Voor f 500 miljoen boodschappen
Door collectieve aanpa
20 procent besparing
Wikken en wegen is stelregel
HUISHOUDBOEKJE VAN HET RIJK IN GOEDE HANDEN
BIJ SCHERP CALCULEREND RIJKS INKOOPBUREAU
Voor het eerst in de sneeuw
Studenten te^en
studielening
Centrale inkoop
„Heimwee-fris
en vrijmoedig
Tragisch probleem
DANS VAN CIJFERS
ZOET GEHEIM
400 MENSEN
I MILJOEN DIEREN
DOODGEREDEN
GROTE SPRONG
MAANDAG 10 FEBRUARI 1969
/"V het nu een potlood is, een ingewikkelde machineonderdelen voor auto's,
meubelen of levensmiddelen, het is er allemaal te koop. En tegen prijzen
die scherp zijn afgewogen. Jaarlijks worden er zo'n 600.000 orders verwerkt.
De klantenkring bestaat uit 15.000 afnemers, er zijn 12.000 leveranciers.
Dit formidabele bedrijf staat in Den
Haag en heet: Rijks Inkoopbureau. Het
is het centrale inkooporgaan voor de
overheid van hoog tot laag, voor het
onderwijs en instellingen die subsidie
AMSTERDAM De studielening van
de Staat, die de meerderheid van de
commissie-Andriessen voor alle studen
ten van 21 jaar en ouder wil instellen,
is bij de Nederlandse Studenten Raad
(NSR) en de Studentenvakbeweging niet
in de smaak gevallen. Beide willen een
studieloon dat niet wordt terugbetaald.
De komende maanden zullen acties wor
den gevoerd.
Dat bleek tijdens een discussiedag die
zaterdag in de Oudemanhuispoort in
Amsterdam over het werk van de com
missie-Andriessen werd gehouden. Vol
gens Eduard Bomhoff, voorzitter van de
NSR, heeft de commissie (die om
streeks mei aan de minister van onder
wijs, dr. Veringa, advies uitbrengt) het
studieloon ternauwernood principieel
besproken. Ook is het openbare debat te
weinig bevorderd.
Dat wil de N.S.R. dan nu stimuleren.
De Amsterdamse studentenleider Ton
Regtien: „Ik hoop dat het rapport van
de commissie - Andriessen eenzelfde lot
beschoren zal zijn als het rapport van de
commissie - Maris".
Enkele studenten meenden dat een
studieloon inhoudt dat men dan ook
geen aanspraak meer maken kan op een
hoog salaris. De hoge salarissen van nu
zouden een gevolg zijn van de studie
kosten.
Ton Regtien voorspelde dat een stelsel
van rentedragende studieleningen zoals
de commissie-Andriessen in meerder
heid voor* ogen staat, in de toekomst
een loonsverhogende factor zal gaan
vormen.
De econoom drs. Goudswaard, even
eens lid van de commissie, dacht dat de
inkomensverschillen juist bij een studie
loon groter zullen worden. Hij bepleitte
een beurzenstelsel voor kinderen van
minder draagkrachtige ouders met
daarnaast een systeem van zakelijke le
ningen waarop iedereen een beroep kan
doen. Studieleningen zoals de meerder
heid van de commissie die wil voor
iedereen, terugbetaling met vijf tot tien
percent per jaar, uitstel van betaling bij
een te laag salaris zouden dan vol
gens hem de schatkist handen vol geld
kosten.
genieten. „We halen dit jaar een re
cord. Want we zullen op een omzet
komen van 500 miljoen gulden", zegt
de directeur van het bureau, dr. M. J.
Dentfs. „Het groeitempo van de omzet
ligt nu boven vijftig miljoen gulden
per jaar".
Op de vierde verdieping praat de di
recteur in zijn grote werkkamer over
de activiteiten van het inkoopbureau.
Uit de zorgvuldigheid, waarmee hij cij
fers en feiten hanteert valt te proeven,
dat hij gewend is om nauwgezet te
werken.
„Toen ik hier in 1946 kwam was de
omzet acht miljoen gulden. Het hoogste
wat voor de oorlog werd gehaald was
19 miljoen. De laatste tien jaar liep
de omzet met tweehonderd procent op
en nam het personeel met 20 mensen
toe", vertelt dr. Denijs.
Het is een dans van cijfers, die de
betekenis van het bureau zwaar on
derstreept. Maar hoe gaat dat inkopen
nu in zijn werk.
„We werken niet met het systeem
van de openbare aanbesteding. Die me
thode heeft verschillende bezwaren.
We vragen de bedrijven en de handel
offertes", licht de directeur toe.
Komen de Nederlandse industrie en
handel daarbij op de eerste plaats?
„We kopen waar we het goedkoopste
terecht kunnen. Wat dat betreft wer
ken we dus als elke andere inkoopor
ganisatie: zuiver zakelijk. Maar handel
en industrie in ons land komen wel
voor een 'grote portie in aanmerking.
We kunnen voor sommige produkten
soms wel goedkoper in het buitenland
terecht, maar als je daar dan de kos
ten bij rekent om een keurmeester te
sturen, dan ben je weer duurder uit",
zegt dr. Denijs lachend.
Hij ziet er ook geen been in artike
len te kopen uit het buitenland die te
gen zeer lage prijzen op de markt ko
men. „Als de Nederlandse bedrijven
daar veel schade van ondervinden is
het niet onze taak dat tegen te gaan,
maar moet het ministerie van Econo
mische Zaken in het geweer komen" is
zijn conclusie.
De klanten van het bureau zijn de
ministeries en de overige rijksdiensten.
Ook de provincies en de waterschappen
mogen er komen. Verder zijn er hon
derden gemeenten tot klant en vele on
derwijsinstellingen en gesubsidieerde in
stituten die van het ministerie van Fi
nanciën toestemming hebben om via 't
bureau te kopen. Dat gebeurt tegen prij
zen die gelijk zijn aan de bedragen die
het inkoopbureau moet betalen.
„Door de centrale inkoop wordt on-
II
|~|e overheid is een grote klant van
handel en industrie. Het rijk, de
provincies en de gemeenten geven
jaarlijks honderden miljoenen uit
aan wat ze allemaal nodig hebben
om de diensten gesmeerd te laten
lopen.
Een groot deel wat daarvoor te
pas komt wordt centraal ingekocht:
in binnen- en buitenland. Bij die in
koop hebben de Nederlandse bedrij
ven geen streepje voor. Onlangs
bleek dit nog toen een kledingbe
drijf in Groningen moest sluiten als
gevolg van het wegvallen van or
ders voor uniformen die door het
leger en de politie worden gedra
gen. Over de grens kon het rijk
goedkoper terecht om de kleding te
laten maken.
Hoe werkt die centrale inkoop,
wat komt er allemaal aan te pas?
Daarover wordt hier het een en an
der uit de doeken gedaan.
DR. M. J. DENIJS
geveer 20 pet bespaard. Dat is dus on
geveer honderd miljoen gulden per jaar.
Voor artikelen die zeer regelmatig wor
den afgenomen hebben we met indus
trie en handel mantelcontracten afge
sloten. Daar gelden dus vaste prijzen
voor.
Maar de prijzen worden wel regelmatig
vergeleken en we zijn steeds bezig de
kortingen af te wegen", zegt de direc
teur.
Een zoet geheim is waar het bureau
allemaal koopt.
„Dat laten we niet naar buiten ko
men. Daar waken we voor om prijs
afspraken tussen de handel en de in
dustrie te voorkomen", merkt dr. Denijs
Wat op afstand laat hij de boeken
zien waarin de overeenkomsten betref
fende de duizend-en-een artikelen staan
die bij het inkoopbureau te krijgen zijn.
Met vetgedrukte letters staat daar op:
Dienstgeheim.
„Onze afnemers laten we niet alleen
profiteren van de kortingen die we krij
gen. Ook alle andere voordelen worden
doorgegeven. Omzetbonificaties die we
ontvangen gaan bijvoorbeeld in een pot
en die wordt eenmaal per jaar ver
deeld", zegt hij.
Het inkoopbureau verricht ook dien
sten voor de ontwikkelingshulp. Goede
ren die de Nederlandse regering aan
deze landen geeft worden door het bu
reau ingekocht. Zo wordt er nogal het
een en ander gekocht wat bestemd ls
voor Indonesië.
Aan al dat werk hebben dag in, dag
uit 400 mensen hun handen vol. Zij
verwerken per jaar 1.200.000 inkomen
de stukken en werken er 1.400.000 de
deur uit. De kosten die aan het inkoop
bureau vastzitten bedragen 1,2 procent
van de omzet. Door de besparingen, die
worden bereikt op de inkoop vormt het
bureau een aardige spaarpot voor het
rijk. De administratie vooral van de
facturen die allemaal via het bureau
lopen is zo omvangrijk dat een deel
ervan wordt verwerkt in de vestiging
van het ministerie van Financiën te
Zwolle.
De directeur van het bureau doc
tor in de handelswetenschappen deed
voor hij bij het inkoopbureau kwam
als exportdirecteur ruime ervaring op
in de handel. Zijn kiene zakelijke in
zicht zet voor de regering heel wat zo-
den aan de dijk.
fikken en wegen, het goed vaderlandse gebruik dat voor
af gaat aan het kopen, is stelregel by het Ryks Inkoop
bureau. Er wordt door dit bureau niet zo maar gekocht, er
wordt geproefd en gekeurd en by het kopen wordt scherp
prijsbewust te werk gegaan. Het inkoopbureau heeft daar
voor een staf van ruim honderd inkopers met daarnaast
keurmeesters, die de produkten vakkundig testen voor er
een order wordt geplaatst.
In het statige gebouw van het Rijks Inkoopbureau aan
de Laan van Meerdervoort in Den Haag is de inkoop ge
spreid over zes afdelingen. Op elke afdeling zitten deskun
digen, die van wanten weten, die haarscherp de kwaliteit
en de prijs van de produkten kunnen beoordelen. De inkoop
loopt over de volgende afdelingen:
1. Inrichting gebouwen
Alles wat maar past bij de inrichting van gebouwen van
rijk, gemeenten en provincies wordt hier ingekocht. Is er
iets nodig dat niet kant en klaar in de handel is te krijgen,
dan maakt de afdeling zelf een ontwerp. Een binnenhuis
architect zet dan in samenwerking met een tekenkamer
het model op papier. Omzet van deze afdeling: zestig miljoen
gulden.
2. Kantoorbehoeften, papier, enz.
Op deze afdeling komen de produkten en vliegen ze zo
weer weg. De klanten van het R.I.B. kopen hier bij de vleet.
Tot grafische machines toe. Omzet: zeventig miljoen.
3. Textiel en uniformering
Voor uniformen (posterijen en douane) koopt deze af
deling de stoffen in. Dat gebeurt heel nauwkeurig. De
monsters van de stoffen worden gekeurd op het laborato
rium. Een tweede keuring volgt als de stof aan het stuk
binnenkomt. Coupeurs en kleermakers in dienst van het
inkoopburau ontwerpen de kleding, die uit de stof moet
worden gemaakt. Het maken van de uniformen gebeurt bij
confectiefabrieken. De afdeling koopt ook lakens en dekens
in voor ziekenhuizen. Omzet: 25 miljoen.
4. Brandstoffen en andere artikelen
Zowel vaste als vloeibare brandstoffen horen onder deze
afdeling. Maar ook reinigingsmiddelen, verf en zelf levens
middelen. Omzet: honderd miljoen.
5. Technische goederen
Alle mogelijke apparaten en instrumenten op werktuig
kundig en elektronisch gebied en ook gereedschappen vallen
onder dit onderdeel "van het inkoopbureau. Omzet 130 mil
joen.
6. Wetenschappelijke afdeling
Instrumenten die worden gebruikt voor de meest uiteen
lopende vormen van wetenschappelijk onderzoek worden
hier ingekocht. Universiteiten en hogescholen zijn de vaste
klanten van deze afdeling. Omzet: tachtig miljoen.
Alles bij elkaar genomen haalde het Rijksinkoopbureau in
1968 een omzet van 465 miljoen gulden.
Nog wat onwennig liep me
vrouw Ky (links), de echtgeno
te van de Zuidvietnamese vice-
president Nguyen Cao Ky, met
haar man door de sneeuw in de
Franse Alpen. Het was de eerste
maal dat mevrouw Ky sneeuw zag.
Het echtpaar heeft een korte win-
tervakantie in Savoye doorge
bracht. Inmiddels is vice-president
Ky alweer naar Saigon vertrokken
voor overleg met president Nguyen
Van Thieu.
WASHINGTON Op de wegen ln
de V.S. zijn in het afgelopen jaar min
stens 365 miljoen dieren door auto's
doodgereden, dus 1 miljoen per dag.
Door de auto's sneuvelt meer wild
dan door toedoen van. Amerikaanse
jagers. Alleen reeds in 1967 werden in
de staat Pennsylvania 22.160 stuks
herten en reeën door auto's „geveld".
37 beren stierven in dat jaar op de
wegen van Pennsylvania.
De werkelijke getallen schijnen zelfs
nog hoger te zijn, daar gewond wild
zich vaak naar de bossen terugsleept
om daar te sterven.
ANN HELSTONE
SUCCESVOL IN
DUITSE SHOW
Tl/ÏUNCHEN De hippe hoofdstad van de Duitse bo
hémiens, ligt aan de voeten van een Surinaamse
domineesdochter uit Amsterdam-Zuid. Zoiets gebeurt
niet dagelijks, maar het meisje dat dit presteerde is ook
niet alledaags. Haar naain: Ann Helstone. Haar leeftijd:
twintig jaar. Haar lengte: 1.69 meter.
Ann, één wervelwind van dans-, zang- en acteertalent, werd
geboren in het zonnige Paramaribo. Na een raketstart in
de showbusiness is zij nu in Miinchen de ster van de musi
cal „Hair", het vonkende schok-spektakel dat puriteinen
en provo's gelijkelijk kippevel bezorgt de eersten van
schrik, de laatsten van verrukking...
Vrijdag stond Ann Helstone voor de 102e maal in „Hair"
op de planken in het propvolle Theater an der Brienner-
strasse. Nog maar driekwart jaar geleden vertrok Ann als
hoopvol debutantje uit het huis van haar ouders aan de
Amsterdamse Stadionweg. Nu is „Hair" voor haar alweer
een tussenspringplank, want ze heeft al ten minste één van
haar slanke benen stevig in de wereld van de film geplant
De diepbruine Ann met de mooie ogen en het lange, git
zwarte haar, is een afstammelinge van Portugese, Spaanse
en neger-voor vaderen. Van haar geboortestad Paramaribo
kwam het gezin zes jaar geleden naar Amsterdam. Vader
is dominee, maar daar wil Ann, gezien haar lichtvoetige
carrière, niet te veel de nadruk op leggen, want paps is
nogal conservatief
In Amsterdam doorliep ze trouw een meisjesschool, maar „ik
was altijd al gek op toneelspelen, dansen en zingen". Zij
kreeg een praktijkopleiding bij verschillende artiestengroe-
pen en waagde midden vorig jaar, de sprong naar München,
het artistieke brandpunt van Zuid-Duitsland.
Daar kwam al gauw haar grote kans: een van de drie hoofd
rollen in de extatische musical, die op zijn Duits natuurlijk
„Haare" heet. Ann is één van de drie „Supremes", een
groepje van drie gekleurde zangeressen, die het middelpunt
vormen van de show. Haar beide partners zijn zwarte Ame-
rikaansen.
Zelfs in het verwende München sloeg de musical in als een
bom. Ann heeft intussen een flatje in de Münchense arties-
tenwijk Schwabing. In die driekwart jaar is zij al zo sterk
omgeschakeld op Duits, dat ze op het ogenblik maar het
liefst Duits spreekt.
„Ja, thuis spraken wij ook wel Nederlands, en soms Takki-
takki, een van de Surinaamse mengtalen". Het leven van
de jonge musicalster stelt hoge eisen, want Ann moet tussen
de bedrijven door ook opnamen maken voor haar eerste
film. Ze speelt een van de hoofdrollen. Een studente in een
verfilming van De Maupassants novelle „Madame en haar
nicht".
Met fluwelen ogen en een taille als de palmen van Parr
maribo moet een meisje in München op haar tellen passé)
Ann doet dat dan ook terdege want één trouwe bewor
deraar heeft intussen haar hart gestolen: Michae^ Troessf
(25), een student in de rechten, die volgend jaar zijn laatst
examen doet aan de Münchense universiteit.
Michael werd overigens bijna meegesleept in hét kielzc
van Ann's roem, want er verscheen een kaper op de kus
een vastberaden Amerikaanse miljonair (30), die hem vooi
stelde: „Ik geef je drie miljoen dollar en dan laat jij An:
over aan mij". Toen Michael daar niet veel voor voelde
offreerde de Amerikaan: „Nou, goed dan, zes miljoen dol
lar". Michael, de straatarme student, verkoos terecht zijn
Ann boven de miljoenen en misschien had die Amerikaan
trouwens wel een borreltje op.
Deze (en nog meer) perikelen weerhouden Ann niet van
haar koene ambities in de woelige wereld van de show
Twee dagen van filmopnamen heeft ze nu achter de rug.
Ook twee andere filmrollen zijn intussen vrijwel beklonken,
„maar ik heb de contracten nog niet ondertekend. Want zo
iets wil ik eerst eens precies doorlezen."
Hollywood? Ze lacht. „Als ik de kans krijg ja! Maar laten
we eerst maar eens afwachtenVoorlopig staat ze nog een
maand in „Haare", in München; daarna gaat de musical op
tournee naar Berlijn en andere Duitse steden. „Ik weet nog
niet of ik die tournee meemaak. Misschien ga ik straks
eerst wel naar Nederland". Nee, niet voor een vaderland:
„Haar", maar gewoan ouders opzoeken in Amsterdam-Zuid
„Haar", maar gewoon ouders opzoeken in Amsterdam-Zul*-
Dan gaat de bel voor de eerste akte.
0 Ann Helstone met haar
vriend Michael Troesser.
Tn de bekende ARBO-reeks van de
NV De Arbeiderspers te Amster
dam is verschenen het frisse en vrij
moedige boek van de (Duitse) schrijf
ster Anneliese Meinert: „Heimwee".
Knap vertaald door mevr. A. .J M.
van der Toorn-Bijnevelt. Niets som
bers, zoals de titel zou doen veronder
stellen, al heeft de hoofdpersoon in het
verhaal, de kleine Franse Claire Mont-
foort, wel zo het een en ander te ver
werken.
Zij is de dochter van een intellec
tuele zwerver, die sterft als het ver
haal begint, zodat Claire, opgegroeid
tussen vreemde vrienden - die o.m. al
len gemeen hebben dat zij niets van
burgerlijkheid en gezag moeten heb
ben - plotseling in de afschuwelijke
„normale" wereld terecht komt. Maar
die wereld is toch in haar verrukke
lijke Frankrijk en dat vergoedt veel.
De kleine Claire, puur en onbedor
ven, rijpt door vele wederwaardighe
den heen tot vrouw. De sfeer van het
Franse land en volk is raak getroffen
en het verhaal wint aan waarde door
goede tekeningen van Veronica van
Vliet.
„Heimwee" kost gebonden f 7,50.
In de VCL-serie van J. H. Kok N.V.
te Kampen verscheen van de hand
van Annie Ferwerda-Van den Berg
„En het gras huilde". Een familiero
man waarin centraal staat het moei
lijke leven van Joke, enig kind van een
moeder met een labiel zenuwgestel en
van een goede vader, die er echter nau
welijks meer tegenop kan.
Al vecht de eenzame Joke zoveel zij
vermag, de invloed van de hysterische
moeder wordt fataal voor haar en zij
komt in een „inrichting" terecht.
Ongelofelijk knap en boeiend be
schrijft Annie Ferwerda deze trieste
periode en zij haalt Joke er weer uit
op verrassende wijze. Joke kende het
ordinaire „Milord" uit het gelijknami
ge lied, maar zij komt tot de Grote
Milord, tot God die werkelijk oog heeft
voor de kleine mens. Er gebeuren nog
wonderen en ook voor Joke komt hel
echte leven.
En het gras huilde" kost - gebon
- f 7,30; voor leden van de ser:
:wel f 3,65. Wij hebben zelden ee
.k over het probleem als dat va
üke-gelezen, dat zó boeide als dit vr
Annie Ferwerda-Van den Berg.
