Veenendaals
dagblad
ZES HOOFDPUNTEN UIT RUIMTEREIS
Groot zelfvertrouwen bij start door wolkendek
Buiten
Deze week gesprek met
artsen over tarieven
Juwelendieven langs
3 steden op rooftocht
Gelders-Utrechtse streekcourant voor Rijn- en Gelderse Vallei
Brood brak lengterecord
Noord-Vietnam
valt aan
met tanks
KOUDER
In januari 1969
ruim 8000
nieuwe huizen
Topconferentie
van Benelux
Katje misbruikt
als voetbal
Russen blijven
verantwoordelijk
voor luchtlijnen
Sigarenwinkelier
neergeslagen
en beroofd
CAPE KENNEDY Met groot zelfver
trouwen zijn de Amerikanen gisteren be
gonnen met het op de proef stellen van
de LM (Lunar Module)9 het toestel waar
in deze zomer twee van hun landgenoten
op de maan zullen landen.
Zo groot was hun zelfvertrouwen dat zij
de raket met de Apollo-9 en de LM dwars
door een dicht wolkendek heen lanceer
den dat hoog boven de basis Cape Kenne
dy lag. Dat hadden zij in de geschiedenis
van de bemande ruimtevaart nimmer aan
gedurfd.
-fr Rare praat
GESMEERD
NIET WAAR
ALLES WEL
MINISTER DE BLOCK VERONTRUST
Joodse protesten
tegen executies in Irak
J'.S. OVER HERLIJN:
LEEUWARDENGRONINGENZWOLLE
Bur. voor redactie en administratie r
Prins Bernhardlaan 28, Veenendaal,
Telef. 08385-10550 (adm.), 10757 en
10955 (red.), Giro 1321600.
Losse nummers 0,25; Abonnement
0,97 p. w„ 4,15 p. m., 12,35 p. k.
VALLEI
Voortzetting van het nieuwsblad „De Vallei"
opgericht in 1926.
Uitg.: Wegener's Couranten Concern n.u.
Advertentietarieven op aanvraag.
DINSDAG 4 MAART 1969 - 43e JAARGANG no. 53
De Amerikaanse rijksdienst voor luchtvaart en ruimtevaart (NASA) heeft
de meeste hoogtepunten van de tocht van de Apollo-9 in eenvoudige teke
ningen in beeld gebracht.
In de onderschriften staan de tijden vermeld zoals die tevoren waren bere
kend. De eerste drie tekeningen hebben betrekking op de gebeurtenissen van
gisteren, de overige drie op die van vandaag.
Twee uur en 43 minuten na het ver
trek van Cape Kennedy maakt het
ruimteschip Apollo zich los van de S-IV
B, de derde trap van de Saturnus-5.
De vier delen van de taps toelopende be-
schermkap bovenop de S-IV B worden
afgestoten en de LM komt geheel vrij.
Het wachten is dan op de koppelingsma
noeuvre.
Het ruimteschip Apollo draait 180 gra
den om zijn lengteas en richt zich met
zijn spitse neus op de ronde opening in
het ,,dak" van de LM. Langzaam stevent
de Apollo op die opening af. Bij deze
koppelingsmanoeuvre komt het op be
hoedzaamheid aan. Iets meer dan 2 uur
en S3 minuten na de start moet de kop
peling zijn voltooid.
Ruim zes uur na de start komt voor
het eerst de grote raketmotor van de
Apollo in werking. De Apollo en de daar
aan gekoppelde LM komen daardoor in
een iets andere baan om de aarde, die in
hoogte varieert van 243 km tot 290 km.
Tijdens deze manoeuvre moet de auto
matische piloot zijn deugdelijkheid be
wijzen.
Op de tweede dag van hun tiendaagse
tocht door de wereldruimte gaan de
leden van de bemanning van de Apollo-9
zich oefenen in het zich oriënteren op
bekende punten op aarde onder verschil
lende omstandigheden. Zij doen dat in de
kegelvormige cabine van de Apollo-9.
Het standregelingssysteem van het
ruimteschip Apollo wordt op de twee
de dag ook op de proef gesteld. Bij het
van stand veranderen ten opzichte van
de aarde maakt de bemanning gebruik
van de vele kleine raketjes die in de zij
wanden van het ruimteschip zijn aange
bracht.
De grote raketmotor van de Apollo-9
komt ook op de tweede dag enige ma
len in werking. De mogelijkheid bestaat
dat hij een van die keren de grootste af
stand van het ruimteschip tot de aarde
zal opvoeren tot ruim 800 kilometer. De
kans op andere baanwijzigingen zit er
ook in.
APOLLO-LM SNEL GEKOPPELD
DEN HAAG In de maand januari
1969 zijn, volgens gegevens van het
Centraal Bureau voor de Statistiek,
8.163 nieuwe woningen gereed geko
men. In januari 1968 kwamen 7.549
nieuwe woningen gereed. Gerekend
over een periode van twaalf maanden,
t.w. van 1 februari 1968 t/m 31 Ja
nuari 1969, kwamen 123.387 woningen
gereed. Sedert juni 1945 zijn nu in to
taal 1.689.700 nieuwe woningen ge
bouwd.
In januari 1969 werd een aanvang
gemaakt met de bouw van 11.202 wo
ningen (januari 1968 met 8.274 wonin
gen). Gerekend over een periode van
12 maanden, t.w. van 1 februari 1968
t/m 31 januari 1969, zijn 130.581 wo
ningen in aanbouw genomen. Aan het
einde van de maand januari waren
151.903 woningen in aanbouw, tegen
145.670 woningen op 31 januari 1968.
I ange tijd golden er vreemde op-
vattingen omtrent de herkomst
en voortplanting van sommige niet
hier te lande broedende vogels, zo
als b.v. van de vrij kleine, donkere
rotgans, die uit het hoge noor
den stamt. Onze voorouders meen
den, dat ze voortkwamen uit aan
bomen groeiende mosselsfzoals
ge naast een primitieve afb. kunt
lezen bij Aldrovandus (1597). Onze
eigen Gerrit de Veer van de
overwintering op Nova Zembla
heeft aan de kust van Groenland
de oplossing van het raadsel als
volgt beschreven. Zijn schepelin
gen vonden „daer veel eyeren van
Rotgansen, die wy opt nest sagen
sitten en haer daervan joechden
en smeten een gans mit een steen
doot, die wy roockten ende aten
met w.el 60 eyeren. Dit waren op
rechte rotgansen, alsser in Hol-
landt omtrent Wieringen in grooter
menichte alle jaren comen en ge
vangen worden; daervan men tot
noch toe niet geweten heeft, waer-
se haer eyeren leg en en uytbroe-
den, daer van sommige schryvers
haer niet ontsien hebben te schry-
ven, datze in Schotlandt aen hoo
rnen wassen en de tacken, die over
water hangen en haer vruchten int
waeter vallen, dat syn ganse-
kuyckens en swemmen daerhee-
nen, maer die opt lant vallen
bersten stucken en comen teniet.
Dit selvige blyckt nu contrarie",
doch dit verwondert de Veer niet
.nadien noyt mensche op de 80
graden geweest heeft
Wie er aardigheid aan heeft, kan
erover lezen in de avontuurlijke
..Vertellinghe van de derde Sey-
lagie bij Noorden om" Ao 1598 en
gedaan „met seer grooten perykel,
moyten ende ongeloofelycke swa-
richeyt". Schipper de Veer ontdek
te twee jaar tèvoren Spitsbergen.
4 maart '69 A. B. WIGMAN
Elf minuten na de vlekkeloze start meldde de gezagvoerder.van de ruhnte-
cabine Apollo 9 James McDivitt, dat het ruimteschip goed in zijn baan om de
aarde terecht was gekomen.
Ruim twee en een half uur na de lancering begon de manoeuvre waarvan het
slagen van de rest van de tiendaagse tocht door de wereldruimte van James
McDivitt, David Scott en Russel Schweickart zou afhangen. Dat was de kop
peling van de Apollo-9 en de LM. In ruim tien minuten volbrachten zij die
taak.
De Apollo-9, met de .daaraan ge
koppelde LM, hebben z.ch vervolgens
losgemaakt van de derde rakettrap, de
S-IVB. Dat gebeurde ruim vier uren
na de lancering. De S-IVB werd later
in een baan om de zon gestoten.
Elk gevaar voor een botsing was
toen geweken.
De tiendaagse tocht van de astronau
ten McDivitt, Scott en Schweickart in
de Apollo-9 is gesmeerd begonnen. En
al heel vroeg tijdens die tocht, gedu
rende welke de drie astronauten zo'n
honderdvyftig maal de zon zouden
zien opgaan en ondergaan, konden hun
vrouwen herademen.
De drie vrouwen hadden geweigerd
met journalisten te spreken zolang de
koppeling van de Apollo-9 en de LM
het maanlandingsvaartuig die de
drie astronauten moeten beproeven,
niet was geslaagd.
Ongeveer drie uren na het vertrek
van de Apollo-9 van Cape Kennedy
kwam de melding uit de wereldruimte
dat de koppeling was voltooid en dat
de Apollo-9 de LM had losgetrokken
van de S-IVB, de derde trap van de
machtige lanceerraket Saturnus-5.
BRUSSEL België, Nederland en
Luxemburg zullen op 28 en 29 april in
Den Haag een topconferentie houden.
De ministers van Buitenlandse Zaken
van Benelux hebben dit gisteravond in
Brussel besloten.
De conferentie die al enige malen
Is uitgesteld is bedoeld om de sa
menwerking in Benelux nieuw leven in
te blazen.
President Richard Nixon, pas te
rug uit Europa, belde na de geslaag-
de lancering mevrouw McDivitt, de
echtgenote van de commandant van
de Apollo-9, op. Nixon vertelde haar
dat hij diepe bewondering had voor
de prestatie van haar man en zijn
twee reismakkers.
De nerveuze spanning was toen zo
wel op Cape Kennedy als ln het cen
trum voor bemande ruimteschepen
in Houston al weer geweken. Die
spanning was gewekt door „valse"
meldingen over technische haperin
gen tijdens de opstijgingen. Alleen
met de waarschuwingssystemen aan
boord van de Apollo-9 bleek even iets
mis te zijn geweest.
Het eerste loze alarm had betrek
king op de heliumdruk in het voort
stuwingssysteem van de Apollo-9. Die
heliumdruk zou zijn weggevallen. Dat
kon onmogelijk waar zijn, want dat
waarschuwingssysteem was nog niet
in werking gekomen.
Het tweede loze alarm kwam toen
het resultaat van de berekening van de
omloopbaan van de Apollo-9 aan boord
van het ruimteschip niet bleek te klop
pen met op aarde uitgevoerde bereke
ningen.
Na een bliksemsnelle vergelijking
met de rekenresultaten van een grond
station op de Canarische eilanden in de
Atlantische Oceaan kwam men er ach
ter dat de uitkomsten van de boord
computer van de Apollo-9 onjuist wa
ren geweest.
Aan boord was alles wel. De hartslag
van McDivitt was tijdens de lancering
opgelopen tot 135 slagen per minuut.
Schweickarts hartslag was maar 72
slagen per minuut en Scott zat er met
120 slagen per minuut tussenin. Abnor
maal was dat niet, want in het dage
lijkse leven heeft Schweickart een tra
gere hartslag dan de twee anderen.
DEN HAAG Minister De Block (Economische Zaken) zal waarschijnlijk
nog deze week de artsen op het matje roepen. Hij is evenals de vakcentra
les danig verontrust over de tarieven, die sommige huisartsen en specialisten
hun patiënten in rekening brengen.
De brief, die de Landelijke Huisart
sen Vereniging aan de minister heeft
gestuurd, heeft geen wijziging in zijn
standpunt gebracht.
Hij blijft van mening, dat tien gul
den voor een consult van de huisarts
tijdens het spreekuur en vijftien gul
den voor een bezoek aan huis te hoog
is. Negen resp. 13,50 gulden lijkt hem
een redelijker bedrag.
De vakcentrales hebben gisteren hun
bezwaren bij de minister uitvoerig
toegelicht. Na afloop zei een der vak
bondsleiders: „Ik heb stellig de in
druk, dat er iets aan gedaan gaat
worden".
AMSTERDAM t- De drie joodse
kerkgenootschappen in Nederland heb
ben In een telegram, gestuurd aan
de minister van Buitenlandse Zaken,
de V.N. en het Rode Kruis, dringend
verzocht stappen te nemen het execu
teren van burgers In Irak te voorko
men.
Volgens betrouwbare berichten, al
dus het telegram, zijn weer enkele
burgers in Irak in het geheim ter
dood veroordeeld, die binnen enkele
dagen zullen worden geëxecuteerd. Dit
druist in tegen het bepaalde in art. 55
en 56 van het Handvest van de Ver
enigde Naties, tegen de conventie van
de rechten van de mens en tegen ie
der principe van menselijkheid.
HARDENBERG Een inwoner van
Ilardenbcrg heeft een poesje op straat
als voetbal gebruikt, waardoor het
dier stierf. Ook is er een hond doodge
schoten.
Tegen deze twee gevallen van die
renmishandeling heeft de afdeling
Hardenberg van de Nederlandse ver
eniging tot bescherming van dieren in
een brief, huis aan huis verspreid, bij
de bevolking geprotesteerd.
Veertien Heerlense bakkers hebben het wereldrecord broodbakken
veroverd. In drie uur tijds produceerden ze gisternacht een brood van
26,5 meter, waarmee ze het oude record met een halve meter overtroef
den. Gisterochtend is het 110 kilo wegende brood naar een tentoonstelling
in Valkenburg gebracht. Het transport werd begeleid door rijkspolitie en
gemeentepolitie. Uit voorzorg tegen acties van kruimeldieven.
James McDivitt, David Scott
en Russell Schweickart (van
voor naar achteren) hier op weg
om met de Apollo-9 aan een tien
daagse ruimtereis rond de aarde te
beginnen.
BERLIJN/WASHINGTON De Ver.
Staten hebben de Sovjet-Unie meege
deeld, dat zij de Russische autoriteiten
verantwoordelijk houden voor de veilig
heid van het luchtverkeer tussen West-
Berlyn en de westelijke wereld, zo deel
de het „State Department" gisteravond
mee. Deze mededeling is vervat in
een antwoord op een Russische mede
deling van zondag aan de drie weste
lijke deelnemers in het vliegveiligheids-
centrum in West-Berlijn, dat de Sovjet-
Unie niet voor de veiligheid van dit
verkeer kan instaan.
Een woordvoerder van het ministe
rie van Buitenlandse Zaken in Wash
ington zei nog dat de Ver. Staten,
Engeland en Frankrijk hun ernstige be
zorgdheid hebben geuit over de „zich
toespitsende door de communisten ver
oorzaakte crisis", rond de toegangswe
gen tot West-Berlijn.
In West-Berlijn is de stadspolitie in de
hoogste graad van paraatheid gebracht,
niet zozeer vanwege de Oosteuropese
druk op de stad als wel in verband met
aangekondigde demonstraties door
linkse studentenbewegingen die vooral
gericht zijn tegen de deelneming van
de uiterst rechtse nationaal democrati
sche partij van Adolf von Thadden. Een
demonstratie van de communistische
partij van West-Berlijn dinsdag is door
politiecommissaris Klaus Hübner ver
boden.
LEEUWARDEN - GRONINGEN -
ZWOLLE - Vannacht hebben juwelen-
dieven, vermoedelijk steeds dezelfde,
hun slag geslagen in drie provincie
hoofdsteden in het noorden en oosten
des lands. De trits inbraken begon om
streeks twee uur by een juwelier aan
de Nieuwstad in de Friese hoofdstad.
Daar werd de etalage leeggeroofd, na
dat de niet beveiligde ruit met een
steen was vernield.
Volgens de eigenaars is voor een be
drag van twintig a dertigduizend gul
den aan goud en sieraden ontvreemd.
De inbraak werd ontdekt door een buur
man die gestommel hoorde. Hij waar
schuwde de eigenaar, maar de dieven
waren toen al gevlogen. De meest kost
bare ringen had men laten staan.
Om kwart over drie is aan 't A-kerk
hof te Groningen een juwelier van gou
den sieraden ter waarde van ongeveer
tienduizend gulden beroofd. De daders,
die de winkelruit met een steen hadden
vernield, ontkwamen in een auto, on
danks het feit dat door het functione
ren van de alarminstallatie de politie
en de ernaast wonende eigenaar er snel
bij waren*.
Om tien voor vijf was een juwelier
aan de Thomas Kempisstraat in Zwol
le aan de beurt om beroofd te worden.
De buit was daar niet groot. Er zijn
drie mannen gezien en het sigenale-
ment van de auto, waarin zij reden
komt overeen met dat van de auto, die
in Groningen was gesignaleerd.
De politie heeft de dieven nog niet
kunnen achterhalen.
MAARSSEN Drie jongelieden
hebben vanmorgen een roofoverval ge
pleegd op de sigarenwinkelier G. van
Teilegen in Maarssen. Zij sloegen de
man in zijn winkel neer en gingen er
met de kas vandoor.
De buit bedroeg ongeveer f350 aan
papiergeld en een aantal pakjes siga
retten.
De bejaarde winkelier stond achter
zijn toonbank, toen de mannen de win
kel binnenkwamen. De eerste van het
drietal had een touw en een mes in zijn
hand en duwde de oude man achter de
toonbank weg. Daarop ontstond een
worsteling, waarbij de heer Teilegen
zware klappen opliep, terwijl in de zaak
een ravage werd aangericht. Onmiddel
lijk na de beroving vertrokken de man
nen.
Het slachtoffer was zo overstuur, dat
een klant, die pas een half uur later
binnenstapte, de rijkspolitie moest
waarschuwen.
UTRECHT De schade bij de
brand in de sneltrein Leeuwarden, vo
rige week maandagavond bij Akkrum,
wordt geraamd op 800.000 a 1 miljoen
gulden. Zoals bekend, ging bij deze
brand ook een zending isotopen verlo
ren.
KONTUM (Zuid-Vietnam) Een
kamp van de speciale Amerikaanse
strydkrachtn in de oerwouden
langs de Zuidviëtnamees-Cambodjaanse
grens is vanmorgen vroeg aangeval
len door een Noordvietnamese strijd
macht, die tanks gebruikte, zo hebben
Amerikaanse officieren bekendge
maakt.
Bij de aanval op het kamp Ben Het,
35 km ten noordwesten van Kontum
werden tenminste vijf tanks gebruikt.
Volgens berichten uit het kamp zijn
een vijandelijke tank en een munitie
voertuig vernietigd door de verdedi
gers. Het was het eerste gebruik van
tanks door de Noordvietnamese strijd
krachten sinds februari 1968 toen een
kamp van de speciale strijdkrachten
te Lang Vei bij Khe Sanh onder de
voet werd gelopen.
De Viet-Cong, die steeds dichter de
Zuidvietnamese hoofdstad Saigon na
dert, heeft gisteravond verscheidene
mortiergranaten afgevuurd op de
nieuwe Amerikaanse haven op 4 km
ten oosten van Saigon. Voorts werden
meer dan 20 militaire objecten bescho
ten. Een Amerikaanse militaire woord
voerder heeft meegedeeld, dat deze
beschietingen slachtoffers hebben ge-
eist en lichte schade veroorzaakt.
ADVERTENTIE
DWARS6EBAKKEN NATUURWIÏ- BOERENBRUIM
KRENTEN-ROZIJNENBROOO KRENTENBOLLER
(Van onze
weerkundige medewerker)
VL'ij zijn nog steeds niet aan de
lente toe. Uit Oost-Europa
wordt nog wat koudere lucht n
drogere lucht aangevoerd, waarin
het vannacht in Groningen al
58 graden heeft gevroren. Om
8 uur vanmorgen gaf Eelde 6 op
en was het op de noordelijke Ve-
luwe en in Overijssel 4. In Doe-
tinchem, Apeldoorn en Zutphen
werd I tot 2 afgelezen. Noord-
Duitsland meldde 7 tot 13. De
koudste plaats in Denemarken was
Kaarup met 14.
In de komende nacht zal het in
Gelderland kouder worden met
lichte tot matige vorst 3 lot
6). Dit weertype wordt gebracht
door een hogedrukzone van Rus
land over Zuid-Scandinavië tot bij
Ierland. Een Franse depressie die
tot Zuid-Engeland regen veroor
zaakt, is voor ons land van weinig
betekenis meer. Het blijft voorlopig
overwegend zonnig en droog.
Het weer in Parijs (Ajax!) is nogal
regenachtig met morgen kans op
mist en middagtemperaturen tus
sen 9 en 12 graden.
Morgen: Zon op: 07.18 onder: 18.27
Maan op: 20.14 onder07.45
