor
mij een uitdaging om te la
ten zien wat ik kon. Van lie
verlede ging het beter met
rijden en kaartlezen".
Zij reden, als de equipe
Martini - Van Delden, tal van
nationale en internationale rit
ten als de Sauerland-rally, de
rally Luxemburg - Schevenin-
gen - Luxemburg en meer
van die evenementen en ein
digden in het afgelopen jaar
als vierde equipe in de grote
KNAC-rit
Met Nico Jager die in Apel
doorn woont, is het al niet
veel anders gegaan. Ook die
werd, toen hij eenmaal een
auto ging berijden, al snel
enthousiast voor de automo-
bielsport. Ook zijn eerste rit,
met de bekende Wim van Zijl
uit Arnhem, werd sportief ge
zien, een grote flop. Zijn auto,
spiksplinternieuw, werd welis
waar goed „los" gereden,
maar de startkaart moest hij
blanco inleveren. Ook voor
Nico Jager was dat het sein
om er eens goed aan te gaan
trekken en sinds die tijd ont
brak hij vrijwel nooit aan de
start als er ergens een rit viel
te rijden. De deuren van zijn
garage getuigen er van. Ze
zitten vol gespijkerd met al
lerlei startborden. Van ritten
over de Veluwe, landelijke
ritten, internationale ritten
„In het begin rij je alles
mee", aldus de heer Jager,
„maar later ga je wat meer
selecteren. Hij ging in een la
ter stadium „merkenritten"
rijden en werd zodoende se
cretaris van de DKW-club, la
ter van de Simca-club.
Den van Delden,, die voorzit-
ter is van de Nederland
se Waterskibond en Nico Ja
ger, die secretaris was van de
Simca-club, hebben elkaar op
het organisatorische vlak ge
vonden en gingen samen een
team vormen dat het onont
gonnen terrein van het spor
tief toerisme ging bewerken.
En kennelijk met succes. „Wij
laten onze deelnemers doelbe
wust een bepaalde route vol
gen die niet over autosnelwe
gen leidt maar via binnen
wegen vaak langs zeer mooie
plekjes voert. Onze ritten die
uitvoerig worden beschreven
in een rittenboek, zijn eigen
lijk door iedereen die de rij
kunst redelijk goed machtig
is, met gemak te rijden en
worden zó georganiseerd, dat
er volgende gelegenheid is om
een stukje te eten en even uit
te puffen. Dat wordt gedaan
in van te voren gecontracteer
de restaurants waar men ge
durende een „SST"-rit altijd
wel zo'n honderd of meer man
tegelijk aan het ontbijt aan
treft.
Het inschrijvingsgeld voor
de ritten van de Stichting
Sportief Toerisme wordt met
opzet vrij laag gehouden. Dat
impliceert dat, als men alles
rekent wat men er voor
krijgt, een rittenboek, een ont
bijt voor twee personen, een
plaquette en een draagmedail-
le, er eigenlijk geld bij zou
moeten. Maar de heren Van
Delden en Jager zouden geen
goede organisatoren zijn als
ze niet wat grote ondernemin
gen en maatschappijen voor
hun activiteiten zouden heb
ben weten te interesseren. En
dat gebeurt dan ook. De Stich
ting Sportief Toerisme wordt
financieel geholpen door ben
zine- en bandenmaatschappij
en, door levensmiddelenbedrij-
ven, fabrieken van frisdranken
en zelfs van tapijten. Van
zelfsprekend steunen ook ver
schillende automobielbedrij
ven de activiteiten van het
sportieve tweetal.
Apeldoorn is op onze toch
ten gteeds goed vertegen
woordigd, aldus de heer Ja
ger, die erop wijst, dat voor
de laatste nationale rit in au
gustus meer dan honderd au
to's uit Apeldoorn kwamen.
Dit jaar dus een internatio
nale tocht over een afstand
van circa 500 kilometer met
een internationale sfeer en
door geaccidenteerd terrein
en twee tochten door eigen
land waaraan vermoedelijk
zo'n 1000 automobilisten deel
kunnen nemen.
Aan de voorbereidingen van
de ritten wordt al weer hard
gewerkt. Al in september
werd begonnen met het uitzet
ten van de ritten op de kaart
en het rijden van de verschil
lende trajecten waarbij men
op wegen en plekjes stuit die
op geen enkele kaart zijn te
vinden. Alleen over die
voorbereidingen kun je een
boek schrijven", zegt de heer
Jager. Misschien komt dat
ooit nog eens uit...!
IN HET JAAR 1968 la Spassky ongetwij-
1 fekl de beste matchspeler geweest,
want hij versloeg zowel Larsen
als Korchnoj. Merkwaardigerwijs waren
juist deze spelers de beste toernooispe-
lers van het jaar; ze overtroffen daarbij
zelfs Spassky.
De Deense grootmeester Bengt Larsen,
die ln 1967 een topjaar beleefde, gooide
ook in 1968 hoge ogen. In het laatste
belangrijke toernooi van het Jaar, dat te
Palma de Majorca, sloeg de balans ech
ter door ten gunste van de Rus Victor
Korchnoj. De eigenlijke beslissing viel
in de 14e ronde, toen deze spelers de
strijd met elkaar moesten aanbinden.
Door zijn nederlaag zakte Larsen af
naar de 4e plaats. Maar Larsen zou
Larsen niet zijn als JilJ zich lets van een
nederlaag aantrok: in de resterende 3
ronden scoorde hij 100 pet., waardoor hij
achter Korchnoj, tot deling van de 2e en
3e plaats kwam te zamen met Spassky,
maar vóór wereldkampioen Petrosjan.
Hieronder de strijd der belde kempha
nen.
Wit: LARSEN. Zwart: KORCHNOJ.
(Palma de Majorca 1968).
Klassiek Damegambiet.
1. c2C4, C7—c5 2. Pbl—C3, Pg8—f6 3.
Pgl—f3, d7—dS 4. c4xd5, Pf6xd5 5. e2—e3.
e7--e6 8. d2—d4, Pb8—c6 7. Lfl—d3 (Langs
ongebruikelijke wegen is een bekende
stelling ontstaan: 1. d4. d5 2. c4, e6 3.
Pc3, Pf« 4. Pf3, c5 5. cxd5, Pxd5 6. e3. Pc6
7. Ld3.;
7Lf8e7 8. 0—0, 0-4) 9. a2—a3,
Pd5xc3 (Met 9cxd4 10. exd4. Dd6 11.
Tfel, Td8 12. Dc2 kon zwart ln de banen
van de 9e matchpartij Spassky Korch
noj komen. De zwartspeler slaat mi ech
ter een andere weg in).
10. b2xc3, Le7—f6 ll. Tal—bl (Na 11.
dxc5, Dd5! wint zwart zijn pion met
voordeel terug).
1 1g7g6 12. Ld3—e4. (In de eerste
plaats gericht tegen de opmars e6—e5).
1 2Dd8-c7 13. a3a4, b7—b6 14. a4-
a5 (Te scherp: 14. De2!, Lb7 15. La3,
Pa5 16. Lxb7, Pxb7 17. e4 had wit verze
kerd van een belangrijk terreinvoordeel).
14Lc8a6! 15. a5xb€, a7xb6 16.
Tfl—el, Ta8a717. h2—h4? (Opnieuw te
scherp gespeeld). 17Pc6—a5 18.
h4h5, Tf8d8 19. Pf3—d2, Lf6—g7 20.
h5xg6, h7xg6 21. Ddl—f3, Pa5—c4! 22.
Pd2xc4, La6xc4 23. Tel—dl. b6—b5 24.
Lcl-d2? (Larsen is in deze partij nauwe
lijks te herkennen: hij had ln ieder ge
val 24. Ld3 moeten proberen).
HARDHANDIG
24Ta7a2 25. Le4—c6. Dc7—a3 26.
Df3—g4, Lc4d3! (Het doelmatige spel
van zwart steekt wel heel erg af tegen
het planloze geschuif van zijn tegenstan
der).
27. Tbl—cl, Ld3C2 28. Tdl—el, cSxdi
29. e3xd4, Lg7xd4 30. Dg4—g5, Ld4xf2tl
(Het begin van een hardhandig uitge
voerde afstraffing).
31. Kglxf2. Td8xd2t! 32. Kf2—gl (Tot
dameverlies leidt 32. Dxd2, Le4).
32Da5xc3 33. Dg5xb5, Dc3—d4t 84.
Kgl—hl, Dd4—h4t 33. Khl—gl
De opgave van de week: hoe maakte
de zwartspeler aan alle tegenstand een
einde?
De oplossing kunt u vinden ln de vol
gende rubriek.
KORCHNOJ
8
7
11
8
5
4
3
2
Uil
1
SB
abcdefgh
LARSEN
OPLOSSING
De stand was:
Wit (Korchnoj): Kgl. De3, Tel en 18.
Lal en fl, Pf6, pionnen a2, e3, f4, g4 en
h2.
Zwart (Byrne): Kh8, Da4, Td8 en d7,
La6 en h6, Pa5, pionnen a7, cB, d3, e6, f7,
g6 en h7.
Er volgde: 31. De3—h3ü en zwart gaf
het OP, b.V. 31Kg7 32. gB, Lxg5 38.
Dxh7+, Kf8 34. fxg5, d2 35. Dg8f, Ke7 36.
Pd5t! en 37. Dxf7 mat, of: 31. Kg7 81.
g5. Kf8 33. Dxh6t, Ke7 34. Pxd7 en wit is
een toren voor.
DOOR de Invoeging van een extra kwa
lificatiewedstrijd voor de plaatsing
om de persoonlijke nationale
damtitel, zijn zaterdag Jongstleden te
Arnhem de z.g. „halv finales" begon
nen. Hierin ontmoeten elkaar de via de
rayonwedstrijden hiervoor geplaatste
spelers en de „degradanten" udt de vori
ge eindstrijd. Hierdoor is de weg naar de
finale sterk verzwaard, hetgeen duidelijk
zal zijn, als we weten, dat b.v. Drs.
Roozenburg, Okrogelnik, Cees Varkevis-
ser en de Friezen Oebele Hoekstra en
Schotanus dingen naar een der eerste
vier plaatsen in de eerste groep, terwijl
in een tweede geformeerde groep namen
als Wim de Jong, Bronstnng, Douwe de
Jong, Jan van Leeuwen en Wim van der
Sluis een indruk geven van de sterkte.
Reeds in de eerste twee gespeelde ron
den bleek, dat de ouder wordende gene
ratie nog geenszins bereid is, plaats te
maken voor de aandringende Jeugd, al
werd eveneens duidelijk, dat de Jonge
garde bezig i« het vereiste niveau te
bereiken.
Hieronder de hef*'ge botsing tussen
Jan van Leeuwen en een der keuzespe
lers van het Bondsbestuur. de 14-jarige
Frank Drost: Wit: F. Drost: Zwart J.
van Leeuwen: Arnhem, 21 december 1968.
1. 31—27 17—«12. 37—31 21—26 3. 32—28
realiseert hiermee een snelle ontwikke
ling, die de moderne strategen niet meer
zo aanhangen. 3. 26x37: 4. 41x32 11—17:
5. 46—41 29-25: 6. 41—37 6—11: 7. 34—29
Aldus een recept van Keiler, waaraan
toch wel bezwaren kleven, zoals deze
partij o.m. leert: 719—23 8 28x19
14x34 9. 40x29 Sterker is, de zwarte
randschijf „meenemen" met (39x30) 25x34
(40x29). Wit houdt dan veel meer vrijheid
van spelen dan nu. 910—14; 10. 4446
5—10; 11. 50-44 1—6; 12. 39-34 14—20; 13
44—39 17—21: Reter was geweest 13. 43—39,
dat na (1721) gevolgd had kunnen wor
den door 33—28! dat na de gespeelde zet
onmogelijk is. Wit ziet het gevaar van
zijn stelling blijkbaar nog helemaal niet
in: 14. 49—44 11—17; 15. 35—30 1014; 16.
37—81? Onder de gegeven omstandighe
den was hier 40—36 véél sterker geweest.
Dit belet o.m. (14—19) door 27—22! met
bevrijding en na (13—39) kan dan weer
33—28, met moeilijk, maar toch houdbaar
spel. 1621—26' 17. 42—37 Na 32—28
(26x37) 42x31 volgt (18—23!) 17. 17-21"
Niet (17—22) daar dan 29—24! enz. met
volledige bevrijding volgt. Nog steeds is
wits positie zeer precair en onder de
indruk hiervan volgt een nieuwe on
nauwkeurigheid:
18. 27—22? Het afwachtende 47—42 stelt
zwart voor veel meer problemen: Op
(7—11) zou dan b.v. 33—28 (14—19 A) 39—33
volgen en al naar gelang zwart verder
speelt, kan steeds 27—22.
A) de ruil (20—24) 30x30 (9—14) 10x16
(13x22) leidt door 38—33 ook al tot te
genspel voor wit.
1818x27; 19. 31x22 13—191 20. 40-35
7—11; 21. 33—28 Hoewel wits vooruitzich
ten weinig rooskleurig zijn, gaf 32—28
meer verdediging 2»8—13; 22. 30—24??
Probeert met een schijnbaar onweerleg
bare combijiatiedreiging de partij alsnog
te redden, echter na 39—33 moet hij Iets
doen tegen 22—17. Op (12—18?) volgt dan
44-40! (18x27) 37—31! (26x37) 42x22 en alles
is weer mogelijk. Na (2—8) 44—40 (20—24)
29x20 (15x24) levert de doorbraak 34—29
(25x23) 22—18 (13x22) 28x17 (11x22) 33—28
(22x33) 38x7 (8—12) 7x18 een houdbare
voorpost op. maar wit behoeft dit zelfs
nog niet te spelen!
2219x30 23. 35x24 (zie diagram)
Er droigt nu 34—30, dat o.a. volgt op
(12—18) of (13—19). Na (14—19) volgt
38—33! (19x30 22—17! (11x22) 28x19
(20—24) 29x20 (15x13) en wit heeft zelfs
voordeel.
.Aan onze lezers de laatste opgave van
dkt Jaar: Hoe weerlegde Van Leeuwen
het witte ptan en won hij een schijf?
OPLOSSING
De stand was:
Wit: J. Blom: 26, 26, 27, 30. 31. 33. 36, 36,
38, 43 (10 St.)
Zwart: M. Verleene: S. 6. 11, 12, IS.
18. 19, 22, 24 (10 St.)
Er werd gespeeld: (3—61!) en wit heeft
geen zet meer: 26—21wordt weerlegd
door (22—28 33x22 (11—17) 22x11 (6x37)
3832 levert zwart een dam op door:
(22—28) 32x14 (13—18) 14x23 (18x49) 30x1»
(49x16) met winst.
in de partij speelde Blom: 43—39 waar
op volgde (19—23!) met schijfwinst. Door
een onnauwkeurigheid liet de Belg in
het eindspel de winst nog glippen.
FEITELIJK jammer dat je de laatste
jaren niet meer die UJst publiceerde
waarin je de tien beste spelers van
het jaar noemde, vertelde één mijner
vrienden mij onlangs. Nu ls dat in bridge
erg moeilijk, want Je kimt géén 'punten'
geven voor bepaalde resultaten en zo
de 'juiste' volgorde nauwkeurig vast
stellen. Bovendien hebben destijds en
kele lezers hun abonnement opge
zegd, omdat zij meenden dat zij te laag of
ten onrechte helemaal niet door mjj ge
klasseerd waren. Met zulke zaken moet
men dua voorzichtig zijn vooral omdat
men feitelijk uitsluitend nummer één
van de ranglijst datgene geeft, waarop
hij recht meent te hebben!
De tien 'beste' Nederlandse toernooi-
spelers van dit jaar zou ik écht niet we
ten, maar ik wil een zestal namen noe
men van spelers die de keren dat lk hen
zag spelen indruk op mij hebben gemaakt.
Desgewenst zou men kunnen zeggen, dat
dit zestal Filarski's keuze van het natio
nale team zou zijn, al staat het dan te
bezien hoe zij zouden moeten samenspe
len.
Om het vege lijf te redden geef ik de
zes namen in alfabetische volgorde: Plet
van Besouw (Eindhoven), Arie van Heus-
den (Culemborg), Jaap Kokkes (Amster
dam), Hans Kreyns (Rotterdam), Max Re-
battu jr. (A"dam) en Bob Slavenburg
(Rotterdam).
Wat de buitenlanders betreft is de keus
moeilijker, zo niet onmogelijk. Voor
treffelijke spelers vond ik weer de Ita
lianen Pietro Forquet met Benito Ga-
rozzo, maar tijdens de wereldkampioen
schappen deden de Noord-Amerikanen
Robert Jordan—Arthur Robinson weinig
voor hen onder.
Het móóiste spel van 1968? Laat ik eens
wat anders doen: één der merkwaardigste
partijen van dit jaar brengen. Het kwam
voor in de match Venezuela—Brazilië
tijdens de wereldkampioenschappen:
A H B 9 8
7 6 32
9HB
O
*54
C? AV9853
OH
A VB 10 7 3
V 10 5 4
<?10 7«
O B 5
*119 8 6
Zweedse dames bewees de kunst va*
het zwijgen bést machtig te zijn:
4» 52
CPH862
O 6 2
V10432
10 7«4
B 10 9 3
O 7
AH65
4 AB8
9 A V4
O A 9 8 5 4
*B8
West gever, niemand kwetsbaar. Noords
kaartverdeling 0-6-1-6 is niet alledaags,
de negenkaart bij west nog minder en
een zeldzame komeet ls de 0-2-10-1 ver
deling aan de zuidhemel. Voor al dit
grilligs moest oost tenslotte het gelag
betalen met een prozaïsche 4-3-2-4 ver
deling.
Merkwaardig is echter de spelwaar-
dering door de partijen ten toon ge
spreid. De Venozelaanse zuidspeler open
de metzes ruiten.' west zes schop
pen, noord zeven ruiten en oost zeven
schoppen. Een wijze beslissing van oost.
want zeven ruiten kan worden gemaakt,
vooral wanneer west reeds in slag 1 met
schoppenstart in dubbel-renonce speelt!
Zeven schoppen kostte Brazilië 500 pun
ten en dat bleek een goede verzekering.
Want de Braziliaanse zuidspeler aan tafel
II had een héél andere mening over het
zuidspel, hij begon met pas! West
zei vier schoppen, noord vier Sans, zuid
vijf ruiten, noord vijf harten, zuid zes
ruiten. Dit klonk als een Kortsluitend
bieden bij NZ, doch het was het niet cn
Brazilië scoorde alle dertien slagen voor
een score van 940 punten.
Moge u in en buiten bridge in 1969 zo
fortuinlijk zijn als deze Braziliaan!
Kunt u waardering opbrengen voor
een vrouw die még spreken en dat toch
maar niet doet om éérst eens te horen
wat een ander te zeggen heeft? De eigen
schap der vrouw om te veel te spreken
wordt meestal schromelijk overdreven
en in bridge bleek het een wereld
kampioenschap waard toen één der
HV93
<?75
OH VB 10 8
97
Noord gever, OW kwetsbaar. In dit spel
uit de match om het dameskampioen
schap waren Zweden en Amerikanen de
strijdende partijen. Nadat noord pasta
en oost met één Sansatout had geopend
15—17) bood zuid twee schoppen, daar
mee conventioneel aangevende schoppen*
zowel als een nog ongenoemde lagera
kleur te bezitten. Al dit soort conven
ties is leuk wanneer de tegenpartij ver
zuimt te doubleren, maar de Zweedse
dames verstonden die kunst best. West
doubleerde, noord en oost pasten, waar
na zuid in de reddingboot „Drie ruiten"
stapte.
Vorige maal vroeg ik u wat had u
als west thans gedaan? Het goede ant
woord luidt: passen want oost komt
nog aan de beurt en die kan wellicht dou
bleren! Inderdaad paste west en dou
bleerde oost, waarna de zuidspeelster de
straf voor de dwaze conventie met 700
strafpuniten mocht afkopen. Het Zweedse
succes werd nog vergroot door het feit,
dat aan de andere tafel Amerlka's besta
speelster, mevrouw Dorothy Hayden, na
een één-SA-bod met het oostspel gedaan
te hebben, onmiddellijk door haar partner
in een drie SA-contract werd gemanoeu
vreerd, dat na ruitenstart door zuid één
down ging.
De totale winst der Zweden bedroeg
dus 800 punten. 13 machtpunten. Deza
droegen veel bij tot de Zweedse overwin
ning op de gevreesde Amerikaanse con
currenten en later tot het veroveren
der wereldtitel.
Horizontaal: 1. voordeel; 6. voedsel; 9.
planeet; 11. haarkleur; 12. welwillende
lezer (afk.); 14. voorzetsel; 15. rivier in
Duitsland; 16. uitroep; 18. voorzetsel: 20.
deel van de wereld; 22. plaag; 23. smalle
straat; 25. Europeaan: 26. rivier ln Bel
gië: 28. deel van een reeks; 29. deel van
Azië; 31. graansoort; 32. verhaal: 34.
geur: 36. zonder uitzondering; 37. drijf-
tuig; 36. meisjesnaam; 41. Bijbelse fi
guur; 44. deel van Indonesië; 45. onder
delen van een korf; 48. leuk; 50. Oosten
rijks dichter; 52. zoogdier; 53. bloem; 54.
maat; 55. deel van een huls; 58. figuur
uit Coronationstreet; 59. pers. vrnwrd.
60. plaats in Engeland; 61. meisjesnaam;
63. voltooid; 64. vistuig; 65. vrolijk: 67.
vogel: 68. oliemaatschappij.
Verticaal: l. uitroep; 2. voorzetsel; 3.
langzaam; 4. plaats in Noord-Holland; 5.
plaats; 6 verhaal; 7. plaats in de N.O.P.;
8. net zo (afk.); 10. sprookjestaai; 12. deel
van Portugal; 12. deel van een boom; 13.
niet nu: 16. plaats ln Zuid-Amerika; 17.
godheid; 19. tiran; 21. overblijfsel; 22.
deel van een boom; 24. plaats ln^
Ïevoelens; 29. bevesti-
ijn maken: 33. sprook-
Duitsland: 27. gevoelens; 29. bevesti
gingsmiddel; 30. fijn maken: 33. sprook
jesfiguur; 35. rond voorwerp: 38. Franse
burgemeester; 39. zonder uitzondering:
40. bevel; 42. voorzetsel; 43. plaats ln
Italië; 44. longensnaam: 46. minnaar; 47.
vogel: 49. rustplaats; 51. plaats ln Bra
bant; 53. gebergte ln Afrika; 56. vogel;
57. meisjesnaam; 60. Bijbelse figuur; 82.
meisjesnaam; 64. heen en weer (afk.): 66.
meisjesnaam.
Oplossing vorige
cryptogram
Horizontaal: 1. vroeger; 3. schepen; 6.
w&ndelhoofd; 10. afgezet; 11. opdagen; 12.
none; 14. stapel; 17. afreis; 19. mond; 23.
r.etaen; 25. lieverd; 26. schandaleus; 27.
stoppen; 28. aandoen.
Vertic
5. nodende.
I J
15. arm: 16. boffers; 18. Innen; 20. over-
tlcaal: 1. vergaan; 2. genezen; 4.
hoofd; 5. nodende; 6. wagenmakers; 7.
Este; 8. hoort!; 9. dagbladpers; 13. ene;
een: 21. bedaren: 22. Alva: 24. schap
4-
l
3
H
5
6
7
tr~
9
lo
II
it
tt
i5
7
il
2o
21
24
*7
ll
*3
31
33
36
31
HX
83
Hf
16
50
5i
5f
56
57
*3
Óf
u
Ar
*7
68
