VELEN BEWEZEN
DE LAA TSTE EER
Slachtoffertjes
van brand ter
aarde besteld
Verstekelinge (17)
ontdekt op
Zwitserse boot
slippartijen
1 nnir jmQ
Veenendaler uit de vorige
eeuw zou z'n woonplaats
nu niet meer herkennen
RMC vraagt om wijziging
van verkeersmaatregel
in de Molenstraat
In 1869
was het
weekloon
plm. f 2.50
Materiële
Al 17,5 mille
voor getroffen
gezin
Van Ginkel
ADEMNOOD BIJ HET HOREN
VAN DE HUURPRIJZEN
Toneelavond
van P.J.G.U. in
Achterberg
De matrozen
wisten ervan
Standplaatsen
voor ijsverkoop
Daders inbraak
aangehouden
Bijeenkomst van
Ned. Prot. Bond
Organisatie van
warme bakkers
Duits meisje reisde
mee tot Rhenen
EMEN KIJKEN
DUS NlMR-
De eigen bakwaren
worden voortdurend op
kwaliteit gecontroleerd
door het station voor
maalderij en bakkerij
te Wageningen.
Kinderarbeid
Klein
BURGERLIJKE STAND
AMERONGEN
DONDERDAG 13 FEBRUARI 1969
EDERVEEN Enige honderden Ederveners trotseerden woensdagmiddag de
barre weersomstandigheden 0111 getuige te zijn van de teraardebestelling van
de 11-jarige Cornelis, de 10-jarige Jacoba, en de 8-jarige Johanna van Ginkel
die zondagmorgen in de vlammen van hun ouderlijke woning aan de Nieuwe-
weg de dood vonden.
RHENEN Burgemeester en wet
houders van Rhenen brengen onder de
aandacht, dat een ieder, die deze zo
mer in aanmerking wenst te komen
voor een vergunning voor de verkoop
van ijs langs de openbare wegen in de
ze gemeente vóór 1 maart 1969 een
dergelijk verzoek bij hun college dient
in te zenden. Aanvragen, die na dez
datum ontvangen worden, zullen niet
in behandeling worden genomen.
Voorts wordt er de aandacht op ge
vestigd, dat ingevolge de voorschriften
van de hoofdingenieur-directeur van
de provinciale waterstaat te Utrecht,
geen standplaats en/of ventvergunnin
gen zullen worden verleend op of langs
bermen van provinciale wegen.
B. en W. voornoemd,
De secretaris, W. C. Pieters.
De burgemeester L. Bosch v.
Rosenthal
De begrafenis had plaats op de alge
mene begraafplaats aan de Rijks
straatweg.
Al ver voor het tijdstip van de ter
aardebestelling had zich een groot
aantal belangstellenden rondom de
graven geschaard onder wie talrijke
kinderen van de Kon. Julianaschool,
klassegenootjes van twee slachtoffer
tjes.
Nadat de drie eikehouten kistjes bo
ven de graven waren geplaatst nam
ds. J. C. de Bie, Ned. Hervormd pre
dikant, het woord. Hij richtte zich met
woorden van troost tot de naaste fami
lieleden. Tot de vele aanwezigen zei
hij onder meer: „Ook uw huis staat in
brand. Zalig, zij die God kennen als
hun Zaligmaker".
De begrafenis die onder meer werd
bijgewoond door de burgemeester van
Ede, de heer Slot, werd besloten met
een dankwoord van een der familiele
den.
De plechtigheid werd zo veel moge
lijk bekort vanwege de slechte
weersomstandigheden.
EDERVEEN De bewoners
van Ederveen hebben diep .in de
beurs getast voor het getroffen ge
zin Van Ginkel, dat zondag door
een brand behalve drie kinderen ook
ale have en goed verloor. Maan
dagmiddag werd op initiatief van
een tweetal vooraanstaande ingeze
tenen een bliksemactie ingezet, om
de financiële nood van de wed. Van
Ginkel-Van Egdom te lenigen. De
actie werd gevoerd door middel van
enveloppen, die huis aan huis wer
den aangeboden. „De Ederveners
hebben spontaan gereageerd op het
initiatief", zo vertelde een der da
mes die aan deze actie hebben mee
gewerkt. „Natuurlijk kan de wedu
we het gemis van haar kinderen niet
worden "vergoed, maar het bedrag
dat we thans voor haar ophalen ver
licht in ieder geval enigermate haar
fianciële nood"Tot woensdagmid
dag had de bliksemactie al ruim
f 17.500,- opgebracht en de ver
wachting is gerechtvaardigd dat dit
bedrag nog verder zal stijgen. Ver
der zijn er tal van ongebruikte goe
deren aangeboden. Ook was er een
aannemer die toezegde gratis te as
sisteren bij de herbouw van de wo
ning van de weduwe Van Ginkel
aan de Nieuweweg. Het bedrag dat
als eindresultaat uit de bus zal ko
men zal worden vastgezet op de
Raiffeisenbank. Gironummer
866633 van deze bank te Ederveen
is beschikbaar voor hen die alsnog
aan deze actie willen meewerken
RHENEN De kapitein van het ongeveer 1300 ton nietende Zwitserse Rijn
vrachtschip „Neptun" uit Bazel heeft gisterochtend, toen hij in Rhenen voor
de wal lag, aan boord van zijn schip een verstekelinge ontdekt. Het bleek een
zeventienjarig meisje te zijn, afkomstig uit Worms in West-Duitsland.
VEENENDAAL Naar aanleiding
van een inbraak bij August Stenman
heeft de Veenendaalse politie de 16-ja-
rige T. T. en A. van de W., beiden uit
het Kamp Overberg, aangehouden. Bei
de knapen hebben de inbraak bekend.
VEENENDAAL Tengevolge van
gladheid deden zich gisteren in Vee-
nendaal verschillende slippartijen voor.
De meeste hiervan vonden plaats op
rijksweg 12. Persoonlijk deed zich bij
geen van de ongevallen letsel voor.
Toen de heer H. v.d. O uit Drieber
gen via de afrit bij Veenendaal de R12
wilde verlaten veroorzaakte hij een
aanrijding. Achter hem reed een per
sonenauto, bestuurd door de heer Mac.
A. F. uit Schotland, die plotseling be
merkte, dat Van de O. zachter ging rij
den om vervolgens de afrit in te kun
nen slaan. In verband met de gladheid
zag de Schot geen kans om zijn auto op
een veilige afstand van het voor hem
rijdende voertuig te houden. Remmen
hielp niet en er ontstond een botsing
tussen beide wagens. Materiële schade
was het gevolg.
Een vrachtwagen bestuurd door de
heer M. van R. uit Vlaardingen raakte
op de rijksweg tijdens een snelheid van
50 km per uur in een slip. De wagen
kantelde, maar raakte niet van de weg.
Een kraanwagen heeft de combinatie
later weer op de vier wielen gezet. Er
was veel materiële schade, doch dit
verhinderde niet dat de reis kon wor
den voortgezet.
Op de kerkewijk in Veenendaal raak
ten drie auto's beschadigd, tengevolge
van een slippartij ter hoogte van de
Bilderdijkstraat. De auto, bestuurd
door de heer J. F. uit Ede, die in noor
delijke richting op de Kerkewijk reed
en de auto, bestuurd door de heer G.
van H. uit Rhenen, die er achter reed,
raakten beide ongewild betrokken bjj
de slippartij. Toen een auto van de
Bilderdijkstraat de Kerkewijk op reed
en begon te slippen raakte deze in eer
ste instantie de auto van F., draaide
vervolgens om de as en botste tegen de
auto van Van H. Ook bij dit ongeval al
leen materiële schade.
AMERONGEN De derde ontmoe
tingsavond in dit winterseizoen zal wor
den gehouden op maandag, 24 februari.
Dan zal mej. ds. G. S. Westerouen
van Meeteren Rem. predikante te Rot
terdam iets komen vertellen over wat
zij noemt: „Indrukken van de vierde
assemblee- van de Wereldraad van Ker
ken'', gehouden in 1968 te Uppsala. Ds.
Westerouen van Meeteren was daar
aanwezig als officieel afgevaardigde
van de Remonstrantse Broederschap.
Enige dia's zullen de causerie van Ds.
Westerouen nog verduidelijken.
Het bestuur van de NPB meent, dat
het onderwerp „Uppsala" binnen de
eigen ledenkring, maar ook daarbuiten,
veel belangstelling zal hebben Het hoopt
dan ook vele leden en belangstel
lenden op deze ontmoetingsavond te
mogen zien.
De bijeenkomst zal worden gehouden
in het Kerkgebouw aan de Immink-
straat.
ADVERTENTIE
ADVERTENTIE
EÜ3
RHENEN De Rhenense Middenstands Centrale gaat zich op verzoek van haar
leden in de Molenstraat tot de gemeenteraad richten met de bedoeling een andere
verkeersmaatregel voor deze smalle maar drukke straat te bewerkstelligen.
Momenteel is er voor de volle breed
te van de straat een wachtverbod of
parkeerverbod van kracht. Het gevolg
is, dat aan weerskanten van de straat
vrachtwagens kunnen laden en lossen,
waardoor het al menigmaal is gebeurd
dat de doorgang totaal werd versperd.
De winkeliers in de Molenstraat heb
ben hun middenstandsorganisaties ver
zocht het zo te regelen dat het
parkeerverbod komt te vervallen en
dat er voor de westkant van de straat
een stopverbod voor in de plaats komt.
Het voordeel hiervan is, dat men na
doorvoering van de gevraagde maatre
gel langs de oostelijke zijde van de
straat kan parkeren, laden en lossen
en dat de westelijke zijde van deze
straat met eenrichtingsverkeer volko
men vrij blijft.
De RMC heeft traditiegetrouw be
sloten ook dit voorjaar wederom een
zogenaamde eierzoekwedstrijd te orga
niseren met daaraan verbonden een
veertiendaagse winkelweekactie. De
actie loopt van 14 tot en met 29 maart
en de eierzoekwedstrijd wordt zater
dagmiddag 29 maart gehouden. Aan
het gemeentebestuur zal worden ver
zocht daarvoor weer de weilanden ter
beschikking te stellen die westelijk van
de Veerweg zijn gelegen. Er zullen on
geveer 7000 eieren worden „ingezet"
voor dit jeugdfestijn.
RHENEN/ACHTERBERG De af
deling Rhenen van de PJGU is wel
een van de meest actieve organisaties
in de buurtschap van Achterberg. Re
gelmatig organiseert het bestuur druk
bezochte cursussen en excursies en de
toneelgroep van de afdeling blijft al
niet achter.
Op 15 februari brengt deze groep in
het buurtschapshuis het stuk „Poes-
Pas" op de planken. Het is al het
tweede toneelstuk in dit seizoen.
In „Boslust" te Zeist nam de toneel
groep uit Achterberg deel aan de pro
vinciale toneelwedstrijden en vermoe
delijk staat men op de tweede of derde
plaats. Dat is geen wonder, want de
jongelui staan al ongeveer tien jaar
op de planken. De voorstelling van ko
mende zaterdag begint 's avonds om
half acht
Rijdt men op één der vele toegangs
wegen naar Veenendaal, dan ziet
men reeds vanaf elke weg de vele
flatgebouwen die Veenendaal te
genwoordig rijk is. Op de snelweg
ziet men reeds ver voor Emmikhui-
zen de imponerende Prins Alexan
der flats. Het geeft Veenendaal
steeds meer een stadsaanzicht. Soms
bekruipt je dan de gedachte, hoe
een Veenendaler uit de vorige eeuw
zou reageren, als hij hier mee ge
confronteerd zou worden. Hij zou
zijn ogen niet kunnen geloven. Voor
zijn waarneming stond hij dan min
stens voor een stad als New York,
Londen of Amsterdam. Als hij de
flatwoningen binnenging, wist hij
helemaal niet meer hoe hij het had.
Centrale verwarming in elk vertrek.
Douche-cel en badkamer. Water
closet, en noem maar op. Hij zou
dadelijk informeren of daar „gewo
ne mensen" in woonden of een
groep geselecteerde adel! Noemde
men de huurprijs van een dergelijke
woning, dan zou hij beslist in adem
nood komen. Daar werkte je vroe
ger een jaar voor!
Omstreeks 1869 was het weekloon
van een volwassene in Veenendaal
ongeveer een riks (f 2,50) per week!
Wie geluk had ontving er een vierel
(1/4 ons) tabak bij. Daar moest je
dan de week maar mee rond zien te
komen, met je grote gezin. Begrij
pelijk dus dat de levensstandaard
ontstellend laag was. Het menu zou
den wij momenteel onverbiddellijk
naar het varkenshok verwijzen. De
hoofdmaaltijd bestond uit aardappe
len met een eeksausje en tijdens de
zon- en feestdagen, als het lijden kon
een stukje spek er bij.
Oudere Veenendalers kunnen zich
nog wel herinneren, dat als er bij
de „broodmaaltijd" vis geserveerd
werd. een doodgewone haring, van
gemiddelde grootte, zorgvuldig in wel
6 tot 10 partjes werd verdeeld. Zo'n
partje werd dan omslachtig geconsu
meerd. Eerst een poosje er aan lik
ken. Verrukkelijk vond men dat. Een
delicatesse! Dan beet men er kleine
stukjes af, gelijk met een hap brood.
Van het graat ging ook niets ver
loren en de kop nam men ook maar
mee. Na lang kauwen kon dat geen
De oude Hoofdstraat.
pelen voortbrachten.
Daar de arbeiders zelf door een
langdurige werkdag zeer bezet wa
ren, aangezien de werktijden lang
waren en de dagindeling beperkin
gen oplegde, werden de kleine kin
deren van een jaar of zes, zeven,
reeds ingeschakeld voor de landar
beid, om hun ouders de zorgen wat
te helpen verlichten, wat de menage
betreft. Het was namelijk de vorige
eeuw normaal, dat de werktijd 's
morgens om 6 uur aanving in een
etappe tot 9 uur. Tot half tien schaf
te men dan, terwijl van half twee
tot half drie de middagpauze werd
gehouden. Dan ging men weer door
tot een eindje in de avond. De werk
week kwam dan ook al gauw tot
zo'n 65 uur! Zou men nu mee moe
ten aankomen!...
Bekend is ook dat heel wat klein
tjes reeds op achtjarige leeftijd naar
de fabriek moesten. Zt werden dan
wakker gemaakt door ze met hun
blote voetjes op de koude stenen te
zetten....
De bekende Dr. Hoedemaker, die
te Veenendaal predikant was van
1868-1873 en in 1869 (dit jaar 100 jaar
geleden dus!) de eerste Zohdags-
school „Samuel" stichtte, deelt er er
gens over mee: ,,'s Morgens om vijf
uur werd ik in Veenendaal altijd ge
wekt door het geklepper van de vele
klompen op de straatstenen. Aange
zien dit zich elke morgen herhaalde,
besloot ik eens op onderzoek te gaan.
Op zekere morgen stapte ik om
half vijf door het Achterkerk. Over
al zag ik in de huisjes licht branden
en toen ik 'n paar woningen binnen
stapte, zag ik hoe kinderen van 8 a
9 jaar door vader of moeder uit bed
getild werden en met hun blote voet
jes op de stenen vloer gezet. Daar
werden ze snel wakker van. Na het
nuttigen van een sneetje roggbrood
en een kom zwarte koffie trokken ze
aan vaders hand, of op zijn schou
der naar de fabriek"....
Ook vroeger had men huizen, die
boven de andere uitstaken maar
dan meer in 'figuurlijke zin.
kwaad meer en zodoende hield je
toch de smaak in de mond. Een pie
terman (makreel) ging dezelfde weg,
terwijl in doorsnee ook het velletje
opgepeuzeld werd. „Sunt" (zonde)
om weg te gooien.
Verse panharing en bokking kon
men in het seizoen wat ruimer mee
omspringen. Immers voor een paar
duiten had men een hele emmer vol.
Meestal werden deze dan ergens te
drogen gehahgen. Dan konden ze la
ter gebruikt worden als kleine stok-
visjes. Overal zag men rij on van de
ze vissen hangen. Als kwajongen
pakte men er zo nu en dan wel eens
af, waar men dan een hele tijd zoet
mee was!
Eigenlijk is het woord „versteke
linge" niet juist, want de drie jeugdige
matrozen van de schipper waren op de
hoogte van de aanwezigheid van het
meisje. Zij hadden dat tegenover hun
baas verzwegen. Kenelijk amuseer
den zij zich gedurende de reis opper
best met het vrouwelijk gezelschap.
De kapitein verklaarde slechts een
maal per week de hutten op zijn
vrachtvaarder te controleren. Op die
inspectietocht deed hij gisterochtend de
gesignaleerde vondst.
Hij waarschuwde onmiddellijk de
rijkspolitie in Rhenen, die een onder
zoek instelde naar de identiteit van de
verstekelinge, haar mee nam naar het
politiebureau, vanwaar het meisje op
transport werd gesteld naar haar woon
plaats Worms.
RHENEN Gisterochtend Ls een truck met oplegger, 12 ton nietende en ge
laden met bier, onderaan de Grebbehelling tengevolge van de gladheid in een
slip geraakt met als gevolg dat het transport boven de kolk van de Grebbe-
sluis tot stilstand kwam en daar bleef „hangen". De oplegger stak een heel eind
over de rijbaan, zodat het verkeer „geschut" moest worden. De chauffeur van
de trailer kwam met de schrik vrij. Er ging maar weinig gerstenat verloren. La
ter op de dag is de wagen weggesleept.
j
-
N ::'a
De woningen waren vroeger erg
klein. Een „kamer" met enkele bed
steden er in en daarboven een zol
der. Toch moest men er nog wel 70
tot 90 cent voor neertellen. Een heel
bedrag in die tijd voor een arbeider.
Voor de „gegoeden" was het een bes
te tijd. Die baadden in de weelde,
omdat relatief, voor hen alles spot
goedkoop was.
Arbeiders met extreem grote ge
zinnen (15 tot 20 kinderen)!! hadden
twee huisjes nodig. Men leed dan wel
bittere armoede, maar gingen de kin
deren later werken, dan kwam er in
zulk een gezin een betrekkelijke wel
vaart.
Het is duidelijk dat genoemde wo
ningen weinig sanitaire mogelijkhe
den boden. Toiletten waren niet aan
wezig. In de „hof" was wel een
mestgat, waar men terecht kon. Twee
opstaande paaltjes met een dwars
balkje erboven deden er goede dienst.
Nog weer later deed „de plee"
zijn intrede. Bakken of tonnen, die in
de schuur geplaatst werden, waar
men al evoluerend, een planken
„huisje" om heen bouwde, waardoor
er langzaamaan een aanvaardbaar
zitgeval ontstond, 's Zaterdagsmid
dags werden de gevulde tonnen naar
het akkerland gereden, op de krui
wagen, waar het als „messe" (mest)
weer goede diensten verrichtte in de
geobiologische stofwisseling, zodat in
het voorjaar en zomer de landerij-
tjes weer volop groenten en aardap-
AMERONGEN Overleden: J. van
Ginkel, 66 jaar.
Ondertrouwd: J. S. Vooren, 22 jaar
en M. E. van Bameveld, 23 jaar; H.
J. van Herpen, 24 jaar en A. E. Vonk,
20 jaar; J. R .van Mourik, 22 jaar en
W. A. Drost, 19 jaar; A. de Ruiter, 26
jaar en D. H. A. van de Pol, 22 jaar.
Ingekomen personen: D. Holtrop -
Zijlstra, Pr. Beatrixlaan 17 vn 's-Gra-
venhage; J. W. van Bameveld, de
Oude Weg 3 van Rhenen; A. Jagten-
berg, Dwarsweg 56 van Doorn; G. H.
Tijsseling, Tabakslaan 10 van Soest.
Vertrokken personen: T. H. Mulder,
Dwarsweg 32 naar Eibergen; J. Men
del, Pr. Hendriklaan 7 naar Wijk bij
Duurstede: C. Haverhals, Vissersweg
6 naar Delft.
