Veenendaals
- dagblad
Lardinois wil advies over
grote veeteeltbedrijven
Bewindsman zwaait lof
toe aan dr. Mansholt
Buiten
Sociale onrust
in Italië
Strijd in Vietnam
weer heviger
union
elektra
PREMIER ZOU DEN UYL
VANDAAG INLICHTEN
Lagere functie
voor Smirkofsky
Prinses Beatrix
morgen 31
Gelders-Utrechtse streekcourant voor Rijn- en Gelderse Vallei
Kaarsen op Palach s graf
bokkepootjes
JAMIN
Vijfhonderd tot duizend koeien per onderneming
Zandhapper nam
functie van
„ingezonden
stuk" waar
Stakingen bedreigen economie
Arnhemmer uitte
misnoegen over
fotobij sclirift
Incidenten in „vrije zone"
Vermeende oorlogsmisdaden
Nieuwe regering
in Luxemburg
Duurtetoeslag
in steeds
meer bedrijven
Meer wind
VERDIENSTEN
Lupinen
VER VOORUIT
„THEORETISCH"
Brand in bijgebouwen
van sanatorium
Volksraadpleging
Wapen U tegen vocht en kou met een
Volgens een recent vergelijkingsonderzoek: ERKEND DE BESTE
i
GESCHIEDENIS
Bur. voor redactie en administratie t
Prins Bernhardlaan 28, Veenendaai,
Telef. 08385-10550 (adm.). 10757 en
10955 (red.). Giro 1321600.
Losse nummers 0,25; Abonnement
0.97 p. w„ 4,15 p. m., 12,35 p. k.
VALLEI
Voortzetting van het nieuwsblad „De Vallei"
opgericht in 1926.
Uitg.: Wegener's Couranten Concern n.v.
Advertentietarieven op aanvraag.
DONDERDAG 30 JANUARI I969 - 43e JAARGANG no. 25
DEN HAAG Minister Lardinois staat positief tegenover pogingen om, met
name in de rundveehouderij, tot veel grotere landbouwbedrijven te komen. Hij
denkt aan bedrijven met 500 tot 1000 koeien, om technische gegevens en gege
vens over de arbeidsproblemen op zulke bedrijven te kunnen krijgen. Hij ver
telde dit woensdagavond tijdens de behandeling van de landbouwbegroting
door de landbouwcommissie van de Tweede Kamer. Aan het Landbouwschap
en de Raad voor Bedrijfsontwikkeling heeft hij om advies gevraagd. Hij ver
wacht nog niet direct antwoord, want hij heeft niet alleen om een ,.ja" of „nee",
maar ook om voorstellen gevraagd.
De heer Vredeling (P.v.d.A.) had het
beschamend gevonden, dat men naar
Oost-Europa moet gaan, als men als
Nederlander ervaringen met zulke gro
te bedrijven wil opdoen. De minister
vertelde, dat hij in Roemenië coöpera
tieve en staatsbedrijven heeft gezien,
die op bepaalde punten indrukwekkend
zijn. Toch waren de Roemeense des
kundigen van mening, dat zjj in Neder
land meer kunnen leren dan wij in Roe
menië.
Voor Nederland wilde de minister
liever bedrijven,die zichzelf bedruipen,
dan staatsbedrijven. Dat hoeft niet te
betekenen, dat die bedrijven zelf de
grond moeten bezitten.
In antwoord op een opmerking van
de heer Dijkstra (D '66), vertelde de
minister, dat de directie van de IJssel-
meerpolders niet afwijzend staat tegen
over de mogelijkheid, dat samenwer
kende boeren in de nieuwe polders gro
te bedrijven stichten.
Eerder in de vergadering had minis
ter Lardinois, los van alle gerechtvaar
digde Iritiek op het plan-Mansholt, zijn
„meest excellente voorganger" lof toe
gezwaaid met de woorden: Er is geen
Nederlander, die zoveel verdiensten
heeft voor de Nederlandse en Westeuro-
pese landbouw als dr. Mansholt".
Als het zwakste punt in dit plan
beschouwt de minister de vraag of het
Europees beleid tot hervorming van de
structuur van de landbouw op deh duur
ook zal leiden tot een evenwicht tussen
het aanbod en de vraag.
Dit had ir. Lardinois in Brussel in de
Europese ministerraad als kritiek inge
bracht.
Hij betwijfelde zeer of dit zou luk
ken. Dr. Mansholt ziet dit evenwicht
trouwens als het resultaat van het to
taal van de plannen. Een deze zijn vol
gens de minister in ieder geval een zeer
zorgvuldige bestudering waard.
Het ontvolken van hele gebieden, zo-
ADVERTENTIE
morgen
250 gram van 119 voor 105
niet te geloven voor die prijs!
Corns dénk ik, dat meer mensen
j de reuk der ,,Lupinenseife" be-
ter zullen kennen, dan het zoete
l parfum van het origineel, want we
zien zelden meer een akker met dit
gewas en aan velen zijn zowel de 5
gouden pagoden ervan als de lucht
onbekend. Eertijds was dit anders, jj
jj men zag de gulden ontginningsteelt
E overal op onze zandgronden. De
jj moderne cultuurtechniek kan de lu- s
E pine ontberen en met haar werd j
S veel van de oude kleur,sfeer en po-
ezie tegelijk met die der boek- j
S weit afgeschaft. Deze planten
laten een vrij grote hoeveelheid or-
ganische stoffen in de bodem ach- i
ter door de wortels, bladeren en jj
stengels, welke na vertering zeer E
tot de vruchtbaarmaking bijdragen.
S Het is de z.g. groenbemestingWij
S zagen ontelbare malen, dat de gele E
lupinen 's voorjaars in de rogge jj
S werd gezaaid nadat de bladbe- i
E kranste planten met de torentjes- E
bloemen aan de top zich na de
E oogst van het graan sterk ontwik-
z keld hadden waarop bloem, blad
en stoppel hutje-met mutje onder- E
E geploegd werd met vervolgens de S
E inzaai van nieuwe rogge. Zelden E
jj werd er van dit gewas hooi gewon- E
nen; schapen houdende zandboeren z
z wisten uit ervaring, dat er een ver- jj
E giftige stof (ictrogeen of lupino-)
jj taxin) in zit, die een op geelzucht
E lijkende ziekte bij het vee kan ver-
jj oorzaken. De oude schepers hielden E
jj de kudde ver van lupinen-akkers.
E Het was te ingewikkeld, 4 om de
S eiwitrijke zaden te ontbitteren,
E maar de boerenzoons leerden er op jj
S de landbouwwinterschool wel 't een 5
i en ander ever. Tegenwoordig zal
5 dit nauwelijks meer nodig wezen,
E want wie praat er nog over lupi-
nen!
30 jan. '69. A. B. Wigman
als in Midden-Frankrijk en Zd.-Duits-
land gebeurt, heeft ook meer effect dan
het opgeven van enkele boerderijen.
Daarbij gaat het ook om maatregelen
waarvoor het nageslacht ons dankbaar
zal zijn, zoals het inrichten van die ge
bieden voor de recreatie of als natuur
reservaten.
Overigens was ir. Lardinois ervan
overtuigd dat ons land wat de structuur
vorming in de landbouw betreft de an
dere landen van de EEG ver vooruit is.
Minister Lardinois moest toegeven dat
naast de structuurhervorming ook het
toepassen van prijsmaatregelen nog
noodzakelijk zal blijven.,.et de Euro
pese voorstellen inzake 'de melk- de
slacht- en mestpremies kon hij wel
meegaan, maar als er bovenop de reeds
overeengekomen heffing op plantaardi
ge vetten en oliën nog weer iets zou
worden geconstrueerd, zou dit voor de
Nederlandse regering onaanvaardbaar
zijn.
De opzet van het systeem om tot gro
tere bedrijven te komen deed de mi
nister nogal theoretisch- aan. Er zal vol
gens hem ook ruimte moeten blijven
voor ieder land afzonderlijk om met de
bedrijfsgroottc te kunnen experimente
ren.
Duitsland, Frankrijk en België zien
het structuurbeleid meer als een natio
nale zaak, Italië daarentegen beschouwt
het als een aangelegenheid voor de
EEG. Het Nederlandse standpunt is dat
de EEG tot taak heeft aan te sluiten
bij het bestaande markt- en prijsbe
leid.
In Brussel is afgesproken om de
prijsmaatregelen voor 1969-1970 snel af
te doen. Dr. Mansholt zal nieuwe voor
stellen zenden naar het Straatsburgse
parlement, dat ze tijdig zal moeten ad-
viserén dat de Europese ministerraad
op 17 en 18 februari een beslissing kan
nemen. Daarna komen de langere ter
mijnplannen in juni aan de orde.
Ir. Lardinois kon zich best voorstel
len dat minister Witteveen zich in Brus
sel bezorgd had getoond over de kosten
van het plan-Mansholt.
ROME Terwyl gisteren in het noordelyke deel van Italië benzinepomp-
personeel voor onbepaalde tijd staakte marcheerden leerkrachten door
Rome en kondigden de vakbonden nog een algemene staking aan voor 5 februari
om de eis tot verhoging van de staatspensioenen kracht bij te zetten. Deze sta
king zal naar verwachting de particuliere en staatsindustrieën treffen, alsmede
de landbouw, de overheidsdiensten en het openbaar vervoer.
De drie voornaamste vakverbonden
in Italië hebben bovendien een staking
van 24 uur voor 12 februari aange
kondigd in alle particuliere industriële
bedrijven ter ondersteuning van hun
eis tot afschaffing van de gewestelijke
loonzones. Het verschil in loonschalen
tussen die voor de arbeiders op Sici
lië, Sardinië en de armere gebieden
van het zuiden en die voor de werkne
mers in Milaan en het noorden van
Italië is een van de voornaamste oor
zaken van de huidige arbeidsonrust in
Italië.
Vandalen vernielden in Rome 26
pompstations en probeerden er nog
vier in brand te steken.
De staking van personeel van ben
zinestations kwam als een verrassing
daar over de eisen van de betrokke
nen, waaronder die voor een groter
aandeel in de winsten, met de olie
maatschappijen nog onderhandeld
werd, waarbij het ministerie van
Vervoer bemiddeling verleende. Lan
ge rijen auto's vormden zich voor
de weinige benzinestations, die in
Noord- en Midden-Italië open waren
gebleven.
Een duizendtal tijdelijke leerkrach
ten en personeel van middelbare scho
len marcheerde door Rome naar het
ministerie van Onderwijs om meer so
ciale zekerheid te eisen en betere pro
motiekansen. Tijdelijke leerkrachten
maken tweederde uit van het onder-
De politie stond klaar om M. na zijn
wraakoefening, aan te houden.
ARNHEM De 34-jarige Arnhemse
kcmpoleraar Se Fu M. heeft gisteren
gemeend wraak te mo; '-y, nemen op
„Het Vrije Volk" in Arnhem, waar
van de redactie maandag jl. een foto
plaatste, die hij als denigrerend voor
hem beschouwde.
Die dag gaf hij namelijk een kem-
po-demonstratie in Tivoli te Arnhem.
Een kelner daar bleek ook stenen met
de hand te kunnen stukslaan. Over
het badinerende fotobijschrift wond
M. zich op en nadat hij de redactie
van „Het Vrije Volk" een paar keer
te kennen had gegeven wraak te zul
len nemen, voegde hij gisteren de daad
bij het woord. Met een van een wegen
bouwbedrijf in Huissen gehuurde bull
dozer ramde hij tot driemaal toe de
toegangsdeur van het krantengebouw
aan het Gele Rijdersplein.
Agenten rekenden even later de le
raar in en brachten hem over naar
het nabijgelegen hoofdbureau van po
litie.
Aan het betrokken wegenbouwbe
drijf had M. niet gezegd waarvoor
hij de bulldozer, die voor hem naar
Arnhem was gereden, wilde gebrui
ken. De schade bedraagt drieduizend
gulden.
De bedreigde redactie had tevoren
de politie gewaarschuwd, maar die
deed geen enkele moeite de wraakoefe
ning te voorkomen. Dat laatste is, zo
vermeldde de gedeputeerde krant gis
teravond, door de Arnhemse politie in
middels in onderzoek genomen.
HALSTEREN Woensdagavond om
streeks kwart over tien is brand uit
gebroken in de houten therapiegebou
wen van het neurosesanatorium „De
Viersprong" te Halsteren. Behalve een
groot deel van deze gebouwen gingen
ook de polikliniek en de werkkamer
van de geneesheer-directeur in vlam
men op. De brandweer van Halsteren
kon ruim 40 pet van de therapiege
bouwen, alsmede de overige gebouwen
behouden. De oorzaak van de brand
is nog onbekend.
O AIGON In en nabq de gedemilitariseerde zone in Viëtnam neemt het aan-
ÏO tal incidenten de laatste dagen toe. Gisteren kwam een Amerikaanse mari-
nierspost btf Con Thien onder mortiervuur, waarbij twee Amerikanen gewond
raakten. Artillerie bracht de mortierstelling in de gedemilitariseerde zone tot
zwijgen. Later op de dag kwam de artillerie opnieuw in actie, nadat een ver
kenningsvliegtuig boven het zuidelijk deel van de zone met automatische wapens
was beschoten. De Amerikanen zouden hebben geconstateerd, dat twee Noord-
viëtnamese soldaten of Viët-Cong-strijders door het artillerie vuur waren ge
dood.
Hevig gevochten werd gisteravond
bij de marinebasis van An Hoa, gele
gen in de bergen 40 km ten zuidwesten
van Da Nang, waar 300 Viet-Cong-
strijders zijn gesignaleerd. Tot dusver
zouden 50 guerrillastrijders zijn gesneu
veld, terwijl de Amerikanen geen ver
liezen telden.
Intussen heeft in Parijs gisteravond
de delegatieleider van het bevrijdings
front bij de vredesbesprekingen, Tran
Boe Kiem, op een bijeenkomst gezegd,
dat zijn organisatie in Zuid-Vietnam al
enkele maanden bezig is met een volks
raadpleging, waarvan de resultaten tot
dusver de rol van het front „als
waarachtig vertegenwoordiger van de
bevolking" onderstrepen. Hij zei dat de
raadpleging zich voornamelijk afspeel
de in de „bevrijde gebieden", maar
ook in enkele districten die nog door
„buitenlandse troepen of die van de
huidige regering in Saigon zijn bezet".
Een Amerikaans tankvliegtuig van
het type KC-97 is bij een mislukte lan
dingspoging in de buurt van het Gene
raal M itchell - vliegveld te Milwaukee
verongelukt. Zeker vier van de elf in
zittenden zijn omgekomen.
ADVERTENTIE
verwarming s -ma tra s
I thermostatisch behaaglijk veilig - gezond
Vele jonge Tsjechen trekken dagelijks naar het graf van Jan Palach, de
student die op 16 januari uit protest tegen de Russische bezetting van
zijn land door zelfverbranding om het leven kwam. Op de foto: jongelui
branden kaarsen bij Palach's graf op het Olsany-kerkhof te Praag.
DEN HAAG Minister-president De
Jong zou de oppositieleider drs. Den
Uyl vandaag inlichten over de manier
waarop de regering het parlement zou
kunnen informeren over vermeende
oorlogsmisdrijven van Nederlandse
troepen tijdens de politiële acties in In
donesië.
Drs. Den Uyl heeft gevraagd om een
nota over de resultaten van een onder
zoek, dat bijna twintig jaar geleden is
ingesteld naar wandaden van militai
ren. Die resultaten zijn nimmer bekend
geworden.
De bronnen waaruit de regering de
nodige gegevens moet putten zijn intus
sen, althans voor een deel, verzeild ge
raakt op de stoffige archief zolders van
het rijksarchief en enkele departemen
ten. Hoewel alles is gerubriceerd moet
het opdiepen van de nodige stukken
toch enige tijd vergen.
Minister Klompé (c.r.m.) heeft intus
sen de rijkscommissie voor vaderlandse
geschiedenis gevraagd de publikatie
van de officiële bescheiden uit rege
ringsarchieven over de Nederlands-In
donesische betrekkingen va 1945 tot
1950 op zich te nemen. Deze publikatie
omvat een omvangrijker terrein dan de
oorlogshandelingen tussen de groepen
van beide landen.
PRAAG Jozef Smrkofsky, de oud
voorzitter van het Tsjechoslowaakse
parlement is gisteren gekozen tot voor
zitter van de Volkskamer. Dit is een
van de twee' kamers van het nieuwe
Tsjechoslowaakse federale parlement.
Zijn benoeming met 186 stemmen
voor en 85 tegen werd hem meege
deeld in een ziekenhuis waar hij wordt
behandeld wegens een kaakontsteking.
De zitting van de Volkskamer werd
bijgewoond door de partijleider, Dub-
cek, die voor het eerst sinds veertien
dagen weer in het openbaar verscheen.
Hij zou in zijn geboortestad, Bratisla
va. met griep op bed hebben gelegen.
De benoeming van Smrkovsky is een
compromis in de strijd tussen conser
vatieve en progressieve communisten
in Tsjecho-Slowakije. De laatsten, on
der wie studenten en arbeiders dreig
den geruime tijd geleden met stakingen
als Smrkofsky zou worden afgezet als
voorzitter van het parlement.
Onder druk van de conservatieven
en van Moskou, die de vooruitstreven
de Smrkofsky kwijt wilden, gebeurde
dit echter toch. Door de nieuwe, lage
re functie die hij nu heeft gekregen,
verdwijnt hij voorlopig niet uit de
Tsjechoslowaakse politiek.
Een vooraanstaande Tsjechische
schrijver, Vaclav Havel, heeft ge
klaagd dat hij in zijn flat een afluis-
terapparaat heeft aangetroffen. De
microfoon werd ontdekt door een elek-
triciën die een nieuwe lamp kwam op
hangen. Havel weigerde de microfoon
af te geven aan de politie, omdat die
er geen ontvangstbewijs voor wilde te
kenen.
LUXEMBURG Pierre Werner
heeft gisteravond de samenstelling be
kend gemaakt van de nieuwe coalitie
regering, die zijn christelijk-sociale par
tij met de liberale partij heeft gevormd.
Zelf is hij behalve premier ook minis
ter van Financiën.
De liberale leider Gaston Thorn
krijgt de portefeuille van Buitenlandse
Zaken, terwijl de liberaal Emile
Schaus vice-premier en minister van
Justitie en Defensie wordt.
Het nieuwe kabinet, dat morgen /.al
worden beëdigd, komt in de plaats van
een coalitie van de christelijk-sociale
partij met de socialisten.
wijzend personeel in Italië. Zij wor
den plaatselijk slechts voor een jaar
aangenomen.
In Napels deden zich ernstige inci
denten voor. Studenten bekogelden
daar gisteravond de politie met ste
nen en flessen onder kreten als „lang
leve Mao" en „lang leve Stalin". Ze
ker 23 politiemannen werden gewond.
Ook veel betogers liepen verwondingen
op. Tal van winkelruiten gingen aan
scherven. De studenten, ten getale van
ongeveer 6000 protesteerden tegen
„fascistische straatschenderij" en ga
ven een uiterst-rechtse groepering de
schuld van de branden, zaterdag in de
universiteit veroorzaakt door benzine
bommen. In Rome werd betoogd tegen
de politieke toestand in Spanje en
Irak.
Steeds meer bedrijven gaan een duur
tetoeslag van 25 gulden per maand be
talen.
Alle bedrijven uit de „kanaalzone"
van Zeeuws-Vlaanderen (voornamelijk
chemie, enkele voedingsbedrijven en
een glasfabriek), de NV Ketjen in Am
sterdam, het Spoorwegbouwbedrijf (400
man), verscheidene transportbedrijven,
classificeerbedrijven in Rotterdam en
Amsterdam, (totaal 5000 man) keren
ruim vijf gulden per week extra uit,
NV Tankercleaning in Rotterdam (100
man personeel) geeft een toeslag van
vijf procent, de Zaanse bedrijven Ho
nig. Linoleum Krommende, de Noord-
Hollandse Margarinefabriek, de Tex
tiel- en Oliefabriek Crock en Laan, de
Koninklijke Duyvis, Koninklijke Las-
siefabrieken, en Wessanen (bij alle ze
ven ondernemingen werken letaal onge
veer 4.000 man) keren 75 gulden ineens
uit (25 gulden per maand). Wie nog
geen 23 jaar is krijgt 45 gulden.
Enkele binnenscheepvaartondernemin
gen hebben de vakbonden uitgenodigd
voor een gesprek over de duurtetoe
slag.
In Lahore (Pakistan) zijn woensdag
drie mensen dodelijk getroffen door
kogels van de politie, die vuurde op
een menigte politieke betogers. De me
nigte was bezig een station te vernie
len op ruim 220 km ten zuiden van
Rawalpindi.
Prinses Beatrix zal morgen haar
31-ste verjaardag vieren. De
prinses en prins Claus vieren deze
verjaardag niet thuis op Draken-
steyn, maar onder een feestelijk
zonnige tropenhemel. Zij verlaten
vandaag Ethiopië voor een vakan
tie in Oost-Afrika o.a. in de streek
waar prins Claus in zijn jeugd lange
tijd heeft gewoond.
Foto Max Koot
■•■■■•■■•■ia
Een zwakke rug van hoge lucht-
druk trok de afgelopen nacht over l
jj ons land. Hierin kwamen flinke op-
l klaringen voor. De minimum tem-
z peraturen werden echter niet lager
dan twee graden. De rug werd ge-
volgd door een bij een depressie
jj tussen IJsland en Scandinavië be 5
j horend frontensysteem. Dit trok
E vandaag over de Britse eilanden en jj
S de Noordzee naar onze omgeving.
Vrijdag zal ons land zich aan de jj
achterzijde van het frontensysteem jj
bevinden. In de dan aangevoerde
5 lucht zullen plaatselijk buien tot
jj ontwikkeling komen. De wind kan z
E daarbij aan de Waddenkust moge- z
E lijk tot stormachtig toenemen uit
E richtingen tussen zuidwest en west. jj
De temperaturen zullen daarbij iets jj
jj lager zijn dan vandaag.
Morgen: Zon op: 08.22, onder 17.26.
E Maan op: 14.46, onder: 07.57.
