„Het valt nogal mee met
tariefsverhogingen" vindt
voorzitter specialisten
Merin heeft weer
klokken
TURKSE SOCIALISTEN
IN ZEER MOEILIJK
PARKET GERAAKT
Hamengku Buwono
danig op de wip
zit
NOVITEITEN OP UTRECHTSE VOORJAARSBEURS
Snufjes"
zijn er
niet erg
talrijk
Vergoedingen
ziekenfonds
niet hoog
ERG LAAG
RISICO
GEWOON
PRAAG: K1SUPPEL IJS HOENDERHOK
NIET EENS MET DR. SUMITRO
GEEN DESKUNDIGE
OP
II WIELTJES
EVENWICHT
WINSTEN
Go vlucht, vermomd
als ijshockeyers
LINKS
AAS DE DIJK
Goedkope methode
om spoortunnels
te bouwen
PENGEL WIL SPOED MET
ONTSLAGAANVRAGE
ZATERDAG I MAART 1969
AMSTERDAM Niet alleen in de
Consumentengids, maar zelfs in de
Tweede Kamer zijn in de afgelopen
dagen bezorgde woorden gewijd aan
de tarieven van de medische specialis
ten in Nederland. De argeloze buiten
staander krijgt de indruk dat de spe
cialisten, vooral aan hun particuliere
patiënten, min of meer lukrake be
dragen in rekening brengen.
In de hitte van de opkomende ver
ontwaardiging wordt echter wel een
beetje over het hoofd gezien dat de
specialisten van hun grootste „op
drachtgever" het ziekenfonds
honoraria krijgen uitbetaald die wel
zeer bescheiden moeten worden ge
acht: zestig gulden voor een blinde
darm-operatie kan men moeilijk re
delijk noemen, als men daarnaast een
willekeurige rekening legt van een ga
rage, een loodgieter, een televisiemon-
tcur of een dameskapper.
In een oud grachtenhuis aan de Am-
iterdamse Keizergrcht spraken wij met
dr. J. van Mansvelt. voorzitter van de
Landelijke Specialisten Vereniging over
het probleem.
Dr. Van Mansvelt ia 47 jaar en veer
tien jaar neuroloog in Haarlem. Sinds
ruim een jaar is hij voorzitter van de
L. S. V. waarbij ongeveer 3.500 Neder
landse medici zijn aangesloten: alle
specialisten die in Nederland in het
vrije beroep werkzaam zijn. De L.S.V.
is een onderafdeling van de in 1894 op
gerichte Koninklijke Nederlandse Mij
tot bevordering der geneeskunst.
Acht u de kritiek op willekeurig
hoge tarieven voor een deel van de
Nederlandse specialisten gerechtvaar
digd?
„Niet alle Nederlandse specialisten
zijn onbaatzuchtige mensenvrienden,
maar door het zedelijk beginsel dat de
medicus al in het begin van zijn studie
wordt bijgebracht, is het aantal onre
delijke rekeningschrijvers onder de Ne
derlandse specialisten te verwaarlozen
klein. Het rumoer over onze tarieven
is voortgekomen uit een poging van de
L.S.V. om richtlijnen te verstrekken
voor de tarieven".
„Daarop hadden vooral de particu
liere verzekeringsmaatschappijen aan
gedrongen. Zij zeiden, zonder direct een
aanval te doen op de hoogte van onze
tarieven, dat zij behoefte hadden aan
dergelijke richtlijnen. Dat zij ons in
dit stadium aanvallen, vind ik niet
juist".-
Zijn de tarieven in de afgelopen
tijd aanmerkelijk gestegen?
„De tarieven van specialisten vor
men al jaren hetzelfde deel van de al
gehele ziekteverzorgingskosten".
Zijn de honoraria die door het
ziekenfonds worden betaald, niet zo
laag dat de tarieven voor particulie
ren deze goed moeten maken?
„We hebben respect voor wat het
ziekenfonds doet, maar vooral tegen de
achtergrond dat ruim zeventig procent
van de Nederlandse bevolking in 't zie
kenfonds is, moeten de ziekenfondsta
rieven erg laag worden geacht. Ook ons
is het verschil tussen de tarieven voor
de particulier derde klas verzekerde
en de ziekenfondspatiënt niet welkom.
Wij pogen dit verschil te verminde
ren".
„Een gevolg van het nu opgestoken
rumoer kan echter zijn dat wij ons
scherper gaan opstellen jegens het zie
kenfonds. Dat zal dan de doorgaans
goede onderhandelingssfeer niet ten
goede komen".
Zijn er grote verschillen tussen
de tarieven van vergelijkbare specia
listen onderling?
„Die zijn er soms en vandaar onze
poging om richtlijnen voor de 24 ver
schillende specialismen te coördineren.
Het is dikwijls echter heel moeilijk
om vast te stellen wat een bepaalde
specialist voor 'n bepaalde behandeling
mag vragen, te meer omdat de behande
lingen niet zelden moeilijk te verge
lijken zijn".
„Toch hadden de particuliere verze
keringsmaatschappijen al 'n zekere ver
gelijkingsmogelijkheid, want uiteinde
lijk kregen zij van verschillende kanten
rekeningen binnen die zij voor hun le
den moeten betalen. Bijna alle Neder
landers die buiten het ziekenfonds val
len, zijn particulier verzekerd".
Welk effect zullen
hebben?
de richtlijnen
„Zij kunnen de specialist niet een be
paald tarief opleggen, maar de specia
list die, nadat de richtlijnen zijn geco
ördineerd, opvallend buiten de richtlij
nen werkt, loopt het risico dat hij zich
bij de rechtsprekende organen van on
ze maatschappij moet verantwoorden".
Waarom zij de medische tarieven
in de afgelopen jaren zo opvallend
kritisch in discussie gekomen?
„De medicus is doorgaans geen re
kenaar, maar hij wordt steeds sterker
geconfronteerd met enorm stijgende
kosten en met zijn sociaal onzekere be
staan. Bovendien heeft de medicus sterk
het niet door hem gezochte aureool van
almachtige weldoener".
„Omdat hij doorgaans geen rekenaar
is, valt 't hem moeilijk zijn ogenschijn
lijk hoge inkomen doeltreffend te ver
dedigen door bijvoorbeeld te wijzen op
zijn lajige studieduur, zijn zeer zware
lasten, zijn niet zelden ongeregelde en
lange werktijden en de noodzakelijke
investeringen die hij moet doen om
voor zijn gezin enige sociale zekerheid
te krijgen".
Zijn de mensen misschien teleur
gesteld nu ze ontdekken dat ook de
medicus een mens is die naar mate
riële zekerheid zoekt?
„U bedoelt dat de mensen de medi
cus meer als gewoon mens met gewone
algemeen aanvaarde wensen moeten le
ren zien? Dat is inderdaad wenselijk.
DR. J. VAN MANSVELT
het zijn geen rekenaars
Men zou een beter inzicht moeten
Zouden de Nederlandse specialis
ten er financieel op achteruit gaan
als zij. zoals in Engeland, staatsamb
tenaar werden?
„Financieel zou de medische verzor
ging in Nederland veel en veel meer
gaan kosten als de spfcialisten staats-
krijgen ih zijn opleiding, zijn doorlopen- ambtenaar werden. Men zou om te be
de studie om bij te blijven, in de ver
antwoordelijkheid van zijn werk en de
vele persoonlijke offers die hij soms
voor zijn praktijk brengt. Maar de me
dische ethiek verbiedt nu eenmaal dat
de medicus reclame voor zichzelf
maakt".
ginnen veel meer specialisten nodig heb
ben, want men kan van een ambtenaar
niet die hoeveelheid werk verwachten
die de Nederlandse specialisten door
gaans verzetten".
„Principieel acht ik het bovendien
onjuist: het is een recht van iedere pa
tiënt dat de geneesheer een onafhanke
lijke positie inneemt. Als beginselver
klaring zou ik willen zeggen: Wij stre
ven hier naar een honorering die tot
een goede medische verzorging stimu
leert".
PRAAG Langer dan een kwart
eeuw heeft de bevolking van de klei
ne Moravische gemeente Merin geen
klokken gehoord.
Sommigen klaagden, dat godsdien
stige plechtigheden, huwelijksvoltrek
kingen en zelfs begrafenissen niet het
zelfde waren zonder klokgelui.
Volgens een bericht ln „Zemedelske
Noviny" waren de klokken van de
schilderachtige kerk van St. Johan
nes de Doper, die in 1298 door Benedic
tijner monniken is gebouwd, gesmol
ten te behoeve van de oorlogsmachine
van de nazi's, die dit land in 1939 on
der de voet liepen. Zij zijn nooit door
andere vervangen.
Er was ongeveer twee ton koper
een in Tsjecho-Slowakije schaars me
taal nodig, om nieuwe klokken te
gieten.
Thans, ongpveer 25 jaar later, lul
den vier klokken in de kerktoren van
Merin en kilometers in de omtrek is
nauwelijks een stukje koper te vin
den.
Gedurende de laatste vier jaar heb
ben de parochianen hun huizen en het
platteland afgegraasd om koperen pot
ten en pannen en zelfs familiestukken
te vinden om nieuwe klokken te kun
nen laten gieten.
ANKARA De Russische bezetting van Tsjecho-SlowakUe heeft de enige so
cialistische en anti-Amerikaanse party in het NAVO-land Turkye, de Turkse ar
beidersparty (TLP) grote schade berokkend. Sinds het Russische optreden heeft
het gegist in de zeven jaar oude T.L.P. en dreigt een scheuring.
Beide groepen in de party zyn het over enkele dingen wel eens: dat Turkye uit
de NAVO moet en zich moet ontworstelen aan de invloed van het „Amerikaanse
imperialisme" dat de zware industrie moet worden genationaliseerd en In het
land de inkomens opnieuw moeten worden verdeeld dat het particuliere be-
dryf streng moet worden gecontroleerd en dat de buitenlandse investeringen
moeten worden verminderd.
Maar de voorzitter Mahmet Ali l'bar, een Turkse socialist van de oude stempel,
wil de partij strikt gescheiden houden van „agressief socialisme" van het Sov
jet-blok. IIy bepleit een „socialisme met een vriendelijk gezicht", geschikt voor
de Turkse omstandigheden en gebonden aan parlementaire democratie.
Een groep doctrinaire leden van
TLP evenwel, waaronder acht van de
14 afgevaardigden van de partij in het
450 leden tellende parlement, is echter
tegen hem in verzet gekomen. Zij zeg
gen dat er maar één waar socialisme
in de wereld bestaat en dat Aybar
daarvan is afgeweken.
Aybar houdt bij zijn standpunt reke
ning met de algemene verkiezingen,
die dit jaar in Turkije gehouden zullen
worden. Een recente wijziging in de
DJAKARTA Sultan Hamengku Bu-
wono'j positie als minister coördina
tor voor financiële, economische en
industriële zaken van Indonesië, wan
kelt. Hoge militairen oefenen al enkele
weken sterke druk uit op president
Suharto om de sultan te vervangen.
Economische deskundigen willen dr.
Widjojo Nitisastro, de voorzitter van
het Indonesische planbureau in zijn
plaats benoemd te zien.
President Suharto is trouwens van plan
nieuwe veranderingen te brengen in
zijn kabinet. Behalve de sultan zou
den ook de ministers drs. Frans Se
rf a (Verbindingen), Idham Chalid
(Godsdienstzaken) en anderen het
veld moeten ruimen. Suharto wil het
kabinet opnieuw hebben samengesteld
voordat hij in mei zijn officiële bui
tenlandse reizen begint, meent men
in betrouwbare kringen te weten.
Vooral de mogelijke vervanging van
sultan Hamengku Buwono trekt in
Indonesië veel aandacht. De suitan
is nooit als een economisch deskundi
ge beschouwd.
Hij is indertijd dan ook uitsluitend tot
coördinerend minister benoemd, om
dat men toen een figuur nodig had.
die in eigen land. maar vooral in het
buitenland bekend stond als integer.
Het gezag dat de sultan overal ge
noot als onkreukbaar man kwam In
donesië zeer ten goede bij zijn in
spanningen om van het westen finan
ciële steun te krijgen voor de stabi-
De recente ruimtevluchten hebben velen geïnspireerdzo ook een firma
in Amsterdam, die deze heel al-globe van plastic op de markt bracht (fo
to boven).
Op de voorjaarsbeurs te Utrecht vielen weer enkele noviteiten te bezichti
gen, o.a. de elektrische puardenracebaan, die een concurrent zal worden
van de autoracebaan (foto links).
Iets nieuws, iets origineels, dat nog
nooit eerder werd uitgevonden, is
in 1969 erg moeilijk te vinden. Op
de Voorjaarsbeurs die van zondag
2 maart af in de Utrechtse Jaar
beurshallen wordt gehouden zijn de
noviteiten op etn hand te tellen.
Toch zijn er een paar snufjes van de
Utrechtse huishoudbeurs te melden:
De omkeerbare keukenstoel van 49,50
gulden is erg praktisch. Overdag
kunnen de kinderen op het zwarte
skaileer fijn ravotten. De stoel kan
er tegen, 's Avonds worden de zitting
en de leuning omgedraaid en mis
staat hij niet in een huiskamer wan
neer er bezoek komt.
Een heelal-globe is nogal prijzig, na
melijk 72 gulden. Maar voor het
kind dat graag iets meer wil weten
van het luchtruim is het een fijn ca
deau. Hij kan er de zon en de maan
in zien opkomen. De schooluitvoe-
ring van het kleine planetarium kost
echter 295 gulden.
Voor de mannen die zich nat wensen
te scheren, is er een elektrisch appa
raat. De prijs (f 39.75 gulden) valt
mee. Volgens de fabrikant passen er
alle mesjes in.
Voor enthousiaste
sciyaatsers dia het
jammer vinden wanneer de winter
voorbij is. zijn schaatsen op drie
wieletjes uit gevonden. Naar een En
gels procédé kan de gevorderde
schaatser op het middelste wieltje
zelfs pirouettes la Sjoukje Dijkstra
op straat uitvoeren. De drie wieltjes
die achter elkaar onder de veter
schoenen zijn gemonteerd, kunnen
apart gekocht worden. De skeeler
zo heet de droogschaats in het En
gels kost voor kinderen 29.75 gul
den en voor volwassenen 49,75 gul
den.
Voor grote bedrijven en instellingen
is het misschien prettig te weten
dat er nu een automatisch koffieap
paraat bestaat waarin geen poeder
koffie maar echte gemalen koffie
(tien gram per kop) gebruikt wordt.
De prijs van deze naar Amerikaans
voorbeeld gebouwde machine zal in
de winkel tussen 3500 en 4000 gulden
bedragen.
HAMENGKO BUWQNO
onder sterke druk. 1
lisatie en wederopbouw van zijn eco
nomie.
Sultan Hamengku bleef echter uiterma
te kwetsbaar voor de kritiek van des
kundigen en hoge militairen. Hij durf
de in beleidsbesprekingen nooit diep
in te gaan op de economische en fi
nanciële problemen van het land.
Sinds de econoom dr. Sumitro vorig
jaar minister van Handel werd, hield
de sultan zich duidelijk op de achter
grond. Hij kon zich niet meer vereni
gen met het regeringsbeleid voor de
stabilisatie van de economie.
Dr. Sumitro liet namelijk onmiddellijk
het systeem los om het invoervolume
te laten afhangen van de opbrengst
van Indonesië's uitvoer. De minister
van Handel gaf de Indonesische im
porteurs direct de gelegenheid buiten
landse valuta van de regering te ko
pen tegen een gefixeerde koers. De
grote buitenlandse hulp stelde hem
daartoe in staat.
Dr. Sumitro ging er kennelijk van uit,
dat de buitenlandse leningen toch in
het geheel niet of pas op zeer lange
termijn behoeven te worden terugbe
taald. Voor de importeurs keèrden de
gouden tijden uit de jaren 1951 en
1952 terug.
De minister van Handel draaide ech
ter wel het beginsel om. vooral niet
meer in te voeren dan uit de buiten
landse valuta-opbrengst van de uit
voer kan worden toegestaan, de nek
om. Er is geen sprake meer van
stabilisering van de mone'.aire situa
tie door gebruik te maken van het
mechanisme van vraag en aanbod.
Sultan Hamengku Buwono vreesde van
meet af aan, dat dr. Sumitro een be
oordelingsfout maakte. Hij vond het
trekken van een wissel op de buiten
landse leningen ten voordele van de
importeurs een systeem dat voor In
donesië rampzalige gevolgen zou kun
nen hebben.
De invoerhandel is intussen weer zeer
lucratief geworden. De importeurs
maken enorme winsten in buitenland
se valuta's en rupiahs. Bovendien
werd sinds kort bepaald, dat naar de
herkomst van deze winsten geen on
derzoek zal worden ingesteld, indien
het geld zou worden belegd in opbouw-
projecten.
GENèVE Volgens het Zwitserse
blad „Journal de Genève" hebben vijf
tien jonge Tsjecho-Slowaakse intellec
tuelen. „vermomd" als ijshockey-ploeg
'n buitenlandse reis gemaakt. Zij wisten
zo de bepalingen die het verlaten van
hun land bemoeilijken, te omzeilen. De
groep, waartoe schilders, beeldhouwers
en fotografen behoren, zou dit het blad
in 'n interview hebben verteld. Onder
weg richtten ze zelfs een kleine ten
toonstelling van meegebrachte werken
in.
De Journal de Genève schrijft dat
de Tsjechen een wedstrijd hebben ge
speeld, en die verloren met 10-3, „een
eervolle uitslag", zoals een der leden
van de groep opmerkte. Het team is
kortgeleden vijf dagen in Zwitserland
geweest, aldus het blad.
Turkse kieswet zal het kleine partijen
moeilijk maken.
Bij de algemene verkiezingen van
1965, heeft de Turkse arbeiderspartij
3 procent van de stemmen gekregen en
in twee volgende partiële verkiezingen
voor de Senaat is zij vooruitgegaan
tot bijna 5 procent.
Om onder de nieuwe kieswet een
contingent van betekenis in het parle
ment te behouden hoopt Aybar op een
flinke groei van het aandeel van de
TLP ln de stemmen. Dit is in Turkije
niet gemakkelijk te bereiken.
Vóór de liberale, post-revolutionalre
grondwet van 1961 betekende „links
zijn" in Turkije: geen invloed te heb
ben of opgesloten te worden. Als een
ervaren man van links, weet Aybar,
dat de Turkse boer 70 procent van
de bevolking een geweldig wantrou
wen koestert tegen Rusland, de oude
vijand van Turkije. In de opvatting
van de Turkse hoer lijden het commu
nisme en radicaal socialisme onder
associatie met Rusland.
Ayhar heeft de Sovjet-Unie snel en
9cherp veroordeeld wegens de invasie
in Tsjecho-Slowakije en is begonnen
te praten over het nationalistische en
democratische socialisme, dat hij op
het oog heeft voor de TLP.
De dissidenten denken op lange ter
mijn, zij willen vasthouden aan het
doctrinaire socialisme, de verkiezingen
van 1969 vergeten en zich concentre
ren op de organisatie van een welbe
wust kader van militanten in geheel
Turkije.
Alleen zo zeggen zij, kan het volk
voldoende worden opgevoed om de
TLP aan de macht te brengen.
Ook deze extremisten herinneren
zich. dat de Turkse democratie is be
zweken in de militaire revolutie van
1960. Hun dogma léert hun, dat het ka
pitalistische stelsel in Turkije ineen
moet storten.
In geval van een nieuwe ineenstor
ting, veroorzaakt door politiek en eco
nomisch falen, zou hun kader gelijk
de Bolsjewieken in 1917 gebruik kunnen
maken van de chaos.
Dé rebellen hebben geprobeerd, Ay
bar op de gewone conventie ln novem
ber aan de dijk te zetten. Zij hebben
gefaald, maar een nieuwe poging ge
daan op een buitengewoon congres in
december. Scherpe beschuldigingen
werden geuit, maar de afgevaardigden
steunden Aybar. De rebellen wonnen
slechts 11 van de 41 zetels in het da
gelijks bestuur.
De dissidenten hebben zich niet, zo
als sommigen verwachtten na hun ne
derlaag terstond afgescheiden. Zij ver
klaarden een afwachtende houding te
zullen aannemen.
Aybar zei, dat de partij sterker uit
de strijd tevoorschijn was gekomen,
maar de eenheid was lelijk gehavend
door verbittering en een openlijke af
scheiding is elk ogenblik mogelijk.
De partij heeft luide en boosaardige
kritiek uitgeoefend op de pro-Ameri
kaanse conservatieve „partij der ge
rechtigheid", die Turkije regeert.
Vele leden van die partij hebben al
lang willen proberen de TLP te ver
nietigen met gebruikmaking van de
Turkse wetten tegen het communisme
en gemeld wordt, dat op het ogenblik
een nieuwe en strengere wet in de
maak is. Maar het grootste gevaar
voor de TLP dreigt op het ogenblik in
eigen boezem.
UTRECHT De Nederlandse Spoor
wegen heeft een methode ontdekt,
waardoor tunnels waarschijnlijk ge
makkelijk en goedkoop kunnen worden
aangelegd en waarbij hulpbruggen
overbodig zijn. In de zanderij Maarn
is kortgeleden een proefmodel gebouwd.
Het ligt in de bedoeling van de NS
om zodra het investeringsplan te
dien aanzien is goedgekeurd over
enkele maanden op de stations Dieren-
Doesburg en Meppel het nieuwe sys
teem toe te passen om daarmee prak
tijkervaring op te doen.
De nieuwe tunnelconstructie bestaat
uit grote buiselementen, elk ongeveer
drie meter breed en 2,5 meter hoog en
twee trappenhuizen. De buizen worden
op een heel aparte wijze geïnstalleerd:
nl. onder de grond geperst, waarbij
gebruik wordt gemaakt van een stalen
wand als hulpconstructie. Aanleiding
tot het zoeken naar een nieuwe manier
van tunnelbouw was 't rapport „Spoor
slag '70" met zijn frequentieverhoging,
kortere stoptijden, meer service aan
reizigers en de in de toekomst onbe
mande stations. Een bijkomend voor
deel van de nieuwe methode is dat bij
de uitvoering geen snelheidsbeperking
voor de treinen behoeft te worden in
gevoerd.
PARAMARIBO De demissionair»
minister-president van Suriname, de
heer Pengel, heeft gouverneur Ferrier
verzocht, zijn ontslagaanvrage als mi
nister van algemene zaken, minister
van Binnenlandse Zaken en minister
van Financiën, niet langer in beraad te
houden.
Dit bericht Is van officiële zijde be
vestigd. Daaraan werd toegevoegd, dat,
zodra de ontslagresolutie gereed is, de
ze door de gouverneur zal worden on
dertekend.
