Westduitse justitie begaat blunder
DR. ZIJ1.STRA: GOUD
IS RESTE RESERVE
Omdat de bus soms lang
op zich laat wachten
als't sneeuwt.
VAN TOPEKA NAAR FRANKFURT
Luchtbrug YS-leger
naar West-Duitsland
Smrkofsky: de gangmaker van
het na tionaa l-co m m n isme
Lodge
VERGISSING BIJ WETSWIJZIGING BETEKENT,
DAT VELE OORLOGSMISDADEN ZULLEN VERJAREN
Minister door
bomaanslag in
Saigon gedood
Minder dividend
verhogingen in
Ver. Staten
Overdracht van
Elizabeth II
weer uitgesteld
Gemenebest
conferentie
begonnen
Neckermann wil
deelneming in
Frans warenhuis
GEVANGENIS
OVERVALLEN
Paus lichtte
boodschap aan
Libanon toe
T ransplantaties
Vijftienduizend militairen oefenen in Beieren
ongemerkt
automatisch
met ontnemen
beter beleid
Daarom, daarom,
daarom: Davitamon io.
Elke dag. Allemaal.
S. AIR FORCE
motorrijder
lijfwacht
VAKBONDSLEIDER
EERHERSTEL
rhodesiE
druk beraad
Actie tegen branden
in New Yorkse kerken
DINSDAG 7 JANUARI 1969
V 7
OONN 'Vele Duitse oorlogsmisdadigers hebben een kans om aan de be-
rechting te ontkomen, doordat kortgeleden een verouderd artikel in het
Westduitse Wetboek van strafrecht is gemoderniseerd om onrechtvaardige
straffen uit te sluiten.
Ambtelijke commissies en ook het parlement, waren vol lof over deze vooruit
strevende wetswijziging, die al op 1 oktober van het vorig jaar van kracht is
geworden.
Nu pas heeft men ontdekt, dat door
het nieuwe artikel de wandaden van
vele „bureaumoordenaars" uit de nazi-
tijd waarschijnlijk zijn verjaard.
Het ministerie van Justitie, waar de
HEINEMANN
vergissing
Verkeersongelukken in Japan heb
ben vorig jaar aan 14.255 mensen
het leven gekost. In totaal werden er
827.191 mensen gedood of gewond. Elke
vijftig seconden gebeurde er een ver
keersongeluk. Verwacht wordt dat het
aantal verkeersslachtoffers er dit jaar
boven het miljoen stijgt.
wetswijziging werd uitgewerkt, heeft
daardoor ernstige schade toegebracht
aan zijn eigen beleid, dat er juist op
gericht is. de verjaring van oorlogsmis
daden helemaal op te heffen.
De juridische blunder werd onge
merkt gemaakt in samenhang met de
modernisering van de bestraffing van
verkeersovertreders. De minister van
Justitie, dr. Gustav Heinemann, wil
de de alledaagse verkeersovertredin
gen voortaan rechtstreeks laten be
straffen door de politie, met geldboe
ten tot duizend mark. Daartoe was
een wijziging van het strafrecht nood
zakelijken daarbij had men ook arti
kel 50 lid 2 van het Wetboek van
Strafrecht gemoderniseerd.
Tot nog toe was het in West-Duits-
land regel, dat een medeplichtige aan
een strafbaar feit even zwaar werd
bestraft als de hoofddader. Mede
plichtigen werden daardoor dikwijls
onevenredig zwaar getroffen.
Het nieuwe artikel nu bepaalt uit
drukkelijk, dat medeplichtigen min
der zwaar moeten worden gestraft,
voorzover bij hen „laaghartige mo
tieven" ontbreken.
Op grond van weer andere rechts
regels komt dit in de praktijk hierop
neer: een nazi-ambtenaar, die van ach
ter zijn schrijfbureau heeft meege
werkt aan de deportatie van Joden
naar vernietigingskampen, kan door
gaans niet worden aangeklaagd we
gens rechtstreekse moord, maar alleen
wegens medeplichtigheid aan moord.
Zijn nu bij hem geen „laaghartige
motieven" te bewijzen, dan wordt voor
hem de maximumstraf vijftien jaar
tuchthuis, en dat brengt weer met zich
mee. dat zijn misdrijf automatisch na
vijftien jaar is verjaard.
Het artikel kan niet ongedaan worden
gemaakt door een hernieuwde wetswij
ziging, want de Grondwet verbiedt
strafwetgeving met terugwerkende
kracht: wat eenmaal verjaard is, blijft
voorgoed verjaard.
T ONDEN Het stelsel van de twee-
J ledige goudmarkt kan volgens dr.
J. Zijlstra onbepaalde tijd blijven be
staan. De president van de Nederland
se Bank heeft dit in een vraaggesprek
met het Britse blad The Banker ver
klaard.
De twee markten naast elkaar, de
vaste (waarop de centrale banken goud
verhandelen tegen 35 per troy ounce
van 31,1035 gfam) en de vrije, vormen
tot nu toe een stabiliserend element in
het internationale financiële bestel, al
dus dr. Zijlstra, want zij remmen de
speculatie af. Naar het oordeel van de
heer Zijlstra zal goud in de naaste toe
komst uiteindelijk de beste reserve vor
men.
„In het huidige stadium moet het
goud zijn financiële rol niet worden
ontnomen, want de bijzondere trek
kingsrechten zijn er mee verbonden.
Deze kunnen niet in de pla6ats van het
goud komen. Integendeel, zij vormen
aanvullende kredieten".
Dr. Zijlstra zei er vast van overtuigd
te zijn, dat het goud, gezien de politie
ke situatie in de wereld op het ogen
blik, de basis van het internationale fi
nanciële sysfeem dient te blijven. Dit
sluit echter niet uit. dat het een minder
belangrijke rol in de samenstelling van
reserves kan gaan spelen.
Er bestaat nauwelijks behoefte aan
een ander financieel stelsel, zei de pre
sident van De Nederlandsche Bank.
„Wel is er een beter beleid van de na
tionale" regeringen nodig".
PAMPLONA Twee met machine
pistolen gewapende mannen hebben ge
probeerd een leidster van de Baski-
sche verzetsbeweging. Eta te bevrijden
uit de gevangenis van Pamplona in
Noord-Spanje. Zij werden echter over
meesterd na 'n vuurgevecht met bewa
kers. Een van het tWeetal werd daar
bij in een long geschoten.
De overvallers hadden ook drie hand
granaten bij zich. Een van hen was de
echtgenoot van de jonge vrouw die zij
wilden bevrijden, Maria Aranzazu Ar-
ruti.
Dr. ZIJLSTRA
tweeledige goudmarkt
ROME Paus Paulus heeft giste
ren geprobeerd dé indruk weg te ne
men, dat hij in het conflict in het Mid
den-Oosten meer aan de Arabische
dan aan de Israëlische zijde staat.
In een gesprek met dr. Nahum Gold-
mann, de president van het Joodse we
reldcongres, heeft de paus verzekerd
dat men zijn boodschap van vorige
week aan de Libanese president, He-
lou, verkeerd had uitgelegd. De paus
had in die boodschap de Israëlische
aanval op het vliegveld van Beiroet
betreurd.
Deze aanval was een wraakoefening
voor een Arabische aanslag op een Is
raëlisch vliegtuig in Athene. Daarbij
kwam een Israëliër om het leven.
Hierover had de paus zich niet uitge
sproken.
Gisteren vertelde hij Nahum Gold-
mann, dat hij zowel Israëlische als
Arabische gewelddaden^ betreurde.
Goldmann voegde hier aan toe, dat het
„nuttiger zou zijn geweest als dit van
meet af aan duidelijk was geweest".
ADVERTENTIE
Davitamon 10. het complete drageet,e dat 2orgt voor extra weerstand en vitamine -reserve
SAIGON Zuidviëtnamese politici
hebben gisteren extra bewaking gekre
gen naar aanleiding van de moordaan
slag op dr. Le Minh Tri. de minister
van Onderwijs.
De 43-jarige minister stierf gisteren
tien uur nadat een terrorist in een
drukke straat in Saigon een bom in
zijn auto had geworpen. Zwaargewond
door bomsplinters werd Tri naar een
ziekenhuis gebracht waar hij later over
leed. Zijn chauffeur werd bij de aan
slag op slag gedood. Een lijfwacht en
twee voorbijgangers liepen verwondin
gen op.
De bom werd de -auto ingeworpen
door een passerende motorrijder. De po
litie probeert er achter te komen of de
terrorist deel uitmaakte van een plaat
selijk moordcomplot of dat de aanslag
het werk was van de Viët-Cong.
In Zuidviëtnamese regeringskringen
achtte men het niet uitgesloten dat Tri,
die drie maanden geleden werd be
noemd tot minister van Onderwijs, het
slachtoffer was geworden van een sa
menzwering. Tri begon kortgeleden een
grootscheepse campagne om de corrup
tie bij examens op middelbare scholen
uit te bannen. Naar aanleiding hiervan
had hij verscheidene dreigbrieven ge
kregen.
De Zuidviëtnamese president, Ngu
yen Van Thieu, en andere hooggeplaat
ste functionarissen reizen nooit anders
door Saigon dan temidden van een le
gertje zwaarbewapende lijfwachten.
Maar dr. Tri reed gisteren naar zijn mi
nisterie met alleen een lijfwacht naast
zich in de auto.
Q Als onderdeel van de militaire
oefening „Reforger I" is giste
ren een begin gemaakt met het
overvliegen van 15.000 Amerikaan
se soldaten van Topeka (Kansas)
naar West-Duitsland. Op de foto
verlaat een aantal militairen een
reusachtige C-141-Starlifter, die op
het vliegveld van Frankfurt landde.
NEW YORK Het aantal dividend
verhogingen in de Verenigde Staten is
vorig jaar gedaald van 1.651 tot 1.593.
In december ging het cijfer echter weer
omhoog van 195 tot 202, vergeleken met
dezelfde maand van 1967. Evenals voor
het hele jaar ging het aantal extra di
videnden toen ook omlaag, namelijk
van 356 tot 326, aldus het makelaarshuis
Standard en Poor.
De dividendhervattingen lagen de vo
rige maand boven die van december
1967 (18 tegen 12), maar voor het hele
jaar was dat 101 tegen 122. Het aantal
dividendverlagingen en -passeringen
was vorige maand aanzienlijk lager dan
in december 1967 (19 tegen 41).
Voor het hele jaar lagen de verlagin
gen iets lager dan in 1967. Het aantal
passeringen lag een stuk onder het
voorgaande jaar.
NEW YORK Het aantal der hart
transplantaties is gisteren weer met
twee toegenomen; In New York kreeg
een man van 44 jaar een ander hart
ingeplant en in Sao Paulo slaagde de
derde Braziliaanse harttransplantatie.
De Braziliaan die een ander hart kreeg
is 52 jaar. De namen van deze twee
mannen werden niet bekend gemaakt.
FJONN Ruim vijftienduizend Amerikaanse militairen worden in de ko-
mende dagen via een transatlantische luchtbrug overgebracht naar West-
Duitsland oni daar manoeuvres te houden dicht bij de Tsjechoslowaakse grens.
Gisteren kwamen de eerste Amerikanen, 63 kwartiermakers, op de luchthaven
Frankfort aan voor deze oefening, waartoe werd besloten na de Russische in
val in Tsjecho-Slowakije.
Ook honderd Phantom jachtbommen
werpers zullen uit de Verenigde Staten
komen overvliegen. Al deze eenheden
zijn zogenaamde rouleringstroepen, die
pas vorig ja^r wegens bezuiniging uit
West-Duitsland waren teruggetrokken.
Zij blijven in Amerika paraat om in ge
val van oorlogsdreiging terug te keren
naar de Bondsrepubliek.
Als de Russen niet in Tsjecho-Slo
wakije waren binnengevallen, zouden
deze troepen pas in de herfst van dit
jaar voor een korte oefening naar West-
Duitsland zijn gekomen.
De grootste transportvliegtuigen die
Amerika op het ogenblik bezit de
Starlifter C 141 vliegen de soldaten
van Fort Riley (Kansas) naar West-
Duitsland. Daar halen de militairen
eerst hun tanks en- ander zwaar ma
terieel uit de magazijnen. Daarna vol
gen manoeuvres in Beieren. Bij deze
hele operatie, die duurt tot 4 februari,
gaat het niet om de snelheid van het
luchttransport, maar om het afhalen
van de zware uitrusting en het inne
men van de oorlogsstellingen in Duits
land in de praktijk te brengen.
LONDEN Het blijft tegenvallen
met de Queen Elizabeth IT, het nieuw
ste grote Engelse passagiersschip van
65.000 ton. Gisteren bleek, dat de scha
de aan de rotorschoepen van beide tur
bines aan boord veel groter is dan men
aanvankelijk dacht.
Het is dan ook niet mogelijk om
vandaag een nieuwe datum vast te
stellen voor de overdracht, zoals de
rederij, Cunard, had gehoopt.
De Queen Elizabeth ligt sinds vo
rige week in Southampton, waar de
hutten, de trappen en vee! andere on
derdelen van het schip worden afge
timmerd. Die hadden al lang klaar
moeten zijn.
De vertragingen hebben de maat
schappij al bijna een miljoen pond ster
ling gekost aan gederfde inkomsten.
Het terugtreden van Jozef Smrkofsky (58) als voorzit
ter van het parlement en als symbool van politieke
vernieuwing, is een voorbode temeer van de naderende
politieke winter in Praag. In de figuur van deze grote
volkstribuun van 't nationaal-communismc. met zijn scherp
gesneden gezicht, zijn korte weerbarstige, grijze haren en
zijn machtig sonoor geluid belichaamde zich precies een
jaar geleden de politieke lente in Tsjecho-Slowakije.
Van zijn negentiende jaar af ijverde hij, als partijlid en
-ode vakbondsleider, voor de nationale communistische
zaak in de provincie Bohemen, waar hij geboren werd.
Daarom werd hij bijna automatisch lid van het politieke
partijbureau na afloop van de oorlog, waaraan hij had deel
genomen als binnenlandse verzetsstrijder, slechts met het
doel zijn vaderland te bevrijden, en zeker niet om de Rus
sische heerschappij over Oost-Europa te vestigen. Als „oud
communist" werd hij dan ook in het partijbureau snel irf
de minderheid gedrukt door de internationale en stalinis
tische partijleden:
Om zich hieraan te onttrekken vroeg hij ontslag als Ü9I
van dit bureau. Hij ging zich specialiseren in landbouw
vraagstukken. Door alle politieke schommetingen heen
scheen dat zijn specialiteit te zullen blijven. Op het ogen
blik van de omwenteling in 1948 was hij zelfs minister van
Landbouw. Voor de Russen, die in deze communistische
staatsgreep voorgoed wilden afrekenen met al degenen, die
als anti-stalinistisch bekend stonden, was deze ministerspost
een afdoende reden om Smrkofsky in de gevangenis te
gooien. Dit heeft hij de Russen nooit kunnen vergeven.
Pas in 1955 liet partijleider Novotny hem uit de cel halen.
Dat betekende echter nog geeh rehabilitatie. Voor Novotny
waren vrijlating en*eerherstel" twee geheel verschillende
zaken. Voordat Smrkofsky dit laatste te beurt viel in
1963 was hij acht jaar lang een onbetekenende president
van een even onbetekenende landbouw-cooperatie.
Tke verschoning van Henry Cabot
Lodge als voornaamste Amerikaan
se vredestichter voor Viëtnam, ver
minderde de hoop van sommige af
gevaardigden, dat de vastgelopen
viermogendhedenbesprekingen zullen
beginnen voor president Johnson af
treedt.
Maar Amerikaanse autoriteiten zeiden,
dat de regering Johnson njet tot 20
januari haar pogingen om de confe
rentie, die twee maanden geleden had
moeten beginnen, op gang te krijgen,
zal onderbreken.
De uiting van deze overtuiging scheen
meer hoop dan overtuiging in te hou
den, want afgezien van enig politiek
ellebogenwerk, leek het, dat de Ame
rikanen weinig meer konden doen om
een einde te maken aan de impasse
over de conferentietafel.
Aan de ene kant houden Noord-Viëtnara
en de Viët-Cong vast aan een een
voudige ronde tafel, die beiden voor
de besprekingen een positie zouden
geven, gelijk aan die van hun tegen
standers. De Amerikanen zijn bereid
deze formule te aanvaarden.
Aan de andere kant houdt Zuid-Viët-
nam vast, dat er een soort van schel-
Eenmaal in ere hersteld bezat hij
nog altijd niet het vertrouwen van No
votny. Deze hield hem zover mogelijk
verwijderd van het grote politieke fo
rum. Als het aan hem had gelegen zou
hij nooit hoger gekomen zijn dan mi
nister van Bosbeheer en Watervoor
ziening, welke functie hij bekleedde,
kort voordat Dubcek de partijleiding
van Novotny overnam.
Zijn werkelijke politieke rentrée
maakte Smrkofsky daarom pas einde
1967, toen hij in het nationale partij
congres Novotny ervan beschuldigde de
nationale belangen te verwaarlozen,
ten bate van Moskou en daardoor de
economische crisis in Tsjecho-Slowakije
veroorzaakt te hebben.
Dit requisitoir en de daarop gevolg
de betogingen, waar hij vaak zelf het
woord voerde, openden de weg naar de
Tsjecho-Slowaakse hernieuwing en
maakten van hem de grote gangma
ker. De ongelukkige aanval, die een
Oostduitser, de ideoloog Hager, einde
maart op hem deed. maakte van hem
een nationale held, die vervolgens zon
der moeite opklom naar een plaats in
het hoofdbestuur van de partij en naar
de presidents-zetel in het parlement.
Een stroming om hem te doen benoe
men tot president van de republiek
keerde hij zelf. Zijn loyaliteit jegens
de communistische partij deed ook
hem op dit punt de juiste weg kiezen.
Van onze correspondent
LONDEN Premier Wilson was gis
teren in druk vooroverleg gewikkeld
voor de conferentie van het Gemene
best, die vandaag in Londen is begon
nen. Het is de zeventiende sinds 1944.
Er wordt aan deelgenomen door de re
geringsleiders in vier gevallen hun
plaatsvervangers van 28 landen.
Wilsons belangrijkste gast was giste
ren Pierre Trudeau, de 49-jarige pre
mier van Canada. Deze levenslustige
vrijgezel was zaterdag nog maar nau
welijks in Londen, of er was al spra
ke van een romance tussen hem en
een blonde vriendin van de premier
van 35 jaar, die in Londen woont, Eva
Rittinghausen. Trudeau ging met haar
uit eten.
Het waren maandag vooral de aan
wijzingen, dat Canada er over denkt,
voortaan minder troepen in Europa te
legeren, waarover premier Wilson met
Trudeau sprak.
Intussen is al afgesproken, dat het
doornige vraagstuk-Rhodesië als twee
de onderwerp op de agenda komt.
Eerst is er de traditionele bespreking
van de toestand jn de wereld. Dan is
er ook de netelige immigratiekwestie
waar men Engeland over aan de tand
wil voelen. De beperkingen op de im
migratie uit het Gemenebest in Enge
land vinden veel Gemenebestlanden
onaanvaardbaar, ondanks de restric
ties die zij zelf toepassen.
Achter de schermen van de conferen
tie was gisteren al druk beraad aan de
gang over Nigeria en Biafra. De mo
gelijkheid bestaat dat de conferentie
besluit om een vredesmissie naar Ni
geria te sturen.
NEW YORK Een speciale politie-
eenheid zal in New York een onder
zoek instellen naar branden en vanda
lisme in religieuze instellingen. De bur
gemeester van de stad, John V. Lind
say, heeft dit zondagavond bekend ge
maakt.
Aan het einde van vorig jaar is er
een reeks aanslagen gepleegd op syna
gogen en centra van de Joodse ge
meenschap. In totaal werden vorig
jaar 32 branded gesticht bij religieuze
instellingen in New York. Veertien
daarvan waren joods. Het jaar daar
voor waren deze aantallen nog 27 en
acht.
Lindsay maakte bekend dat 22 blan
ke jongelui werden gearresteerd in
verband met de branden.
PARIJS Het grote Parijse waren
huis Le Printemps is in onderhandeling
met een van de grootste Duitse postor
derbedrijven Neckermann, over een
belangrijke wederzijdse deelneming.
Een percentage is niet bekend gemaakt.
Als de besprekingen slagen zal Le
Printemps eveneens een postorderbe
drijf kunnen gaan beginnen en daar
mee het project realiseren, dat het in
1931 moest opgeven. De jaarlijkse om
zet van Le Printemps bedraagt op het
ogenblik ongeveer vijf miljard francs.
CABOT LODGE
harde lijn
dingslijn moet zijn om aan te dulden,
dat de Viët-Cong deel uitmaakt van
de Noordviëtnamese ploeg. De Ame
rikanen steunen formeel het stand
punt van Saigon, maar zijn bereid de
eis van een scheidingslijn te laten
vallen.
T^oor de Zuidviëtnamezen, die tot 20
januari een langzaam-aan-actie
willen voeren, in de hoop op groter
sympathie van Nixon, de gekozen,
maar nog niet in functie getreden
nieuwe president, was de benoeming
van Lodge tot opvolger van Harri-
man als een versterkende injectie.
Tot laat in de vorige week op zijn
minst hadden hooggeplaatste Zuiviët-
namese autoriteiten verwacht, dat
Nixon ambassadeur Ellsworth Bun
ker uit Saigon bij de Parijse vredes
missie zou benoemen.
Terecht of ten onrechte beschouwen zij
Lodge, die zjj van 1963 tot 1964 en
van 1965 tot 1967 al$ ambassadeur te
Saigon hebben leren kennen, als ie
mand van harde opvattingen met be
trekking tot de politiek inzake de
oorlog in Viëtnam.
Zijn verklaring te Bonn: ..Ik be
schouw een regeling van het conflict
in Viëtnam als van het hoogste be
lang" scheen voor hem weinig te
betekenen. Het is op deze conferen
tie een publiek geheim, dat de lei
der van de Zuidviëtnamese delega
tie, ambassadeur Pham Dang Lam,
sinds de zomer meer dan een op
gewonden bijeenkomst heeft gehad
met Harriman. Van de andere kant
onderhoudt Lam. een gewezen mi
nister, uitstekende persoonlijke be
trekkingen met Lodge.
Vooraanstaande leden van de rege
ring van president Ngoeyen Van
Thieu, hebben al hun teleurstelling
over het besluit van president John
son tot stopzetting van de bombarde
menten gericht op Harriman. Vice-
president Ngoeyen Cao Kv sprak in
het openbaar over wat hij „misver
standen met Harriman" noemde en
weet deze aan het slechte gehoor van
de 77-jarige Harriman, die een ge
hoorapparaat draagt.
Daartegenover gaan enkele leden van
de regering Van Thieu prat op per
soonlijke banden met Lodge en gis
teravond zeiden officiële persoonlijk
heden, dat in het bijzonder Ky tot
deze groep behoort.
Zij zullen uitzien naar een grotere toe
nadering van de standpunten van
Washington en Saigon na 20 januari
en als deze zich voltrekt, zullen zij
onvermijdelijk zelf ook harder wor
den.
Het is niet bekend, dat Xocan Yhoey,
de leider van de Noordviëtnamese
delegatie, ooit uiting heeft gegeven
aan grote sympathie voor Harriman,
maar uit de geruchten in diplomatie
ke kringen valt op te maken, dat hij
en zijn medewerkers een zeer ge
zond respect hadden voor de miljo
nair. die hun tegenstander was. Zij
hebben van mei tot oktober gelegen
heid te over gehad om de onderhan-
dclingsbekwaamheid van de Ameri-
- kaan, die het zwaard van het woord
heeft gekruist met de belangrijkste
communistische leiders van de 20ste
eeuw, te beginnen bij Stalin, te le
ren kennen en te prikkelen. Deze ge
legenheden hebben zich voorgedaan
zowel op Informele als op formele
zittingen van de conferentie.
De 66-jarige Lodge is ook geen groen
tje in de diplomatie en de politiek.
Een tijdvak van zeven jaar als leider
van de Amerikaanse delegatie bij
de VN heeft hem gehard tegen de
streken van zijn communistische te
genstanders.
t^ommige geallieerde autoriteiten
schijnen zich zorgen te maken
over een aspect van de benoeming
van Lodge, nl. dat zij het gezag van
Harriman en zijn plaatsvervanger,
Cyrus R. Vance zou kunnen onder
graven in de twee weken, gedurende
welke zij nog de leiding hebben.
Maar Johnson heeft bekendgemaakt,
dat hij voornemens is te blijven re
geren tot op 20 januari het uur van
aftreden voor hem slaat en verwacht
wordt, dat zijn afgezanten zijn voor
beeld zullen volgen.