Veenendaals
dagblad
PvdA-initiatief
tot wijziging van
Onteigeningswet
Somberste winter
van deze
eeuw
Iets kouder dan normaal
Spanning stijgt
na Russische
waarschuwing
Geweldloze
staatsgreep
in hyrie
Gelders-Utrechtse streekcourant voor Rijn- en Gelderse Vallei
Provoca tie af ges lagen
Buiten O
Prinses Irene
heeft Spanje
verlaten
NIXON TERUG IN WASHINGTON
DODEN EN GEWONDEN BIJ ERNSTIG GRENSINCIDENT;
PROTESTNOTA's VAN MOSKOU EN PEKING
Meer dan 50 uur zon te weinig
D
Luchtroutes W.-Berlijn bedreigd
HOLS VLEES
écht VLEES
GROENMERK
o
Weinig
verat
Gans in 't volksleven
„RESOLUUT'
VERWORPEN
OOSTENRIJK
NIET TE NAT
DEPRESSIES
Moeder sloeg in drift
zoontje van
17 maanden dood
VON HASSEL
180 VLUCHTEN
3x 1,79 5,37 /TW
3x0,99 2,97
3x0,58 1,74 rA
Gematigder koers
SPIONAGE
Bur. voor redactie an administratis
Prins Bernhardlaan 28, Veenendaal,
Telaf. 08385-10550 (adm.), 10757 an
10955 (red.). Giro 1321600.
Losse nummers 0,25: Abonnament
0,97 p. 4,15 p. m., 12,35 p. k.
VALLEI
Voortzetting van het nieuwsblad „De Vallei",
opgericht in 1926.
Uitg.: Wegener's Couranten Concern n.v»
Advertentietarieven op aanvraag.
MAANDAG 3 MAART I969 - 43e JAARGANG no. 52
RUSSISCH-CHINEES GEVECHT
Ti/TOSKOU/PEKING De Sovjet-Unie en de Chinese volksrepubliek heb-
ben zondag scherpe protestnota's gewisseld na een grensincident,
waarbij aan beide zijden doden en gewonden vielen. Moskou en Peking geven
elkaar de schuld en dreigen met ernstige gevolgen bij herhalingen.
De
socialistische
mr. R. van den
DEN HAAG
T weede-Kamerleden
Bergh, drs. Th. J. Westerhout, mr. F.
H. J. M. Daams en dr. ir. A. Vonde
ling hebben een voorstel van wet inge
diend. dat beoogt ..nieuwe regelen te
stellen met betrekking tot dè waarde
bepaling van onroerend goed in geval
van onteigening en te dien einde de
onteigeningswet te wijzigen".
Het wetsontwerp is ontleend aan het
In '66 ingediende wetsontwerp Sam-
kalden tot wijziging van de Onteige
ningswet, dat onder het kabinet-De
Jong is ingetrokken.
In de memorie van toelichting op het
initiatiefvoorstel, wijzen de indieners
op de nota van de PvdA-fractie inza
ke sanering, vernieuwing en verbete
ring van oude stadsdelen, die 9 januari
j.l. het licht zag. Daarin wordt gesteld,
dat de hoge grondprijzen een ernstige
belemmering vormen voor de uitvoering
van de stadsvernieuwing. Een op het
drukken van de grondprijs gericht be
leid is daarom nodig.
De vier parlementariërs wijzen voorts
op de belangrijke invloed van het sys
teem van onteigening op de verwer
ving van terreinen voor stadsuitbrei
ding. Weliswaar is grondverwerving
maar *n klein deel van de waarde van
*t eindproduktbouwrijpe grond, maar
toch moet worden overwogen, dat elke
gulden, die een vierkante meter meer
kost, een rijksdaalder huur per maand
per woning scheelt.
Ook plannen tot ruilverkaveling, of -
ln groter verband - tot de inrichting
van landelijke gebieden, werpen hun
licht vooruit op de grondwaarde.
De huidige praktijk bij onteigening,
waarbij het tijdstip van het wijzen
van het eindvonnis beslissend is voor de
waardebepaling van het onroerend goe
heeft tot gevolg dat alle elementen, die
de waarde van de grond beïnvloeden,
tot het laatste moment toe meetellen.
Dit heeft, naar mening van de voor
stellers, een sterke prijsopdrijvende in
vloed, waartegen een wetswijziging, zo
els de minister van Justitie die thans
overweegt, onvoldoende soulaas kan
bieden.
CO
\Tele dieren bekleden vanouds een
gewichtige plaats in ons volks
geloof en onder hen was het vooral
de gans, die de aandacht trok, zo
wel in 't veld als in de staat van
geliefd huisdier. We lezen reeds
van Penelope, die een veertigtal
dezer vogels bezat en Plinius ver
meldt, dat er uit het land der Mori-
ni (België) grote troepen naar Ro
me werden gedreven. In het eerste
Gudrunlied van de Edda komen ze
eveneens voor en vervolgens ken
nen we hen immers als de klassie
ke redders van het Kapitool en als
St. Maartensganzen. Ze staan te
recht bekend als waakzaam en als
betrouwbare weerprofeten uit
het borstbeen konden ganzeflap-
pers vorst of dooi voorspellen
maar hun gedaante kan ook een
heks verbergen. Het wrede, ruwe
volks,.vermaak" van gansknuppe
len, -rijden en -sabelen behoort ge
lukkig tot het verleden. Inwoners
van Goes (waar een gans het ge
meentewapen siert) heten wel gan-
zebekken; ook Oudendijk, Werken
dam en Gendringen voeren deze
vogel als wapendier.
Ténslotte het ganzenbord, nu
haast tot het verleden behorend,
maar door Hugo de Groot tot zijn
.ernstig huisraad" gerekend. Dit
is het spel van de gans als de met
overleg langs tal van gevaren rei
zende vogel; evenals hij trekken de
deelnemers al tellende heen en
weer. Men gaat tot 63, omdat elk
mens óm de zeven jaar zou veran
deren en er in Grotius' tijd velen
kort na de 60 stierven. Hij noemde
het ganzenbord in deftig Latijn en
Frans: ,,Ludus anseris, Jeu des
oies", en heeft er in 1639 zelfs een
gedicht op gemaakt.
In de krant van morgen ter ver
strooiing nóg een ganzenverhaal.
3-3-1969.
A. B. WIGMAN
De eerste mededeling over het inci
dent kwam uit Moskou, waar het pers
bureau „Tass" meldde, dat een gewa
pende Chinese eenheid de rivier de
Oessoeri was overgestoken naar Rus
sisch gebied en toen „plotseling het
vuur had geopend op Russische grens
wachten" in het gebied van Nizjne-
Michailovka, ongeveer 180 kilometer
van Chabarovsk. „Door het resolute
optreden van de Russische grenswach
ten waren de grensoverschrijders van
Russisch gebied verjaagd". Verdere
bijzonderheden werden niet gegeven,
maar een redacteur van Tass zei: „Zo
als bij elke militaire actie veronder
stelt men, dat aan beide zijden doden
en gewonden zijn".
In een Russische protestnota aan de
regering in Peking staat, dat eventuele
verdere „provocatieve grensincidenten
zullen worden afgeslagen en resoluut
de kop ingedrukt". Volgens de lezing
van Peking, die vanochtend vroeg is
gepubliceerd, hebben Russische grens
wachten verscheidene Chinese militai
ren gedood en gewond, toen zij bij
Tsjèn Ta-Pao in de provincie Heiloeng
Kiang met pantserwagens en vracht
auto's op Chinees gebied doordrongen.
In een nota van het ministerie van
Buitenlandse Zaken staat, dat China
het incident „zeer ernstig" opvat en
dat het „bloedvergieten geheel door de
Russen is veroorzaakt." De Chinezen
hadden pas na herhaalde waarschuwin
gen teruggeschoten en de Russen ver
dreven.
„Het Chinese leger zal verdere po
gingen tot binnendringen vastbesloten
afslaan. De Sovjet-Unie zal de volle
verantwoordelijkheid dragen voor ver
dere incidenten". De Russische protest-
nota is verworpen. Het is het ernstig
ste indident in een reeks grensinciden
ten sedert het ideologische geschil tus
sen Peking en Moskou. Het enige inci
dent, waarbij tot nog toe melding van
schieten is gemaakt had enkele jaren
geleden plaats, toen Chinese militai
ren, volgens Moskou, op vluchtelingen
hadden geschoten.
Waarnemers in Moskou wijzen op de
snelheid, waarmee de Russen het inci
dent wereldkundig hebben gemaakt en
een protest hebben ingediend. Tot nog
toe was nooit op de dag zelf bekend
heid gegeven aan dergelijke gebeurte
nissen. Men legt verband met de toe
genomen woordenstrijd tussen de twee
communistische landen nu het tijdstip
van de zo vaak uitgestelde (door het
Kremlin verlangde) communistische
wereldconferentie nadert.
MADRID Prinses Irene is gister
ochtend uit Madrid vertrokken met
onbekende bestemming. Het vermoe
den bestaat, dat zij naar Oostenrijk is
gegaan.
Het vertrek volgde kort nadat de
Spaanse regering had meegedeeld, dat
prins Xavier, de schoonvader van de
Prinses en prins Carel Hugo, haar
man, geen recht op de Spaanse troon
hebben.
De Spaanse regering vindt dat de
Carlistische tak die aanspraak maakt
op de Spaanse troon, in de dertiger ja
ren bij de dood van prins Alfonso is
uitgestorven.
Bovendien, aldus het Spaanse be
wind, zijn de leden van de familie Van
Bourbon Parma geen Spanjaarden
maar Fransen. „Prins Xavier handel
de en sprak bij talloze gelegenheden
als een Fransman, Prins Carel Hugo is
een Franse staatsburger die zijn mili
taire dienst vervulde in Frankrijk
waar hij in 1952 tot onder-luitenant
werd benoemd", aldus het Spaanse be
wind.
Kort na de uitwijzing van prins Ca
rel Hugo uit Spanje waren er al aan
wijzingen. dat de Prinses en de Prins
zich zouden vestigen in het uitgestrek
te landgoed van de familie Van Bour
bon Parma in Oostenrijk.
Het kan ook zijn, dat de Prinses en
de Prins nu al zijn vertrokken naar
Lech in Oostenrijk, waar de hele ko
ninklijke familie behalve prinses
Christina en mr. P. van Vollenhoven
begin deze week aankomen voor
een wintersportvakantie.
i'
(van onze weerkundige medewerker
e winter van 1968-69 is voor de schaatsliefhebbers wat teleurstellend ge
weest. Feitelijk kon er alleen in de eerste helft van december een paar
dagen geschaatst worden. Toen in februari de vorst terugkeerde, bedierven
sneeuw en soms ijzel de pret.
De gemiddelde etmaaltemperatuur te De Bilt was in de meteorologische winter
de maanden december, januari en februari met 1,4 graden Celsius 0.8
graden beneden normaal. Op grond daarvan kan men spreken van een vry
normale winter. Het aantal vorstdagen (met een minimumtemperatuur onder
nul) was met 48 (normaal 41) wat aan de royale kant en de landelijk gemeten
laagste minimumtemperatuur van deze winter mocht er ook z(jn: in Wageningen
registreerde men op 14 februari -20 graden C en vlak boven de sneeuw -26
graden. We moeten tot 1964 teruggaan om een winter te vinden met een nog
iets lager etmaalgemiddelde. Dat was toen 1 graad.
Zeer opmerkelijk is het tekort aan
zonneschijn geweest. In De Bilt werden
niet meer dan 113 zonuren geregis
treerd tegen normaal 167, het kleinste
aantal in enige winter geconstateerd se
dert het begin van de waarnemingen in
1899. Het is curieus, dat februari 1969
al de tiende maand in succesie was,
waarin het aantal zonuren beneden
de maat bleef. In december scheen de
zon (37) uur (4 uur te weinig) in janu
ari 19 uur (36 te weinig en een nieuw
somberheidsrecord), in februari 57 uur
(14 te weinig). De laatste vijf winters
waren zonder uitzondering te somber.
Wat er van de afgelopen winter ook
gezegd mag worden, te nat was hy ze
ker niet. Gemiddeld viel er in Neder
land niet meer dan 140 mm neerslag
tegen 175 normaal. We moeten vijf win
ters teruggaan voor een nog droger sei
zoen.
De afgelopen maanden heeft een
krachtig Russisch hogedrukgebied op
weerkaart vele weken achtereen gedo
mineerd. In december werd in het cen
trum (in Siberië) zelfs de record-baro
meterstand van 1085 mb waargenomen.
In Rusland logen de temperaturen er
dan ook niet om: de gemiddelde mid-
dernachttemperatuur ln Moskou over
januari was bijvoorbeeld -17 graden,
bij een minimumwaarde van -26.
Dat niettegenstaande het zich nu en
dan over Scandinavië uitbreiden van
dit maximum de winter in West-Europa
als schaatsseizoen ver onder de maat
bleef, hing onder meer samen met het
gedrag van de oceaandepressies.
Die hielden zich te veel in de omge
ving van het Engelse Kanaal op, voer
den zachtere lucht uit zuidelijke tot
zuidwestelijke richting aan en breidden
zich met voorliefde uit naar de kant
van IJsland in plaats van resoluut een
baan over Frankrijk naar de Middel
landse Zee te kiezen en zo de oosten
wind aan te trekken. De oostelijke
transportwinden boven Polen en O.
Duitsland wijzigden daardoor steeds
hun koers in zuidelijke richting en zo
kon de diepvrieskou ons land niet be
reiken.
President Nixon is vanmorgen
vroeg in Washington aange
komen; hij verklaarde dat het re
sultaat van zijn reis naar vijf Euro
pese hoofdsteden kan worden sa
mengevat met de woord „nieuw
vertrouwen". „Er is een nieuw
vertrouwen van de Europeanen in
henzelf, voortkomend uit hun eco
nomisch en politiek herstel. Er is
een nieuw vertrouwen in Amerika
door hun gevoel, dat er open com
municatiekanalen en een nieutre
geest van overleg met de Ver.
Staten zijn." Vice-president Spiro
Agnew begroette de president met
een bloedneus. Toen hij met Nixon
de erewacht inspecteerde gleed
Agnew uit en viel; daarbij liep hij
een bloedneus op.
Op de foto Nixon (links) tijdens de
toespraak en Agnew die een zak
doek tegen zijn bloedende neus
houdt.
ROZENBURG De in Rozenburg
wonende 24-jarige mevrouw O.H. heeft,
naar nu pas bekend is geworden, donder
dagavond in een woede-uitbarsting haar
zeventien maanden oude zoontje dood
geslagen.
Haar man, die in de nachtdienst
werkte, waarschuwde vrijdagmorgen
na thuiskpmst de huisarts. Na lijkschou
wing door de arts, werd de politie ge
waarschuwd. Vrijdagmiddag is er sec
tie verricht door dr. Zeldenrust. Deze
constateerde, dat het kind dermate was
geslagen, dat dit de dood ten gevolge
had.
De politie in Rozenburg deelde van
morgen mee, dat de vrouw die in
verwachting is mede door een moei
lijke gezinssituatie in een overspannen
toestand verkeerde. Men neemt aan,
dat ze heeft gehandeld in een vlaag van
verstandsverbijstering.
lt/fOSKOU De Sovjet-Unie heelt de westelijke geallieerden gisteren ge-
waarschuwd. dat zij waarborgen weigert voor de veiligheid van vluch
ten naar West-Berlijn als deze gebruikt zouden worden voor het vervoer van
Westduitse kiesmannen naar West-Berlijn voor de aldaar op 5 maart voor
genomen presidentsverkiezingen.
De waarschuwing werd overge
bracht door de Sovjetvertegenwoor
diger in het vier-mogendhedencen-
trum voor de veiligheid in de lucht,
dat in West-Berljjn is gevestigd. Dit
centrum, waarin ook Engeland, Frank
rijk en Amerika zijn vertegenwoor
digd, is belast met het toezicht op de
luchtverbindingen tussen West-Duits-
land en West-Berlijn, die via drie
smalle corridors over Oostduits gè-
bied lopen. De Russische afgevaardig
de zei tot zijn collega's, dat het plan
om in West-Berlijn de verkiezingen
van een nieuwe Westduitse president
te houden een „ernstige politieke pro
vocatie" betekende en een schending
van de bestaande akkoorden. Het ver
voer van de leden van het kiescollege
door vliegtuigen van de drie westelij
ke geallieerden zou, volgens hem, dan
ook onwettig zijn.
Zoals bekend wil Oost-Duitsland de
ruim duizend kiesmannen ook niet
over land naar West-Berlijn laten rei
zen.
Amerika, Engeland en Frankrijk
lieten direct weten, dat zei de Sovjet-
Unie verantwoordelijk blijven stellen
voor de veiligheid van hun vliegtui
gen in de luchtcorridors naar West-
Berlijn.
De Westduitse regering gaf in een
korte verklaring als haar mening te
kennen, dat de Russische stap onwet
tig is en een bedreiging vormt voor de
Europese veiligheid.
De voorzitter van de Westduitse
Bondsdag, Von Hassel, is gisteravond
zonder moeilijkheden in West-Berlijn
aangekomen. Hij maakte de reis aan
boord van een Boeing van de Pan
American. Na de bondspresident is
hij volgens de grondwet de belangrijk
ste man in West-Duitsland. Als zoda
nig was hij degene die het kiescollege
in West-Berlijn bijeen heeft geroepen
voor het kiezen van een opvolger van
Heinrich Lübke.
Hoewel de drie luchtcorridors
aanvankelijk alleen bedoeld waren
om militairen en voorraden te vervoe
ren naar de drie westelijke garni
zoenen in Berlijn, hebben Amerika,
Engeland en Frankrijk sinds 1947
hun nationale luchtvaartmaatschap
pijen respectievelijk de Pan
American, de British European
Airways en de Air France toe
stemming gegeven van de corridors
gebruik te maken. Normaal worden
in beide richtingen ongeveer 180
vluchten per dag uitgevoerd, maar
vaak zijn het er aanzienlijk meer.
Maatschappijen van andere landen
mogen niet op West-Berlijn vliegen.
Zowel bondskanselier Kiesinger als
burgemeester Schütz van West-Berlijn
heeft de jongste Russische waar
schuwing een nieuwe stap in de ze
nuwoorlog genoemd. Zij riepen de be
volking op haar kalmte te bewaren, er
op wijzend dat Bonn en West-Berlijn
met zijn 2.3 miljoen inwoners
niet alleen staan.
Het Oostduitse persbureau ADN pro
testeerde gisteravond tegen de komst
van Von Hassel naar West-Berlijn.
Het protest gold ook de komst van de
UTRECHT De Utrechtse uitgeve
rij P. R. van Amelrooij heeft een hu
zarenstukje uitgehaald. Binnen een
week na de beëindiging van het pro
ces tegen Hans van Z. en Ouwe Nol,
bracht zij het eerste boek over dit
proces in de kiosken en boekwinkels.
Vrijdagavond rolde het door Paul Ka
merbeek geschreven boekje van 76 pa
gina's van de pers, zaterdagochtend
werden de eerste exemplaren gretig
verkocht.
ADVERTENTIE
in de dierenspeciaalzaak
In Covington in de Amerikaanse staat Georgia zijn gisteren elf mensen (meest jongelui) om het leven ge
komen en meer dan vijftig gewond, toen een racewagen op het circuit, van Yellow River door een vang
rail schoot en op een groep toeschouwers inreed. De bestuurder liep lichte verwondingen op. Toen het ongeluk
gebeurde had de wagen een snelheid van ruim 240 km per uur. De foto werd kort na de dramatische gebeur
tenis gemaakt.
Westduitse minister van Binnenlandse
Zaken, Benda, die de dag tevoren was
aangekomen.
Voorts maakte ADN officieel be
kend, dat de aangekondigde Russisch-
Oostduitse militaire oefeningen rond
om Berlijn zaterdag zijn begonnen.
De manoeuvres staan onder leiding
van de Russische maarschalk Jakoe-
bofsky, de opperbevelhebber van de
strijdkrachten van de landen van het
pact van Warschau.
Inmiddels wijzen westelijke geal-
leerde functionarissen in West-Berlijn
erop, dat de Russen met hun waar
schuwing de veiligheid van de lucht
corridors naar West-Berlijn niet te
kunnen garanderen verder zijn ge
gaan dan ooit bij een crisis rond Ber
lijn.
Een regeringswoordvoerder in Bonn
deelde mee, dat vanochtend vroeg nog
geen antwoord was ontvangen op een
Westberlijns voorstel aan Oost-Duits
land de besprekingen over een moge
lijke oplossing van de crisis te her
vatten. Een vertegenwoordiger van
de Westberlijnse senaat had de Oost
duitse staatssecretaris Kohl zondag
middag laat een boodschap daartoe
overhandigd.
Zaterdagochtend werden de Auto
bahn West-Berlijn-Helmstedt (naar
Hannover) en de weg West-Berlijn-
Horst (naar Hamburg) voor twee uur
gesloten. Zondagochtend ging de weg
tussen Berlijn en Helmstedt opnieuw
een paar uur dicht.
DAMASCUS De geweldloze staats
greep in Syrië die de minister van De
fensie, generaal Hafez Al-Assad, za
terdag aan de macht heeft gebracht,
maakt het waarschijnlijk dat Syrië
een wat gematigder koers zal gaan va
ren. De regering van de afgezette pre
sident Al-Atassi, die zich overigens op
vrije voeten bevindt, was de exponent
van de uiterst linkervleugel van de so
cialistische Baath-party. Berichten
over arrestaties op grote schaal zou
den overdreven zijn, al bevinden zich
wel enige burgerlijke leiders in hech
tenis.
Het enige slachtoffer van de staats
greep is, voor zover bekend, het hoofd
van de nationale veiligheidsdienst, de
37-jarige kolonel Al-Joendi, wiens over
lijden zondagochtend werd bekendge
maakt. Naar verluidt zou hij zich tij
dens een verhitte bijeenkomst van de
twee tegenover elkaar staande partij
en een kogel door het hoofd hebben
geschoten. Hij stond bekend als een
tegenstander van generaal Al-Assad.
Een andere tegenstander van de
nieuwe „steilke man", de voormalige
vice-premier en minister van Buiten
landse Zaken dr. Machoes, vertrok
zondagavond uit de Libanese hoofdstad
Beiroet naar Parijs. In de loop van
zondag zijn meer Syrische politici in
Beiroet gearriveerd.
Volgens het Amerikaanse Joodse Co
mité zijn in Irak opnieuw zeven perso
nen ter dood veroordeeld op beschul
diging van spionage voor Israël. On
der hen zouden twee of drie Joden zijn.
De woordvoerder van het comité, Mor
ton Yarmon, zei zaterdag dit nieuwz
van het bureau van het comité in Pa
rijs te hebben vernomen. De vonnis
sen zouden zaterdag zijn geveld en mor
gen worden voltrokken. Yarmon zei
niet over meer details te beschikken.
IJ et afgelopen weekeinde bevond
ons land zich aan de zuidflank
van een hogedrukgebied, dat zich
uitstrekte van Rusland tot over de
Britse eilanden. Boven Zuidwest-
Europa handhaafde zich een lage
drukgebied. Een randstoring hier
van drong, in betekenis afnemend,
over Frankrijk naar onze omge
ving en veroorzaakte, voornamelijk
in het zuiden en westen van het
land regen. Vanmorgen werd in
Zierikzee 4 millimeter afgetapt.
Met oostelijke winden stroomde
lucht uit Duitsland binnen, waarin
het de afgelopen nacht in de noor
delijke provincies plaatselijk 2 gra
den onder nul werd.
Het komende etmaal verplaatst
een front, dat ten noorden van de
Britse eilanden ligt, zich langzaam
zuidwaarts, maar het zal ons land
niet bereiken, zodat in het huidige
weertype maar weinig verandering
zal komen.
Morgen: Zon op: 07.20 onder: 18.25
Maan op: 18.54 onder: 07.35
4