„Joden in Arabische landen
moeten gered worden"
r
Samenwerken in bet noorden
on Hassel zal
Gerstenmaier's
plaats innemen
99
U r aniumf abr iek
bedreiging voor
de veiligheid"
Mindszenty wil
niet naar Rome
Altijd weer de zuiverste, de zachtste, de le
Dringende oproep aan leiders van de wereld
Snelle verlichting
van pijn in spieren
en gewrichten
Unitas N.V. zal
boel Interlinie
niet wijzigen
Verkiezing vrijwel zeker
M'
PENSIONPRIJS
MET 65 PCT.
OMHOOG...
Tien jaar cel
voor Zwitserse
sekteleider
AANTALLEN
OPLOSSING
KANDIDATEN
PROTÉGÉ
MOSKOU OVER CENTRIFUGEERPROJECT:
EUROPEES ETIKET
„Eerst rehabilitatie"
Verbetering
WOENSDAG 5 FEBRUARI 1969
DARIJS De voorzitter van het
Joodse Wereldcongres, dr. Na
hum Goldmann, heeft gisteren een be
roep gedaan op paus Paulus, de se
cretaris-generaal van de Ver. Naties,
Oe Thant, en vele staatshoofden in de
wereld om alles in het werk te stellen
de Joodse gemeenten in Irak en in de
andere Arabische landen te redden. De
oproep om hulp is hem ingegeven door
het recente ophangen van Joden in
Irak.
Oproep aan leiders van de wereld II
Dr. Goldmann bezwoer de staats
hoofden hun invloed aan te wenden op
dat de Joden uit Irak, Syrië en Egyp
te kunnen worden geëvacueerd.
Tegenover verslaggevers verklaarde
dr. Goldmann: „In minder dan geen
tijd kunnen we een luchtbrug slaan naar
Irak, zodat alle Joden in veiligheid wor
den gebracht. Visa vormen geen pro
bleem. Verschillende westerse regerin
gen en ook die van Latijns-Amerikaan
se landen hebben aangeboden de Iraak-
se Joden tijdelijk te herbergen".
De leider van de zionisten zei te vre
zen, dat de regering in Bagdad niet zal
dulden, dat de Joden 't land zullen ver
laten, waar zij eens een grote en wel
varende bevolkingsgroep vormden,
waarvan de geschiedenis teruggaat tot
de bijbelse dagen van Babylon. In heel
Irak moeten nu nog ongeveer 2500 Jo
den wonen.
Bet Joods Wereldcongres houdt het er
op, dat in Egypte duizend tot tweedui
zend Joden leven (met inbegrip van
de 223 die er in gevangenissen ver
blijven). In 1948 was hun aantal nog
80.000. In Syrië leven nog vierduizend
van de dertigduizend Joden, die er
twintig jaar geleden hun vaderland
hadden.
Inmiddels hebben gisteren de Arabische
leiders in Nabloes, in het door Israël
bezette deel van Jordanië, besloten tot
een algemene staking uit protest te
gen het gedrag van de bezettings
autoriteiten. Eerder op de dag was in
sommige delen van Nabloes een uit
gaansverbod ingesteld, nadat studen
ten hadden geprobeerd betogingen te
houden. Dertien mensen werden gear
resteerd.
Zowel betoging als staking zijn bedoeld
om lucht te geven aan gevoelens van
afkeer voor de daden van de Israëli's
in de Sinaï, in de strook van Gaza
en in Nabloes, waar maandag school
meisjes door Israëlische soldaten wa
ren gearresteerd.
Het merendeel van de middelbare scho
len in het door Israël bezette deel van
Jordanië zijn gisterochtend gesloten uit
protest tegen de bezetting door Israël.
Israël verwierp gisteravond de plan
nen van president Nasser voor een op
lossing van het probleem in het Mid
den-Oosten. In de eerste officiële reac
tie op een interview, dat Nasser aan het
weekblad Newsweek had toegestaan,
zegt de Israëlische minister van Buiten
landse zaken, Abba Eban: „Het plan van
Egypte is tweeledig. Eerst moet Israël
zich terugtrekken tot de grenzen van
vóór '67. Vervolgens zullen de Egypti-
»che „ondergrondse strijders" Israël
binnentrekken om hun „vaderland" te
bevrijden!"
ADVERTENTIE
Dringt direct door tot aan
de haard van de pijn.
Reumatische pijnen, spit, zenuwpijnen,
verstuikingen, stijve nek en lede
maten: niets werkt sneller, niets werkt
aangenamer ter verlichting van pijn dan
Algesal-balsem. Onmiddellijk in de huid
doordringend, werkt Algesal diep op de
weefsels in tot aan de haard van de pijn
zonder oppervlakkige warmtesensatie
of irritatie van de huid te veroorzaken)
en „doorstraalt" verlichtend weefsels en
spieren tot in de gewrichten. Reumati
sche pijnen en stijfheid maken spoedig
plaats voor een durend gevoel van ver
lichting en welbehagen
Wacht niet tot de* pijn uitbreekt!
Zorgt dat U thuis altijd een tube Algesal
bij de hand hebt om zodra het nodig is
de pijn te verlichten. ALGESAL bij alle
aDoth. en drog.
ROTTERDAM De beleggingsmaat
schappij Unitas N.V. in Rotterdam ziet
In het bod van de Robeco-groep op de
beleggingsmaatschappij Interunie geen
aanleiding om haar bod op Interunie
te verhogen. Dit deelde Unitas N.V. gis
termiddag mee in een communiqué van
dc volgende inhoud:
,.Het bestuur van de beleggingsmaat
schappij Unitas N.V., kennis genomen
hebbende van het door de Robeco-groep
aangekondigde bod op de aandelen van
de N.V. Internationale Beleggings Unie,
Interunie, wenst nogmaals tot uitdruk
king te brengen dat:
1. de ruilverhouding van een aandeel
Unitas tegen drie aandelen Interunie,
vervat in het door Unitas uitgebrachte
bod, na zeei zorgvuldig onderzoek door
de wederzijdse besturen van Interunie
en Unitas gezamenlijk is vastgesteld;
2. bij de bepaling van deze ruilver
houding op conservatieve wijze reke
ning is gehouden met de materiële
meerwaarden in de antracietmijn So
phia en Jacoba en de landgoederen,
alsmede met de hogere winstcapaciteit
van Unitas.
Het bestuur van Unitas ziet derhalve
geen aanleiding de aangekondigde ruil
verhouding te wijzigen".
liet afgelopen weekeinde zijn de
5 premiers van Denemarken,
Noorwegen, Finland en Zweden in
Stockholm bijeen geweest om op
nieuw te praten over de mogelijke
oprichting van een Noordse econo
mische unie.
Na afloop van de besprekingen
werd gezegd dat in de zomer de
plannen uitgewerkt zullen zijn om
tot de unie te komen. De ministers
rekenen er op, dat tegen 15 juli de
blauwdruk gereed zal zijn.
Zij willen voor alles aansturen op
het gelijkmaken van de invoertarie-
5 ven voor derde landen. Als dat lukt,
zullen de Scandinavische landen
J althans naar buiten een economi-
S sche eenheid vormen. Maar tegelij-
kertijd wil men het handelsverkeer
tussen de vier landen stimuleren door
J onderlinge verschillen te slechten.
De tegenstellingen zijn erg groot,
g De Denen zijn bijvoorbeeld erg ge-
brand op een goede landbouwpoli-
tiek. Zij willen dat de uitvoer van
landbouwprodukten wordt gesubsidi-
eerd door de andere drie landen,
maar vooral door de Zweden. De
laatsten voelen daar niet veel voor.
Zij eisen weer dat de invoerrechten
van grondstoffen zullen worden ver-
J hoofd. De Denen en de Noren ech-
ter vrezen, dat hogere prijzen voor
grondstoffen de nationale industrie-
en in een heel moeilijke positie zul-
len brengen. Ook de visserijpolitiek
is een heet hangijzer, omdat de No
ren bepaalde garanties eisen voor de
afzet van vis. Eventuele financiële
tegemoetkomingen moeten dan
weer uit de zakken van de andere
landen komen.
Ook bestaan er diepgaande me
ningsverschillen over de manier
waarop het nieuwe handelsblok
moet worden bestudeerd. De De
nen willen een organisatievorm zo
als de Europese Economische Ge
meenschap (EEG) die kent. Maar
de andere drie landen willen een veel
minder strakke regeling.
liet meest opmerkelijk in het stre-
ven naar eenheid is, dat alle
vier landen al lid zijn van een an
der handelsblok, namelijk van de
Europese Vrijhandels-Associatie
(EVA), Noorwegen, Denemarken en
Zweden zijn volwaardig lid van de
EVA en Finland is een zogenaamd
geassocieerd lid van deze groep,
waarvan oqk Engeland, Zwitserland,
Oostenrijk en Portugal deel uttma-
ken.
Van deze landen hebben behalve
Engeland, ook Noorwegen en Dene
marken al enkele malen in Brussel
aangeklopt om lid van de EEG te
mogen worden. Nu de toetreding tot
de Zes (West-Duitsland, Frankrijk,
Italië en Benelux) niet zo best wü
gelukken hebben de Denen het ini
tiatief genomen een ander handels
blok te vormen, dat veel verder gaat
dan de EVA en dat later mogelijk
de overgang naar de EEG gemakke
lijker zal maken.
Tke opstellers van het rapport, dat
werd besproken, hebben trou
wens de strikte opdracht de nieuwe
economische unie zo te vormen, dat
toetreding of nauwe samenwerking
met de Zes volledig blijft.
Eenvoudig is dit niet. Bovendien
is het nog de vraag of de andere
landen van de EVA genoegen willen
nemen met een Noordse economische
unie. Engeland zal het waarschijn
lijk helemaal niet leuk vinden dat de
Scandinavische landen zich probe-
ren los te weken van het handelsblok j
dat Engeland indertijd zelf heeft op- J
gericht als tegenhanger van de EEG.
Vooral niet, nu de Denen daarmee
bezig zijn een sterke onderhande-
lingspositie op te bouwen als het ge-
sprek met de EEG nog eens op gang
mocht komen. t
DONN Kai-Uwe von Hassel (55) wordt voorzitter van de Bondsdag, de
Westduitse Tweede Kamer, als opvolger van dr. Eugen Gerstenmaier
(62), die moest aftreden ten gevolge van de „schadevergoedingsaffaire".
Gistermiddag koos de Christen-Democratische bondsdagfractie Von Hassel met
kleine meerderheid tot kandidaat voor de post van voorzitter. Zijn verkiezing
is vrijwel zeker.
De Christen-Democratische Unie
(CDU), die als grootste fractie het recht
heeft een kandidaat voor te dragen,
stond na de val van Gerstenmaier
voor een moeilijke keuze. De gezag
hebbende persoonlijkheid, die als pre
sident min of meer boven de partij
moet staan, was niet te vinden.
Op zoek naar een althans aanvaard
bare compromisfiguur dacht men ach
tereenvolgens aan de fractiesecretaris
Rasner, aan Von Hassel oud-minister
van Defensie en op het ogenblik minis
ter van Vluchtelingenzaken en aan
het parlementslid Birrenbach. Later
polste men ook nog de oud-ministers
Lücke, Jaeger en Blank.
Uiteindelijk waren alleen Von Has
sel en Rasner bereid zich kandidaat
te laten stellen en te elfder ure kwa
men daar nog bij als vertegenwoor
digers van een jongere partijgenera
tie het parlementlid Kiep en
staatssecretaris Köppler (Binnenland
se Zaken), beiden 43 jaar oud.
Gistermiddag in de fractievergade
ring waren er twee stemmingen voor
nodig om Von Hassel de vereiste
meerderheid te bezorgen boven Köpp
ler, die als jeugdige nieuwkomer een
verrassend goed figuur sloeg. De
CDU had haar sociaal-democratische
coalitiepartner tevoren gepolst over
de eventuele kandidaten.
Gisteravond zegde ook de libefale
oppositie haar steun aan Von Hassel
toe. Zijn verkiezing tot parlements-
president staat daarmee wel vast.
Kai-Uwe von Hassel, is een mild re
gent eq een stijlvol gentleman. Helaas
is hij ook een mislukt minister. Zijn
reputatie als politicus is wel niet 't
sterkst belast door de jaren '63 tot '66,
toen hij als minister van Defensie de
ene na de andere „affaire" over zich
heen moest laten gaan.
Het tankschandaal, de mijnenvegers-
affaire, de Starfightertragedie, de ge-
neraalscrisis dat alles onderging Von
Hassel vrijwel weerloos, met de uiter
lijke hooghartigheid en innerlijke ra
deloosheid, die karakteristiek zijn voor
deze man. Alleen partijpolitieke om
standigheden redden toen zijn politieke
leven, op het nippertje.
Een stijlvolle gentleman: planters-
zoon, van lagere adel, geboren in de
vroegere kolonie Duits-Oost-Afrika; na
de eerste wereldoorlog zelf koffieplan
ter in Tanganjika. Ook na terugkeer in
het vaderland bleef Von Hassel voor
namelijk omgaan met vrienden uit de
oude koloniale sfeer, allen gematigde
conservatieve regenten van oude stem
pel.
In het Duitsland van na 1945 werd
Von Hassel een ijverige volgeling van
Konrad Adenauer, en via een loopbaan
in de regionale politiek werd hij in 1954
minister-president van Sleeswij k-Hol-
stein.
Een mild regent: de rustige, goedge-
klede, welbespraakte patriciër was een
goed en succesvol „landsvader" van
deze deelstaat. Eind 1962 echter voer
de het politieke noodlot hem naar het
woelige Bonn.
Toen Franz-Josef Strauss als minis
ter van Defensie was getuimeld over
de Spiegel-affaire" had bondskanselier
Adenauer een rustig en beminnelijk op
volger nodig op deze rumoerige post.
Hij haalde zijn trouWe protégé uit Kiel
naar Bonn. doch het gigantische minis
terie van Defensie, met zijn half mil
joen militairen en honderdzeventigdui
zend burger-medewerkers, was te veel
voor de zachte, wat pietluttige Von Has
sel.
De hagelbui van „affaires" vele
erfde hij overigens van zijn voorgan
gers lieten geen spaan van hem
heel. Het is kenmerkend voor de hoog
hartige protestant uit het noorden, dat
hij zichzelf als een soort martelaar
bleef beschouwen, en tot op het laatst
onverstoorbaar verklaarde: „Ik heb nog
nooit één ogenblik gedacht over aftre
den".
VON HASSEL
compromis
Deze drie Arabische meisjes
waren aanvankelijk in Gaza
door de Israëliërs veroordeeld tot
18 maanden, 3 en 2 jaar gevange
nisstraf wegens steun aan de Pa
lestijnse bevrijdingsorganisatie.
Later werden zij in vrijheid ge
steld. Op last van de militaire gou
verneur van Gaza zijn de vonnissen
omgezet in voorwaardelijke straf
fen. Van links naar rechts: Fatura
Afamat (24), Nahola Hafez Baiyed
(19) en Fatura Moertadja (17).
Rechts een Israëlische bewaakster.
ZüRICII Een rechtbank in Zürich
heeft gisteren vonnis gewezen in het
„heksenproces" tegen zes leden van een
sekte, die in mei 1966 een 17-jarig
meisje doodranselden om de „kwade
geesten" ui«t te drijven.
De leider van de sekte, de 62-jarige
Duitse geëxcommuniceerde pater Josef
Stocker, en zijn 55-jarige Duitse vrien
din Magdalena Kohier, werden beiden
veroordeeld tot tien jaar ge^angenis-
straf. De officier van Justitie had te
gen hen resp. vijftien en veertien jaar
geëist. Hü is tegen de uitspraak in be
roep gegaan.
Vier andere sekteleden, allen Zwit
sers, die min of meer me
deplichtig werden geacht, kregen ge
vangenisstraffen variërend van zes tot
drieëneenhalf jaar. De openbare aan
klager, die hogere straffen tegen hen
geëist had, sprak van willekeur.
Allen bekenden dat zij het meisje met
stokken hadden geslagen „omdat han
den tegen de duivel niets uitrichten",
maar dat zij niet de opzet hadden het
slachtoffer te doden. Het was de ge
woonte dochters van de sekteleden naar
een hut in de bergen te zenden om
daar ..bekentenissen" op schrift te stel
len. Enkele maanden voor haar dood
had het slachtoffer geschreven, dat zij
„van, de duivel hield omdat hij beter
dan God was en dat de duivel haar bij
na elke nacht een bezoek bracht".
fOSKOU De bouw van een Europese ultracentrifugeerfabriek voor verrij
king van uranium zal volgens het Russische blad de Pravda neerkomen
op een bedreiging van de Europese veiligheid.
De Londense correspondent van de Pravda merkt dit op naar aanleiding van on
gerustheid die zou heersen onder het publiek in Engeland. Hjj doelde op onge
rustheid over geruchten volgens welke de Britse premier, Harold Wilson, in
Bonn met West-Duitsland en Nederland zou willen overeenkomen zo'n fabriek
te bouwen. Wilson gaat binnenkort naar Bonn voor politiek overleg.
De fabriek waarom het zou gaan is
een Brits-Westduits-Nederlandse fabriek
voor verrijking van uranium volgens de
ultracentrifuge-methode. Het eerste
overleg daarover op ministersniveau
werd op 25 november in Den Haag ge
houden.
„In Britse regeringskringen wordt
reeds gezocht naar een rechtvaardiging
voor een overeenkomst met Bonn", be
richtte de Pravda. „In die kringen wijst
men er op, dat West-Duitsland en Ne
derland al bezig zijn met bet ontwikke
len van een gascentrifuge en dat het'
deelnemen van Engeland aan de toe
stand in feite niets verandert".
Volgens sommige persberichten, aldus
de Pravda, zou West-Duitsland de
medewerking van Engeland nodig
hebben om een Europees etiket op
het ultracentrifugeproject te kunnen
plakken. West-Duitsland zou dan ach
ter de rug van Engeland om kunnen
gaan werken aan de ontwikkeling van
een eigen kernwapen.
„Dit plan", aldus de Pravda, „wordt
voorgesteld als een bevordering van
de ontwikkeling van het vreedzame
gebruik van kernenergie, maar zelfs
de burgerlijke pers in Engeland kan
bezorgdheid niet verbergen".
In Bonn maakte 't Westduitse minis
terie van Wetenschappen gisteren be
kend, dat de eerste Europese ultracen-
trifugefabriek zeker niet in West-Duits
land zal worden gebouwd. Een zegsman
van het ministerie merkte op, dat En
geland meer haast met eventuele uit
voering van het project schijnt te heb
ben dan Nederland en West-Duitsland,
en dat Engeland graag zou zien dat zo'n
fabriek in 1972 met de produktie van
verrijkt uranium kon beginnen.
„Wij hebben goede hoop", zei de
woordvoerder, „dat de drie regeringen
dit voorjaar hun handtekeningen zullen
zetten onder zo'n overeenkomst".
DELFT De bewoners van het
Delftse bejaardenhuis St. Vincentius
hebben er tegen geprotesteerd d:.t de
pensionprijs van 370 gulden per maand
is verhoogd tot 614 gulden.
De veertig bejaarde mannen, die in
het huis wonen, hebben zich over deze
prijsverhoging van 65 procent beklaagd
bij het ministerie van volkshuisvesting
en de gemeentelijke dienst van sociale
belangen in Delft.
De prijsverhoging is door het bestuur
al per 1 februari ingesteld, maar Gede
puteerde Staten moeten haar nog goed
keuren.
BOEDAPEST Franz kardinaal Kft-
nig, de aartsbisschop van Wenen, heeft
gistermorgen een gesprek gehad met de
77-jarige Hongaarse kardinaal Mind
szenty, die al ruim twaalf jaar in de
Amerikaanse ambassade in Boedapest
verblijf houdt. Opnieuw heeft de Oos
tenrijkse kardinaal er bij zijn bejaarde
collega op aangedrongen zijn zelfgeko
zen ballingschap te beëindigen en naar
Rome te vertrekken. Maar de koppige
Hongaarse prelaat is pas bereid de Ame
rikaanse ambassade te verlaten als de
Hongaarse regering openlijk verklaart
dat het in 1948 tegen hem gevoerde pro
ces niet geldig is en hem volledig reha
biliteert.
De Hongaarse regering heeft tot dus
ver geen bereidheid getoond aan deze
eis van de kardinaal gevolg te geven-
Zij is wel genegen hem naar Rome te
laten vertrekken onder voorwaarde, dat
de kardinaal geen anti-Hongaarse cam
pagne in de Italiaanse hoofdstad op
touw zet.
Ofschoon over het onderhoud tussen
kardinaal König en kardinaal Mindszen
ty niets bekend is geworden, staat wel
vast dat uitvoerig is gesproken over het
onlangs bereikte akkoord tussen Honga
rije en het Vaticaan, waarbij de be
noeming van tien prelaten vijf bis
schoppen en vijf apostolische admini
strators werd geregeld. Dit beteken
de een belangrijke verbetering in de be
trekkingen tussen kerk en staat in Hon
garije.
Een van de nieuw genoemden, bis
schop Georgi Zemplen, zal zich vestigen
in kardinaal Mindszenty's eigen diocees
Esztergom. Ofschoon het Vaticaan met
nadruk heeft verzekerd, dat de benoe
ming van bisschop Zemplen geen ver
vanging voor kardinaal Mindszenty be
tekent, is het nieuws naar verluidde
door de Hongaarse kardinaal zeer slecM
ontvangen.
ADVERTENTIE
U weet wel
waarom
