EEG houdt oogje op
Franse fusiestrijd
Actie tegen roken op
school in Bolsward
Hier studeren
en dan naar
Amerika
Het mooie Holland bij
Scheen in Den Haag
COMPUTER HELFT FRANSE REGERING
Waterafvoer
uit Twente
wordt beter
Aangrijpend verhaal over
slachtoffers atoombom
Prijswinnaars
wiskunde-
Laatste expositie van fervent kunstverzamelaar
IN CLAYES-SOUS-BOIS WORDT DE IRIS 50 GETEST
MEVR. KING
IN ITALIË
HET BOD VAN BSH OP SAINT-GOBAIN
Sociale controle via plank in de hal
Kind mag geen
!j naam hebben
Dief b.b.h.h.
Bronchiletten
NU STOPPETS
Voor het geld of
om het werk?
Gezinsboek
Garantie
Vijfjarenplan
Middelgroot
ZATERDAG 18 JANUARI 1969
ALMELO Het waterschap „De
Hegge", belast met de waterhuishou
ding in het zuidoosten van Overijssel,
tussen Ommen en Enschede, wil in zijn
14.000 ha grote gebied voor een bedrag
van 80 miljoen gulden aan verbeterings-
werken laten uitvoeren. In de periode
1971 - 1980 moet een en ander zijn be
slag krijgen. Het doel is de waterafvoer
van de Twentse steden tot het jaar
2000 veilig te stellen.
Daartoe zal, een afwateringskanaal
van 40 50 km lengte tussen Almelo
en Ommen gegraven dienen te worden,
grotendeels via de bestaande te smalle
waterlopen. Door dit kanaal worden 't
nieuwe stroomkanaal bij Vroomshoop
en het Mariënberg-Vechtkanaal overbo
dig. zodat die gedempt kunnen worden.
Voorts kan een door Almelo lopend ge
deelte van het Kanaal Almelo-Nordhorn
worden gedempt. Een in 1959 gebouwd
gemaal kan worden gesloten na gereed
koming van het kanaal. Tevens wordt
een door Rijkswaterstaat noodzakelijk
geachte vermindering van de lozing op
de Twente-kanalen mogelijk.
Na de aanleg van het afwateringska
naal, zullen ook de toevoerende beken
in de driehoek Almelo - Hengelo - Ol-
denzaal verbeterd'moeten worden.
ROME De weduwe van dr. Mar-
tin Luther King is gisteren in Italië
aangekomen waar zij vandaag (in Ve
rona) een onderscheiding in ontvangst
zal nemen. Maandag zal zij door de
paus In particuliere audiëntie worden
ontvangen.
Van onze correspondent
ÖARIJS Het proces dat de Franse glasindustrie Saint-Gobain heeft aan-
gespannen tegen haar concurrent, Boussois-S'oucon-Neuvesele (BSN)
/al voor het eerst op maandag voor de Parijse handelsrechtbank ter sprake
komen. Er /al dan een rechter worden aangewezen, die over deze zaak een
rapport moet uitbrengen voor de rechtbank. Dit betekent, dat de zaak zelf
niet in behandeling kan komen vóór 27 januari, de datum die BSN als limiet
heeft gesteld voor zijn bod op de 3.366.000 aandelen Saint-Gobain.
In Parijs blijft men zich afvragen
wat er moet gebeuren, indien de ope
ratie van BSN slaagt en de handels
rechtbank later zou beslissen, dat de
klacht van Saint-Gobain gerechtvaar
digd is.
Inmiddels is ook het buitenland zich
met de zaak gaan bemoeien. Beide be
drijven hebben een brief ontvangen
van een commissie van de Europese
Economische Gemeenschap (EEG), die
zich bezig houdt met de concurrentie
en trustvorming.
De voorzitter van deze commissie de
Duitser Albrecht, heeft zowel Saint-
Gobain als BSN gevraagd hem twee
inlichtingen te verschaffen:
1 een lijst van de ondernemingen,
waarin Saint-Gobain en BSN een di
rect of indirect belang hebben van
ten minste 25 procent;
2 het aandeel in de nationale en inter
nationale markten in hoeveelhe
den, waarde en percentages van
vensterglas, spiegelglas, gegoten spie
gelglas, geslepen glas, glasdraad, iso
latieglas en gewapend glas.
Dit verzoek betekent niet, dat de
commissie een onderzoek gaat instellen
naar de toelaatbaarheid van de posities
van deze bedrijven in de glasindustrie.
Zij wil slechts in het bezit zijn van de
gegevens om een standpunt te kunnen
innemen, indien de operatie van BSN
mocht slagen, of indien haar klachten
zouden bereiken over monopolieposities
van een van de bedrijven
De Franse regering heeft intussen la
ten weten, dat zij in dit duel een strik
te neutraliteit zal bewaren en niet zal
ingrijpen. Vermoedelijk is dit een in
direct antwoord op het verzoek van de
links georiënteerde vakbonden om bei
de bedrijven te nationaliseren. Inmid
dels blijven de leiders van deze bedrij
ven elkaar bestoken met advertenties,
open brieven en kranten- en radio-in
terviews.
A ardrijkskundeleraar De Haas
van het Jan Brugmancollege
in Bolsward heeft zijn eerste plank
vol. Vol met de namen van 44
leerlingen en vier leraren, die op
zijn initiatief sinds maandag 6 jan.
geen shag of sigaretten meer roken.
Hij loopt nu nog met twee namen
in zijn zak van leerlingen, die
zich ook hebben aangemeldmaar er
moet eerst een tweede plank ko
men naast nummer één, die in de
hal van de school te kijk hangt.
„Die namen op de plank beteke
nen een soort sociale controle", legt
een zwaar in de baard zittende drs.
S. J. M. M. de Haas uit. „Wanneer
iemand voor de verleiding bezwijkt
en toch een sigaret opsteekt, komt
er op die plank achter zijn naam
een kruisje of een doodshoofd, zodat
iedereen kan zien wie de zwakke
ling is!"
Het plan om met roken te stoppen
kwam vlak voor de kerstvakantie on
verwachts naar voren, toen in een
aardrijkskundeles de BTW ter spra
ke kwam. „Ik legde uit dat die
BTW noodzakelijk was om ons be
lastingsysteem te harmoniseren
met dat van onze EEG-partners".
vertelt de heer De Haas.
„Een van de leerlingen zei toen
ineens: Mooie boel. Nou worden
de sigaretten ook weer duurder".
En daarop zei ik impulsief: dat is
dan een mooie gelegenheid om er
nu mee te stoppen. Tot mijn ver
bazin, want het zijn nogal stoere,
ruige rovers, wilden vijf, zes
leerlingen direct meedoen. Nadat ik
mijn voorstel in de vier andere
klassen van de school had herhaald,
bleek dat in eerste instantie 41 leer
lingen en vier leraren de uitdaging
wilden aannemen. Wij besloten
daarop onmiddellijk na de vakantie
te stoppen met roken".
Op een lange eikehouten plank
werden de namen van de dappe
ren geschilderd onder 't aan duide
lijkheid niets te wensen overlatende
opschrift: „Hulde aan hen die de
Drs. S .7. Af. M. DE HAAS
rookstop door BTW
kankerstok lieten sneuvelen". Om
alle deelnemers een hart onder de
riem te steken kwam dr. L. Mein-
sma, medisch-adviseur van 't Ko
ningin Wilhelmina Fonds en 's land
bekendste anti-rookmagiër naar
Bolsward.
In de aula van de school maakte
hij alle 337 leerlingen van het athe
neum nog eens duidelijk hoe scha
delijk roken kan zijn voor de ge
zondheid. „Ik belde hem op en hij
was direct enthousiast", aldus de
heer De Haas. „Wij zijn dan ook de
eerste school in ons land waar men
een dergelijk initiatief heeft geno
men".
„Vorig jaar", vertelde de heer
Meinsma, die zelf afkomstig is uit
het dichtbij Bolsward gelegen
Makkum, „stierven in ons land
rond honderdduizend mensen.
Daarvan stierven 13.500 mannen en
10.500 vrouwen aan longkanker. In
1925 overleden 72 mannen en 29
vrouwen aan longkanker...".
W'EESIC IS DREK
De 45 dapperen verzekerde hij dat
ze „in elk geval vijf tot acht jaar
langer zullen leven", een argument
dat op jongens en meisjes van 15
jaar of daaromtrent, nu niet zoveel
indruk zal hebben gemaakt. Wel
meldden zich inmiddels alweer vijf
leerlingen voor deelneming; één
komt er in ieder geval nog bij. Dat
is die jongen die tegen de heer De
Haas zei: „Ik wil ook meedoen,
maar ik heb net een pakje shag ge
kocht en dat moet ik eerst oproken,
anders is het zonde van het geld!"
„Over geld gesproken", zegt de
aardrijkskundeleraar, die uit Am
sterdam komt en sinds vier jaar les
geeft in Bolsw(ard. ..ik heb ze voorge
rekend dat een pakje sigaretten van
1,75 gulden per dag een brommer
per jaar betekent".
OOK MEISJES
Pijp en sigaren mogen nog wel
worden gerookt, daar op het Jan
Brugmancollege en daarom verdie
nen de tien meisjes die de sigaret
ook hebben afgezworen extra waar
dering. Die zullen niet zo gemakke
lijk aan de pijp raken. Dat geldt
trouwens ook voor dhr. De Haas
zelf. „Ik rookte meer dan een pakje
sigaretten per dag", peinst hij. „maar
een pijp smaakt me niet. Ik heb het
gisteravond nog weer eens gepro
beerd. maar nee..."
Deter dagen heeft de toekomstige
Amerikaanse president Richard
Nixon de oud-Nederlander prof. Hout
hakker tot lid van zijn economische
adviesraad benoemd. Achttien jaar
geleden, toen de heer Houthakker 26
jaar was en afgestudeerd aan de Uni
versiteit van Amsterdam, is hij naar
Amerika vertrokken; 2 jaar geleden
werd hy Amerikaan. „Weer zo'n va
derlander, die hier zijn kennis op
deed en dan naar het buitenland gaat;
weg is het geld aan zijn opleiding be
steed", hoort men dan. Is dat zo?
Ctudensen kosten de samenleving
handenvol geld, zegt men wel eens.
Sommigen vermoeden, dat de vele
beurzen en renteloze voorschotten het
studeren zo kostbaar maken. Toch is
dat niet geheel juist. De rijksstudie
toelagen vergen ongeveer drie pro
cent van de totale begroting, dat is
als men het in grote lijnen bekijkt
- niet veel.
De gebouwen, de laboratoria, de aca
demische ziekenhuizen en de perso
neelsleden maken studeren tot zo'n
kostbare zaak. Niet die enkele student
maar het er-op-na-houden van een
universiteit vorgt. leeuwesommen.
Eigenlijk moet hij, die de kosten van
studeren wil beoordelen, dat ook in de
beschouwing betrekken. Een univer
siteit kost geld, net zoals een auto
geld verslindt, niet slechts vanwege
de studenten (benzine) maar vooral
ook vanwege de onderhouds- en in
vesteringsbedragen, de afschrijvings
lasten. enzovoorts.
rTV>ch blijft het ook als men de
kosten eerlijk berekent dan
toch jammer dat een aantal studenten
dat de studie heeft voltooid naar het
buitenland trekt. „Nederland heeft de
studie betaald en een ander profiteert
ervan", zeggen we dan.
Er gaan inderdaad een aantal acade
mici naar Amerika, ook Engeland
heeft met het euvel te kampen. Het
is echter wel de vraag of we de si
tuatie niet wat al te somber bekij
ken.
Er wordt namelijk wel eens Vergeten
dat er ook buitenlanders zijn. die als
ze in het eigen land zijn afgestudeerd
naar Nederland komen. Ze gaan dan
in Nederland werken of college geven
aan een universiteit. Ons land profi
teert dan. Hun aantal is niet te ver
waarlozen.
Ook zijn er Nederlanders die na enkele
jaren buitenlandse ervaring weer te
rugkeren. Aan het financiële nadeel
moeten we waarschijnlijk niet al te
zwaar tillen.
CVn andere kant van de zaak is wel
verontrustend. Het is de vraag of
de Nederlanders die naar Amerika
gaan dat altijd doen voor het hogere
salaris dat men er kan verdienen. On
langs is nog eens opgemerkt, dat bij
de Nederlandse academici die hun
heil zoeken in Amerika andere rede
nen meespelen. Ze kunnen in de Ver
enigde Staten beter met hun werk en
toekomstplannen uit de voeten. Er
liggen meer mogelijkheden.
Prof. dr. A. Querido. internist in Lei
den en Rotterdam, vertelde eens:
„Het aantal mensen dat weggaat
vormt maar een klein getal. De fout
is echter, rlat het de beste zijn die
naar Amerika vertrekken. De reden
van vertrek wordt vrijwel nooit door
de financiën gevormd, maar men
kan in Amerika werken
Terzijde nog dit, hij zelf heeft, toen de
nieuwe medische faculteit in Rotter
dam wetenschappelijk kader nodig
had. enkele Nederlanders in de Ver
enigde Staten weten te overtuigen dat
zij naar ons land moesten terugko
men.
Met recht verwierf het boek van de Oostenryker Karl Bruckner met zjjn
verhaal over de nasleep van de atoombomaanval op Hiroshima, getiteld
„Die ene seconde" enige jaren geleden de Oostenrijkse staatsprys en de Jeugd-
bockenprijs van Wenen. Het boek werd ook terecht voor de Jeugd Tiener Club
uitgezocht en in een goede vertaling van An Rutgers-van der Loeff door Wolters-
Noordhoff n.v. en „De Arbeiderspers" uitgegeven.
Heel eenvoudig, en op haast hartver-
overende wijze, vertelt de schrijver wat
de tienjarige Shigeo Sasaki, een heel ge
woon Japans jongetje is overkomen
toen in die ene fatale seconde de atoom
bom boven Hiroshima viel
Bruckner vertelt van het leven van
alle dag in Japan. Van de oude boten
bouwer Kenji, die rustig zat te vissen
toen de bom viel. Van de soldaat Ko-
marsu die, zich van niets bewust, zijn
wachtje klopt voor de poort van een ka
zerne, van al die mensen en mensjes
die hun dagelijks werk verrichtten toen
ze door vuur en geweld verrast werden.
Ook over de angst en het gewetens
conflict van de piloot van het verderf-^
brengende vliegtuig, kapitein Kennan,*
wordt in dit boek verteld. De schrijver
voert ons in dit boeiende verhaal, eigen
lijk voor de jeugd geschreven maar
vermoedelijk ook door volwassenen in
een adem verslonden, ook naar de ba
sis Los Alamos, waar de ongeluksbom
werd samengesteld en vertelt ons over
de mensen, die in een paar minuten
tijds moesten beslissen over leven en
dood van duizenden tegenstanders.
Een aangrijpend verhaal, dat eindigt
met de strijd om het leven van het te
gelijk met het vallen van de bom reeds
ter dood veroordeelde meisje Sadako,
dat pas vele, vele jaren na die onheils
dag iets bespeurde van de ongeneeslij
ke ziekte door straling veroorzaakt.
Het boek is. zoals uit het colophon
blijkt, kennelijk geïnspireerd door een
gedenkteken in het park van de vrede
te Hiroshima, voorstellende de bronzen
figuur van Sadako Sasaki. Onder het
motto: Wie het gevaar niet kent gaat
er door verloren. Een aangrijpend ver
haal, sterker dan het beste oorlogsver
slag. En beslist niet alleen voor de
jeugd geschreven.
W/'im Hora Adema kreeg van de uit-
geverij „De Arbeiderspers" N.V. te
Amsterdam de vererende opdracht een
bloemlezing samen te stellen van het
werk van Annie M. G. Schmidt. Het
moest een echt gezinsboek worden, een
voorleesboek en een leesboek voor de
kinderen.
Een gemakkelijke opdracht, zo op
het eerste gezicht. Dat heeft Wim Ho
ra Adema aanvankelijk ook gedacht.
Maar toen zij eens grasduinde in het
werk van de bekende schrijfster, begon
haar de taak hoe langer hoe zwaarder
te wegen. Er was zo onnoemelijk veel
materiaal, dat een keuze maken ontzet
tend moeilijk leek. Met zeer veel zorg
is de samenstelster toen aan het se
lecteren gegaan. Zij nam niet overwe
gend het meest bekende werk, maar
juist het weinig gepubliceerde.
Samen met de vaste illustrators van
het werk van Annie M. G. Schmidt, is
zij gekomen tot een uniek boek, dat in
elk gezin met jonge kinderen 'n warm
plaatsje zal krijgen, De korte verhalen,
de sprookjes en de gedichtjes zijn af
gewisseld met diverse nog niet eerder
gepubliceerde strips.
Natuurlijk mocht de meeste bekende
schepping van de populaire schrijfster
niet ontbreken en zo is een aantal blad
zijden ingeruimd voor het fantasie-mi-
nifiguurtje Wiplala.
Het gezinsboek, die titel is het waar
dig, heet „Het beest zonder achter
naam", naar het eerste verhaaltje uit
deze bundel. In korte tijd was de eerste
druk al uitverkocht, maar gelukkig is
de tweede druk al weer verschenen.
Het is typografisch bijzonder fraai ver
zorgd.
HlfHtMIIIIIIiailMMIIIUMaiMMaMHIIiaaaaHIIMIHMM
TTe zoon van hovenier O. O.
Meijer uit Warmer is een
jaar oud, maar het kind mag nog
altijd geen naam hebben. Pa gaat
dezer dagen overleg plegen over
de naamgeving met de Haarlemse
officier van Justitie.
Vader Meijer heeft nul op re
kest gekregen van de Koningin,
aan wie hij toestemming had ge
vraagd zijn zoon te sieren met de
naam Sidorova, een Russische
schaatsenrijdster.
De ambtenaar van de Burgerlijke
stand van Zaandam was daar een
jaar geleden over gevallen.
En de ambtenaar is goed geval
len, want nu heeft ook het hoofd
van de hoofdafdeling Privaatrecht
zich namens de minister van jus
titie aan de naam gestoten. Vol
gens de wettelijke regeling", zo
schrijft genoemd hoofd, „zijn als
voornamen die voorkomen in de
verschillende kalenders, de voor
namen van personen uit de oude
geschiedenis en de voornamen die
in bepaalde streken of bij sommi
ge geslachten gebruikelijk en al
gemeen als voornaam bekend zijn
geweest".
Vader Meijer legt zich bij deze
feiten neer. Hij zal de officier
van justitie voorstellen zijn zoon
Sido Rolandus Valentin te noe-
i men.
Commentaar van de moeder:
l ,,Nu hij echte voornamen krijgt
ben ik wel blij. Het blijft tenslot-
j ie voor ons altijd Sidorova".
Tn magazijnen te Gemert heeft
een dief de hand weten te
leggen op een partij van driedui-
zend beha's in wording. Aan elk
van de beha's ontbraken nog de
i schouderbandjes, die bij aanwe-
s zigheid de partij een waarde van
dertig mille zouden hebben gege-
ven. De politie vraagt inlichtingen
omtrent dief en diefjesmaat. Zij
denkt aan een man b.b.h.h.
iiiiiiMiiiiHiiiaiMiitiiaiiaiiiiniiiHiimiiiiiiiiinilB
ADVERTENTIE
Hoestdrank in tabletvorm. f 1 -
DEN HAAG De directeur-Renr-
raal voor het Onderwijs, mr. J. G. M.
Broekman, heeft vrijdagmiddag op het
ministerie van Onderwijs en Weten
schappen de tien prijzen uitgereikt van
de wiskunde-olympiade 1969. De eerste
prijs ging naar M. Bel (17), leerling
van het openbaar lyceum „Schoonoord"
in Zeist. Hij had 41,5 punten gekre
gen voor de uitwerking van de opga
ven.
Deze waren samengesteld en uitein
delijk nagezien door prof. P. Muilender
uit Amsterdam, drs. R. Kooistra uit
Ede, prof. dr. C. Visser uit Voorscho
ten en dr. Th. J. Korthagen uit Zut-
phen.
Andere prijswinnaars waren: 1. L.
van den Dries (17), van het prof. Ter
Veen-lyceum in Emmeloord; 2. J. Bol
(17) van het St. Stanislascollege in
Delft; 4. A. Overmey (17) van het chris
telijk lyceum te Leiden en 5. J. Brink
huis (16) van het Gymnasium Caphu-
•ianum in Gorinchem.
Het was voor de zevende keer, dat
een wiskunde-olympiade werd gehou
den onder auspiciën van de Nederland
se onderwijscommissie voor wiskunde.
Het voornaamste doel van het toernooi
is leerlingen meer belangstelling voor
de wiskunde bij te brengen. Ook kun
nen bijzonder begaafden geprikkeld
worden tot het leveren van toppresta
ties, waartoe zij bij het klassikale sys
teem niet voldoende gelegenheid krij
gen.
I>AKIJS Frankrijk /al in de toe-
komst worden bestuurd niet be
hulp van een computer. Hiermee is
trouwens al een begin gemaakt. De
Franse regering heeft haar hulp al in
geroepen voor een groot aantal bin
nenkort te nemen beslissingen.
Deze betreffen de financiering van de
departementen en provincies, wan
neer die binnenkort een veel grotere
autonomie zullen krijgen.
De computer, opgesteld in het Franse
nationale studiecentrum voor de toe
gepaste wiskunde, moet de keuze van
de regering uit een aantal mogelijk
heden voorbereiden. Deze mogelijk
heden worden bepaald door de re
sultaten van een onderzoek, dat is in
gesteld bij duizenden regionale auto
riteiten en instellingen.
Aan de hand van gestelde vragen en
de daarop binnengekomen antwoor
den hebben specialisten in de politie
ke en financiële wetenschappen een
codering opgesteld. Deze houdt reke
ning met ongeveer zestig typen be
stuurslichamen, met zes arbeidsvel
den (landbouw, industrie en handel;
politiek en bestuur; cultureel en so
ciaal werk; ambtenaren en kantoor
bedienden; vrije beroepen) en met
twee typen van omgeving: de streek
en het departement.
ze gegevens stellen de computer in
staat om, uitgaande van bepaalde in
dicaties, zoals de grootte van het ge
bied, het daarvoor geschikte bestuur,
de bestaande vertegenwoordigende li
chamen en de overkoepelende be
stuurslichamen, een aantal mogelijk
heden voor te leggen voor de beste
en meest efficiënte financiering van
dit gebied, deze streek of dit depar
tement. Uit deze mogelijkheden kan
de regering tegen de achtergrond van
haar eigen financiële mogelijkheden,
een keuze maken.
Het is duidelijk, dat als deze proef een
succes zou worden en er is geen
enkele reden om daaraan te twijfe
len dat de Franse regering bij las
tige beslissingen in bijzonder ingewik
kelde kwesties hierop vaker zal te
rugvallen. Zij meent echter dat dit al-
een Kan gebeuren wanneer deze
.westies kunnen worden voorgelegd
aan Franse computers. Niet dat zij
taaruit een veel Franser antwoord
ïopen te krijgen, dan uit een bijv.
Amerikaanse machine. Maar zij
neent dat zij, door zelf een compu-
er te bouwen deze beter kan afstem-
vten op hetgeen gevraagd wordt en
tevens omdat zij daardoor een betere
garantie heeft tegen economische en
'inanciële spionage.
arom doet zij alle moeite om zach zo
snel mogelijk een computer-industrie
te verschaffen. Dit gebeurt op een
plaats, die van oudsher beschermd
moest worden tegen de acties van
spionnen; het vroegere hoofdkwartier
van de NAVO te Rocquencourt en
Louveciennes, ten westen van Parijs,
De gebouwen van deze vroegere mili
taire stad zijn overgedragen aan de
Compagnie Internationale d'Informa-
tique (CID. In het kader van het
Franse elektronische 5-jarenplan, dat
wordt aangeduid met het Plan Cal-
cul. werkt deze onderneming aan het
uitdenken en de bouw van de Franse
computers. Er werken zeventienhon
derd elektronici en de directie heeft
zich geïnstalleerd in de ruime bu
reaus. waar eens de generaals Eisen
hower. Gunther, Nordstadt en Lem-
nitzer werkten.
De vroegere stramme en onverbidde
lijke militaire politie is vervangen door
glimlachende receptionisten, die hun
waakzaamheid verbergen achter een
ontwapenende hulpvaardigheid. De vol
ledig opgeknapte kantine ligt nog altijd
op dezelfde plaats als vroeger en ser
veert middagmaaltijden aan het volle
dige personeel en de bezoekers: twee
duizend maaltijden per dag.
De voormalige bureaus, vergaderza
len en instructie-lokalen zijn intussen
„geciviliseerd" en behangen met smaak
volle en minder frivole muurversierin
gen. dan in de tijd van de NAVO, In de
vroegere zo belangrijke telecommuni-
catie-zaal heeft men willen profiteren
van de achtergelaten leidingen en in
stallatie door hier een rekenkundig cen
trum in te richten. De even machtige
en geheimzinnige machines werken hier
vrijwel uitsluitend voor intern gebruik.
Dit gebeurt hetzij om ingewikkelde en
langdurige berekeningen te maken, het
zij om hier gevonden en geconstrueerde
onderdelen van de nieuwe Franse com
puter uit de proberen.
Hier worden echter niet de compu
ters gemaakt. Dat gebeurt op het
ogenblik nog in Clayes-sous-Bois,
maar zal in de toekomst in een thans
in aanbouw zijnde fabriek te Toulou
se gedaan worden. Te Clayes-sous-
Bois worden de eerste twee prototy
pen van de volledige Franse compu
ter. de Iris 50, getest. Het is een
middelgrote machine, de voorloper
van de P3, die einde 1969 gereed
zal komen.
Het geheime hoofdkwartier van de
N^VO te Louveciennes is een mili
tair hoofdkwartier gebleven. In deze
atoomvrije verblijven heeft het Fran
se leger zich geïnstalleerd. Zij zullen
in oorlogstijd venrioedelijk het staf
kwartier vormen voor de verdedi
ging van Parijs en omgeving;
?zien de nauwe verbinding, die er
ussen beide installaties te Rocquen-
ourt en Louveciennes bestond, is het
'.eer waarschijnlijk, dat de CII in
iit geheime hoofdkwartier een betere
bewaarplaats heeft gevonden voor
laar geheimen, dan in de beste brand
kasten in de semi-permanente gebou
wen te Rocquencourt.
£n de Zeestraat 50 te Den Haag houdt
de heer Pieter A. scheen tot 27
januari nog een tentoonstelling van de
nieuwe aanwinst van schilderijen uit de
romantische en Haagse school. Daarna
worden tentoonstellingen voorlopig op
geschort, omdat de heer Scheen volko
men in beslag wordt genomen door
zijn lexicon van Nederlandse beeldende
kunstenaars 1750-1950, waarvan deel I
medio 1969 verschijnt en deel II in
1970.
In een gesprek, dat ik met deze fer
vente verzamelaar en kenner van de
werken uit de romantische pn vooral
ook He Haagse school mocht voeren.
werd het me duidelijk hoe zijn nieuwe
lexicon een levenswerk wordt.
De heer Scheen schetste de omvang
van dit werk, elk deel ruim 1000 pa
gina's, waarvan 700 tekst en ca. 370 af
beeldingen. en hoe de voorbereidingen
en bewerking éen onderneming is, die
de samensteller reeds enige jaren een
intensieve arbeid heeft gekost. Zesdui
zend enquêtes, die verwerkt moeten
worden. Niet alleen kunstschilders, ook
tekenaars, beelhouwers. grafici, kunst-
nijveraars, zowel beroeps als wel ama
teurs zullen erin worden opgenomen.
Pieter Scheen is een bijzondere fi-
guür in de hedendaagse kunstwereld en
ondanks z'n voorliefde voor de romanti
sche school heeft hij een open oog voor
de hedendaagse kunst.
Toch gaat zijn innerlijke bewogen
heid uit naar de groten, die de 19e
eeuw hebben uitgeluid en de 20ste eeuw
hebben geopend. En van deze kunste
naars hij heeft er de halve wereld
voor bereisd kan men nu nog tot 27
januari in Zeestraat 50 genieten. Zoals
ik ervan genoten heb.
Daar is b.v. die zeldzame aquarel
van W. B. Tholen. een symfonie in
groen, diffuus licht door groene hees-
„Giethoorn"een aquarel van
W. B. Tholen.
ters, over 'n brugje en langs slootkan
ten, uitgebreid in het water. Zo'n schil
derij is een gedicht in aquatinten uitge
sproken.
Er is ook de weelde van het Holland
se weidelandschap, zo'n oud Hollands
motief, dat we al kennen uit Paulus
Potter's werk en tijd, een pastoraal
motief met koeien in de weide en toch,
nu meer dan ooit een beeld van het na
tuurlijke. krachtige, gezonde leven. Zo
als die plas met eenden van Poggen-
beek er een beeld van is.
Motieven van Holland. Daar is H. W.
Mesdag. Als ik deze kunst zie, moet ik
altijd denken aan een gedicht van Ada-
ma van Scheltema als hij over het klei
ne Holland dicht, maar dan als in
triomfkreet roept: Maar gróót is de
zee, clie door het hele land heen zingt!
Mesdag, de Groninger, zong ook door
het hele land heen!
En zingt met bloemen J. van Os ook
niet zo? En Weissenbruch. de weidse?
En de hele schildersdynastie der Koe
koeken?.
Hier bij Pieter Scheen ziet ge Hol
land. En waar het klein is, blijkt
het toch ook mooi te zijn. Zie dat kleine
paneeltje met dat riante huiselijk tafe
reel of dat oude stadshoekje en dat
fraaie geveltje met het warme patina
der eeuwen, een schilderij van Wijnand
Nuyen, de op 26-jarige leeftijd gestor
ven romanticus.
Het grote en het kleine Holland is
hier en, zoals kunstenaars zagen, schoon!
En het is Johannes Bosboom, die dit
grote en en kleine samenvat en overkoe
pelt in de plechtige stilte en de weidse
ruimte van zijn Kerkinterieur.
Eens schreef ik van een tentoonstel
ling in de Zeestraat 50: Een oase van
rust in het jachtige leven. Ook nu nog,
misschien nog méér. Want deze kunst
wordt zeldzamer en het leven jachtiger.
JOH AN WESSELINK.
