- Veenendaals
dagblad
Bonn: verzet
coalitie tegen
kernverdrag
v
n
Buiten
r
Kritische situatie bij T.H.
STUURGROEP ZOEKT
MATERIAAL OVER
EXCESSEN BIJEEN
Gelders-Utrechtse streekcourant voor Rijn- en Gelderse Vallei
Jassir Arafat spreekt tot infiltranten
„Persoonlijke vrijheid zal
worden gewaarborgd"
Eerst waarborgen van Rusland
Kremlin zal
verkiezing in
West-Berlijn
niet toestaan
Stug doorroken
PENGEL WILLIGDE EISEN
VAN VAKBONDEN IN
Amerika wijst
protest van
Peking af
Op weg naar
kraamkliniek
over de kop
Doe het
vandaag nog!
Jongen verloor hand
Marokkaan stak
landgenoot neer
GEWESTEN ALS
EEN VIERDE
BESTUURS
LAAG
Twintigduizend liter
zoutzuur op straat
Nieuwe programma
commissaris N.T.S.
Nog voor zomer rapport over
Indische kwestie verwacht
Boer beroofd
van 15 gulden
Premier Cernik belooft:
Beroep
verworpen van
oud-SS'er
Ts-Nachts vorst
Tsarapkin
Maatregelen
Onvervaard
LEVENSBELANG
Staking voorbij in Suriname
r
INGETROKKEN
VEEL GELEERD99
Inzake overgelopen
Chinese diplomaat
Even later gezonde
baby %geboren
BIAFRA-CONFLICT
Bur. voor redactie en administratie t
Prins Bernhardlaan 28, Veenendaal,
Telef. 08385-10650 (adm.), 10757
10955 (red.), Giro 1321600.
Losse nummers 0,25; Abonnement
0,97 p. w., 4,15 p. m„ 12,35 p. k.
ie r
VALLEI
Voortzetting van het nieuwsblad „De Vallei",
opgericht in 1926.
Uitg.: Wegener's Couranten Conoern n.v.
Advertentietarieven op aanvraag.
ZATERDAG 8 FEBRUARI I969 - 43e JAARGANG no. 33
BONN Bondskanselier Kiesinger heeft gisteren in de Westduitse bondsdag
gezegd, dat men het er in de CDU/SPD-coalitie over eens is, dat de „aanma
tiging van het recht tot interventie van de Sovjet-Unie" ondertekening van het
verdrag tegen de verdere verspreiding van kernwapens „buitengewoon moeilijk,
zo niet onmogelijk maakt".
BONN De Sovjet-Unie heeft ge
dreigd met „ernstige maatregelen" als
de Westduitse regering blijft bij haar
voornemen de presidentsverkiezing op
5 maart te houden in West-Berlijn.
Oost-Duitsland had al eerder geëist
in nota's aan de regering in Bonn en
aan de burgemeester van West-Berlijn
dat de verkiezing van de nieuwe
Westduitse president niet in West-Ber
lijn zal wórden gehouden (zie daar
voor elders in dit blad).
De Russische waarschuwing werd ge
uit door de Russische ambassadeur in
Bonn, Semion Tsarapkin, in een inter
view met de .Kölnische Rundschau". In
het vraaggesprek, dat overigens weinig
klaarheid schiep over wat Rusland denkt
te ondernemen wanneer de presidents
verkiezingen in West-Berlijn gehouden
worden, zei de Russische ambassadeur
dat zijn land die verkiezingen niet zal
toestaan.
Vraag: ,.Wat zal Rusland doen als
de verkiezingen daar toch worden ge
houden?"
Tsarapkin: „Dat had u in de kranten
kunnen lezen".
Vraag: „Dat is geen antwoord. Ik stel
«en duidelijke vraag en ik verwacht een
duidelijk, antwoord. Wat zal Rusland ln
dat geval doen?"
Tsarapkin: „Rusland zal het niet toe
staan".
Vraag: „Zal Rusland dan sancties ne
men en zo ja, welke?"
Tsarapkin: „Rusland zal met ernstige
maatregelen reageren".
ENSCHEDE De vijftienjarige jon
gen Bennie Ongena uit Enschede heeft
gisteravond bij een experiment met
chemische stoffen een hand verloren.
De jongen had bij zijn broer, een stu
dent in chemie, enige stoffen weggeno
men. Hij wilde daarmee in de tuin ex
perimenteren.
/Vf er in sprokkelmaand nog eens
een sneeuwbui door de border
of over het gazon trekt en alles met
een blanke deken overdekt de
manhaftige sneeuwklokjes
trekken zich van zo'n winterse kuur
niets aan. De volgende dag steken
zij de porseleinen bloemhoofdjes
alweer door de sneeuw heen en
bloeien met bengelende, geluidloze
klokjes lustig voort. Klein maar
dapper.
Elk jaar verschijnt dit vriendelij
ke lentegewas in de tuin en ieder is
verheugd, als hij de eerste tussen
het gras ziet. De sneeuwhei bij ons
vijvertje, die nu ook paarsig en wit
bloeit, maakt nooit zo'n indruk. Uit
kleine bolletjes zijn de sneeuwklok
jes voortgekomen en daarin trek
ken ze zich weer terug, tot er bij
leven en welzijn het volgend jaar
genoeg kracht en voorraad is ver
zameld tot nieuwe bloei. Ook in 't
wild komen ze voor, doch veelal be
treft het verwilderde exemplaren.
Mijn genoeglijke antieke boekje
..Plantenschat" onderstelt, dat mis
schien ,,lang geleden de een of an
dere bloemenliefhebber tijdge
noot van uw overgrootvader het
naar zijn tuin heeft overgebracht,
toen hij het als welkome buit ver
overde op een wi.iterwandeling"
Intussen kan dit dan wel in een heel
ver verleden liggen, want in 't
begin der 16e eeuw was deze bloem
reeds in cultuur. Niet alleen door
de bolletjes plant het sneeuwklokje
zich voort, mieren slepen graag de
zaadjes der' Idter verschijnende
donkerrode bes naar hun voedsel-
depots en dragen daarmee tot de
verspreiding bij, zodat er alllengs
meer en meer bij u en de buren
het voorjaar inluiden. Te veel zullen
't er niet gauw worden!
8-2-1969 A. B. Wigmans.
Kiesinger zei dit in antwoord op de
eis van de oppositie, de Vrije Demo
craten, „hier en nu duidelijk het
standpunt van de regering ten opzich
te van het verdrag te definiëren". Het
debat ontstond bij verrassing na een
storm van vragen over het omstreden
spreekverbod, dat zou zijn opgelegd
aan de Westduitse diplomaten Grewe
en Schnippenkötter vanwege hun uitla
tingen over het niet-verspreidingsver-
drag.
Kiesinger voegde er aan toe, dat hij
zich persoonlijk ook zorgen maakt
over het 'n 't verdrag „ingebouwde con
trolerecht", dat door een kwaadwillige
macht zo benut en misbruikt zou kun
nen worden, dat schade wordt toege
bracht aan de Duitse wetenschappelij
ke en economische ontwikkeling. Op
vragen van de oppositie over uitlatin
gen van minister van Buitenlandse Za
ken en SPD-voorzitter Brandt over de
kwestie, antwoordde Kiesinger dat
Brandt niet gezegd heeft dat het ver
drag „rijp is om ondertekend te wor
den".
Kiesinger vatte het standpunt van
de regering tenslotte samen met te
zeggen, dat Bonn het verdrag alleen
zal ondertekenen indien „het ge
rechtvaardigde levensbelang van het
Duitse volk gewaarborgd blyft. Zo
lang de Sovjet-Russische interpreta
tie van interventiemaatregelen en
de kwestie van misbruik van contro
le niet opgehelderd zijn, ben ik niet
bereid tot ondertekening", aldus de
bondskanselier.
De regeringswoordvoerder, Günther
Diehl, heeft gisteren bekend gemaakt,
dat de Russische ambassadeur, Tsa
rapkin, bij zijn bezoek aan Willy
Brandt de minister een „gewichtig"
document heeft overhandigd, dat
„nauwkeurig onderzocht moet wor
den". Diehl legde er de nadruk op,
dat de huidige Duits-Russische contac
ten deel uitmaken van de inspanningen
van Bonn, „enige noodzakelijke ver
duidelijkingen te bereiken, ook met de
Sovjet-Unie", voordat beslist wordt
over het niet-verspreidingsverdrag.
Welingelichte kringen in Bonn ach
ten het mogelijk, dat de Russen in het
overhandigde papier de verzekering
geven ,dat zij het vreedzame gebruik
van kernenergie in West-Duitsland niet
willen verhinderen, een verklaring die
de bondsregering al enige tijd graag
zou zien. Ook zouden de Russen er op
kunnen wijzen, dat zij niet denken over
gebruik van geweld jegens West-Duits-
land.
A JASSIR ARAFAT, hoofd van
de Arabische z-gPalestijnse be
vrijdingsorganisatie, spreekt een
heden van zijn leger toe in het
gebied van het Suez-kanaal. Hij
verklaarde dat eenheden van zijn
groep zouden infiltreren in het
door Israël bezette gebied.
UTRECHT De politie van Utrecht
zoekt de achttienjarige Marokkaan Mo
hammed Allal Happoul Markai. Hy
wordt ervan verdacht zyn 28-jarige
landgenoot Agmed Abdella Aroub, ver
moedelijk met een stilet, te hebben
neergestoken.
Markai wachtte Aroub op bij de fa
briek in Utrecht waar zij beiden wer
ken. Na hem in nek, gezicht en rug te
hebben gestoken, vluchtte hij weg. Hij
kwam niet meer terug in zijn pension,
waar de politie de hele dag op hem
heeft staan wachten.
De hevig bloedende Aroub strompelde
na de overval naar de portier van de
fabriek. Hij werd naar het academisch
ziekenhuis gebracht waar zijn wonden
werden gehecht 'èn verbonden.
LEIDEN Met groot materieel is
de brandweer van Leiden vrijdag uit
gerukt naar het Rijksherbarium. Daar
was echter niets aan de hand. Men had
er alleen zo stug zitten roken dat de
lucht in de vertrekken 'n verzadigings
punt had bereikt. De automatische
brandmelder was gaan werken, zonder
dat men er in het herbarium iets van
had gemerkt.
Gisternacht is de kernreactor van de T.H. in Eindhoven, de Athene",
kritisch geworden, d.w.z. dat de donderdagmorgen ingebrachie splijt
stof geladen was tot er voldoende uranium in aanwezig was om een zich
zelf onderhoudende kettingreactie tot stand te brengen. Op de foto brengt
prof. dr. H. Boog aardt (derde van links) de splijtstof in.
PARAMARIBO De staking van de
Federatie van hogere en middelbare
ambtenaren en de bij haar aangeslo
ten Vereniging van leraren bij het
kweekschool-, middelbaar en voorberei
dend hoger onderwijs m Suriname is
geëindigd* Alle eisen van de federatie
en de vereniging zdjn ingewilligd.
Minister Pengel (Binnenlandse Za
ken) en het federatiebestuur onderte
kenden het akkoord donderdagavond
laat. De stakende leerkrachten en amb
tenaren zouden het werk vandaag her
vatten.
De leraren zegden toe de nA" gege
ven lessen zoveel mogelijk te kullen in
halen.
Minister Pengel hij lunchte gis
termiddag met het federatiebestuur
erkende de algemeen aanvaarde vak
bondsrechten. Ook de rechten van
landsdienaren en met hen gelijkgestel-
den.
De resolutie en beschikkingen waar
bij leerkrachten en ambtenaren die
staakten werden geschorst, zijn inge
trokken. Aan allen wordt buitengewoon
verlof gegeven over de stakingsdagen,
zonder verlies van de ambtelijke rech
ten. De ontslagen en overplaatsingen
van enkele leraren, onder wie ir. S.
Devid, zijn ingetrokken.
Minister Pengel had de maatregelen
tegen leerlingen, die onmiddellijk na
het uitbreken van de lerarenstaking
van school wegliepen, al eerder ver
vallen verklaard. Degenen, die het
werk neerlegden uit sympathie met de
leraren, vallen onder dezelfde overeen
gekomen regels.
Over een nieuw reglement voor het
middelbaar- en kweekschoolonderwjis
DEN HAAG Nederland is toe aan
een nationale wettelijke regeling die
het land in dertig a veertig gewesten
verdeelt. Dat is een conclusie van het
rapport, uitgegeven door een studie
commissie onder leiding van prof. dr.
H. A. Brasz.
In het rapport.van de studiecommis
sie, door het Instituut Contact der
Randgemeenten in Nederland samen
gesteld, wordt een globaal beeld ge
geven van de problemen van de Neder
landse agglomeraties. Het rapport geeft
een ontwerp van een gewestenwet,
waarin inspraak van de gemeenten en
provincies is gewaarborgd.
Een gewestenraad zou gekozen
kunnen worden door middel van alge
mene verkiezingen door de inwoners
van het gewest. De voorzitter van de
raad zou door de Kroon worden be
noemd.
Het Instituut Contact Randgemeenten
zal het rapport ter discussie stellen
door het toe te sturen aan de weten
schappelijke bureaus van de politieke
partijen.
In april wordt over het onderwerp
in Utrecht een dag geconfereerd.
AMSTERDAM Als gevolg van een
gescheurde aftapleiding, is vrijdagmid
dag op het terrein van een groothandel
in chemicaliën op de Bickersgracht in
Amsterdam 20.000 liter zoutzuur uit een
tankwagen gestroomd.
Acht brandweerlieden, uitgerust met
persluchtmaskers, hadden ruim ander
half uur nodig om de gevaarlijke vloei
stof met soda te neutraliseren en weg
te spoelen. De chauffeur van de tank
wagen kreeg zoutzuur in de ogen en
moest in een ziekenhuis worden behan
deld.
zullen zo spoedig mogelijk besprekin
gen beginnen. De lerarenvergadering
krijgt daarin medezeggenschap.
Premier Pengel heeft vrijdagavond
in een toespraak via televisie en radio
gezegd, dat de „onverkwikkelijke af
faire van de laatste dagen is opgelost
door wederzijds respect". Hij zei veel
geleerd te hebben, „zonder evenwel
zijn kalmte en rust te verliezen". Het
is duidelijk aldus de premier, dat er
thans op de scholen iets moet gebeu
ren, want het kan niet blijven zoals het
was.
De heer Pengel zei gelukkig te zijn,
dat er ondanks de stakingen rust en
orde in het land was, zodat de nood
zaak was uitgebleven om verstrekken
de maatregelen te nemen om een chaos
te voorkomen".
Het bestuur van de Nederland
se Televisie Stichting heeft in
zijn gisteren gehouden vergadering
de heer J. W. Rengelink (57), tele
visiesecretaris van de Vara, be
noemd tot programmacommissaris
van de N.T.S. als opvolger van de
twee weken geleden afgetreden J.
J. A. Castelijns (K.R.O.).
De heer Rengelink staat bekend
als een voorstander van een „ge
matigd'* N.T.S.-programma.
DEN HAAG De regering zal een stuurgroep van secretarissen-generaal van
zes ministeries instellen, die voor 1 juni een onderzoek moet hebben voltooid
naar alle materiaal uit overheids- en particuliere bronnen over excessen
van Nederlandse militairen in Indonesië gedurende de periode 19461949.
Premier De Jong wil voor het zomerreces een afgerond beeld aan de Tweede
Kamer voorleggen.
Een man van buiten de overheidsdienst zal binnenkort worden aangetrokken
om het feitelijke onderzoek te verrichten, in samenwerking met vertegenwoor
digers van zes ministeries.
De stuurgroep zal vrywel dagelijks
aan het kabinet de voortgang van de
onderzoekingen moeten rapporteren. De
betrokken ministeries zijn: Algemene
Zaken, Defensie, Justitie, Buitenlandse
Zaken, Onderwijs en Wetenschappen en
Binnenlandse Zaken.
Voorzitter van de stuurgroep is de
secretaris-generaal van Algemene Za
ken, jhr. A. J. M. van Nispen tot Pan-
nerden.
De taak van de stuurgroep-Van Nis
pen is behalve het verzamelen en or
denen van alle materiaal, waarop men
de hand kan leggen, ook het beoorde
len van dit materiaal en het samenstel
len van een algemeen beeld van de ex
cessen van Nederlandse militairen in
Indonesië in 1946-1949.
Bovendien moet de groep vaststellen
in hoeverre op verantwoorde wijze kan
worden beoordeeld, in welke mate zich
excessen hebben voorgedaan en in wel
ke mate er tegen is opgetreden.
WASHINGTON De Amerikaanse
regering heeft het protest van Peking
tegen de toelating van de gevluchte di
plomaat Liao Ho-sjoe, afgewezen. Het
ministerie van buitenlandse zaken in
Washington zei gisteren, dat Liao vrij
willig asiel heeft gevraagd.
De Nederlandse zaakgelastigde in Pe
king, de heer J. J. Derksen, heeft intus
sen eergisteren op het Chinese ministe
rie van buitenlandse zaken een protest
van de Volksrepubliek China in ont
vangst genomen over de zaak Liao Ho-
sjoe.
De Chinese regering verklaart daarin
met klem, dat de „regeringen van de
Verenigde Staten en van Nederland
Liao Ho-sjoe aan China moeten over
dragen. Anders moeten zij de volledige
verantwoordelijkheid dragen voor alle
ernstige consequenties die daaruit voort
vloeien".
In de verklaring staat verder, dat
Liao naar de Verenigde Stalen is ge
bracht, nadat de Nederlandse regering
hem had overgehaald zijn land te ver
raden.
Den Haag reageerde nog niet offi
cieel op het Chinese protest. In Den
Haag werd gisteren aangenomen, dat
ook de Nederlandse regering de beschul
diging van de hand zal wijzen. Het Ne
derlandse verweer zal op dezelfde argu
menten zijn gegrond als net Amerikaan
se.
ENSCHEDE Twee met een pistool
gewapende overvallers zijn gisteravond
de boerderij binnengestapt van de 61-
jarige landbouwer G. Gröneveld in En
schede. Die had de deur niet op slot ge
daan. De boer werd gedwongen de
brandkast te openen. De buit was vyf-
tien gulden.
Een bedrag van ongeveer vijfenveertig
gulden dat in een portefeuille zat, zagen
de mannen, die een nylonkous over hun
gezicht hadden getrokken, over het
hoofd. Tien jaar geleden werd de boer
ook al eens neergeslagen door een rover.
o C7
PRAAG De Tsjechische regering zal verstrekkende wetsontwerpen bij het
federale parlement indienen om de democratische rechten en vrijheden te
verzekeren. In de wetsontwerpen zullen wijzigingen worden aangebracht in de
bestaande artikelen aangaande het recht van vereniging en vergadering en de
vrijheid van meningsuiting. Dit deelde premier Oldrich Cernik gisteren op een
persconferentie in Praag mee.
De premier herhaalde eerdere belof
ten, dat niemand zal worden vervolgd
wegens opvattingen die afwijken van de
officiële. De regering zal de persoonlij
ke vrijheid van de Tsjechoslowaakse
burgers waarborgen, maar alle groepen
en individuele personen vervolgen die de
wet overtreden, aldus Cernik.
De premier merkte op, dat de politieke
situatie nu weer rustig is, maar dat men
zich geen al te grote illusies hierover,
moet maken, omdat de oorzaken van
de spanningen nog niet zijn weggeno
men. Als een van de oorzaken van de
spanning noemde de premier het uitblij
ven van parlementsverkiezingen. Er
wordt evenwel aan een nieuwe kieswet
gewerkt. In elk geval zal voor eind juni
een datum voor nieuwe verkiezingen
worden vastgesteld.
Premier Cernik bevestigde dat con
ferenties van partij- en regeringsleiders
worden voorbereid van de organisatie
van het Pact van Warschau (tegenhan
ger van de NAVO) en van de Comecon
(tegenhanger van de Europese Economi
sche Gemeenschap). Een gesprek tussen
Russische en Tsjechoslowaakse leiders
ligt in de nabije toekomst niet in het
voornemen.
WIJNALDUM Op weg naar een
kraamkliniek in Harlingen, heeft me
vrouw BoonstraBrouwers uit het Frie
se Tzummarum gisteren een ernstig on
geluk overleefd.
De auto waarmee de dorpsarts haar
in allerijl naar de kliniek bracht, slipte
onderweg door de gladheid, sloeg een
paar keer over de kop en kwam onder
steboven in een sloot terecht.
De arts kon zich door een portier
raampje wringen en slaagde erin de
vrouw en haar man te bevrijden. Een
passerende automobilist bracht het on
fortuinlijke drietal ten slotte ,naar de
kliniek.
Terwijl mevrouw Boonstra daar een
dochter ter wereld bracht, werd haar
man behandeld aan een gebroken sleu
telbeen. Moeder en kind maken het
goed.
STRAATSBURG De voormalige
SS-er W. Rosenbaum, die vorig jaar in
Hamburg wegens oorlogsmisdaden in
achttien gevallen tot levenslang is ver
oordeeld, heeft niet ten onrechte zeven
jaar in voorarrest gezeten.
Rosenbaum had zich bij de Europese
commissie voor de rechten van de mens
beklaagd dat zijn voorarrest (sinds 1961)
te lang had geduurd. De commissie
heeft zijn beroep verworpen.
De commissie toonde begrip voor de
motivering van de Westduitse regering
voor het lange voorarrest. Die had aan
gevoerd, dat het onderzoek bijzonder
moeilijk was geweest en dat Rosenbaum
van een voorlopige invrijheidstelling
zeker misbruik zou hebben gemaakt
door te veföwijnen.
ADVERTENTIE
POSTGIRO 400 - UTRECHT
IIVMIIIMnilHI
(Van onze weerkundige medewer
ker).
De weerkaart van gisteravond
deed verwachten, dat het koude
weer gedurende het weekeind en
waarschijnlijk ook maandag zal
voortduren. Storingen in de noord
westelijke tot noordelijke poolstro-
ming doen van tijd tot tijd de kans
op hagel- en sneeuwzones toene
men. De temperatuur in Gelderland
daalt in de nacht en ochtend tijdens
flinke opklaringen tot waarden tus
sen 3 en 6 graden C. De mid-
dagtemperatuur zal om het vries
punt zijn. Het gevaar van gladde
wegen duurt voort. De temperatuur
op de Faroer was vrijdagmiddag
—8 graden, in Reijkjavik 12, te- 5
genover Midden-Nederland circa
nul graden C.
lUIIHIIHIIIIIlIHHIlimlIHIIIHIHIHni