UITZENDING SPORTLIEDEN
GEBEURT ZONDER SELECTIE
Vraagtekens rond de
Ver. voor Rijksspelen
VLAKKIES" OEFENDEN GROTE
AANTREKKINGSKRACHT UIT
Clandestiene krakers
Voorzitter is boos
op SGP-raadslid
Postume
Tsjech solist bij
U.S.O.-concert
HENRY BLACKMON ZINGT
TIJDENS JEUGD-APPèL
Politienieuws
kregen
met de
thuis te maken
matteklopper
Aspriné helpt
snel en
urenlanq...
Uitvoering van
toneelver. TIP
Dame gewond
bij oversteken
Jeugd hanteerde
naald en draad
Uit de oude doos
door
Rik Valkenburg
Als stokken
Represaille
Zwemmen j
DONDERDAG 16 JANUARI 1969
ADVERTENTIE
Griep?
VEENENDAAL Tweemaal kwam er in de afgelopen paar jaar een verzoek
binnen om subsidie, omdat een aantal sportmensen „de vererende uitnodiging
gekregen hadden enkele weken in Suriname demonstraties te geven'", schreef
het Veenendaalse college van burgemeester en wethouders aan de raad.
Die aanduiding „vererende" was voor de heer G. v.d. Berg, raadslid voor de
SGP. aanleiding eens te informeren, omdat hij er „niet geheel in geloofde, dat
de Veenendaalse sport zo goed was, dat er tweemaal in korte tijd een groepje
uitgezonden moest worden". Tijdens de raadsvergadering, waarin het tweede
verzoek aan de orde kwam, vertelde hij informaties ingewonnen te hebben, die
een en ander in een ander daglicht stelden. Hij stemde toen ook tegen de sub
sidie.
De Veenendaalse sportlieden hadden
de uitnodiging ontvangen van de „Ver
eniging voor Rijksspelen". De naam van
deze vereniging doet denken aan
een officieel instituut, maar de infor
maties van de heer Van den Berg wa
ren van dien aard, dat men onmogelijk
van iets „officieels" kan spreken. Hij
had contact gehad met het kabinet van
de gevolmachtigd minister van Surina
me en met het ministerie van Curema.
Beide zegslieden vertelden, dat de be
doelde vereniging bij hun niet officieel
bekend was. De vereniging wordt noch
door de Surinaamse overheid, noch door
de Nederlandse gesubsidieerd.
„Bovendien vraag ik me af, hoe men
de naam Rijksspelen gevonden heeft.
Deze naam suggereert, dat er een sa
menwerking is tussen Nederland, Suri
name en de Nederlandse Antillen. Tot
nu toe zijn er alleen uitwisselingen ge
weest met Suriname. Voor sportcontac-
ten tussen de drie rijksdelen bestaat
bovendien de Liga Koninkrijksspelen,
die jaarlijks een sportontrrioeting tus
sen de verschillende delen van het ko
ninkrijk organiseert. Dat gebeurt afwis
selend in Nederland, Suriname en de
Antillen, zodat men eens in de drie
jaar in elk der drie delen een ontmoe
ting heeft", aldus de heer Van den
Berg.
Een Veenendaler, die al veel met de
Vereniging Rijksspelen te maken heeft
gehad is de heer W. Vaartjes. Zowel
als leider van de ploeg Spartameisjes
die in Suriname demonstreren, als bij
een bezoek aan dat land om enkele
gymnastiekverenigingen te trainen,
kwam hij er mee in aanraking. In zijn
huis konden we ook een gesprek heb
ben met de voorzitter van de Vereni
ging Rijksspelen de heer L. A. de San
ders uit Amersfoort. De heer De San
ders is Surinamer van geboorte. Hij
heeft een Nederlandse opleiding voor
sportinstructeur. was enige tijd werk
zaam op het Surinaamse ministerie
voor sportzaken en drijft thans naar
hij zegt een reisbureau in Amers
foort.
De heer De Sanders is een beetje
verbolgen over de woorden van de heer
Van den Berg: „Wij zijn officieel. Onze
vereniging is koninklijk goedgekeurd
en dan ben je officieel. Dat men op het
kabinet van de gevolmachtigd minister
niets van ons afweet is onzin. De gevol
machtigd minister heeft vorig jaar no
prijzen uitgereikt, toen wij een voetbal
ontmoeting tussen de Surinaamse voet
balclub „Transvaal" en Ajax en Spar
ta georganiseerd hadden. Oud-mini-
ter Zuiverloon, die thans aan het kabi
net in Den Haag verbonden* is, heeft
een ontmoeting gehad met de Sur
naamse meisjes, die onlangs in Vecncr.
daal waren. Het kabinet weet dus wc
degelijk dat wij bestaan".
De heer De Sanders is een tegenstan
der van- het vragen van subsidie:
„Iedereen, die een leuk idee heeft, zet
dat tegenwoordig op papier en stapt er
dan mee naar een minister om subsidie
te vragen. Wij doen dat niet. Ik wil dat
onze vereniging eerst laat zien wat zij
presteert, en zouden we als we veel be
reikt hebben in financiële moeilijkheden
komen, dan kunnen we altijd nog naar
de minister gaan en zeggen: Dit heb
ben we bereikt, wilt u ons helpen om
in de toekomst dit werk voort te zetten.
Dat willen we echter niet nu doen".
De Liga Koninkrijksspelen is volgens
de heer De Sanders opgericht, nadat
zijn vereniging al bestond: „Konink
rijksspelen is een tegenstander van ons.
Dat doen ze hier in Nederland nu een
maal altijd. Als er een protestantse
vereniging is moet er ook nodig een ka
tholieke of neutrale komen en zo gaat
het met alles".
De vereniging van de heer De San
ders telt momenteel ongeveer 4000 le
den, zo verklaarde hij. Die leden, waar
van het overgrote deel in Nederland
woont, de rest in Suriname of de Ne-
„Als er een groep sportlieden gaat,
dan kunnen er ook een aantal andere
mensen mee. Die betalen dan samen
weer een deel van de reis van die sport
lieden". Overigens waren de subsidies
van de gemeente nodig om de reiskos
ten van de minderjarigen, die aan de
uitwisseling" deelnamen gedeeltelijk te
dekken. Daaruit blijkt, dat de vereni
ging niet alle kosten van de uitzending
voor haar rekening neemt.
Voor de uitwisseling zijn tot nu toe
geen selecties gedaan: ..We moeten
niet van die heel goede spelers in Su-
Op de foto rechts de heer De Sandas,
voorzittervan de Vereniging voor
Rijksspelen"Links de heer Vaartjes
uit Veenendaal.
derlandse Antillen, betalen een tientje
contributie per jaar. Dat tientje is niet
te vergeefs uitgegeven voor degenen,
die een reisje naar Suriname willen
maken. Reisbureauleider De Sanders
geeft namelijk aan Rijksspelenleden
een korting op de prijs van charter
vluchten naar de West.
riname hebben. Men moet er van kun
nen leren, zonder kopschuw te worden,
meent de heer De Sanders. Hij is bo
vendien van mening, dat de Surinamers
moeten leren „verliezen", want anders
bereiken ze nooit veel in de sport.
De heer Vaartjes heeft bepaalde er
varingen opgedaan, die voor de Neder
landse begrippen wat vreemd aandoen:
„De eerste week, dat ik deze zomer
daar was, kon ik bijna niets doen, om
dat men mij niet vertrouwde. Dat werd
steeds beter, totdat ik in de laatste
week zelfs helemaal geaccepteerd was.
Je moet er als je naar Suriname gaat
niet op rekenen, dat er veel georgani
seerd is, want daar komt niets van. Ik
ben gewoon gaan lesgeven. Als je dat
niet doet, dan heb je een mooie vakan
tie, maar van het doel waarvoor je uit
gezonden bent, komt niets terecht".
Sparta was dus ook niet „geselec
teerd". De héér De Sanders: ..We moe
ten niet van die heel erg goede gymnas
ten hebben". De heer Vaartjes: „Spar
ta is in het ensemblewerk heel goed".
Bij de uitzending van Sparta waren
twee dochters van de heer De Sanders
die in Veenendaal gewoond heeft
betrokken. „Dat kwam. omdat het ene
meisje De Sanders als 5e of 6e ge
plaatst was op onze ranglijst. Het an
der stond ongeveer nummer tien. Er
zouden eerst 7 meisjes gaan. maar voor
drie hebben de ouders alle kosten be
taald", onthulde de heer Vaartjes. Hoe
het „toevallig" mogelijk was dat er ook
bij de uitzending van Sportschool Van
der Velde een kind van de heer De
Sanders bij was, kan men niet vertel
len.
De „selectie" wordt in de toekomst
anders: „Er zijn nu verenigingen, die
mij vragen of ze uitgezonden kunnen
worden", vertelde de heer De Sanders.
Enkele van die verenigingen zullen vol
gend jaar wel als sportlieden met het
reisbureau van de heer De Sanders
mee gaan op een trip naar Suriname.
Overigens vertelde een judoka: „Bij
ons stond er „judo1' op de lidmaat
schapskaart van Rijksspelen, op de
plaats waar de beoefende sport in gevuld
moest worden. Bij de andere passagiers
stond op die plaats het woord: „all
round!"
De heer Van de Berg scheen, gezien
zijn uitlatingen niet veel vertrouwen in
de vereniging Rijksspelen te hebben. De
gedachtengang van de heer De Sanders
over bijvoorbeeld overheidssteun („Als
we subsidie aanvaarden zijn we aan
handen en voeten gebonden") klinken
Nederlanders dan ook wat wonderlijk
in de oren. Iedere sportvereniging pro
beert subsidie te krijgen zonder zich
gebonden te voelen. Eén gedachte van
De Sanders spreekt aan: „Het leren
kennen van elkaar is belangrijk. Het
weten waarom de één bijvoorbeeld
aardappelen eet en de ander rijst. Dat
vind ik het grote nut van deze uitwisse
ling", aldus de heer De Sanders. In die
gedachte zit iets, maar waarom het
dan via sportuitwisseling moet, is on
duidelijk.
JAROSLAV ROZMAJZL
solist
VEENENDAAL De Tsjechische vio
list Jaroslav Rozmajzl zal hedenavond
in 't Verenigingsgebouw aan de Eiken
laan als solist optreden tijden het con
cert dat gegeven zal worden door het
Utrechts Stedelijk Orkest.
Op het programma staan werken van
Chatsjatoerian. Michael Iwanowitsj
Glinka en Mendelssohn. Van laatstge
noemde componist wordt de ouverture
„Roeslan en Loedmilla" uitgevoerd van
Chatsjatoerian het concert voor viool en
orkest en van Mendelssohn de Vierde
Symphonie.
VEENENDAAL Door het A. W.
Groote-Fonds is de A. W. Groote-
prijs 1967 alsnog postuum toegekend
VEENENDAAL In het Jeugd-Ap-
•)èl van 19 januari in de Petrakerk
hoopt voor te gaan ds. T. L. H. Pieter-
se uit Culemborg. De negerzangcr Hen
ry Blackmon verleent zijn medewer
king.
Ds. Pieterse werd in 1935 geboren.
Sedert 10 januari 1965 is hij predikant
te Culemborg en heeft daar de geeste
lijke verzorging der militairen op zich
genomen. Het onderwerp van ds. Pie
terse voor dit appèl is: „Gods vriend
schap en ik". Dit motto is ontleend aan
Hebreën 12: 14-17. a
Henry Blackmon uit Den Haag ver
zorgt de solozang. Henry Blackmon
werd geboren in North Carolina (VS),
doorliep na zijn middelbare schoolop
leiding het conservatorium en vestigde
zich in 1955 in Europa, waar hij zich
als concertzanger een carrière opbouw
de. Hij geniet grote bekendheid in
Duitsland, Polen, Frankrijk, België en
in ons eigen land.
In de loop der jaren heeft hij talloze
recitals gegeven met de Handel vereni
ging o.a. in „Judas Maccabeus", en
„de Messias". Meermalen vertolkte
Henry Blackmon de Christuspartij in
Bachs „Matheüs Passion". In het vol
gend seizoen is hij voor de derde maal
solist in de Union de Bel Canto met 't
Ned. Kamerorkest.
Bob van Stempvoort begeleidt met
orgel de samenzang en met piano de
solist Henry Blackmon. Ook zal de heer
Van Stempvoort weer een orgel solo ten
gehore brengen. De heren J. Stunnen-
berg en H. de Jong .verlenen met hun
trompet muzikale medewerking. De sa
menzang voor de dienst begint om
kwart voor vijf. De Petrakerk gaat half
vijf open.
aan de heer C. C. M. van Rijs
wijk, in leven secretaris van de Cen
trale Bond van Leraren en voorzitter
van de Stichting Nederlandse Unie
voor Praktijkexamens in stenografie en
inachineschrijven.
De prijs, bestaande uit een medaille
en oorkonde, zal a.s. zaterdagmiddag
18 januari in het Hilton Hotel te Am
sterdam uitgereikt worden aan mevr.
M. J. van Rijswijk- Stoorvogel te Vee
nendaal. De uitreiking zal geschieden
•door de nieuwe voorzitter van het
'ondsbestuur, mr. H. A. M. T. Kolf-
choten. oud-burgemeester van Den
laag, die de overleden voorzitter mr.
Arn. d'Ailly zal opvolgen.
De A. W. Groote-prijs wordt jaarlijks
.oegekend aan een persoon, die zich in
de loop der jaren buitengewoon ver
dienstelijk heeft gemaakt voor de ste
nografie Groote. De heer C. C. M. van
Rijswijk, die op 16 oktober 1967 op 55-
arige leeftijd overleed, heeft meer
dan 35 jaar onderricht gegeven in ste
nografie Groote en was de auteur van
een leerboek voor dit stenostelsel, als
mede een steno-leesboek.
Het is voor de eerste maal datde
prijs posthuum wordt uitgereikt. De A.
V. Groote-prijs 1968 is toegekend aan
de heer J. van Reen te Amsterdam.
De uitreiking zal zaterdagmiddag irf
.msterdam geschieden in tegenwoor
digheid van een groot aantal docenten
xran het stenostelsel Groote, alsmede
vertegenwoordigers van talrijke onder
vijs-organisaties en familieleden.
RENSWOUDE Zaterdag 1 februari
'loudt de toneelver. „Tip" te Renswoude
haar jaarlijkse uitvoering in gebouw
..Rehoboth". Leden van de vereniging
i zullen het komische stuk „Een dolle
boel om de voetbalpool" opvoeren.
VEENENDAAL De politie heeft
de Overbergers A. E. (14 jaar) en T.
I B. en D. T. (beiden 16 jaar) aangehou-
den wegens diefstal van twee brom
fietsen. De gebroeders S. hadden eer-
der op de dag aangifte gedaan, dat hun
brommers gestolen waren.
De Hongaarse mevrouw C. V.-B.
uit Veenendaal werd in de S-markt
aangehouden. Zij wilde voor een be
drag van ongeveer f 5,50 meenemen,
zonder te betalen. Haar buit bestond
voornamelijk uit snoeperijen.
ELST Mevrouw Van P. uit Veenen
daal is gisteravond op de Rijksstraatweg
in Eist door een auto geschept en ge
wond. Zij moest in het Juliana-zieken-
huis in Veenendaal worden opgenomen.
De dame stak na het uit uitstappen
v i een bus de weg over en heeft ken
nelijk de uit de richting Rhenen komen
de personenauto, bestuurd door mevr.
O. U., niet opgemerkt.
De vele wateren in en rondom
Veenendaal, dienden vroeger niet
alleen voor het vervoer van pro-
dukten per aak, lichter, etc., maar
waren ook even zoveel plaatsen
waar de jeugd zich kon vermaken
Uiteraard in de meeste gevallen tot
onver maak van de ouders. Het was
altijd hetzelfde liedje, zowel zomers
als 's winters: natte voeten, of hele
maal drijfnatHet was in doorsnee
de nachtmerrie van de gezonde
Veense jongen, met natte klompen
en kousen thuis te komen, want dan
zat er meestal wat op. Er was dan
ook zoveel gelegenheid in het oude
Veen. Je kon praktisch geen voet
buiten de deur zetten, of je werd
met de een of andere sloot gecon
fronteerd. Om dan nog maar te
zwijgen over de vele „vlakkies"
bevroren plassen, vlaktes), waar je
zo heerlijk kon glijden, sleeën,
schaatsen en krakertjes maken. De
napret was vaak niet zo heerlijk'...
Een oudere Veenendaler weet er
nog wel iets over te vertellen:
„We gingen er een keer met een
man of negen op uit om ons op het
ijs te vermaken. Het had nog maar
een paar nachtjes gevroren, dus het
ijs was nog niet zo sterk. Daarom
moesten we wel selecteren. We ko
zen de sloot bij De Geer.
De Geerbrug was vroeger van hout
en het water was daar helder. In de
buurt van het seinhuis was het hoog
water. Het ijs was niet zo dik maar
het „hield" wel. Wij stapten er dus
op. Hier en daar kraakte het echter
vervaarlijk. We besloten een gaatje
in het ijs te hakken met een oud zak
mes. Voor de voorzichtigheid gingen
we met z'n allen languit in een cir
kelvorm liggen, rond de plek waar
het gat gemaakt zou worden. Een
poosje ging fiet goed. Er werd ijverig
gehakt.
Plotseling begon het te kraken. We
raakten natuurlijk in paniek en
iedereen vloog overeind om zich een
nat pak te besparen. Uiteraard met
het omgekeerde gevolg, want het
werd er op deze manier niet beter
op. Vóór we er goed erg in hadden
gingen we met de hele koppel kopje
onder, 's Jonge, dat was me wat! Al
die spartelende jongens in het ijs
koude water. En een gekerm!... Zo
goed en zo kwaad als dat ging hiel
pen we elkaar weer op de kant en
daar stonden we te bibberen. Voor
bijgangers spoorden je dan wel aan
om gauw naar huis te gaan, bij de
warme potkachel, want anders kreeg
je longontsteking.
Maar ja. dat naar huis gaan, daar
zat het bij de meesten juist op vast.
s Ze waren thuis al gewaarschuwd
zich toch vooral niet op het ijs te
5 wagen. Er was angst voor de matten-
5 klopper van moeder (en die konden
daar vroeger aardig mee overweg)
of de knoestige stok van vader.
Enfin, het moest er maar op ge-
5 waagd worden, anders ging de
spreuk letterlijk in vervulling: Vrie-
S zen we dood, dan vriezen we dood!
Lang voor we thuis waren hingen
de kleren ons stijf om het lijf. Als
stokken en blokken moesten we ons
i voortbewegen. Pijnlijk en koud. Het
was wel een fraai gezicht toen we
zo de „Meulenpol" passeerden.
Voor we er thuis van langs kregen
(met mij viel dat trouwens nogal
S mee, anderen hadden 'n kwajer ont-
vangst) won eerst de ongerustheid
5 het bij de ouders. Gauw de bevro-
S ren kleren uit en dan in je nakie bij
de kachel, waar een grote pot snij-
bonen op stond „af te koken".
Samen met het petroleumstel en
dito lamp of ook wel een gaslamp,
verspreidde dat een typisch winterse
geur in de woonkamer. Daar kwa
men nu nog de luchies bij van de
ontdooiende en opdrogende kleren.
Een dubbel stel kleren bezat je in
die tijd op die leeftijd niet, maar er
was toch wel raad op. Pe kleren van
een'oudere brper, of desnoods van je
vader, boden uitkomst. Belachelijk
uitgedost zat je dan even later in de
dampende kamer, in je potsierlijke
kledij. Dan werd er een vurig ser
moen tegen je afgestoken al of niet
begeleid met „mattenklopperaftrek
sel" of „stokkensoep"...
Dezelfde persoon weet ook nog een
verhaal te vertellen over het kra
kertjes maken op de Fluiterstraat,
waar ze eveneens, met een ander
groepje, kopje onder gingen en waar
z'n vriend 't hart niet had oo naar
huis te gaan vanwege de ouderlijke
represaille, die hem onherroepelijk
te wachten stond.
Deze represaille was 's zomers
meestal nog heftiger. Immers dan
was er niet zo de ongerustheid dat
zoonlief ziek zou worden van de
kou, zodat men gelijk maar de on
deugd eruit klopte.
Een algemeen bekende preventie
ve maatregel, door veel ouders toe
gepast, was het dichtnaaien van het
hemd. Wee de belhamel, die dat „ze
gel" verbrak. Hoe dat in zijn werk
ging? Wel, vroeger droeg men een
hemd dat van boven met een split
open was om het over het hoofd
te kunnen laten glijden. Knoopjes
zaten er niet aan. De bezorgde Jiuis-
moeder naaide dan met een paar
draden sajet of zo, die split dicht
zodat het jongenshoofd daar niet
meer passeren kon. of de draden
moesten worden verbroken, en dan
zat er wat op!...
De mogelijkheid van pootje baden
bleef nog wel open. Ook kon men,
het hemd omhoog houdend, nog een
eind de Grift (die toen helder was)
inlopen. Maar 'n opgetrokken hemd
was een veel gekker gzicht dan in
je nakie in de sloot te zwemmen en
te dartelen. (Zwembroekjes gebruik
te de schooljeugd niet.)
De controle op de halsdraden was
bij zomerdag vrij scherp. De achter
grond daarvan was bezorgdheid en
angst dat zoonlief zou verdrinken.
5
Hoog water bij Veenendaal was
vroeger een gewoon verschijnsel.
Uiteraard stonden er geen badmees-
ters aan de oevers van de vele sloten
in Veenendaal. Dit was wellicht wel
het geval bij het zwembad in de
Grift vlak bij de Vaartbrug, com-
pleet met badhokjes en al. Maar dat
zal ook wel weer een stuiver gekost J
hebben, en die bezat de lieve jeugd
niet. Zakgeld bestond niet. Een en- g
kele maal kreeg men een halfje of
een cent om bij de „kruidenier" een g
„spekkie" (soort stroopwafel) te ko-
pen.
Eens, toen wat jongens op een hete
zomerdag in de Grift aan het zwem- 5
men waren, stonden er een paar aan
de kant met een dichtgenaaid hemd.
Ze snakten naar een koele duik in I
het frisse nat, maar ze waren „ver-
zegeld". Natuurlijk werden ze door 5
hun vriendjes uitgelachen en uitge- 5
daagd: „Breek de draden toch stuk,
man. Dan kun je ook zwemmen. Of 5
ben je een bangerd? Mag je niet van 5
je moesje?" Dergelijke opmerkingen
kon men vroeger, en ook nu, als
kwajongen, meestal niet verwerken. 5
Dat kwam de jongenseer te na.
Weldra is er dan ook één uit het
groepje die de stoute schoenen aan*-
trekt en de klompen uitdoet. Zijn 1
bovenbroek, met lijfje er aan en een
klep aan de achterkant, gaat dezelf-
de weg. Weldra gevolgd door het 5
onderbroekje (als men die tenminste 5
droeg). En nu moest het hemd ver- 5
wijderd worden! Met een onverschil-
lig gebaar, maar met een kloppend 5
hart, rukte hij de draden stuk, trok 5
het hemd over zijn hoofd en sprong
in het koel helder water.
Enkele meisjes aan de slootkant
klapten in hun handen, als een soort 5
applausje. Dat moedigde nog een an-
der aan om ook hetzelfde voorbeeld
te volgen. Er werd veel gezonde
pret gemaakt, maar... na afloop 5
kwam de angst voor de ontdekking. f
Nu ja, dan maar een pak slaag en 5
enkele dagen onverbiddelijk huisar-
rest riskeren en aanvaarden.
Eén van ons groepje bedacht er
wat op; hij zag kans om een naald
en draad te pakken te krijgen en
ging met een vriendje het kleine
schuurtje in, achter het huis; een
wachtpost werd uitgezet en weldra s
was men druk bezig de verzegeling 5
van het hemd te herstellen. Het
lukte aardig en de werkzaamheden
werden niet gestoord. Even later 5
kwam de overtreder opgelucht naar
buiten om verlicht adem te halen. g
Toen hij later „gewassen en ver-
schoond" moest worden, werd de i
fraude niet ontdekt en kon hij dus g
het foefje nog eens vaker ter hand 5
nemen
Waar vroeger het water ongewenst
was, stroomt het nu ter verfraaiing 5
van de moderne Veenendaalse
woonwijken.
5
